مرتجعان و خرافه‌گرايان رسوا مي‌شوند

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: مرتجعان و خرافه‌گرايان رسوا مي‌شوند
دين- داريوش غفاري:
مهدويت با همه مباني عقلي محكمي كه دارد در حوزه عام جامعه عمدتاً با نگاهي احساسي به آن نگريسته مي‌شود و متأسفانه اين مباني در حوزه دستگاه‌هاي آموزشي و فرهنگي براي مردم به شكلي كه به خوبي پاسخگوي نقاط ابهام باشدتبيين نشده است.‌

وقتي ما مردم را با انديشه مهدويت به شكل عقلاني آشنا نكنيم، خرافات رشد مي‌كند و پرورش مي‌يابد.‌ براي جمعي كه از نظر عقلي موضوع امامت برايشان شكافته نشده و از اين انديشه بي‌خبر هستند يا آگاهي چنداني نسبت به اين مقوله ندارند، عموماَ دچار انحراف مي‌شوند.

‌بايد نخست با انديشه امامت آشنا شد تا رفته رفته ساير معارف در دل و جان اثر كند. شهيد مطهري در اين خصوص مي‌گويد: « چون فكر كردن كار دشواري است سراغ انديشيدن نمي‌رويم و به احساس رو مي‌آوريم.» ‌اما در مقوله دين، بويژه موضوع مهدويت، عقلانيت حرف نخست را مي‌زند.

رستگاري انسان معاصر

حجت الاسلام و المسلمين احمد سالك عضو شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز معتقد است اعتقاد به مهدويت يعني اعتقاد به يك مصلح موعود براي رستگاري انسان معاصر و نجات او از همه ظلم‌ها، بي‌عدالتي‌ها، فقرها، رنج‌ها و جهل‌ها.

‌اعتقاد به مهدويت يعني اميد به يك آينده روشن و جهاني سرسبز و پر از پاكي و نشاط، يعني نجات همه انسان‌ها از شر همه نيروهاي شيطاني و استكباري، يعني پيروزي و به حاكميت رسيدن مستضعفان جهان در برابر مستكبران، يعني يكپارچگي جهان و يك دستي همه انسان‌ها، يعني طرح حكومت جهاني صالحان به رهبري يك انسان معصوم، يعني رسيدن به آرمان‌شهر انسان‌ها.

اعتقاد به مهدويت يعني نظريه شيعه براي آينده جهان و جهان آينده، يعني تنها راه فراروي انسان معاصر براي خروج از همه بن‌بست‌ها و مشكلات و يگانه كشتي نجات انسان در برابر امواج توفنده و غرقاب‌هاي سخت آخرالزمان.

ذكر اين نكته ضروري است كه آموزه مهدويت، ركن اعتقادي شيعه و رمز هويت اوست.‌ در روايت‌هاي معتبر بين شيعه و سني داريم: «كسي كه بميرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهليت مرده است.»‌

در منابع شيعي نزديك به چندين هزار روايت درباره امام مهدي(عج) و بيش از صد آيه قرآن وجود دارد كه تأويل و مصداق آن امام زمان(عج) است. ‌از آن‌رو كه اين همه آيه و روايت درباره چنين شخصيتي و دوره او وجود دارد، بايد به صورت علمي و آكادميك در مراكز پژوهشي به آن پرداخته شود.

‌ ما معتقديم كه آموزۀ مهدويت ظرفيت فراوان و توان بسيار بالايي در پاسخ‌گويي به پرسش‌ها و مسائل مختلف در عرصه‌هاي گوناگون حيات بشري را دارد.سالك اظهار داشت: آنچه قبل از ظهور حضرت بايد فراهم شود، عطش جهاني و نياز عمومي به يك منجي جهاني است و لازمه چنين چيزي رشد و عقلانيت فكري انسان‌هاست.

