سرطان روده دومین سرطان شایع ایران

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: سرطان روده یکی از شایع ترین سرطان ها در سراسر جهان و ایران است.ذکر این نکته ضروری است که سرطان روده بزرگ، شایع تر است و سرطان روده کوچک، چندان شایع نیست و خطرناک هم نیست بنابراین قصد ما از سرطان روده، روده بزرگ است. جالب این است که با غربالگری ۹۰ در صد سرطان روده را می توان درمان کرد و این بیماری را که در مراحل آخر بسیار کشنده است، حذف کرد و جان بیمار را نجات داد.

دکتر پیام آزاده، فوق تخصص گوارش و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به خراسان می گوید: روده بزرگ شامل کولون و رکتوم می شود. سرطان روده بزرگ جزو بیماری های خطرناک است و از نظر شیوع دومین سرطان شایع و سومین علت مرگ ناشی از سرطان در تمام دنیا است. در ایران نیز همین آمار را داریم اما نکته تاسف بار این است که در ایران سن شیوع بیماری پایین تر از استاندارد جهانی است. طبعا تبعات روحی اجتماعی- اقتصادی آن نیز بیش تر است و پیش گیری و غربالگری و تشخیص زودرس و به موقع اهمیت بسیاری می یابد.

قبلا گفته ایم ارث و محیط و تداوم و تداخل این دو باعث بروز سرطان می شود. در سرطان روده تعامل این ۲ عامل به خصوص در میانسالان باعث بروز بیماری می شود.

● عوامل خطر

عوامل خطر احتمال ابتلا را بیش تر می کند و شناسایی و اصلاح و حذف آن ها شمار مبتلایان را کاهش می دهد. از نظر ژنتیک برخلاف پیشرفت های حیرت انگیز هنوز ژن ها قابل اصلاح نیستند بنابراین با غربالگری ما به استقبال بیماری می رویم.

عوامل محیطی نیز در ابتلا به سرطان روده بزرگ نقش دارند. یک انسان معمولی ۵ درصد ممکن است سرطان روده بزرگ بگیرد. از سویی در ۹۰ درصد موارد سرطان روده پس از ۵۰ سالگی بروز پیدا می کند مگر این که فرد ژن خاصی داشته باشد.بیش ترین شیوع این بیماری بین کسانی مشاهده می شود که اصلا زمینه اش را نداشته اند. بنابراین عوامل محیطی نقش جدی دارد و نقش غربالگری در این زمینه بسیار اهمیت پیدا می کند. به عبارتی ۹۵ درصد کسانی که سرطان روده می گیرند، «موردی» به آن مبتلا می شوند و به ندرت زیر ۴۰ سالگی به آن مبتلا می شوند.مردم جوامع غربی بیش از کشورهای جهان سوم مبتلا به سرطان روده می شوند. علت این است که رژیم غذایی آن ها متفاوت است. مطالعات نشان داده مصرف غذاهای پرچرب، گوشت قرمز و الکل باعث افزایش بیش از حد سرطان روده شده است، برعکس مصرف شیر، سبزیجات، میوه جات به خصوص اگر درصد فیبر بالایی داشته باشند، بروز سرطان روده را تا ۵۰ درصد کم کرده است.دومین عامل خطر مصرف سیگار است. مانند سایر سرطان ها سیگار با افزایش بروز سرطان های روده بدخیم در ارتباط است. سومین نکته ورزش است نقش ورزش در کاهش ابتلا به سرطان روده اثبات شده است.

طبق مطالعات هفته ای ۳ روز ورزش نسبتا سنگین مثل دو، باغبانی، دوچرخه سواری با کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصد بروز سرطان های روده همراه بوده است.

چهارمین نکته این است که مطالعات نشان داده عوارض مصرف آسپرین به عنوان داروی ضد سرطان، بیش تر از فوایدش است و مصرف آن برای کاهش سرطان توصیه نمی شود.عوامل ژنتیکی و ارثی نیز نشان می دهد ژن هایی که شناخته شده اند حدود ۱۰۰ مورد با سرطان روده در ارتباط هستند و عامل ابتلای فرد به بیماری هستند.کلید اصلی شناسایی افراد در معرض خطر از نظر ژنتیکی، تاریخچه فامیلی است که آیا بیماری هایی که اشاره می کنیم در خود و خانواده اش بوده است یا خیر.

دکتر آزاده، ادامه می دهد: اولین بیماری که مرتبط با سرطان روده است و به صورت ارثی به کودکان می رسد بیماری پولیپوزفامیلیال است، فردی که مبتلا به این بیماری است تمام روده بزرگش پر از پولیپ است. این پولیپ ها از سن ۱۶ سالگی بروز پیدا می کند و صددرصد آن ها قبل از ۴۵ سالگی مبتلا به سرطان می شوند.

شناسایی این افراد در زمان طلایی بسیار اهمیت دارد و فردی که مبتلا به این بیماری است با تشخیص پزشک تصمیم به برداشتن روده بزرگ می گیرد تا از گزند سرطان روده در امان باشد.
به این ترتیب اگر کسی دارای پولیپ است با این اطلاعات می توانیم جانش را نجات دهیم زیرا در واقع مانع بروز یک سرطان صددرصدی شده ایم. برداشتن روده بیمار تهدیدکننده حیات وی نیست و مشکل جدی برای وی پیش نمی آید.گاهی نیز سرطان روده بدون پولیپ به ارث می رسد و این بیماری در جوانی و در قسمت راست روده مشاهده می شود و برخلاف قبلی سایر اعضای بدن را نیز مثل رحم، تخمدان، معده و... درگیر می کند.

