موسسه پژوهشهاي برنامه ريزي و اقتصاد كشاورزي: آينده پژوهي در كشاورزي بر اساس آموزه‌هاي دين اسلام تدوين ‌شد

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: موسسه پژوهشهاي برنامه ريزي و اقتصاد كشاورزي: آينده پژوهي در كشاورزي بر اساس آموزه‌هاي دين اسلام تدوين ‌شد
خبرگزاري فارس: موسسه پژوهشهاي برنامه ريزي و اقتصاد كشاورزي اعلام كرد: بررسي مباني آينده پژوهي و مرور آموزه‌هاي دين اسلام در نگاه به آينده در بخش كشاورزي تدوين شده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس از موسسه پژوهشهاي برنامه ريزي و اقتصاد كشاورزي، تدوين سند چشم‌انداز جمهوري اسلامي ايران 1404، نگاشت چشم‌اندازهاي سازماني و بخشي در سطح كشور از جمله چشم‌انداز بخش كشاورزي ضرورت يافته است. تدوين چشم‌انداز بخش كشاورزي مستلزم داشتن نگاه علمي به آينده بخش است.
بر اساس اين گزارش، آينده‌نگاري كه در تجارت جهاني به عنوان يك فرآيند ساختار يافته و روشمند نگاه به آينده بلند مدت و متكي به آراي ذي‌نفعان شناخته مي‌شود، به عام براي رسيدن به چشم‌انداز مشترك؛ سياستگذاري و يا اولويت‌گذاري در حوزه‌هاي مهم؛ به ويژه علم و فناوري، استفاده مي‌شود. از آنجا كه نگاه به آينده، به خصوص آينده بلند مدت مستلزم داشتن نظام ارزشي و جهان‌بيني مشخص است، لذا تطبيق آينده نگاري با زيست بوم ايران اسلامي؛ علاوه بر مرور تجارت كشورها، نيازمند بررسي مباني آينده پژوهي و همچنين مرور آموزه‌هاي دين اسلام در نگاه به آينده دارد.
بر اساس اين گزارش در مباني آينده نگاري آمده است: چكيده تجارب گذشته حكايت از آن دارد كه آينده ساختني است و مهمترين رويكرد براي ساخت آينده، يافتن بهترين مسير توسعه علم و فناوري مطابق خواستها و نيازهاي جامعه است. از آنجا كه علم و فناوري پيشران مهمي براي كسب فرصتهاي آينده محسوب شده، تكامل نسلهاي اول تا چهارم آينده‌نگاري و جهش‌هاي محتوايي آنها با توجه به ابعاد و ماهيت حوزه‌هاي موثر بر آينده علم و فناوري رخ داده است.
موسسه پژوهشهاي برنامه‌ريزي و اقتصاد كشاورزي در اين گزارش آورده است: جهش‌هاي محتوايي آينده‌نگاري طي نسلهاي اول تا چهارم به ترتيب با در نظر گرفتن فشار علم (نسل اول)، كشش بازار (نسل دوم)، نيازهاي اجتماعي، مسايل زيست محيطي، تعامل محيط بيروني و دروني (نسل سوم) و بسط نگاه از حوزه علوم و فناوري‌هاي سخت به علوم و فناوري‌هاي نرم (نسل چهارم)؛ مراحل تكاملي خود را طي كرده‌اند.
بر اساس اين گزارش، فناوري نرم در ارتباط با تغيير باورها و احساسات فردي و جمعي براي توليد ثروت اقتصادي و اجتماعي تعريف شده است. نمونه‌هاي فناوري‌هاي نرم بسيار متنوع‌اند از آن جمله مي‌توان به صنايع فرهنگي از جمله تبليغات، فيلمها، بازي‌هاي رايانه‌اي، پويانمايي‌ها و غيره اشاره نمود. جالب اينكه آينده پژوهي خود به عنوان يك فناوري نرم شناخته شده است كه بومي‌سازي آن نيازمند يك دستگاه فكري و مباني نظري است، لذا كسب فرصتهاي آينده در گرو سرمايه‌گذاري همزمان در حوزه علوم و فناوريهاي سخت و نرم مي‌باشد.
