به چه نوع کم خونی مبتلا هستید؟

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: كم‌خونی عبارت است از نقص كمی یا كیفی گلبول‌های قرمز خون یا هموگلوبین كه درون این گلبول‌‌ها قرار دارد.
درمان انواع كم خونی
از آنجا كه هموگلوبین وظیفه حمل اكسیژن را از شش‌ها به بافت‌های بدن بر عهده دارد، كم‌خونی می‌تواند باعث بروز هیپوكسی یا كمبود اكسیژن در بافت‌ها و اندام‌ها شود. برای مردان، كم‌خونی معمولا به سطح هموگلوبین كمتر از 5‌/‌13 گرم در 100 میلی‌لیتر خون و در زنان كمتر از 5‌/‌12 گرم در 100 میلی‌لیتر خون نسبت داده می‌شود. همچنین تعداد استاندارد گلبول‌های قرمز خون برای مردان حدود 5 میلیون و برای زنان 5‌/‌4 میلیون در هر میلی‌متر مكعب خون است. هر فرآیندی كه بتواند طول عمر طبیعی یك گلبول قرمز را كه معمولا حدود 120 روز است مختل كند، باعث كم‌خونی می‌شود. گلبول‌های قرمز در مغز استخوان ساخته می‌شوند. كم‌خونی اساسا از دو طریق اصلی یعنی از طریق كاهش در تولید گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین یا از طریق كاهش یا تخریب خون به جود می‌آید. تقسیم‌بندی رایج‌تر كم‌خونی (كاهش هموگلوبین)‌ براساس MCV یا حجم گلبول‌های قرمز خون است به طوری كه MCV كمتر از 80 به عنوان كم‌خونی میكروسیتیك، MCV در حد نرمال (100ـ80)‌، كم‌خونی نورموسیتیك (با حجم سلولی نرمال)‌ و MCV بالا، كم‌خونی ماكروسیتیك نامیده می‌شوند. در كم‌خونی ناشی از كمبود آهن كه علاوه بر كاهش هموگلوبین، میانگین حجم سلولی نیز پایین است، كم‌خونی از نوع میكروسیتیك است. آهن، تركیب اصلی هموگلوبین است و كاهش خون مزمن ناشی از هر علتی، دلیل اصلی كاهش سطح آهن بدن است، زنان به علت از دست دادن خون ماهانه، بیشتر از مردان دچار كم‌خونی ناشی از كمبود آهن می‌شوند كه معمولا علائم زیادی نداشته و موقتی است. كم‌خونی ناشی از كمبود آهن همچنین می‌تواند بر اثر خونریزی‌های مكرر كوچك مانند سرطان كولون یا زخم‌های معده اتفاق بیفتد. خونریزی معده ممكن است توسط درمان با داروهای رایج بدون نسخه مانند آسپرین و ایبوپروفن آغاز شود. در نوزادان و كودكان، كم‌خونی ناشی از كمبود آهن، اغلب به دلایل تغذیه‌ای است. از دست دادن شدید خون در خونریزی‌های داخلی (مانند خونریزی معده)‌ یا خونریزی خارجی (ناشی از آسیب‌ها)‌، می‌تواند در مدت زمان كوتاهی، كم‌خونی فوق‌العاده‌ای را ایجاد كند. این نوع از كم‌خونی در صورتی كه فورا به آن رسیدگی نشود، منجر به علائم و پیامدهای حاد می‌شود. كم‌خونی ماكروسیتیك، به دریافت ناكافی ویتامین B12 یا اسیدفولیك یا هر دو مربوط می‌شود. كمبود ویتامین B12 معمولا در گیاهخواران یا افراد الكلی دیده می‌شود. ویتامین B12 و فولات در ساختن مولكول هم كه بخش سازنده هموگلوبین است، دخالت دارد. كمبود فولات با كاهش مصرف سبزیجات برگ سبز و جذب ناكافی آن به وجود می‌آید. این نوع از كم‌خونی‌ها ممكن است بر اثر عمل جراحی معده و برداشتن قسمت‌هایی از آن نیز ایجاد شود. در كم‌خونی موسوم به پرنیسیوز كه علت آن یك واكنش