به عقيده سخنگوي جامعه روحانيت مبارز يكى از مسائل اساسى روز، بحث عقلانيت است كه پيرامون آن آراي افراطى و تفريطى زيادى ابراز شده، مدعيان عقلانيت با نقدها و چالش‏هاى زيادى مواجه شده‌اند، تا آن‌جا كه بعد از پافشارى مدرنيته بر بسند‏گى عقل براى رفع تمامى نيازهاى جامعه و عدم تحقق اين ادعا، موجب شد از سوى پست‌مدرن‏ها مورد چالش قرار گيرد و ماحصل آن ايجاد تفكر فرا‌ مدرنيست‏ها بود كه در مقابل عقلانيت محض، مسئله «گفتمان» را مطرح كردند.‌

بشر متحير و سرگردان امروز متوجه شد كه تكيه بر عقلانيت و ادعاى رفع تمامى نيازهاى بشر بوسيله خرد جمعى و اعلام بى‏نيازى به وحى جز عدم يقين، سرگردانى، سيطره كميت، خلاء معنويت و رفاه‌زدگى چيز ديگرى در پى نداشته است. ‌در اين برهه‏ حساس كه كليه نسخه‏هاى پيچيده شده توسط بشر رنگ باخته است، به نظر مى‏رسد تبيين و توجيه و معرفى دكترين مهدويت از منظر عقل و عقلانيت اصيل و مستحكم و تثبيت شده با مصباح وحى به عنوان مترقى‏ترين دكترين مى‏تواند بهترين نسخه عملياتى را براى درمان دردهاى بشرِ بريده شده از وحى بپيچد.‌

دكترينى كه ضمن قائل بودن به جايگاه رفيع تعقل، عقل را در حل نيازهاى واقعى انسان بسنده نمي‌داند و بنا دارد با شكوفايى عقل، نياز جدى بشريت به دين را احيا نمايد و با تسليم انسان در برابر فرمان‌هاي الهى، مسير حركت به سمت صلح جهانى و جامعه‏ پر از عدل و داد را كه آرمان هميشگى بشر بوده است، تحقق بخشد.

حاكميت عقل كمال يافته بشر

حضرت مهدى(عج) آخرين وصى پيامبر(ص) براى تحقق اهداف جهانى دين مبين اسلام است و همان‌طور كه حضرت رسول(ص) براى بيدار نمودن و فعالسازى عقول مبعوث شدند، حضرت هم به عنوان آخرين وصى پيامبر(ص) مهم‌ترين رسالت خود را با كمال بخشى به قدرت تعقل بشر آغاز مى‏نمايند و به اين وسيله زمينه تحقق اهداف حكومت جهانى با حاكميت عقل كمال يافته بشر فراهم مى‏گردد.‌

در دكترين مهدويت، طبق اسلام ناب محمدى و فرامين قرآن، آغاز حركت و ساماندهى به برنامه‏هاى حكومت جهانى حضرت براساس تفكر و تعقل است.

عقل و جايگاه رفيع آن در دكترين مهدويت

عقل در دكترين حضرت مهدى(عج) از جايگاه رفيعى برخوردار است، چرا كه در تعاليم مترقى اسلام آن مقدار كه از عقل ستايش به عمل آمده از كمتر مقوله‏اى تمجيد شده است و اين ستايش به گونه‏اى است كه به كاربرد و كارآيى عقل و تأثير آن در شناخت واقعيت‏ها و تميز درستى از نادرستى در ابعاد مختلف اعتقادى، عبادى، فردى و اجتماعى و...‌ نظر دارد.‌ از مجموع آنها مى‏توان اعتبار و اهميت و حجت ذاتى عقل را كه مورد تصريح شرع نيز قرار گرفته است، نتيجه گرفت.‌

بر اساس تاكيدات دين مبين اسلام و روايات وارد شده از معصومين(ع) عقل به عنوان يك حجت براي دستيابي به حقايق بيان شده است كه ابتدا پيش از هر اقدامي بايد محمل عقلاني آن مورد بررسي قرار گيرد و در صورت انطباق آن با عقل مورد استناد قرار گيرد.‌

روايات در باب مدح عقل و تعيين جايگاه آن بسيار وارد شده است.‌ عقل ملاك هر خير، معرفت و ثواب معرفى شده و چيزى است كه در ميدان اصول و اعتقاد بشر مانند توحيد، عدل، معاد و... ‌معتبر شناخته شده است.

