راههای رسیدن به آرامش روانی از نگاه قرآن-بخش اول

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: قرآن كریم كه بزرگترین معجزه پیامبراكرم(ص) است و تمام آنچه را كه بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، كاملترین نسخه برای آرامش روح است. از این رو برآنیم تا با نگاهی اجمالی دیدگاه قرآن را در مورد آرامش روحی وروانی و راههای رسیدن به آن را مورد بررسی قرار دهیم.
مقدمه:
دستیابی به آرامش واقعی یكی از خواسته های همیشگی بشر بوده است و دراین راستا انسان در طول تاریخ تلاشها و رنج های بسیاری را به جان دل پذیرفته است. بی شك بخش وسیعی از تلاشهای علمی بشر و كشف رازهای ناگشوده جهان طبیعت به منظور دسترسی به امكاناتی بوده است كه آرامش و آسایش را برای انسان به ارمغان آورد ازسوی دیگر مطالعات آكادمیك و تحقیقات روانشناسی پیرامون آرامش و اضطراب و عوامل و موانع هریك بخش قابل توجهی از پژوهش های علوم انسانی را به خود اختصاص داده است.
درسالهای اخیر كوشش های زیادی در زمینه روان درمانی افرادی كه دچار بیماری های روانی و اضطراب های شخصیتی و عدم تعادل آن هستند، انجام شده است و در این زمینه روش های مختلفی برای روان درمانی پدید آمده است كه هیچ كدام موفقیت مورد انتظار را در ازمیان بردن یا پیشگیری ازبیماری های روانی كسب نكرده است. برخی از تحقیقات نشان می دهد كه میانگین درمان از 70 درصد تجاوز نمی كند. وانگهی حال عده ای از بیماران پس از روان درمانی گاه بدتر هم شده و یا بیماری پس ازمدتی بازگشته است. از این رو روانشناسان به دنبال یافتن علت این امر برآمدند و ازطریق آمارگیری به این نتیجه رسیدند كه مهمتریم عامل در درمان بیماریهای روانی "دین " است و درصد بهبودی بیمارانی كه معتقد به دین هستند بسیار بیشتر از دیگران است. لذا آنان بر این باورند كه "ایمان بدون شك موثرترین درمان بیماری های روانی بویژه اضطراب و افسردگی است. " ویلیام جیمز فیلسوف و روان شناس آمریكایی می گوید: "ایمان نیرویی است كه باید برای كمك به انسان در زندگی وجود داشته باشد. فقدان ایمان زنگ خطری است كه ناتوانی انسان را در برابر سختی های زندگی اعلام می دارد. "
كارل یونگ روان كاو می گوید: "درطول سی سال گذشته افراد زیادی از ملیت های مختلف جهان متمدن با من مشورت كردند و من صدها تن از بیماران را معالجه و درمان كرده ام اما از میان بیمارانی كه در نیمه دوم عمر خود به سرمی برند (یعنی از سی و پنج سالگی به بعد) حتی یك بیمار را نیز ندیدم كه اساساً مشكلش نیاز به گرایش دینی در زندگی نباشد. به جرأت می توانم بگویم كه تك تك آنان به این دلیل قربانی بیماری روانی شده اند كه آن چیزی را كه ادیان موجود در هر زمان به پیروان خود می دهند نداشتند و تك تك آنان فقط وقتی به دین و دیدگاههای دینی بازگشته بودند به طور كامل درمان شدند. "
بنابراین حتی جوامع غربی هم متوجه شده اند كه برای درمان بیماری های روحی باید به دین پناه برد و چون دین اسلام خاتم ادیان و اكمل ادیان است پس منشأ اصلی آرامش را باید در آن جست. قرآن كریم كه بزرگترین معجزه پیامبراكرم(ص) است و تمام آنچه را كه بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، كاملترین نسخه برای آرامش روح است. از این رو برآنیم تا با نگاهی اجمالی دیدگاه قرآن را در مورد آرامش روحی وروانی و راههای رسیدن به آن را مورد بررسی قرار دهیم.

راه های رسیدن به آرامش روانی ازنگاه قرآن

1- ایمان:

