استاد دانشگاه: قاچاق پياز زعفران به افغانستان اشتباه بود به‌عنوان مالك معنوي و تجاري تلاشي براي ثبت زعفران نكرديم

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: استاد دانشگاه: *قاچاق پياز زعفران به افغانستان اشتباه بود *به‌عنوان مالك معنوي و تجاري تلاشي براي ثبت زعفران نكرديم

خبرگزاري دانشجويان ايران - مشهد
سرويس: كشاورزي و دامپروري

يك عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد گفت: در زمينه بسته‌بندي زعفران در كشور فعاليتي انجام نشده است.

دكتر محمد قرباني در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، افزود: بسته‌بندي بايد متناسب با سطح درآمد افراد، موسسات و شركت‌ها باشد و در تدوين اين استراتژي بايد برند خاصي تدوين شود كه هنوز اين مهم تحقق نيافته است.

وي با بيان اينكه برخي از بسته‌بندي‌ها، هزينه‌ها را افزايش‌ مي‌دهد، ادامه داد: ما شناختي از مصرف‌كننده و نيازهاي آنها نداريم، به‌خصوص اينكه بايد بدانيم مصرف‌كننده خارجي چه مي‌خواهد.

قرباني درباره اجرا شدن بسته صادراتي زعفران عنوان كرد: اينگونه طرح‌ها در واقع مسكن‌هاي موقتي و سياست‌هاي يك‌بار مصرف هستند.

وي اظهار كرد: بايد استراتژي تعيين شود و در تعيين آن، بسته صادراتي در ميانه راه قرار مي‌گيرد، گرچه شايد از لحاظ جمعي تاثير بگذارد، اما از لحاظ رقابتي تاثير چنداني نخواهد داشت و ممكن است با وجود حل برخي مشكلات، اثر مخرب خود را در سال‌هاي بعدي به جاي بگذارد و اختلال در بازار زعفران را تشديد كنند، همانند ورود تعاوني‌هاي روستايي به بازار زعفران كه باعث ايجاد اختلال در بازار و تحريك قيمت اين محصول شد.

ـ بخش خصوصي بايد حركت‌هاي انفرادي را متوقف كند

وي خاطرنشان كرد: بخش خصوصي بايد حركت‌هاي انفرادي كه براي اقتصاد كشور مناسب نيست را متوقف و در قالب يك سازمان ويژه و يك برند خاص اقدام به فعاليت كنند.

ـ بازار بين‌المللي بايد يك سازمان را به عنوان طرف ايراني بشناسد

وي افزود: بازار بين‌المللي بايد يك سازمان را به عنوان طرف ايراني بشناسد، تا از اين طريق بتوان زعفران را با يك قيمت خاص در جهان ارائه كرد، به‌گونه‌اي كه قيمت اين محصول داراي نوسان نباشد، زيرا بازار بين‌المللي نيز به دنبال ثبات است.

اين عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد تصريح كرد: دولت بايد فعاليت‌هايي در زمينه انسجام‌بخشي زعفران داشته باشد، به‌طوريكه در حوزه بين‌المللي مفهوم داشته باشد.

قرباني يادآور شد: يك سازمان بايد تمامي مباحث مربوط به زعفران نظير پژوهشكده، توليد، تكنولوژي، فرآوري، بسته‌بندي و بحث پزشكي اين محصول را تحت پوشش قرار دهد تا دولت بعد از تعديل اين سياست‌هاي كلان، اجراي آن را به بخش خصوصي واگذار كند و در تمامي حوزه‌ها حركت در چارچوب اين استراتژي صورت گيرد.

‌وي با بيان اينكه‌ ايجاد ساختاري براي بازاريابي زعفران ضروري است، اظهار كرد: شوراهاي بازاريابي يكي از راه‌كارهاي سياستي در اين زمينه است كه مي‌تواند بسياري از مشكلات موجود حوزه‌هاي سه‌گانه توليد، بازاريابي و صادرات زعفران و محصولات تبديلي آن را برطرف و عملا بازاريابي را از حالت نامطمئن و ريسكي خارج كند.

قرباني در ادامه عنوان كرد: در اين سازمان كه متشكل از خود توليدكنندگان خواهد بود، يك قيمت پايه براي زعفران پيشنهاد و توليدكنندگان براساس آن، محصول زعفران خود را به اين سازمان خواهند فروخت.

