واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > بازرگانی - بازار صادرات فرش دستباف ایران روز به روز کوچک تر می شود. پویا دبیری مهر: دیرباز، رسانههای آمریکایی قصد رسوایی سناتوری داشتند که متمول بود و داراییهایش موارد شک و شبهه را برای دولت آمریکا و افکار عمومی پدیدار ساخته بود. عکاسان دوربینهای خود را در منزل شخصی سناتور پیر انداختند و آنچه بیش از همه در تصاویر منتشر شده آنها چشم نوازی میکرد، نقش و طرح قالی ایرانی بود که گویا از موارد مورد علاقه سناتور آمریکایی، «گری لاک» بود. فرش ایرانی از این حیث جزو لاینفک زندگی غربیها بود، اما حالا کف پوشهای آنها را نه فرشهای پر زرق و برق ایرانی، که قالیهای هندی و چینی و پاکستانی میپوشاند. متولیان صنعت فرش در حالی که میدانند دیگر از آن شأن و هیبت فرش ایرانی خبری نیست و طرحهای کهنه و قدیمی و عدم همراهی با سلیقه بازار و غفلت از طراحی برای تصاحب بازارهای جدید، هنر، صنعت فرش ایران را به محاق برده است، همواره میکوشیدند تا سر پوشی بر، «بر باد رفتن فرش ایرانی» بگذارند، اما ملموس بودن حقیقت کار را به جایی رساند که رئیس مرکز ملی فرش پس از یک دوره طولانی توجیه و انکار، زبان بگشاید و از کاهش صادرات فرش گوید. فرجی درباره صادرات فرش دستباف گفته است: در مدت امسال 9/134 میلیون دلار صادرات فرش دستباف داشتیم که این رقم در مدت مشابه سال گذشته 6/134 میلیون دلار بود که البته از نظر وزن 20 درصد کاهش داشته است. فرجی البته از تغییر رویکرد متولیان فرش دستباف در خصوص صادرات هم پرده برمیدارد و میگوید: «استراتژی ما بر این است که فرشهای نفیس و اعلا صادر شود که این فرشها نیز سبکتر هستند.»بر اساس آمارهای پراکنده موجود، صادرات فرش دستباف به لحاظ ارزش در 5 ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته یک درصد رشد داشته و به عدد 135 میلیون دلار رسیده است. این درحالی است که به لحاظ وزنی روند کاهشی صادرات فرش دستباف همچنان ادامه دارد و در این مدت نیز با افت 20 درصدی مواجه شده است. در ارتباط با صنعت فرش دستباف دادههای ناچیزی در سال 1373، 1375و 1380 توسط مرکز آمار ایران ارائه شده است ضمن آنکه گمرک جمهوری اسلامی نیز هر ساله آماری از میزان صادرات فرش به صورت دلاری و وزنی ارائه میدهد. بنابراین گزارش بسیاری از اطلاعات طی سالهای اخیر همچون اشتغال، تولید، مصرف و موجودی انبار مشخص نیست. از جمله عوامل خارجى مؤثر در کاهش صادرات طى سالهاى اخیر مى توان به کاهش تقاضاى جهانى فرش دستباف در بازارهاى جهانى به دلایل متعدد از جمله ظهور کالاهاى جانشین فرش دستباف با قیمتهاى نسبى ارزان، رکود اقتصادى جهان و بیکارى و کاهش درآمد ناشى از آن، افزایش قیمت نفت و فرآوردههاى آن منجر به این شده است تا بخش اعظم بودجه خانوارهاى خارجى صرف خرید اینگونه کالاها شود و فرش دستباف از آنجا که کشش درآمدهاى تقاضا براى آن بیش از واحد بوده و یک کالاى لوکس محسوب مىشود با کاهش درآمد، تقاضا به میزان بیشترى کاهش مى یابد. متمرکزبودن بازارهاى صادراتى و تأثیر منفى آن بر ارزش صادرات از عوامل خارجى دیگر است. از جمله اثرات منفى متمرکز بودن بازار فرش مىتوان به شکستن قیمتها به علت رقابت ناسالم تعدادى از صادرکنندگان در یک بازار یا چند بازار محدود اشاره کرد که با اشباع بازار مذکور صادر کنندگان به منظور جلوگیرى از راکد ماندن سرمایه خود اقدام به قیمت شکنى یا رقابت ناسالم مى کنند. همچنین رکود اقتصادى کشورهاى عمده واردکننده فرش مى تواند صادرات فرش کشور را تحت تأثیر قرار دهد. علاوه بر این برخى از عوامل بازار تشکیل اتحادیههاى اقتصادى و تجارى داده و با وضع تعرفهها مانع ورود کالاهاى صادراتى کشورهاى غیرعضو اتحادیههاى مذکور مىشوند به عنوان