ایمان عبارت است از باور وتصدیق قلب به خدا ورسولش،آنچنان باور وتصدیقی كه هیچگونه شك و تردیدی بر آن وارد نشود. تصدیق مطمئن وثابت ویقینی كه دچار لرزش وپریشانی نشود وخیالات ووسوسه ها در ان تأثیر نگذارد وقلب واحساس در رابطه با آن گرفتار تردید نباشد.
در قرآن در سوره مباركه فتح می خوانیم: "هوالذی انزل السكینه فی قلوب المؤمنین لیزدادوا ایمانا مع ایمانهم... " "اوكسی است كه آرامش را در دلهای مؤمنان نازل كرد تا ایمانی به ایمان شان بیافزایند... ". اولین برداشتی كه صورت می گیرد این است كه بدون ایمان، آرامش روحی وروانی وجود ندارد. یا حداقل اینگونه می توان گفت كه یكی از عوامل ایجاد آرامش دارابودن ایمان به خدا می باشد. به تعبیر علامه طبا طبایی "ظاهرا مراد از سكینت در این آیه آرامش وسكون نفس واطمینان آن، به عقائدی است كه به آن ایمان آورده ولذا نزول سكینت را این دانسته كه ""لیزدادوا ایمانا مع ایمانهم"" تا ایمانی بر ایمان سابق بیفزایند. پس معنای آیه این است كه: خدا كسی است كه ثبات واطمینان را لازمة مرتبه ای از مراتب روح است در قلب مؤمن جای داد تا ایمانی كه قبل از نزول سكینت داشته بیشتر وكاملتر شود. "
یقیقا داشتن آرامش در زندگی نخستین چشمه خوشبختی است وكسی كه از این نعمت محروم باشد از نعمت خوشبختی نیز محروم است وهیچگاه طعم خوشبختی را نخواهد چشید. انسان بی ایمان در دنیا با اندیشه وافكار موهوم وبا نگرانی های فراوان دست به گریبان است. ولذا دائما در درون خود دچار پیكاری بزرگ است وهمیشه هم در انتخاب مسیر زندگی ودر تصمیم گیریهایش دچار سر در گمی است. ولی بر خلاف آن انسان با ایمان از همة اینها آسوده است وهمة افكار واهداف واندیشه هارا تحت لوای یك هدف گرد آورده است وفقط به خاطر آن تلاش می كندوبه سوی آن می شتابد وآن عبارتست از خشنودی خدای متعال. دیگر كاری به این ندارد كه مردم از او خشنود باشند یا بر او خشم گیرند. ولذا هیچ وقت سردر گم نیست وهمیشه در یك آرامش روحی به سر می برد.
راجع به ایمان وفواید آن در قرآن آیات فراوانی وجود دارد، ولی چون در اینجا بحث ما روی عوامل آرامش دور می زند .لذا نمی توان به صورت مبسوط به این موضوع پرداخت. با این حال جا دارد به یكی از آیات كه با بحث ما ارتباط دارد اشاره كنم:
آیة "الذین آمنوا ولم یلبسوا ایمانهم بظلم اولئك لهم الامن وهم مهتدون " "" (آری) آنها كه ایمان آوردند،وایمان خود را با شرك وستم نیالودند، ایمنی تنها از آن آنهاست وآنها هدایت یافتگانند""
این آیه متضمن یك تأ كید قوی است زیرا مشتمل است بر اسنادهای متعددی كه همگی آنها در جمله اسمیه است. به تعبیر علّامه طباطبایی نتیجة این تأكیدهای پی در پی این است كه نبایدبه هیچ وجه در اختصاص (امنیّت)و(هدایت)برای مؤمنین شك وتردید داشت واین آیة شریفه هم دلالت می كند براینكه امنیّت (آرامش)وهدایت از خواص وآثار ایمان است. البته به شرط اینكه روی این ایمان با پرده هایی مثل شرك وستم پوشیده نشود. ومراد از ظلم در این آیه به معنای چیزهایی است كه برای ایمان مضرّ بوده وآن را فاسد وبی اثر می سازد. كه اكثر مفسرین آنرا شرك دانسته واین را از آیة(انّ الشرك لظلم عظیم) استفاده كرده اند.
به هر حال با توجه به این آیات وآیات دیگر می توان به این اصل مهم رسید كه: امنیت وآرامش روحی تنها موقعی به دست می آید كه در جوامع انسانی دواصل حكومت كند، ایمان وعدل اجتماعی.
بگر پایه های ایمان به خدامتزلزل گرددواحساس مسئولیت در برابرپروردگار ازمیان برودوعدالت اجتماعی جای خود را به ظلم وستم بسپارد،امنیت در چنان جامعه ای وجود نخواهد داشت وبه همین دلیل با تمام تلاش وكوششی كه جمعی از اندیشمندان جهان برای برچیدن بساط نا امنی های مختلف در دنیا می كنندروز به روز فاصلة مردم جهان از آرامش وامنیت واقعی بیشتر می گردد. دلیل این وضع همان است كه در آیه فوق اشاره شده. پایه های ایمان لرزان وظلم جای عدالت را گرفته است. تأثیر ایمان در آرامش وامنیت روحی برای هیچكس جای تردیدنیست همانطور كه ناراحتی وجدان وسلب آرامش روانی به خاطر ارتكاب ظلم بر كسی پوشیده نمی باشد.

2- ذكر:

ذكر درلغت:
دركتاب العین،كهنترین فرهنگنامة ادب عرب آمده است: ""الذّكر: الحفظ للشیء وتذكره وهو منّی علی ذكر""- ذكرنگاه داشتن چیزی وازآن یادكردن است،چنانچه گفته می شود من به یاد او هستم_والذّكر: جری الشیءعلی لسانك تقول جری منه ذكر_ذكرعبارتست از جاری شدن چیزی بر زبان انسان چنانچه گفته می شود یادی از او به میان آمد_""

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 326]