عضو هيات علمي دانشگاه امام‌صادق(ع)معتقد است موضوع مهدويت محور تمام اديان الهي است، همه اديان الهي نسبت به اين موضوع موضع مثبتي دارند و علائمي را براي آن ارائه كرده‌اند.‌ آمدن مصلح از سوي همه اديان مورد تاكيد قرار گرفته است.‌

تبديل موضوع مهدويت به مسائل شخصي رفتاري خرافي است

سالك مي‌گويد: دو تفسير درباره مهدويت مي‌توان بيان كرد. ‌يك تفسير و تلقي ارتجاعي و خرافي و ديگر تلقي قرآني و روايي. ‌تلقي خرافي اين است كه مسئله مهدويت را به مسائل شخصي، قومي و قبيله‌اي تبديل كنيم. ‌

مثلاً كسي تحت فشار و زور است پس متوسل به امام زمان(عج) شود.‌كساني كه به دنبال مريدپروري و مريدبازي هستند از اين فرصت استفاده مي‌كنند. ‌فرقه‌هاي ضاله‌اي نظير بهائيت و بابيت نيز در كنار اين نگاه خرافي به مهدويت پديد آمدند.

‌اين عده آنقدر پيش مي‌روند كه ادعاي نيابت امام را مطرح مي‌كنند و پس از آن ارتباط با امام زمان و بعضاً برخي نيز ادعاي امام زمان بودن را مطرح مي‌كنند كه البته وقتي مي‌بينند كه اين ادعا خريداري ندارد به همان نيابت امام بسنده مي‌كنند.‌

به عقيده اين كساني كه به دنبال مسائل ارتجاعي و خرافي هستند جز در يك مقطع زماني به جايي نرسيده‌اند. ‌اينها از احساسات پاك مردم و نقطه ضعف‌هاي موجود استفاده مي‌كنند.‌

عدم آگاهي نسبت به مهدويت سرآغاز سقوط در دام خرافه‌گرايي

سالك كمبود مطالعات در زمينه مهدويت و عدم آگاهي‌رساني درست به مردم را يكي از عوامل گرفتار شدن برخي در دام خرافي‌پرستي دانست و گفت: انسان‌ها گرفتاري‌هايي در زندگي دارند و بر اين اساس به دنبال تكيه گاه مي‌گردند و چون آگاهي و شناخت دقيقي نسبت به حضرت حجت(عج) ندارند، وارد اين وادي مي‌شوند. ‌

شنيده‌ام مقامات امنيتي كشور عده‌اي از كساني را كه ادعاي امام زماني داشته‌اند، دستگير كرده‌اند كه در بين آنها حتي تعدادي زن هم وجود دارد.‌ به عقيده من اين موضوع نيازمند اطلاع رساني دقيق درباره مهدويت در سطوح مختلف است.‌

تلقي قرآني از مهدويت منطبق با عقل

تلقي دوم از مهدويت تلقي قرآني است كه از متن آيات قرآن و احاديث به دست مي‌آيد. ‌براساس اين تفكر مهدويت با خاتميت گره خورده است.‌ وقتي به جريان حجه الوداع نگاه مي‌كنيم، مي‌بينيم كه پيامبر بزرگوار اسلام(ص) در جريان غدير خم در خطبه‌اي كه براي حضرت امير(ع) خواندند بيش از 100 جمله درباره اهل بيت(ع) گفتند كه 7 جمله اصلي و كليدي آن‌هم درباره حكومت حضرت مهدي(عج) بود.‌ پيامبر اكرم(ص) 4 بار حكومت عدل مهدي و 3 بار نام آن حضرت را بر زبان مباركشان آوردند.‌