مثال با اجراى طرح تعرفههاى ترجیحى بازار مشترک که از سال 1996 شروع شد موجب شده است تا کشورهاى در حال توسعه نتوانند از مزایاى تعرفههاى فوق برخوردار شوند. مرتضی فرجی، رئیس مرکز ملی فرش ایران درباره دلایل کاهش صادرات فرش دستباف به فارس میگوید: «ما به لحاظ ارزشی نسبت به سال گذشته یک درصد رشد صادرات فرش داشتهایم و این در شرایطی است که با رکود اقتصادی به اروپا و آمریکا مواجهیم و از آنجا که صادرات ما عموماً به اروپا و آمریکاست تأثیر فراوانی دارند به همین دلیل ما با توسعه صادرات فرش به بازارهای جدید اجازه ندادیم تا در صادرات فرش با کاهش مواجه شویم. با استفاده از طرح سلیقهیابی مشتریان و بازارهای هدف یک مزیت استراتژیک برای خود ایجاد کردهایم به طوریکه رقبای ما نمیتوانند فرشهای ایرانی را به این شکل تولید کنند لذا حتی کشورهای تولید کننده مصرفکننده فرشهای نفیس ایران هستند. چین، پاکستان و هند نیز خود از مشتریان ثابت فرشهای نفیس ایرانی هستند.»رئیس مرکز ملی فرش ایران معتقد است: «کاهش صادرات وزنی فرش دستباف استدلال دارد دلیل آن این است که فرشهای نفیس صادراتی وزن کمتری نسبت به فرشهای خرسک دارند و در چند سال اخیر حرکت ما به سمت صادرات فرشهای نفیس بوده است که در واقع در این بخش مزیت استراتژیک داریم.»غلامحسین شمس تاجر ایرانی فرش در سوئد درباره افزایش صادرات فرشهای نفیس ایرانی به «خبر» میگوید: افزایش صادرات فرش نفیس را نباید جشن بگیریم، بلکه این زنگ خطری است برای فرشهای تجاریمان. وی گفت: یکی از دلایلی که حضور کشورهایی مانند چین، پاکستان و هند را در بازارهای فرش پررنگ کرده و آنها را به اصلیترین رقبای ما درصنعت فرش تبدیل کرده است، عدم تولید فرش با کیفیت متوسط و قیمت مناسب است. عدم تولید فرش با کیفیت متوسط و قیمت مناسب موجب شده تا حضور ما در بازارهای جهانی فرش کمرنگ شود. شمس معتقد است: «کنترل نشدن کیفیت فرشهای صادراتی یکی دیگر از دلایل افت صادرات فرش ایران است. از آنجا که صادرات فرشهای بیکیفیت برای خریدار ایجاد هزینه میکند، تمایل به خرید فرشهای ایرانی در دنیا کاهش یافته است.»عباس سقطچی، تاجر فرش ایران در آمریکا از بیکیفیتی فرشهای صادراتی و عدم حضور تولیدکنندگان در بازارهای جهانی به عنوان مهمترین عوامل افت صادرات فرش ایران در بازارهای هدف یاد میکند و میگوید: «با پرداخت جوایز صادراتی نمیتوان میزان صادرات فرش را افزایش داد زیرا تولیدکنندگان و صادرکنندگان ما همواره به تولید و صادرات فرشهای بیکیفیت ادامه میدهند. بنابراین افزایش جوایز صادراتی نیز مشکل افت صادرات فرش را به صورت واقعی حل نخواهد کرد و این تنها یک راهکار مقطعی است.»به گفته بازرگانان ایرانی، تا دهه 30 شمسی بازار هدف فرش ایران بازار لندن و در اوایل دهه 40 این بازار به هامبورگ آلمان تغییر یافت که عمده تجار آن هم ایرانیالاصل بودند و از دهه 40 به بعد که بازار فرش ایران در اروپا رونق گرفت، قیمت فرش ایران نیز افزایش یافت؛ اما از دهه 70 به بعد با ورود رقبای هندی، چینی و پاکستانی و کپی طرحهای ایرانی و فروش فرش خود به عنوان فرش ایرانی، هندی ساروق و اساروق کاشان در بازارهای جهانی فرش ایران دچار آسیب شد. در سالهای اخیر به دلیل مسائل سیاسی، تحریمهای اقتصادی، ورود افرادکمصلاحیت در این حوزه به ویژه در بخش گمرکات و قیمتگذاری، برخی تجار متعهد، خانهنشین شدهاند که به مرور نیز با گرم شدن بازار قاچاقچیان، ورود رابطهای افراد و بوروکراسی طولانی، صادرات دچار مشکلات بیشتر شده و در سالهای گذشته رواج حراجیهای ایرانی تقلبی در آلمان و اشباع شدن بازار از فرشهای تولید شده رقیب، به سلب اعتماد کشورهای غربی از فرش ایران انجامیده است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 485]