شیوع بیماری «hnpcc» که معادل فارسی آن بیماری ارثی سرطان روده بدون پولیپ است کم تر است اما باید آن را مدنظر قرار داد. از سوی دیگر نقش خانواده و اقوام را نمی توان فراموش کرد. بستگان درجه اول، دوم یا سوم اگر دچار پولیپ یا سرطان شده باشند، زمینه سرطان روده را در فرد به خصوص اگر بستگان درجه اول باشند یا تعداد آن بستگان زیادتر باشد، بالا می برد، غربالگری برای این افراد بسیار ضروری و جدی است.هم چنین کسانی که بیماری های التهابی روده شامل کرونز و کولیت اولسرو هستند ۵ تا ۱۵ برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به سرطان روده قرار دارند.مبتلایان به دیابت بالغین از آن جا که مقاومت به انسولین دارند، هم در خطر ابتلا به سرطان روده قرار دارند.

● غربالگری

در مورد کسانی که یک یا چند عامل خطر دارند باید چطور برخورد کنیم. دکتر آزاده توضیح داد: غربالگری یعنی جست وجوی سرطان در یک فرد سالم .اصول اولیه غربالگری شامل بدون عارضه بودن، موثر بودن ، قابل تشخیص، نتایج مثبت و منفی حداقل باشد، هزینه های آن قابل تحمل باشد و... است که آن را سخت می کند. غربالگری سرطان روده بسیار موثر بوده است و پس از تحقیقات فراوان استاندارد شده و در بسیاری از کشورهای پیشرفته به صورت روتین انجام می شود.روند و پیشرفت سرطان روده بسیار کند است و به تدریج پولیپ ها بدخیم می شود و از شروع پولیپ تا تبدیل شدن به یک پولیپ بدخیم ۱۰ سال طول می کشد و برداشتن آن ۹۰ درصد سرطان را به تاخیر می اندازد این بیماری ۹۰ درصد در سن پس از پنجاه سالگی بروز پیدا می کند.

چند نوع آزمون غربالگری وجود دارد که انتخاب آن بستگی به پزشک و بیمار دارد. یک یا تلفیقی از آن ها کمک کننده است.

بررسی مدفوع یک راه است و بین ۳۰ تا ۵۰ درصد سرطان در مراحل اولیه را شناسایی می کند. گوشت قرمز، ویتامین سی و داروهای ضدالتهاب یک هفته قبل از آزمایش استفاده نمی شود تا تست به صورت کاذب مثبت نشود. این روش ساده ترین و ارزان ترین روش تست سرطان روده است.دومین روش کولونوسکوپی است. حساس ترین، دقیق ترین و بهترین روش غربالگری سرطان روده است و حسن آن این است که غیر از تشخیص پولیپ، درمان انجام می شود اما روش سخت و دردناکی است. هرچند الان داروهایی آمده است که بیماران راحت تر این آزمایش را انجام می دهند، روش سوم عکس برداری از روده بزرگ است. دقت این روش از کولونوسکوپی کم تر است اما راحت تر است به عنوان روش استاندارد انجام می شود.

سیگموئی نوسکوپی هم یک روش دیگر است. ۵۰ تا ۶۰ درصد سرطان ها در قسمت چپ قرار می گیرد و چک این قسمت بسیار موثر است و در بسیاری از کشورها همراه با بررسی مدفوع انجام می شود. آخرین روش عکس برداری روده با سی تی اسکن است اما هزینه سنگینی دارد و حسن کولونوسکوپی را هم ندارد.

تست های ژنتیکی هم هم اکنون بسیار مد شده است و شجره نامه کسانی که اقوام و خانواده مبتلا به سرطان دارند، بررسی می شود و افراد در معرض خطر غربالگری می شوند.دکتر آزاده به مردم توصیه می کند: مردم به ۲ گروه پرخطر و کم خطر تقسیم بندی می شوند. اگر کسی دارای سابقه پولیپ یا سرطان روده، یا یکی از بستگان درجه اولش پولیپ یا سرطان روده داشت، یا ژن مستعد کننده سرطان یعنی یکی از بیماری های hnpcc و... داشت و یا دارای سابقه بیماری التهابی روده بود جزو افراد پرخطر جامعه است و باید از ۲۰ سالگی غربالگری را با روشی که متخصص گوارش توصیه می کند، انجام دهد.

افراد کم خطر از ۵۰ سالگی باید تحت غربالگری قرار گیرند.در سراسر دنیا شروع غربالگری با کولونوسکوپی انجام می شود، از ۵۰ سالگی شروع می شود و تا ۷۰ تا ۸۰ سالگی ادامه پیدا می کند.
نکته ای که نباید فراموش کرد این است که علایمی وجود دارد که هشداردهنده است و همیشه دلیل وجود سرطان نیست اما باید به آن ها توجه کرد و به پزشک متخصص مراجعه کرد.

دستگاه گوارش یک لوله توخالی است و اگر توموری داشته باشد علامتی نمی دهد، به همین علت است که غربالگری سرطان روده بسیار اهمیت دارد.

علایم سرطان های دستگاه گوارش عبارتند از: درد شکم، نفخ دایمی، تهوع و استفراغ مداوم، سوزش سردل، درد هنگام بلع غذا، کاهش اشتها، گیر کردن لقمه غذا، لاغری بدون علت، سوءهاضمه، تغییرات جدی در اجابت مزاج، یبوست طولانی، تغییر رنگ مدفوع، تغییر قطر مدفوع، احساس عدم تخلیه کامل پس از اجابت مزاج، احساس ضعف و خستگی و کاهش انرژی و عدم احساس بهبودی سلامت، این موارد همان طور که گفتیم همیشه نشانه یک بیماری جدی نیست اما نباید از کنار آن ها به راحتی گذشت.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 351]