روحانيت و جوانان دو ستون اصلى پيروزى انقلاب

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: روحانيت و جوانان دو ستون اصلى پيروزى انقلاب
انقلاب مردم ايران در سال ۵۷در طول تاريخ از انقلاب هاى بى بديل است كه با هيچ معيار و ملاكى قابل ارزيابى نبوده و داراى برترى هايى است كه نمى توان براى آن نمونه اى يافت .در حقيقت واكاوى ابعاد مختلف و عميق اين انقلاب در چند گفتگو و گزارش نمى گنجد و مجالى بس فراخ براى تبيين و بررسى مسائل آن مى طلبد.در هر حال نيم نگاهى به جايگاه، موقعيت و ميزان تhثير روحانيت در شكل گيرى، هدايت و پيروزى انقلاب و همچنين بررسى گروههاى فعال در جريان سازى و مبارزه حوزه هاى مختلف انقلاب در سال هاى پيش از پيروزى آن از موضوعاتى است كه سعى شده در گفتگو با دكتر سيد احمد زرهانى كه چند دوره نماينده مجلس بوده است و همچنين رياست سازمان حج و زيارت را در سابقه كارى خود دارد و در حال حاضر معاون آموزشى و پژوهشى دانشگاه مذاهب اسلامى است مورد بررسى قرار گيرد .آنچه در پى مى آيد مشروح اين گفتگو است .آقاى دكتر زرهانى قبل از اينكه وارد بحث انقلاب اسلامى و جايگاه روحانيت در شكل گيرى آن بشويم، مختصرى از اوضاع و احوال فرهنگى و بافت اجتماعى سال هاى قبل از انقلاب بپردازيد.واقعيت اين است كه نظامى كه قبل از انقلاب در كشورمان حاكم بود هيچ اعتقادى به مردم نداشت. لذا ما شاهد حضور هزاران مستشار خارجى و غربى در ايران بوديم .نفت، امور نظامى ، بانك مركزى، برنامه و بودجه، آموزش و پرورش، آموزش عالى، همه و همه امور كشور، با نظارت اين مستشاران اداره مى شد. در دربار پهلوى و در ادبيات رژيم شاهنشاهى رجال سياسى به كسانى گفته مى شد كه در طرز تفكر، لباس ، تكيه كلام ها و جاذبه و دافعه شباهت زيادى به مستشاران داشته باشد.فرهنگ ايران قبل از انقلاب بر مبناى هنجارهاى غربى بود. در اين اوضاع و شرايط روحانيت منزوى بودند، اساتيد و دانشگاه تنها به كارهاى خود مى رسيدند، مساجد كم رونق بود و تنها به امور عبادى مى پرداختند . و آنها هيچ دخل و تصرفى در مسائل سياسى نمى كردند.توليد فرهنگى در جامعه آن زمان ايران بر مبناى هنجارهاى غربى بود .با بالاترين و وخيم ترين صحنه هاى سكسى در جشن فرهنگى و هنرى شيراز يك بار در دهه پنجاه برگزار شد كه در نوع خود يك فاجعه فرهنگى بود.دربار مى خواست عفاف و كانون خانواده را از بين ببردالبته اين اتفاقات ريشه در انديشه هاى خام دربار داشت .آنها فكر مى كردند كه بايد مظاهر تمدن ايران قبل از اسلام را بزرگ جلوه دهند و در عوض مظاهر دوره اسلامى را كمتر جلوه دهند.اينها مى آمدند و طورى توليد هنر و انديشه مى كردند كه عفاف و كانون خانواده را از بين ببرند. در مجلات آن ايام تبليغ فحشا و اهانت را به آسانى و به وضوح ترويج مى كردند. انتخاب دختر شايسته از سوى دربار جوى در ميان دختران ايجاد مى كرد كه برخى به دنبال قيافه هاى آن چنانى بودند و البته رژيم نيز ماههاى متمادى روى همين موضوع انتخاب دختر شايسته تبليغ مى كرد. لذا حكومت و دولت هيچ گاه دنبال اين نبود كه يك خط سير اسلامى هم نه، بلكه انسانى و اخلاقى هم نه، بلكه بر اساس آموزه هاى فلاسفه غربى يا ايران دوران ساسانى را در جامعه ترويج كند .به راحتى مى توان گفت كه جامعه ايران آن روزگار در هرج و مرج كامل به سر مى برد .