بنابر اين گزارش، در اسلام نگاه به آينده در كنار نگاه به آينده جاويد مورد تاكيد قرار گرفته است. آينده با همه فراز و فرودهايش نمي‌تواند بيرون از چارچوب اراده الهي رقم بخورد، اما اراده خداگونه شده انسان به ويژه اراده جمعي مي‌تواند در دستيابي به آينده امن و پايدار تعجيل نمايد. در اين صورت است كه دست قدرت تامه الهي در قامت حضرت ولي عصر(عج) در پي اراده جمعي انسانها براي ساختن مدينه فاضله، در سطح جهان ظهور خواهند كرد. همان گونه كه در مقياس كوچكتر و البته نه چندان جامع آن در ايران پس از انقلاب اسلامي رخ داده است.
بر اساس گزارش حاضر، تحقق آن مدينه فاضله - كه مطابق زيست بوم ايران اسلامي تعريف مي‌شود - در گرو نوع ديگري از آينده نگاري است كه در فرآيند آن به تمركز ساختار يافته و عمومي بر توسعه علوم و فناوريهاي پرداخته؛ به نحوي كه فرآيند بسط و بكارگيري آنها هم جهت با اراده الهي و منطبق با تقوي الهي باشد. اين تفاوت نگاه منجر به تعريف عميق‌تري از نيازهاي جامعه شده و فضاي مفهومي متفاوتي از قبل را ايجاد مي‌نمايد كه زمينه‌ساز طرح آينده نگاري نسل پنجم مي‌شود.
گزارش موسسه پژوهشهاي برنامه ريزي و اقتصاد كشاورزي حاكي است: در اين رويكرد جديد، هدف ساخت آينده امن و پايدار است كه متاثر و متصل به آينده جاودان تعريف مي‌شود. اگر يك هدف عمده در آينده نگريهاي نسلهاي قبلي گسترش و توسعه نوآوري و خلاقيت اجتماعي بوده است، در آينده نگاري نسل پنجم علاوه بر آن، هدف ديگري چون گسترش و توسعه انگيزش و هدفمندي اجتماعي؛ براساس جهان‌بيني بي‌بديل الهي شكل مي‌گيرد.
ينابر اين گزارش، تجارب آينده نگاري كشورهاي منتخب با تاكيد بر بخش كشاورزي: تجارت آينده نگاري ملي كشورهاي: جمهوري چك (2000)، آفريقاي جنوبي (1997)، انگليس (2005 - 1998)، چين (2005 - 1999)، ژاپن (2005 - 1977) و هلند (دهه 70)، كه بر آينده علم و فناوري تمركز داشته‌اند، الگوهاي كاربردي از يك آينده نگاري ملي در زمينه روش شناسي، سازمان كاري، گردش كاري، حجم كاري، انتخاب نيروهاي درگير، روش طرح موضوعات و غيره؛ در اختيار قرار مي‌دهند. در تجارب آينده‌نگاري اين كشورها كاركردها و نتايج خاص و عام آينده‌نگاري، مورد اشاره قرار گرفته‌اند.
در اين پژوهش نتايج خاص آينده‌نگاري كشورها به اين شرح ذكر شده است: تعيين اولويتهاي تحقيقات در سطح ملي، شناسايي فناوريهاي كليدي در سطح ملي، بازنگري سازمان تحقيقات ملي، شناسايي نيازهاي اقتصادي و اجتماعي آينده، شناسايي روندها و حوزه‌هاي مهم و موثر بر توسعه ملي در اين گزارش ذكر شده است.
در اين گزارش، در بخش نتايج عام آينده‌نگاري كشورها آمده است: آينده نگاري منجر به حذف خلاء ارتباطي واحدهاي سياستگذاري، تحقيقاتي و اجرايي شده و با تكرار آن در پي تشكيل شبكه اجتماعي ذي نفعان به عنوان يك سرمايه اجتماعي بوده‌اند.
آينده‌نگاري توجه ذي‌نفعان را به جامع نگاري و نگاه به آينده‌هاي متعدد و محتمل (مثبت و يا منفي) جلب نموده است.
آينده نگاري منجر به همگرايي گروهها در شناخت نقاط قوت، ضعف، چالشها و فرصتها شده و در نتيجه نسبت به انجام اقدامات لازم، تعهد بيشتري نشان خواهند داد. در نتيجه ضريب عملياتي شدن برنامه‌ها را ارتقاء داده است.
در آينده نگاري به دليل حضور افراد از حوزه‌هاي گوناگون، نتايج آن منجر به نزديكي بيشتر برنامه‌ريزي به واقعيتهاي محيط داخلي و خارجي گردد.
