واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: چک پولهایی که اسکناس شدند گردش هر چک پول در سطح جامعه باید تنها یکبار باشد، این در حالی است که چک پولها چندین بار دست به دست در سطح جامعه می چرخد، به نحوی که با گردش سالانه 230 هزار میلیارد تومانی مواجه هستند. بانکها می توانند تا 40 درصد دارایی های نقدی و جاری خود را چک پول چاپ کنند که هم اکنون در برخی از بانکها این رقم به 200 درصد افزایش یافته است. به گزارش مهر، چک پولها که جایگزینی برای اسکناس و وجوه نقد در ایران در بین مردم تلقی می شوند، از عمر طولانی در کشور برخوردار نیستند، اما در سالهای گذشته جای پول نقد را گرفته و در معاملات مورد استفاده قرار می گیرند. انتشار بیش از حد چک پولها که از آنها به عنوان عامل مهمی در افزایش نقدینگی و تورم یاد می شود، بیش از عرف قانونی توسط بانکها منتشر شده، این در حالی است که ابزار موثری برای کنترل آن توسط بانک مرکزی وجود ندارد. آمار چاپ چک پولها که نقش پول و نقدینگی را در جامعه بازی می کنند، هر ماه توسط بانکها منتشر می شود. طی چند ماهه گذشته بانک مرکزی تصمیمات مهمی در مورد نحوه، انتشار، ضابطه مند کردن و خرید و فروش آن اتخاذ کرده تا شاید بتواند به نحوی افزایش نقدینگی را تا حدودی کنترل نماید. گردش هر چک پول در سطح جامعه باید تنها یکبار باشد، این در حالی است که چک پولها چندین بار دست به دست در سطح جامعه می چرخد، به نحوی که با گردش سالانه 230 هزار میلیارد تومانی مواجه هستند. براساس گفته رئیس جمهور، بانکها می توانند تا 40 درصد دارایی های نقدی و جاری خود چک پول چاپ کنند که در برخی از بانکها این رقم به 200 درصد افزایش یافته است. همچنین چک پولها بیش از 18 برابر موجودی خود با گردش سالیانه مواجه هستند. براساس آخرین آمار اعلام شده، حجم کل اسکناس و مسکوک شش هزار و 900 میلیارد تومان است، در حالى که حجم انواع چک پولها ۱۲ هزار و 300 میلیارد تومان اعلام شده است، به عبارت دیگر می توان ادعا کرد که حجم چک پولها تقریبا دو برابر حجم کل اسکناس و مسکوک است. هم اکنون حجم چک پول در گردش در کشور بیش از حجم اسکناس و مسکوکات است و این در حالی است که نظامات پولی پیشرفته در دنیا از این چک پولها استفاده چندانی نمی کنند، اما در ایران چک پولها جایگزینی برای اسکناس و پول تلقی می شود. چک پولها که جایگزینی برای اسکناس تلقی می شوند و در معاملات به جای پول مورد استفاده قرار می گیرند، دارای این قدرتی هستند که براساس آن ضریب فزاینده افزایش می یابد، زیرا به راحتی می توانند نقد یا منتقل شوند. به علاوه هرچه سرعت گردش آنها افزایش یابد، ضریب فزاینده آنها نیز افزایش می یابد. این چک پولها را می توان همردیف پول تلقی کرد یا حداقل می توان گفت که آنها قادر به خلق پولهاى ثانویه هستند. هم اکنون براساس آنچه جامعه پذیرفته یک برگ چک پول بارها و بارها در دست مردم می چرخد، در حالی که این امر منطقی نیست و یک چک پول تنها باید یکبار قدرت گردش داشته باشد، بنابراین چک پولها کارکردی شبیه به اسکناس دارند. طول عمر هر اسکناس به طور متوسط حدود 5 سال برآورد شده است که اگر چک پولها نیز طول عمری حداقل نزدیک به طول عمر اسکناس ها را داشته باشند، ضریب نقدینگی در جامعه را افزایش می دهند. در این میان، عضوکمیسیون پول و اعتبار پیشنهاد کرد که چک پولها بهطور آرام و تدریجی از نظام پولی کشور حذف و اسکناسهای درشت جایگزین آنها شود. غلامرضا مصباحی مقدم چک پولها را به لحاظ افزایش حجم نقدینگی کشور ، تورمزا و از نظر استفاده از آن "هزینهبر" توصیف کرد و گفت : کنترل گردش مجدد چک پول در دست مردم، تقریبا غیرممکن است. وی سپس در توضیح این نکات گفت: در شرایط کنونی، حجم چک پول بیش ازحجم اسکناس و مسکوکات در گردش است و نقش قابل توجهی در تورم در کشور پیدا کرده است. بنابر اطلاعات و اخباری که دریافت میشود هر چک پول در طول سال ۱۶بار گردش میکند، البته این بدان معنا نیست که چک پول این مقدار مدت در دست مردم باقی میماند. در همین حال، لزوم توجه بانک مرکزی در انتشار چک پولها برای جلوگیری از افزایش نقدینگی و همچنین سازو کارهایی که این چک پولهای منتشر شده بیش از یکبار در سطح جامعه نگردد تا بیش از این با افزایش حجم نقدنیگی در کشور روبرو نباشیم، باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. شاید طهماسب مظاهری رئیس کل بانک مرکزی که خبر از ضابطه مند شدن انتشار چک پولها می دهد، ارائه آخرین آمارهای صدور چک پول توسط بانکها را مد نظر قرارداده است و شاید ابلاغیه اخیر بانک مرکزی به بانکها مبنی بر گرفتن امضا از مشتریان با ارائه چک پول در این راستا باشد. البته هر ساله با نزدیک شدن به ماه های پایانی سال و افزایش تقاضا برای دریافت پول، بانکها مبادرت به پرداخت چک پول به جای وجه نقد می کنند. برخی کارشناسان اقتصادی بر این عقیده هستند که کنترل گردش چند باره چک پول در دست مردم امکان پذیر نیست و جمع آوری آن نیازمند وجود تقاضاهایی از سوی مردم است، به همین دلیل نیز راه حل کنترل نقدینگی از طریق چک پولها را حذف آن از نظام پولی کشور و جایگزین کردن اسکناس هایی با مبالغ درشت اعلام می کنند. اجرای قوانین تصویب شده برای ساماندهی، انتشار و نحوه خرید و فروش چک پولها به عنوان الزاماتی که باید رعایت شود، از جمله موارد مهمی است که نباید به طور ناقص اجرایی شود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 529]