از حزب و آزادى سياسى در آن دوران خبرى نبود از نظر احزاب سياسى، حكومت پهلوى بسيارى از احزاب از جمله حزب ملل اسلامى،موتلفه اسلامى، حزب توده و فدائيان اسلام را سركوب كرد و از حزب و آزادى سياسى هيچ خبرى نبود. آنها سه حزب دربارى با نالهاى حزب ايران نوين، حزب پان ايرانيسم و حزب مردم را تشكيل دادند و سناتورها و افراد دربارى آنها را مى گرداندند ولى شاه در سال ۱۳۵۴ دستور داد كه اين سه حزب ادغام شوند و نهايتاً حزب رستاخيز شكل گرفت و شاه هم دستور داد كه همه مردم بايد در اين حزب عضو شوند، وگرنه پاسپورت بگيرند و از كشور خارج شوند. جناب آقاى دكتر زرهانى با اين اوصاف قدرى هم از موقعيت روحانيون قبل از پيروزى انقلاب و جايگاه آنها در هدايت انقلاب و پيروزى آن بگوييد.روحانيت قبل از پيروزى انقلاب و ايام پيروزى آن، سه دسته مى شوند: گروه اول روحانيت پيرو خط امام هستند، شخصيت هايى از جمله «آيت الله دكتر بهشتى»، «موسوى تبريزى»، «مهدوى كنى»، «آيت الله خامنه اى»، «هاشمى رفسنجانى»، «شيخ حسين على منتظرى» و «آيت الله محمد يزدى» بودند كه در جامعه روحانيت مبارز و جامعه مدرسين و محققين حوزه علميه قم و تشكل هاى مشابه به اين ساماندهى شده بودند.گروه اول روحانيت هسته توليد كننده تفكر دينى و فرهنگى انقلاب بودنداين شخصيت ها در حدود هزار نفر مى شدند كه در سراسر ايران يك هسته توليد كننده انديشه امام خمينى (ره) بودند .برخى نيز از جمله «آيت الله انوارى» و «شهيد محلاتى» به عنوان نمايندگان امام خمينى (ره) در جاهاى مختلف و شهرهاى گوناگون با مردم تماس داشتند .آقاى زرهانى يعنى همه اين دو گروه هزار نفرى عهده دار هدايت جريان انقلاب بودند؟از بين اين هسته هزار نفرى روحانيت در صحنه، حدود ۵۰۰نفر برجسته، مسئوليت توليد تفكر دينى و فرهنگى را داشتند و جنبش فكرى انقلاب نيز بر عهده متفكرانى از جمله «آيت الله شهيد مرتضى مطهرى» بود كه تئورى پردازى انقلاب را عهده دار بود كه با وسعت نظر مبانى فكرى انقلاب را تبيين مى كرد .حسينيه ارشاد در حوزه هاى علميه انديشه دينى انقلاب را ترويج مى كردندالبته در بين اين ۵۰۰ روحانى برجسته چهره هايى مثل آيت الله خامنه اى نيز ترجمه كتاب هاى اهل سنت از جمله سيد قطب را در دست كار علمى داشتند و يا آيت الله هاشمى رفسنجانى كتاب امير كبير را تاليف مى كردند. و يا در اينكه حسينيه ارشاد و حوزه هاى علميه قم و خراسان انديشه دينى انقلاب توليد و ترويج مى شد.در اين گروه روحانيت نيز برخى در مجلات رژيم طاغوت مطلب مى نوشتند و يا دكتر مفتح و شهيد مطهرى در صحن دانشگاه تهران به تدريس مشغول مى شوند. به هر حال اين گروه اول كار توليد تفكر دينى و فرهنگى انقلاب را برعهده داشتند .گروه دوم روحانيونى هستند كه در توليد انديشه دينى با صبغه سياسى نقش نداشتند ولى با گروه هزار نفرى نخست سر و سرى داشتند . اينها در حقيقت بدنه روحانيت را تشكيل مى دادند. سخنرانى مى كردند، امر به معروف و نهى از منكر مى كردند و به عبارتى روشنگرى مردم با اين گروه دوم بود. اين ها خيلى درگير نمى شدند اما از رژيم به شدت تنفر داشتند و وارد جنگ سياسى نمى شدند، اما جنگ فرهنگى را اداره مى كردند. گروه سوم نيز كسانى بودند كه كارمند رسمى سازمان اطلاعات و امنيت كشور يعنى ساواك بودند آنها آخوند نما و روحانيون دربارى بودند . اين گروه لباس روحانيت مى پوشيدند تا به مردم نزديك شوند ولى براى دربار خدمت مى كردند .با اين توضيح چه اسامى مى توان به اين گروههاى سه گانه روحانيت به كار برد؟مى توان گروه اول را روحانيون مبارز ناميد كه كار توليد انديشه مبارزه را برعهده داشتند و گروه دوم را مرشدين ناميد كه انتشار انديشه فرهنگى انقلاب را بر عهده داشتند.