در آينده‌نگاري به دليل سازمان كاري فراگير، هر گروهي از دولت، دانشگاه و جامعه، جايگاه خود را بهتر در برنامه‌هاي آتي بازيافته و جنبه‌هاي گوناگون تقاضا و عرضه، فرصت طرح يافته‌اند.
در بخش ديگر اين گزارش پيشنهادهاي ذكر شده است: بخش كشاورزي در برگيرنده مجموعه‌اي از فعاليت‌ها و فرآيندهاي اقتصادي، اجتماعي بوده كه با بكارگيري منابع طبيعي و ساير عوامل؛ توليد محصولات كشاورزي را براي مصارف داخلي و خارجي، مورد هدف قرار داده است.
در اين گزارش مي‌خوانيم: گرچه آينده بخش در تعامل با بسياري از روندهاي ملي و فراملي از جمله روندهاي علم و فناوري، فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي، سياسي، زيست محيطي شكل مي‌گيرد، اما دو عامل علم و فرهنگ پيشران اصلي توسعه كشور و از جمله بخش كشاورزي به شمار مي‌روند.
در گزارش فارس به نقل از موسسه پژوهشهاي برنامه ريزي و اقتصاد كشاورزي آمده است: اين امر مستلزم بكارگيري آينده نگاري در سه حوزه مرتبط با هم است: اول، تدوين چشم‌انداز 1404 بخش كشاورزي ايران؛ دوم، تمركز بر روند علم و فناوري و سوم، تمركز بر روند فرهنگ عمومي و سازماني منطبق با آموزه‌ها و ارزشهاي اسلامي است.
در فراز ديگر اين گزارش آمده است: خروجيهاي مورد انتظار از انجام آينده نگاري بخش كشاورزي عبارتند از: سياست‌هايي در خصوص فرآيندها و حوزه‌هاي موثر بر توسعه بخش كشاورزي، از جمله نظام بهره‌برداري و يكپارچگي اراضي، زنجيره كسب و كار، آمايش سرزمين، تعامل توسعه كشاورزي با توسعه روستايي و ديگر عناصر توسعه ملي از اين جمله است.
در بخش ديگر نتيجه آينده‌نگاري آمده است: سياست‌هايي در خصوص چگونگي ارتقاي كيفي و كمي در شاخصه‌هاي كلان امنيت غذايي، امنيت اجتماعي و اقتصادي كشاورزان و روستائيان و حفظ و بهره‌برداري بهينه از منابع طبيعي از جمله پيامدهاي آن است.
بنابر اين گزارش، در اين خصوص به عنوان نمونه مي‌توان به تعريف امنيت غذايي در چارچوب نظام ارزشي اسلام اشاره داشت كه معنايي عميق‌تر از دسترسي فيزيكي و دسترسي اقتصادي (سيري شكمي) و تناسب الگوي غذايي با سلامت جسمي انسان (سيري سلولي) از آن استنباط مي‌شود و آن حلال بودن رزق است كه آثار روحي و تربيتي در فرد و جامعه خواهد داشت.

*تدوين نقشه علمي بخش كشاورزي براي افق 1404

در اين گزارش آمده است: سياست‌هايي در زمينه توسعه فناوري‌هاي كليدي (فناوري سخت) مورد نياز بخش كشاورزي است ازجمله اين كه سياست‌هايي در زمينه بازسازي و توسعه فرهنگ كار و توليد، فرهنگ مصرف و فرهنگ سازماني (مديريت جهادي) و سياست‌هايي در زمينه بكارگيري فناوري‌هاي نرم جهت دستيابي به اهداف چشم‌‌انداز مورد لازم است.
بر اساس اين گزارش، در واقع آنچه خروجي‌هاي آينده‌نگاري كشاورزي را از خروجي‌هايي كه تاكنون به عنوان سياست و راهبرد ارايه مي‌شده است، متمايز مي‌نمايد، اين است كه هم‌رايي، همگرايي، تعهد و نگاه ساختاريافته به آينده جمع فراگيرتري از ذي‌نفعان را به همراه خود دارد. در نتيجه آينده نگاري كشاورزي مي‌تواند به عنوان مكمل نهاد برنامه‌ريزي بخش كشاورزي و جهت دهنده برنامه‌هاي ميان مدت نه جايگزين آن باشد.
انتهاي پيام/ص
شنبه 9 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 358]