سالك تاكيد كرد: براين اساس كه من بارها گفته‌ام غديرخم دكترين تشيع است و خط مشي حركت شيعه را در طول تاريخ روشن مي‌كند. ‌وقتي تلقي قرآني و موضوعات مطرح شده در اديان الهي را كنار هم قرار بدهيم مي‌بينيم كه در اديان مختلف انتظار مصلح يك اصل است.‌

تلقي عقلي و نقلي از مهدويت

تلقي قرآني از مهدويت خود دو بخش دارد.‌ يك بخش عقلايي و ديگري نقلي است.‌ بخش نقلي آن در آيات قرآن است.‌ روايات بسياري از اهل بيت درباره مهدويت نقل شده كه نمونه آن فرمايشات پيامبر(ص) در غديرخم است كه عرضه كردم. ‌اما در باب عقل بايد بگويم عقلاي جامعه تا آنجايي كه مي توانند از عقل فردي در حل معضلات بهره مي برند و اگر نشد تكيه بر خرد جمعي مي‌كنند.‌

عقلاي قوم راه حل ها را پيدا مي‌كنند، اما گاهي عقل فردي و جمعي با ابزار مادي نمي تواند مشكلات را حل كند و در اينجاست كه عقل حكم مي كند بايد به قدرت ماوراي طبيعي متوسل شوند.‌ عقل حكم مي كند آنجايي كه جامعه نيازمند منجي است در آنجا منجي بايد قدرت و سيطره اشرافش بالاتر و بيشتر از همه باشد. ‌با قدرت هاي متعدد اين امر عملياتي نيست و بايد يك قدرت واحد باشد تا بتواند عدل و داد را تحقق بخشد.‌

وي افزود: در اين شرايط بشر سرگشته و حيران كه قادر به حل معضلات نيست به سمت مصلح قدرتمند مي رود و براي حل مشكلات خود از او ياري مي جويد.‌ علائمي كه براي حضرت مهدي(عج) و مهدويت در قرآن و روايات وارد شده است عاليترين معيارها براي معرفي ايشان است.‌ در جلد 52 بحارالانوار در صفحه 352 از اين موضوع بحث مي شود كه سطح عقل و عقلانيت در جهان با ظهور حضرت كامل مي شود و همه جهان به تكامل عقلاني مي رسد.‌

در جايي نيز آمده است كه حضرت مهدي(عج) مي آيد و ترس و رعب در دل ستمگران مي‌افتد.‌ خداوند آن حضرت را ياري مي‌كند و تمام شرق و غرب عالم در اختيار حضرت مهدي(عج) قرار مي گيرد.‌ سراسر زمين آباد مي شود و برابري تحقق مي يابد.‌

سالك گفت: نقش اساسي و سرپرستي امام زمان(عج) با تشكيل حكومت واحد جهاني بر مبناي عدل و داد در مسير كمال عقلي و مطلوب بشر تحقق مي يابد، زيرا عقل دنبال برابري و آرامش و عدم تجاوز به حقوق ديگران و نبود تبعيض است.‌

عضو شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز تاكيد كرد: به كمال رسيدن عقل در زمان ما تحقق پيدا نكرده است زيرا كه تجاوز به حقوق ديگران در پوشش حقوق بشر و از سوي كشورهاي استكباري صورت مي گيرد و تبعيض نژادي با اشكال مختلف در جهان اعمال مي شود. ‌قطعاً وضعيت موجود در جهان فاقد عقلانيت است و امام زمان(عج) با ظهور خودشان عقلانيتي را كه به فراموشي سپرده شده است، تحقق مي بخشند.‌

وي افزود: عقل به ما حكم مي كند كه به سمت مدينه فاضله‌اي برويم كه محور آن يك انسان كامل عقلاني و روحاني باشد.‌

