زندگي نخبگان (18) شهيد آيت الله مدرس

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: زندگي نخبگان (18) شهيد آيت الله مدرس
جام جم آنلاين: روز 10 آذر سالگرد شهادت عالم مجاهد آيت الله سيد حسن مدرس مبارز سرسخت و آزاديخواه ايران و مذهب تشيع است.فقيه مجاهد و عالم پرهيزگار آيه الله سيدحسن مدرس يكى از چهره هاى درخشان تاريخ تشيع بشمار مى رود كه زندگى و اخلاق و رفتار و نيز جهت گيرى هاى سياسى و اجتماعى وى براى مشتاقان حق و حقيقت نمونه خوبى است .

او موقعيت خود را سراسر در راه اعتلاى اسلام نثار نمود و در جهت نشر حقايق اسلامى و دفاع از معارف تشيع مردانه استوار ماند.

شهيد سيدحسن مدرس بر حسب اسناد تاريخى و نسب نامه اى كه حضرت آيه الله العظمى مرعشى نجفى (ره ) تنظيم كرده از سادات طباطبايى زواره است كه نسبش پس از سى و يك پشت به حضرت امام حسن مجتبى عليه السلام مى رسد.

تسلط وى به هنگام تدريس در حدى بود كه به ((مدرس )) مشهور گشت.مدرس اولين كسى بود كه تدريس نهج البلاغه را در حوزه هاى علميه رسمى كرد و نخستين مجتهدى بود كه اين كتاب را جزو متون درسى طلاب قرار داد.

سالشمار زندگي آيت الله مدرس:

1249- تولد در سرابه اردستان.

1255- عزيمت به قمشه براي شروع تحصيلات در سن 6 سالگي و تحصيل نزد پدر بزرگش سيد عبدالباقي.

1263- فوت اولين استادش سيد عبدالباقي.
- رفتن به مدرسه علميه ي حاج عبدالحميد و همچنين آموزش مقدمات عربي نزد پدر تا سال 1265 .

1265- عزيمت به اصفهان براي ادامه تحصيل و اقامت 13 ساله در اصفهان.

1271- ازدواج با دختر يكي از ساكنان دهكده اسفه در سن 22 سالگي.

1273- از دست دادن پدر در سن 24 سالگي.

1278- مهاجرت از اصفهان و عزيمت به نجف اشرف و اقامت در مدرسه صدر.
- تحصيل علم از محضر درس آخوند خراساني و سيد كاظم طباطبايي يزدي بمدت 7 سال.

1285- نايل شدن به درجه اجتهاد در سن 37 سالگي.
- بازگشت به اصفهان در سن 45 سالگي.
- شروع به تدريس در مدرسه جده كوچك ( صبحها ) و تدريس درمدرسه جده بزرگ ( عصرها ).

1287- مخالفت با ظلمهاي حاكم منصوب از طرف انجمن ولايتي ( صمصام السلطنه ) برمردم اصفهان براي اخذ خراج و هزينه هاي قشون.
- تبعيد از اصفهان به دستور صمصام السلطنه و اعتراض شديد علما و مردم اصفهان و بازگشت به اصفهان.
- دفع سوء قصد ترتيب داده شده ازطرف صمصام السلطنه با زيركي و شجاعت خاص.

1289- ورود به مجلس اول بعنوان مجتهد طراز اول براي نظارت بر مصوبات مجلس در 9 ديماه.

1290- مخالفت با اولتيماتوم ننگين دولت روس مبني بر اخراج مستر شوستر انگليسي.

1293- آغاز جنگ جهاني اول.

1295- تشكيل كميته دفاع ملي براي مقابله با تجاوزات روس و انگليس به ايران.
- انتخاب در گروه 4 نفره براي اداره امور مردم.

1296- مهاجرت به استامبول بهمراه مهاجران در پي تعقيب اشغالگران روس.
- تشكيل دولت در تبعيد به رياست نظام السلطنه.
- قبول سمت وزير عدليه و اوقاف دولت در تبعيد.
- تدريس در مدرسه ايرانيان شهر استانبول.

