واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: سیاست > دیپلماسی - جاوید قربان اوغلی در ارتباط با انتخاب نمایندگان ویژه رئیس جمهور برای افغانستان، آسیا، خزر و خاورمیانه چند موضوع باید مد نظر قرار گیرد؛ اول اینکه سفرا نمایندگان تام الاختیار و فوق العاده رئیس کشور در کشور پذیرنده هستند. در عین حال در همه جای دنیا مرسوم است که در مناطقی که نیازمند یک دیپلماسی چند وجهی است و ایفای این دیپلماسی از عهده وظایف یک سفیر در حوزه فعالیتش خارج است، رئیس جمهور حق دارد فردی را به نیابت از جانب خود برای ایفای درست این دیپلماسی چند وجهی تعیین کند. به عنوان مثال مسائل خاورمیانه یک وجهی نیست، تاکنون میان اعراب و اسرائیل چهار جنگ تمام عیار ایجاد شده و بیش از شصت سال است که بحران در این منطقه جاری است. بر این اساس یک بحران خاورمیانه بحرانی چند وجهی است و رئیس جمهور و دستگاه دیپلماسی کشور می توانند فردی را از میان دیپلمات های ارشد کشور تعیین کنند تا او عند الاقتضاء به منظور هماهنگی مواضع کشورهای حوزه مربوطه رایزنی را عهده دار شود. در این جا فرد تعیین شده هماهنگ کننده سیاست های کشور در چارچوب منافع ملی در موضوع خاص برای منطقه تعیین شده خواهد بود. این روال نامتعارف نیست. در موضوع خزر که نیازمند دیپلماسی چند وجهی است این روال لحاظ شده بود. از زمانی که خزر میان ایران و کشورهای منفک شده از اتحاد جماهیر شوروی به مشارکت گذاشته شد، دیگر پنج کشور در منافع این دریا شریک بودند و پیگیری امر این منطقه نیازمند ایفای دیپلماسی چند وجهی بود. در زمان دولت های گذشته یک دیپلمات ارشد نماینده ویژه در امور خزر بود. این روال در امریکا که کشوری قدرتمند بوده و در همه کشورهای جهان نیز سفارت خانه دارد نیز پیگیری می شود. در این کشور سفرا علاوه بر نمایندگان تام الاختیار رئیس جمهور باید از جانب سنا و کنگره نیز تایید شوند. با این وجود روسای جمهور امریکا نمایندگانی برای اجرای دیپلماسی چند وجهی در برخی مناطق خاص تعیین می کنند. این نافی ماموریت سفرای امریکا در مناطق خاصی که برایشان نمایندگان ویژه تعیین می شوند، نیست. از سوی دیگر تعیین نماینده ویژه برای حوزه خزر، خاورمیانه و افغانستان محل سوال نیست اما انتخاب نماینده ویژه برای پیگیری امور آسیا جای سوال دارد چراکه آسیا یک قاره است و منافع خاص ایران در ارتباط با یک قاره مطرح نیست. ممکن است ایران در هر کشور آسیایی منافع ویژه ای داشته باشد اما در یک قاره اینگونه نیست. برای تعیین نماینده ویژه باید یا کشور در آن منطقه منافع خاصی داشته باشد یا اینکه دیپماسی ما در آن منطقه نیازمند یک هماهنگی میان کشورهای مختلف باشد. این در حالی است که قاره آسیا متشکل از کشورهایی کاملا نامتجانس است. سفرای ایران در کشورهای آسیایی مشغول به کار خود هستند و در عین حال آسیا یک موضوع مورد مناقشه یا مورد منازعه نیست که نیازمند دیپلماسی چندوجهی باشد. تنها از یک جهت انتخاب نماینده ویژه در امور آسیا قابل توجهیه است و آن اینکه در اول انقلاب سیاست جمهوری اسلامی ایران انتقال مرکز ثقل سیاست خارجی خود از غرب به آسیا و آفریقا بود. در زمان آقای خاتمی گرایش به شرق پر رنگ شد اما این نافی رابطه ایران با غرب نبود و کشور تلاش داشت رابطه متعادلی میان غرب و شرق برقرار کند. حال این سوال مطرح می شود که آیا از این بعد به انتخاب نماینده ویژه در امور آسیا نگاه شده است یا در عرض انتخاب نمایندگان ویژه برای سه منطقه ویژه دیگر است؟ علاوه بر این در طول پنج سال گذشته بیشترین سفرها و رفت و آمدهای ایران با کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی بود در حالی که این دو منطقه بسیار حائز اهمیت در استراتژی آقای احمدی نژاد در برای انتخاب نمایندگان ویژه مغفول مانده اند. چنانچه در آینده قرار باشد برای این مناطق نمایندگان ویژه ای تعیین شوند، باید گفت که انتخاب نماینده ویژه برای این مناطق بر انتخاب نماینده ویژه برای امور آسیا اولویت داشت. در مجموع انتخاب نماینده ویژه برای مناطق خاص در چارچوب قوانین انجام گرفته اما بر اساس اولویت بندی های آنچه در طول این پنج سال در راس دیپلماسی ایران قرار گرفته اولویت دارد. از سوی دیگر باید گفت که هیچ تعارضی میان این انتخاب ها و فرایند کاری دستگاه وزارت خارجه وجود ندارد؛ تعارض اینجاست که در همه جای دنیا نماینده ویژه از میان دیپلمات های ارشد وزارت خارجه انتخاب می شوند چراکه این کار سیاسی نیست بلکه تماما دیپلماتیک است. بنابراین انتخاب نماینده ویژه برای مناطق خاص اشکال قانونی ندارد بلکه در مورد اخیر، اشکال مصادیق، اجرایی و عملیاتی و کارکردی دارد. نکته نهایی در مورد این انتخاب ها آن است که به جز یک فرد، دیگر افراد انتخاب شده هیچ تجربه دیپلماتیکی ندارند و تنها یکی از نمایندگان ویژه دیپلماتی برجسته است. سفیر سابق ایران در آفریقای جنوبی و معاون سابق وزارت امور خارجه
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 329]