خودایمنی علیه سلول‌های دیواره معده است، جذب ویتامین B12 از روده مختل می‌شود. كمبود فولات یا ویتامین B12 می‌تواند به سوءهاضمه نیز مربوط باشد. كمبود ویتامین B12، عوارض عصبی ایجاد می‌كند. كم‌خونی ماكروسیتیك می‌تواند به 2 كم‌خونی مگالوبلاستیك و غیرمگالوبلاستیك تقسیم شود. در كم‌خونی مگالوبلاستیك، نارسایی در سنتز DNA، سبب محدودیت در تقسیم سلول‌های بنیادی خون‌ساز می‌شود و با افزایش شمار لوب‌های هسته گلبول سفید، نوتروفیل همراه است. كم‌خونی ماكروستیك غیرمگالوبلاستیك به علل متفاوتی مانند عدم توازن در سنتز DNA گلوبین، ایجاد می‌شود. ازجمله دیگر كم‌خونی‌ها و علل آنها كم‌خونی همولیتیك (پاره شدن گلبول‌های قرمز خون)‌ است كه می‌تواند ناشی از آنتی‌بادی‌های چسبیده روی سطح گلبول‌های قرمز باشد. كم‌خونی در نوزادان نارس هم كه در 6 ـ 2 هفته پس از تولد ظاهر می‌شود، علت آن عدم پاسخ اریتروپوئیتین به افت مقدار هماتوكریت (میزان خون تولید شده توسط گلبول‌های قرمز)‌ است كه از انواع دیگر كم‌خونی‌هاست. همچنین مجموعه‌ای وسیع از بیماری‌های مغز استخوان می‌تواند منجر به كم‌خونی شود، به عنوان مثال سرطان‌هایی كه به مغز استخوان منتشر می‌شود، (متاستاز می‌دهد)‌ یا سرطان‌های مغز استخوان (مانند لوسمی)، می‌تواند منجر به تولید گلبول‌های قرمز ناكافی از مغز استخوان و كم‌خونی شود. در این میان شیمی‌درمانی‌های خاصی نیز می‌تواند به مغز استخوان آسیب رسانده و با كاهش تولید گلبول‌های قرمز خون، منجر به كم‌خونی شود. برخی عفونت‌ها نیز می‌توانند مغز استخوان را درگیر كرده و با آسیب رساندن به آن، باعث كم‌خونی شود. همچنین در بیماران با نارسایی كلیوی، ممكن است تحریك طبیعی هورمون ضروری برای تولید گلبول‌های قرمز خون توسط مغز استخوان كاهش یابد و حتی ویروس HIV و سندرم كاهش ایمنی (ایدز)‌ می‌تواند موجب كم‌خونی شود. از سوی دیگر مصرف برخی داروها مانند استامینوفن نیز می‌تواند باعث ایجاد اجسام غیرطبیعی در داخل گلبول‌های قرمز شده و باعث ایجاد كم‌خونی شود. در ضمن اسفروسیتوزارثی، یك اختلال ژنتیكی است كه سبب آسیب‌دیدگی غشای گلبول‌های قرمز می‌شود و نتیجه‌اش جدایی گلبول و نابودی آن توسط طحال است. سایر اختلالات ژنتیكی عبارتند از كم‌خونی ناشی از گلبول‌های داسی‌شكل كه به علت وجود ژن هموگلوبین‌های هموزیگوت است و همچنین اختلال ژنتیكی كه می‌تواند با تضعیف تولید هموگلوبین، باعث ایجاد كم‌خونی و تالاسمی آلفا و بتا شود. كم‌خونی‌های ژنتیكی گاهی ممكن است آنقدر شدید باشد كه منجر به مرگ جنینی شود. كم‌خونی میلوفتیزیك، یك نوع شدید از كم‌خونی است كه به علت جایگزین شدن مغز استخوان با مواد دیگر همانند تومورها یا گرانولوماهای بدخیم به وجود می‌آید. نوع دیگر كم‌خونی ناشی از كمبود آهن، بر اثر آلودگی با انگل كرم قلابدار، آمیب شیستوزومیا و تریكوریس تریكیورا (كرم شلاقی)‌ ایجاد می‌شود. زنان در دوران بارداری حدود 500 میلی‌گرم آهن از دست می‌دهند، بنابراین می‌بایست مقدار مشابهی آهن دریافت‌ كنند تا دچار كمبود