1297- بازگشت به ايران در پي اتمام جنگ.
- شروع به تدريس در مدرسه ديني سپهسالار.

1298- مخالفت با قرارداد 1919 انگليسي ها ( پيشنهادي وثوق الدوله ).
- موفقيت در همراه نمودن مجلس در رد قرارداد 1919 و بركناري وثوق الدوله.

1299- وقوع كودتاي رضاخاني در سوم اسفند ماه با همكاري سيد ضياء الدين طباطبايي.
- دستگيري آزاديخواهان از جمله مدرس.
- تبعيد به قزوين و زنداني شدن در آنجا.
- آزادي از زندان پس از 3 ماه در پي عزل سيد ضياء الدين طباطبايي.

1300- حضور در انتخابات دوره چهارم مجلس و انتخاب از طرف مردم تهران.
- انتصاب بعنوان نايب رئيس مجلس در انتخابات داخلي مجلس.
- مخالفت و نهايتا عدم تصويب اعتبارنامه نمايندگان موافق با قرارداد 1919 .

1301- ايراد سخنراني عليه رضاخان و يادآوري قدرت مجلس در عزل شاه و رضاخان به نمايندگان در مهرماه.

1302- استيضاح دولت مستوفي الممالك بدليل عدم قاطعيت كافي در اداره امور مملكت و وجود رضاخان در پست وزارت جنگ.
- انتخاب توسط مردم تهران بعنوان نماينده مجلس پنجم در اواخر سال.
- مخالفت در مجلس با طرح اعلام حكومت جمهوري از طرف هواداران رضاخان.
- قهر و عزيمت رضاخان به بومهن و تهديد هواداران به كودتا در صورت عدم بازگرداندن رضاخان به تهران.
- سيلي خوردن از يكي از نمايندگان طرفدار رضاخان در مجلس.
- برپايي تظاهرات مردمي و تعطيلي بازار در حمايت از وي.

1303- برپايي تظاهرات مردمي در اطراف مجلس و در مخالفت با تشكيل حكومت جمهوري.
- عقب نشيني رضاخان از طرح جمهوري طي اعلاميه رسمي در فروردين ماه.
- پيشنهاد به مجلس براي انجام استيضاح رضاخان بدليل سوء مديريت در سياست داخلي و خارجي، قيام برضد قانون اساسي و حكومت مشروطه در مرداد ماه.

1304- پذيرفتن توليت مدرسه سپهسالار ( شهيد مطهري كنوني ) در 27 تيرماه.
- ايراد سخنراني پرشور در مجلس چهارم و تهديد حكومت وهابيون عربستان به مبارزه و دفاع در صورت حمله به اماكن متبركه و مراكز ديني عراق.
- پيشنهاد تاسيس دارالترجمه به وزارت معارفه براي ترجمه كتب و متون علمي كه به زبان خارجي نگاشته شده اند براي استفاده عامه ي علاقه مندان.
- مخالفت با تصويب ماده واحده اي كه بر اساس آن اختيارات اداره حكومت را از احمد شاه خلع و به رضاخان اعطاء نمود.

1305- انتخاب مجدد بعنوان نماينده مردم تهران در مجلس ششم.
- انتصاب بعنوان رئيس سني مجلس ششم.
- ترور و سوء قصد در هفتم آبانماه كه در پي آن 2 ماه بستري گشت.
- در ديماه حضور مجدد در مجلس.

1306- اعلام حمايت و همدردي با علمايي كه در اعتراض به اعمال و رفتار رضاخان به قم مهاجرت نموده بودند.