وي گفت: در نتيجه خواه ناخواه افزايش در‌آمد به وجود خواهد آمد كه اين افزايش وارد صندوق حمايت از زعفران‌كاران مي‌شود و در سال‌هايي كه به هر دليل خسارت به زعفران‌كاران وارد شود يا قيمت اين محصول كاهش يابد، خسارت‌ به خود توليدكنندگان پرداخت شود.

وي تصريح كرد: از اصلي‌ترين نتايج اجرايي شدن چنين ساختاري حذف واسطه‌ها، امكان انجام فعاليت‌هاي توليدي توسط خود كشاورزان، افزايش در‌آمد كشاورزان، كاهش ريسك توليدي و بازاريابي، كاهش نقش حمايتي دولت و افزايش نقش هدايتي و ارشادي دولت در توليد و بازاريابي زعفران است.

‌قرباني درباره تاثير جمع‌آوري و پاك كردن زعفران به صورت سنتي بر كيفيت اين محصول، بيان كرد: در بحث نظام فرآوري دو موضوع‌ بهداشت در فرآوري و كيفيت در فرآيند تاثير‌گذار است.

ـ با استفاده از نيرو‌ي كار كيفيت اين محصول حفظ خواهد شد

وي افزود: مي‌توان با آموزش ‌بحث بهداشت زعفران را حل كرد، اگرچه با استفاده از نيرو‌ي كار، فرآيند پاك كردن زعفران طولاني و هزينه‌ها افزايش مي‌يابد، اما كيفيت اين محصول حفظ خواهد شد.

وي درباره تاثير افزايش قيمت زعفران براي رقابت با كشورهايي نظير اسپانيا، يادآور شد: اين افزايش قيمت ناشي از دو عامل‌ خشكسالي و سرما‌زدگي است، چراكه توليد محصولات كشاورزي متاثر از شرايط آب و هوايي است و زعفران هم از اين قاعده مستثني نيست، به‌طوريكه پيش‌بيني‌هاي مهم حاكي از كاهش توليد زعفران در سطح زيركشت است كه در نتيجه باعث كاهش عملكرد و در نتيجه افزايش قيمت اين محصول مي‌شود.

قرباني خاطرنشان كرد: علاوه بر اين افزايش قيمت زعفران، معلول سياست‌ها و برنامه‌هايي است كه در سال‌هاي گذشته در اين بخش اعمال شده است، كه تاثير آن به شوك خشكسالي افزوده شده و د‌ر واقع اثر آن را دو برابر كرده است.

ـ طرف خارجي نيازمند محصولي با كيفيت و قيمتي خاص است

قرباني با اشاره به اينكه اگر كاهشي در زمينه صادرات ايران يا خريد زعفران توسط تاجر خارجي صورت گيرد، حداكثر به ميزان 30 درصد خواهد بود، افزود: طرف خارجي كه خريدار زعفران كشور است، نيازمند محصولي با كيفيت و قيمتي خاص است، كه اين نياز مبتني بر تقاضاي مصرف‌كننده داخلي آنهاست.

اين عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد درباره قدرت رقابتي ايران براي صادرات زعفران، گفت: ما در گذشته هم چندان قدرت رقابتي، قدرت چانه‌زني يا توان گرفتن بازار زعفران را نداشتيم، بلكه همواره يك بازار ثانويه بوديم و اسپانيا به صورت عمده يا چين خريدار محصول ايران بودند.

وي تصريح كرد: گرچه در مجموع سطح صادرات زعفران كشور ممكن است به علت افزايش قيمت يا كاهش عملكرد، كاهش يابد اما طرف خارجي چندان توان مقاومت در برابر عدم خريد محصول ما را نخواهد داشت و مجبور به خريد خواهد شد، زيرا در داخل تعهداتي به مصرف‌كننده دارد كه باعث مي‌شود جريان صادرات زعفران كشور به‌زودي شتاب گيرد، ولي قدرت رقابتي خود را باز نخواهد يافت.

قرباني درباره تاثير اين افزايش قيمت مبني‌ بر ترغيب كشاورزان براي كشت زعفران، خاطرنشان كرد: تاثير افزايش قيمت سال قبل بر توسعه زير كشت در شهرستان‌هايي كه مراكز اصلي توليد بودند، نسبتا بالا بوده است زيرا قيمت مي‌تواند نقش كاتاليزوري داشته و اين فرآيند را تسريع كند.