حضرت امير(ع) در نهج البلاغه در يكي از خطبه هايشان نيز تاكيد دارند كه پيامبر اكرم(ص) آمدند تا لايه هاي روي عقل را كه مدفون شده است آزاد كنند، عقول آزاد شده در راه خدا به جريان مي افتد.‌آن چيزي كه سبب مي شود انس و ارتباط با امام زمان‌(عج) قطع شود گسترش جهل در جامعه است.‌ بايد به سمت عقلانيت پيش رويم كه ارتباط ما با امام زمان(عج) برقرار شود.‌

دلايل گرايش به خرافات

به عقيده سخنگوي جامعه روحانيت مبارز دلايل مختلفي براي ابتلاي افراد به خرافات وجود دارد كه به عقيده وي بايد از سوي كساني كه مسئوليت هدايت فكري و اعتقادي جامعه اسلامي را بر عهده دارند مورد توجه قرار گيرد و علاوه بر آن كساني نيز كه در راس امور هستند به اينگونه مسائل دامن نزنند.‌

وي با اشاره به تاثيرات انقلاب اسلامي در ناكام گذاشتن توطئه هاي دشمنان عليه ملت مسلمان ايران و تلاش آنان براي شكست اين انقلاب، گفت: يكي از موضوعات اساسي، شكل گيري انقلاب اسلامي است.‌ حضرت امام خميني(ره) در انقلاب، بدون خرافه و پيرايه و به گونه اي شفاف راه هدايت را به جامعه بشري ارائه كرد كه اساس آن بر پايه مهدويت بود.‌ امام معرفي اسلام ناب محمدي را تجديد كرد و بار ديگر همه اذهان چهره اي از اسلام واقعي را كه با حضور مصلح جهاني كامل مي شود، مشاهده كردند.

سالك خاطرنشان كرد: دشمناني كه در طول تاريخ تا امروز بر عليه پيامبر و امامان فعاليت كرده بودند در اين دوران در قالب سلطه جهاني تجميع شده اند. ‌اينها با ديدن گسترش فرهنگ اهل بيت بر فعاليت هاي ضدديني خود افزودند و در ابعاد نظامي و سياسي اقداماتي را آغاز كردند تا مقابل گسترش اسلام ناب محمدي بايستند، اما به طور قطع در اين دو عرصه نتيجه‌اي نگرفتند.‌

پس از ناكامي در اين راه ها در انزواي انقلاب اسلامي تلاش كردند، اما باز هم راه به جايي نبردند و فرهنگ اعتقاد به مصلح و مهدويت بيش از پيش گسترش يافت.‌ امروز شخصيت‌هاي مشهور وابسته به لابي صهيونيست به اين نتيجه رسيده‌اند كه بايد با اساس تفكر مهدويت مبارزه كنند. ‌160 مركز تحقيقات آمريكا در بررسي هاي خود به اين نتيجه رسيده اند كه عمليات نظامي، سياسي و اقتصادي و تحريم ها عليه انقلاب اسلامي موفق نخواهد بود و بايد با ابزاري كه خود اسلام است به جنگ اسلام رفت.‌

به گفته عضو شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز، برخي از اين چهره هاي صهيونيست روي موضوع عاشورا كار كردند و براي انحراف مسير عاشورا طرح‌هايي را دادند.‌ حتي يك طرح آنها براي تحريف واقعه عاشورا 15 محور دارد.‌

وي تصريح كرد: در يكي از طرح هايي كه در اين زمينه ارائه كرده‌اند تاكيد شده كه در عاشورا بايد از گويندگان بي سواد و صاحب نفوذ و از ذاكران با نفوذ و غيرآگاه استفاده كنيم تا عاشورا در اذهان مردم تحريف شود و بعضاً نيز توانسته‌اند به اين هدف دست يابند و خرافه هايي كه به اسم عزاداري سيدالشهدا(ع) وارد شده است نمونه بارز آن است.