البته اين جا بايد گفت كه همان اراده اى كه در انقلاب مشروطه و جريان ملى شدن صنعت نفت سعى كرد روحانيت را به انزوا بكشاند و موفق هم شد در دهه چهل و پنجاه هم كارى كرده بود كه روحانيت زير فشار باشد و در پيشگاه مردم جايگاهى نداشته باشد .يعنى روحانيت قبل از انقلاب محبوبيتى در ميان مردم نداشت؟خير تنها در دهه هاى سوم و چهارم قدرى روحانيت در انزوا بود اما از اوايل دهه پنجاه آرام آرام تحت تاثير همان حركت توليد انديشه فرهنگى انقلاب، موج بيدارى با هدايت روحانيت و همراهى مردم گسترش پيدا كرد و تا جايى پيش رفت كه در سال هاى ۵۶ و ۵۷ روحانيت محبوب دلهاى مردم شده بود. حتى در خانواده هايى كه هيچ رابطه اى با روحانيت نداشتند ارادتمند جايگاه و موقعيت معنوى روحانيون شدند.روحانيت و جوانان دو ستون پيروزى انقلاب اسلامى هستند. مى توان به جرات گفت كه روحانيت و جوانان دو ستون پيروزى انقلاب اسلامى در سال ۵۷ شدند و البته در اين ميان دانشجويان و به ويژه دانش آموزان نقش بسزايى داشتند. ۲۲ بهمن محصول انقلاب فرهنگى دهه پنجاه استتحليل من به عنوان كسى كه سال هاى سال در سنگرهاى مختلف فرهنگى بودم چه قبل و چه بعد از انقلاب اين است كه واقعه ۲۲ بهمن ۵۷ در حقيقت محصول انقلاب فرهنگى دهه پنجاه بود انقلابى كه از اوايل دهه پنجاه شكل گرفت و بعد آرام آرام در قشرهاى مختلف مردم رسوخ كرد. آقاى دكتر، هدايت جريان دانشجويى بر عهده چه شخصيت هايى بود؟امثال شهيد مطهرى ها و علامه جعفرى ها در متن دانشجويان مديريت موج فكرى را در ايران بر عهده داشتند و البته هم كتاب هايى كه در حسينيه ارشاد و حوزه علميه قم چاپ و در سراسر كشور منتشر مى شد يك تحول روحى به وجود آورد .رهبرى واحد امام خمينى(ره) رمز پيروزىتوده هاى مردم شددر اين شرايط جوانهايى كه تشنه آموختن مبانى دينى بودند جذب روحانيت مى شدند و همچنين اطلاعيه ها و شب نامه هايى كه از سوى امام خمينى(ره) صادر مى شد به شكل ادبيات زيراكسى توسط مبارزين در همه كشور توزيع مى شد و جوانان گروههاى توحيدى در مساجد و محله ها نيز ضمن ارتباط با روحانيت مسئوليت مديريت سخنرانى ها را بر عهده داشتند و اين چنين انقلاب در شهرها گسترش پيدا مى كرد. در اين بين نيز امام خمينى (ره) در نجف و پاريس از طريق نوارهاى سخنرانى اصول كار انقلاب را به مردم مى گفت و چون رهبرى واحد وجود داشت و دل همه مردم با اين رهبرى بود حركت انقلاب سرعت مى گرفت.روحانيت در اين انقلاب درجات مختلفى داشتند البته روحانيون از ساز و كارهاى سنتى نيز بهرهمى گرفتند، مثلاً وجوهات مردم را مى گرفتند،به خانواده هاى مبارزين در بند ساواك كمك مى كردند از منابر مراسم ختم و عزادارى براى افشاگرى ظلم رژيم طاغوت استفاده مى كردند لذا روحانيت در اين انقلاب درجات مختلفى داشتند و كاركردها و رسالت هاى گوناگونى بر عهده مى گرفتند.براى نمونه امثال استاد فلسفى با سخنرانى هاى كوبنده عليه رژيم شاه موضعگيرى مى كرد و مرحوم شهيد هاشمى نژاد و آيت الله خامنه اى در مشهد مقدس سخنرانى هاى آتشين داشتند و البته كتاب هاى پر مغز و پر محتوايى منتشر مى كردند.امثال هادى غفارى نيز مسئوليت مى گرفتند كه جلسات رژيم را به هم بريزند. به هر حال هر كدام يك وزنه داشتند و يك اثر متفاوت در جامعه مى گذاشتند. دانش آموزان و دانشجويان نيز در سال هاى ۵۶ و ۵۷ خيلى خوب با انقلاب همراهى كردند.

يکشنبه|ا|11|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 81]