ـ قيمت، مهمترين عامل انگيزشي براي فعاليت كشاورزان است

وي با اشاره به اينكه قيمت، مهمترين عامل انگيزشي براي فعاليت كشاورزان است، اظهار كرد: پيش‌بيني مي‌شود كه اين افزايش قيمت در سال آينده هم وجود داشته باشد كه افزايش توليد و سپس كاهش قيمت زعفران را در بر خواهد داشت.

قرباني تاكيد كرد: افزايش قيمت در بازارهاي جهاني داراي سقف خاصي است به‌طوري‌كه اين افزايش قيمت، بر روي بازارهاي محصولات ثانويه زعفران نظير كاربرد دارويي آن اثر خواهد گذاشت.

ـ افزايش قيمت روي رقابت تاثير نخواهد گذاشت

اين استاد دانشگاه با بيان اينكه در حال حاضر افزايش قيمت روي رقابت تاثير نخواهد گذاشت، زيرا بازاري براي زعفران وجود ندارد، بيان كمر: در صورت تحريك بازارها، سطح زير كشت و توليد اين محصول افزايش يافته و مانع از كاهش قيمت خواهد شد.

‌اين عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد يادآور شد: هنگامي كه بحث قدرت رقابتي، حضور و قيمت در بازارهاي جهاني مطرح مي‌شود، برخي كشورهاي بزرگ به دليل داشتن اقتصاد بزرگ، حضور قوي‌تر و تاثير‌گذاري بالاتري روي قيمت و بازار اين محصول مي‌توانند داشته باشند.

وي با تاكيد بر تدوين استراتژي ماندگاري و ثبات در بازار زعفران، تصريح‌ كرد: ورود اسپانيا در اين عرصه معلول چند رفتار تجاري كشور در گذشته است، كه نبود سازمان و تشكيلات واحد و صادرات انفرادي در مجموعه‌هايي متعدد به صورت موازي كه فعاليت صادرات را با كيفيت‌هاي مختلف انجام مي‌دادند، نبود استراتژي در عرصه توليد، فرآوري، بسته‌بندي و پاسخگويي به كليه نيازهاي بازارهاي خارجي زعفران و عدم شناخت از بازارهاي هدف خارجي، از دلايل ورود اسپانيا به بازار زعفران است.

قرباني با بيان اينكه وقتي كه اينگونه فعاليت‌ها صورت نگرفته، نمي‌توان ادعاي توليد بالا و صادرات‌ بالا ‌در زعفران يا ورود به بازار اين محصول را داشت، افزود: به‌دليل عدم شناخت كامل از نوع بازارها و ترجيحات مصرف‌كنندگان برداشت‌ها متفاوت خواهد بود و در نتيجه امكان حضور وجود نخواهد داشت.

وي در ادامه عنوان كرد: كشوري مانند اسپانيا ساختارهاي خاص خود را داشته است و نحوه خريد و صادرات زعفران در آن چندان ساده نيست، به علاوه نبود هماهنگي بين دستگاه‌ها در چند سال اخير مشكل ديگري است،‌ به‌گونه‌اي كه اسپانيا به‌راحتي وارد بازار ايران مي‌شود و مجموع اين عوامل باعث مي‌شود كه دنيا شناخت چنداني از زعفران ايران نداشته باشد.

قرباني درباره ورود كشورهايي نظير افغانستان و چين به عرصه توليد زعفران، اظهار كرد: حجم توليد اين كشورها چندان بالا نيست. بازار اين كشورها نيز هم‌اكنون به دنبال كيفيت نيست گرچه كيفيت زعفران آنها مي‌تواند از طريق آموزش‌هايي كه به وسيله طرف ايراني مي‌بينند ارتقا يابد.

اين عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد بيان كرد: چين به دليل داشتن قدرت پژوهشي، همان‌طور كه تاكنون در تمامي حوزه‌هايي كه وارد شده، نشان داده است كه مي‌تواند دقيق عمل كند و با مطالعه و بررسي قدرت خود را در اين زمينه افزايش دهد.

وي گفت: افغانستان هم به دليل داشتن امكانات خوب، فضاي مناسب، آب و هواي مساعد و نيروي كار ارزان، مي‌تواند زعفران را با بهاي تمام شده پايين توليد كند.