نشوند. پیامدهای احتمالی كم‌خونی برای مادر، شامل نشانه‌های قلبی، عروقی، كاهش قدرت بدنی و نیروی عقلانی، كاهش عملكرد سیستم ایمنی بدن، كاهش ذخیره خون محیطی و افزایش نیاز به تزریق خون پس از زایمان است و پیامدهای احتمالی برای جنین، زایمان زودرس، مرگ داخل رحمی، پارگی كیسه آب و عفونت است. از تشخیص تا درمان كم‌خونی اغلب افراد مبتلا به كم‌خونی از احساس خستگی و رخوت، كسالت‌ عمومی و گاهی ناتوانی تمركز شكایت دارند. كم‌خونی‌های شدیدتر با تنگی نفس، تپش قلب و تعریق همراه است كه در پایان منجر به نارسایی قلبی می‌شود. علائم دیگر ممكن است شامل ریزش مو، رنگ پریدگی، كمرنگ شدن ناخن‌ها و قاشقی شدن آنها، التهاب مخاط دهان و میل به خوردن مواد غیرخوراكی مانند خاك، كاغذ و موم باشد. كم‌خونی مزمن در كودكان، سبب اختلالات رفتاری ناشی از تكامل نامناسب سیستم عصبی شده و نیز موجب افت تحصیلی می‌شود.تشخیص كم‌خونی معمولا با انجام تست CBC (سلول‌های كامل خون)‌ صورت می‌گیرد. اندازه‌گیری 6 مولفه، تست CBC را تشكیل می‌دهد كه عبارتند از: شمارش گلبول‌های قرمز خون (RBC)، هماتوكریت،‌ هموگلوبین، شمارش گلبول‌های سفید خون (WBC)، شمارش افتراقی خون و شمارش پلاكت‌ها. بعلاوه MCV (حجم متوسط گلبول‌های قرمز)‌ نیز اغلب در CBC گزارش می‌شود. همچنین اندازه، شكل و رنگ گلبول‌های قرمز خون نیز از فاكتورهای مهم هستند.

هماتوكریت، شامل اندازه‌گیری بخشی از خون است كه متشكل از گلبول‌های قرمز بوده و میزان آن 45 درصد است. هنگامی كه علت كم‌خونی مشخص نباشد، آزمایش‌های دیگری مانند سرعت ته‌نشین شدن گلبول‌های قرمز (ESR)، اندازه‌گیری فریتین، میزان آهن سرم، ترانسفرین، میزان فولات و ویتامین B12 سرم، الكتروفورز هموگلوبین، آزمایش عملكرد كلیه (همانند اندازه‌گیری كراتینین سرم)‌ و آزمایش اسپیراسیون مغز استخوان انجام می‌شود. در كم‌خونی‌‌های مربوط به زخم‌های معده، آزمایش خون پنهان در مدفوع و آندوسكوپی قسمت بالایی دستگاه گوارش،‌ به دلیل احتمال وجود پولیپ كولون یا سرطان كولوركتال صورت می‌گیرد. در این میان درمان كم‌خونی‌ها، بسته بشدت بیماری و علت آنها بسیار متفاوت است. كمبود خفیف آهن با تجویز فروسولفات یا فروگلوكونات همراه مصرف ویتامین C برای جذب بیشتر آن، قابل درمان است.

تجویز ویتامین‌های خوراكی (اسیدفولیك)‌ یا تزریق زیرجلدی ویتامین B12، كمبودهای مربوط را درمان می‌كند. در كم‌خونی مربوط به بیماری‌های مزمن مانند خونریزی معده، درمان باید با بهبود زخم آغاز شود و در سرطان كولون، اغلب جراحی لازم است و گاهی مكمل‌های آهن نیز تجویز می‌شود. در كم‌خونی‌های مربوط به شیمی‌درمانی یا بیماری‌های كلیوی، برخی پزشكان معالج با تجویز پروتئین اریترو پوئیتین نوتركیب، سعی در تحریك فرآوری گلبول‌های قرمز دارند. در موارد كم‌خونی شدید یا خونریزی در حال پیشرفت، ممكن است تزریق خون لازم باشد كه البته امكان دارد برخی عوارض جانبی را به دنبال داشته باشد.
منبع: کلوب

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 507]