اين موضوع در كشورهايي مانند جمهوري اسلامي ايران كه مراجع و علما حضوري آگاهانه دارند كمتر اشاعه پيدا كرده است، اما در كشورهايي نظير پاكستان ميدان وسيعي براي نفوذ چنين تفكراتي وجود دارد كه در صحنه عمل مي بينيم كه چه فجايعي را همين تفكرات خرافي به بار آورده است.

وي تصريح كرد: دشمنان تلاش مي‌كنند شيعه را در جهان فاقد عقلانيت و تفكر و منطق معرفي كنند و عده اي نيز در داخل خواست دشمنان را تحقق مي بخشند.‌

سطح پايين مطالعات درباره مهدويت يكي از معضلات اساسي

عضو شوراي مركزي جامعه روحانيت مبارز تاكيد دارد: سطح پايين مطالعات نسبت به مهدويت يكي از مشكلات اساسي است كه قطعا علماي دين و ديگر دست‌اندركاران امور عقيدتي براي آن چاره‌اي بينديشند. ‌بايد به هر طريق ممكن شناخت و آگاهي مردم را نسبت به مهدويت افزايش داده و رابطه آن با عقلانيت را براي مردم بازگو كنيم.‌

وي افزود: 10 سال در تل آويو كنفرانسي برگزار كردند تا اسلام نابي را كه نظام جمهوري اسلامي براي گسترش آن تلاش مي كند، معرفي كنند.‌ در اين كنفرانس به دو موضوع رسيدند يكي انتظار فرج و ديگري شهادت و تاكيد كردند كه بايد در اين دو زمينه كارهاي جدي صورت گيرد.‌ حتي در آن مقطع به هاليوود دستور دادند در اين خصوص فيلم‌هايي بسازد و از جريان‌هاي داخلي نيز براي ضربه زدن به اين دو موضوع استفاده كردند.‌

وي تصريح كرد: بي‌سوادي عده اي مريدباز سبب مي‌شود نقش اساسي روحانيت كه نقش اصلي و اوليه است تضعيف شود. ‌يك روحاني براي موفقيت به ابزار عقلانيت و توجه به آن از سوي مخاطبان نياز دارد.

اين موضوع به طور جدي قابل بررسي است. ‌بايد موضوع مهدويت را در زمينه‌هايي نظير اطلاع‌رساني به بحث بگذاريم و عملكرد خود را در اين زمينه بررسي كنيم و چالش‌ها را يافته و با آنها مقابله عقلاني داشته باشيم. ‌به عقيده من بايد گروه‌هاي مخاطب را به خوبي شناخت و روي آنها كار كرد.‌

سالك ادامه داد: در جايي كه در نظام جمهوري اسلامي بيش از 58 دستگاه تبليغاتي فعاليت مي‌كنند بايد بتوانند نقش معرفي مهدويت را بدست گيرند و مهدويت را بر محور درك و شناخت قرآني به مردم عرضه كنند تا از خرافه‌گرايي نيز پرهيز شود.

‌سخنگوي جامعه روحانيت مبارز تاكيد كرد: امروز در سراسر كشورهاي طرفدار سلطه حركت‌هاي انحرافي اوج پيدا كرده است.‌ در آمريكا 5 حركت عرفان زده منحرف وجود داشته و فعاليت مي كند، در اروپا 300 جريان انحرافي فعال است كه يكي از آنها شيطان‌پرستي و بعضاً به كشور ما نيز نفوذ كرده است.‌

سالك تاكيد كرد: هجمه جهاني و حركت عظيم و جبهه گسترده استكباري براي شكست اسلام ناب كه محور آن مهدويت است شكل گرفته و به طور جدي براي انحراف افكار مسلمانان تلاش مي‌كند ما نيز بايد جبهه عظيمي درست كنيم و با اين رويه مقابله داشته باشيم.‌

همشهري جمعه

يکشنبه|ا|18|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 108]