ـ قاچاق پياز زعفران به افغانستان به دليل اشتباهي بود كه در ايران اتفاق افتاد

وي درباره قاچاق پياز زعفران به افغانستان نيز خاطرنشان كرد: اين اتفاق به دليل اشتباهي بود كه در ايران اتفاق افتاد، زعفران متعلق به ايران است و كشور ما خاستگاه بومي اين محصول‌ است، ما به عنوان مالك معنوي و تجاري آن تلاشي در جهت ثبت اين محصول نكرديم، پياز زعفران نيز جزو ذخاير ملي بوده و غير‌قابل فروش، اهدا و بخشش است و بايد براي آيندگان حفظ شود.

قرباني عنوان كرد: اين ذخاير ارتباط مستقيم با درآمد ملي، درآمد بخش كشاورزي و ا‌شتغال بخش كشاورزي دارد، اگر اين ذخاير از كشور خارج شود، در واقع كشاورزان هم از اين حوزه خارج مي‌شوند و با از دست دادن بازار زعفران كشاورزاني كه مشغول به كاشت زعفران هستند چه محصولي را جايگزين خواهند كرد؟

وي اظهار كرد: در گذشته به دليل سياست‌هاي خاصي كه در رابطه با افغانستان داشتيم، اقدام به اهداي پياز زعفران به اين كشور كرديم، به طوري كه هيچ كشوري تكنولوژي و ذخاير خود را به ديگران نمي‌دهد و معمولا از تكنولوژي‌هاي دست دوم يا سوم براي اينگونه مقاصد استفاده مي‌شود، ولي در رابطه با زعفران اين خطا رخ داد، گرچه مي‌توانستيم از پيازهاي نامرغوب دست دوم يا سوم براي اهدا استفاده كنيم.

قرباني ادامه داد: زعفران در سال‌هاي گذشته علاوه بر جنوب خراسان كه با شرايط اقليمي آن سازگاري بيشتري دارد، در شمال خراسان و مناطق غربي كشور مانند چهار محال و بختياري و حتي استان فارس نيز كاشته شده است و وقتي كه پياز زعفران به راحتي وارد افغانستان مي‌شود، مسلما در داخل كشور هم حركت خواهد كرد.

وي ابراز عقيده كرد: زماني كه هيچ الگوي خاص يا استراتژي وجود ندارد، انتظار چنين اتفاقاتي را بايد داشت، همانند اين مساله براي پسته هم اتفاق افتاد كه از مناطقي كه پتانسيل بيشتري براي توليد اين محصول دارند، به ديگر شهرهاي كشور منتقل شد و اكنون ما شاهد كاهش توليد آن در يزد، سمنان و خراسان هم هستيم و علاوه بر نبود سياست مدون در بخش كشاورزي، به دليل عمل نكردن سازمان جهاد‌كشاورزي به رسالت خود در حوزه هماهنگ كردن توليد، بازار و صادرات، باعث رخ دادن چنين اتفاقاتي در كشور شده است.

‌قرباني درباره ورود زعفران تقلبي به بازار ايران، بيان كرد: زعفران تقلبي دو دسته است، اول نوعي گياه است كه در ايران رشد مي‌كند و به دليل شباهت‌هايش با زعفران وارد فرآيند مي‌شود و دسته دوم استفاده از تكنولوژي‌هاي ويژه براي تهيه زعفران مصنوعي است، كه وارد بازار شده و تشخيص آن بسيار مشكل است.

اين عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد افزود: هر عملي كه موجب ايجاد شوك در بازار كيفي زعفران شود، مي‌تواند روي قيمت زعفران و وجهه ايران در بازارهاي جهاني تاثير بگذارد.

قرباني تصريح كرد: يكي از دلايلي كه اسپانيا توانست وارد بازار شود اين بود كه تعدادي از افراد كه قصد داشتند فقط يك بار وارد بازار شوند با مخلوط كردن زعفران تقلبي با اصل، وجهه ايران را در بازار خراب كردند.

وي اظهار كرد: زعفران داراي سخت‌گيري‌ها و استانداردهاي خاص خودش است، كه مساله زعفران را تحت تاثير خود قرار مي‌دهد.

انتهاي پيام
چهارشنبه 20 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 410]