ناگفته هاي نهضت ملي شدن صنعت نفت و نقش آيت الله كاشاني در گفت و گو باحسي

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: ناگفته هاي نهضت ملي شدن صنعت نفت و نقش آيت الله كاشاني در گفت و گو باحسينيان
خبرگزاري فارس:
من معتقدم آنچه در ملي شدن صنعت نفت شهرت پيدا كرده ، و تاريخ نويسان ملي گرا آن را شهرت دارند يا با اسناد و مدارك هم خواني ندارد به همين جهت معتقدم بايد پرونده نهضت ملي شدن صنعت نفت بار ديگر بازخواني شود .

در آستانه سالگرد ملي شدن صنعت نفت هستيم ، معروف است كه شما در مورد عوامل ملي شدن صنعت نفت سخن ديگري غير از آنچه معروف است داريد ؟
بله ، من معتقدم آنچه در ملي شدن صنعت نفت شهرت پيدا كرده ، و تاريخ نويسان ملي گرا آن را شهرت دارند يا با اسناد و مدارك هم خواني ندارد به همين جهت معتقدم بايد پرونده نهضت ملي شدن صنعت نفت بار ديگر بازخواني شود .
ممكن است آنچه را در تحقيقات به آن رسيده.ايد و شفاف بيان كنيد ؟
تحقيقات من نشان مي.دهد طرح انديشه.ي ملي شدن صنعت نفت و سپس تبديل آن به يك خواست عمومي و سپس بسيج توده.هاي مردم توسط نيروهاي مذهبي به رهبري آيت.الله كاشاني انجام گرفته است .
آيا اعتقاد شما اين است كه مصدق و جبهه.ي ملي در ملي شدن صنعت نفت نقشي نداشته.اند ؟
در واقع ملي شدن صنعت يك فرايندي بود كه از بعد از جنگ جهاني دوم و اشغال ايران توسط متفقين آغاز شد . مي.توانيم عوامل مهم ملي شدن صنعت نفت را در نقش طيفي از نيروهاي مذهبي به رهبري آيت.الله كاشاني و طيف آرمانگرا را به رهبري فداييان اسلام از يك طرف نقش نمايندگان مجلس و نقش نيروهاي ملي گرا تبيين كنيم كه هر كدام از اينها در زمان خاصي نقشي را ايفا كردند كه هيچ كدام تأثيري مانند نقش نيروهاي مذهبي در حوزه.ي زماني گسترده نداشته.اند .
ممكن است قدري واضح.تر و نقش اين سه عامل را تحليل كنيد ؟
اجازه دهيد ابتدا به نقش نمايندگان در مجلس شوراي ملي بپردازم در اين زمان نمايندگان از چند طيف تشكيل مي.شدند . نيروهاي چپ گرا و طرفدار سياست شوروي و به اصطلاح روس فيل.ها و طيف ديگر از راست گرايان طرفدار انگليس يا انگلوفيل.ها اين دو طيف در مجلس چهاردهم و پانزدهم فعال بودند . البته در مجلس پانزدهم يك اقليت قدرت مند در اطراف سيد حسين مكي تجمع كردند كه نقش مهمي را در حوزه.ي نفت ايفا كردند .
عمده.ي فعاليت چپ گرايان و راست گرايان محدود كردن منافع قدرت.هاي شوروي و انگليس بود . به اين معنا كه راست گرايان سعي مي.كردند منافع شوروي را محدود يا مورد ضربه قرار دهند و چپ گرايان منافع انگليس را مورد هدف قرار مي.دادند به همين جهت چند طرح در مجلس به تصويب رسيد كه حائز اهميت است اولين طرح توسط مصدق تهيه شد . يعني درست در زماني كه كافتارادزه معاون كميسارياي ملي امور خارجه براي مذاكره يك قرار داد نفتي دارد ايران شده بود ، مصدق با يك طرح دولت از هر گونه مذاكره قانوني در مورد نفت منع كرد . اين طرح در يازدهم آذر 1323 به تصويب مجلس رسيد .
طرفداران شوروي كه در مجلس از تصويب اين طرح يكه خورده بودند درست در فرداي آن روز طرح لغو قرارداد 1312 نفتي با انگليس را به مجلس پيشنهاد كردند . ولي مصدق با آن مخالفت كرد و اعلام نمود قرارداد چون طرفيني است نمي.شود يك طرفه آن را لغو كرد.
چپ گرايان كه از طرح اين ماده واحد شكست خوردند در انتظار فرصت بودند تا مجددا مسئله.ي مقاوله نامه.ي نفتي شوروي و احمد قوام در مجلس مطرح شد . اين بار چپ گرايان توانستند از فضاي موجود استفاده و در طرح رد مقاوله نامه بندي را اضافه كنند كه ضربتي همانند به منافع انگليس بود . در بند (ه) اين طرح دولت موظف شد تا براي احقاق حق ايران از شركت نفت جنوب اقداماتي را به عمل آورد .
بند(ه) سرانجام منجر به قرارداد الحاقي گس – گلشائيان شد . اين قرارداد در پايان دوره.ي مجلس 15 در مجلس مطرح شد، اما اقليت مجلس پانزدهم با نطق.هاي طولاني مانع از تصويب آن شدند . بعد از لايحه گس گلشائيان تمام هم و غم انگليس، دربار و راست گرايان بر اين شد كه اين قرارداد را به تصويب برسانند و به همين جهت مثلث قدرت دولت قدرتمند رزم.آرا را سر كار آوردند تا اين لايحه را تصويب كند و رزم.آرا با تمام قدرت اين مأموريت خود را آغاز كرد .
د رمجموع نقش نمايندگان مجلس به ممنوعيت امتياز نفت به شوروي و اصلاح قرارداد نفتي ايران انگليس در ضمن لايحه.ي گس – گلشائيان شد . بايد اذعان كرد بحث.ها ي نفتي در مجلس در مردم و جامعه اثر بسيار مثبت داشت .

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 182]