1307- اتمام دوره ششم مجلس در 22 مرداد و آغاز دوره هفتم.
- در پي اعمال نفوذ رضاخان عدم توفيق در راهيابي به مجلس هفتم ( عدم كسب حتي يك راي ).
- اعلام اعتراض به شمارش آراء و تمسخر مسئولين مربوطه با بيان اينكه حداقل يك راي خودم را شمارش مي كرديد.
- دستگيري توسط رئيس شهرباني در شانزدهم مهرماه به فرمان رضاخان در پي عدم مصونيت سياسي و پارلماني.
- ضرب و شتم شديد و انتقال و تبعيد به قلعه متروكه اي در شهر خواف بمدت 9 سال.
(( سرتيپ درگاهى رئيس شهربانى تهران كه عداوتى خاص با مدرس داشت در پى فرصتى مى گشت تا كينه و عداوت خود نسبت به مدرس را نشان و از اين طريق خوش خدمتي و نوكري خود را به اثبات رساند. شب دوشنبه شانزدهم مهرماه 1307 به همراه چند پاسبان مسلح به منزل مدرس رفته، پس از مضروب و مجروح كردن اهل خانه و زير كتك گرفتن شهيد مدرس وى را سر برهنه و بدون عبا دستگير و به قلعه خواف تبعيد كرد )).

1316- انتقال به كاشمر بدستور رضاخان.
- شهادت در روز 10 آذر به دستور مستقيم رضاخان و به دست مزدوران شهرباني( جهانسوزي، خلج و مستوفيان ).
(( آن شهيد والامقام دوران تبعيد را على رغم اوضاع مشقت بار سپرى و پس از 9 سال اسارت در قلعه خواف به دنبال اجراى نقشه رضاشاه روانه كاشمر گرديد و در حوالى غروب دهم آذر 1316سه جنايتكار به نامهاى جهانسوزى، خلج و مستوفيان نزد مدرس آمده و چاى سمى را به اجبار به او دادند تا با آن افطار نمايد و چون ديدند از اثر سم خبرى نشد عمامه سيد را در حين نماز از سرش برداشته، برگردنش انداختند و آن فقيه بزرگوار را به شهادت رساندند )).

1320- افشاي هويت قاتلان و نحوه شهادت مدرس توسط شيخ الاسلام ملايري نماينده مردم ملاير در 26 مهرماه پس از 4 سال.

1321- محاكمه عاملان شهادت مدرس در سوم مردادماه. ( در اين محاكمه تشريفاتي عاملان جنايت هر كدام به 15 سال زندان محكوم كه بعدا مورد عفو ملوكانه قرار گرفتند. )

سخن امام خمينى ( ره ) درباره شهيد مدرس :

((... در واقع شهيد بزرگ ما مرحوم مدرس كه القاب براى او كوتاه و كوچك است ستاره درخشانى بود بر تارك كشورى كه از ظلم و جور رضاشاهى تاريك مى نمود و تا كسى آن زمان را درك نكرده باشد ارزش اين شخصيت عاليمقام را نمى تواند درك كند)).

آثار قلمى شهيد مدرس:

1- تعليقه بر كفايه الاصول آخوند خراسانى .
2- رسائل الفقهيه كه به كوشش استاد ابوالفضل شكورى بتازگى انتشار يافته است .
3- رساله اى در ترتب (در علم اصول فقه ).
4- رساله اى در شرط متاخر (در اصول ).
5- رساله اى در عقود و ايقاعات .
6- رساله اى در لزوم و عدم لزوم قبض در موقوفه .
7- كتاب حجيه الظن (در اصول ).
8- شرح رسائل شيخ مرتضى انصارى .
9- حاشيه بر كتاب النكاح مرحوم آيه الله شيخ محمد رضا نجفى مسجدشاهى .
10- دوره تقريرات اصول ميرزاى شيرازى .
11- رساله اى در شرط امام و ماءموم .
12- كتابى در باب استصحاب (در علم اصول ).
13- كتاب احوال الظن فى اصول الدين .
14- شرح روان بر نهج البلاغه .
15- اصول تشكيلات عدليه با (همكارى ديگران ).
16- زندگينامه ((خودنوشت )) كه براى روزنامه اطلاعات فرستاده است .

تهيه و تنظيم : محمد شكراله زاده
يکشنبه 10 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 509]