خطر دی اکسان شامپو ها در ابعاد جهانی

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: خطر دی اکسان شامپو ها در ابعاد جهانی

پیگیری سوژه شامپوهای سرطان زا

حمیدرضا ذوالفقاری، کارشناس صنایع آرایشی و بهداشتی در مورد دلیل وجود دی اکسان در مواد شوینده این طور توضیح می دهد: «در ترکیب مواد آرایشی بهداشتی موادی به کار می رود که جزو سورفکتانت یا دترجنت ها هستند. این مواد در ترکیب بسیاری از مواد از جمله شامپو، شوینده ها و لوسیون ها استفاده می شود. طی فرآیند تولید برخی از این محصولات واکنشی انجام می شود که به آن اتوکلسیفیه شدن می گویند. اتوکلسیفیه شدن در واقع افزودن اتیلن اکساید به اسیدهای چرب است و ماده ای به نام ۱ و ۴ دی اکسان تشکیل می شود. این ماده جزو محصولات جانبی (By product) و ناخواسته در تولید موادشوینده است.

● مضرات دی اکسان

دکتر ذوالفقاری در مورد عوارض مصرف دی اکسان می گوید: «در بررسی های انجام شده مشخص شده است که افرادی که با این ماده سر و کار داشته اند، عموما درجاتی از قرمزی و تحریک پوستی را نشان داده اند. مراحل بعدی اثرات دی اکسان، بیماری های دستگاه تنفس فوقانی، قرمزی چشم و در موارد شدیدتر سرگیجه، بی اشتهایی، دل درد و حتی در مواردی ایجاد کما در فرد بوده است. برخی از موارد حتی به مرگ فرد نیز منجر شده است.» وی می افزاید: «دی اکسان روی حیوانات عوارض متعددی از جمله آسیب های بسیار شدید به کبد، کلیه و اعصاب مرکزی وارد می کند و حتی در مواردی ایجاد سرطان کرده و جزو مواد کارسینوژن برای حیوانات قرار گرفته است که البته سرطان زایی این مواد در انسان تا به حال اثبات نشده است.»

● کار دشوار

دکتر عفت السادات فربود، دکتر داروساز، عضو هیات علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص مواد آرایشی و بهداشتی در مورد نظارت بر میزان دی اکسان و کیفیت شامپوها می گوید: «در سال های اخیر که از هر کشوری یک محصول جدید شامپو وارد کشور می شود، بررسی کیفیت آن برای گروه های نظارتی وزارت بهداشت کار چندان ساده ای نیست.» وی همچنین در مورد محدودیت های آزمایشگاهی می افزاید: «یکی از مشکلات امروز ما وجود نداشتن امکانات در آزمایشگاه آنالیز و کنترل کیفی است و برخی از آزمایش ها در آن امکان انجام ندارد. به همین دلیل هم هست که مثلا سنجش میزان دی اکسان شامپوها به دلیل نیاز به شرایط خاص آزمایشگاهی و عدم امکان آن در آزمایشگاه های ما، فعلا به جای محصول روی ماده اولیه انجام می شود.» وی در مورد اینکه میزان دی اکسان در شامپوها در حدود طبیعی هست یا نه اظهار می کند: «فعلا نمی توان اظهارنظر دقیقی انجام داد زیرا این کار به صورت یک پروژه تحقیقاتی در حال انجام است و هنوز سنجش آن در مورد همه شامپوها و مواد شوینده انجام نشده است.»

شیوه های نظارتیدکتر فربود با اشاره به این مساله که الگوی نظارتی ایران بر تولید محصولات بهداشتی و آرایشی، پیروی شده از قوانین اتحادیه اروپا در این مورد است، عنوان می کند: «قوانین حاکم در مورد ساخت و ارزیابی فرآورده های آرایشی و بهداشتی در جهان پیرو سه قطب بزرگ آمریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن است. در برخی از کشورها مانند آمریکا این قوانین، یک نوع قوانین نانوشته هستند. در واقع در این کشورها هیچ گاه اطلاعات و گزارش هایی از این دست را از کارخانه های تولیدکننده نمی خواهند و بیشتر روی بازار مصرف نظارت دارند. اگر فرآورده ای که به طور تصادفی از بازار مصرف انتخاب می شود و مورد آزمایش و آنالیز قرار می گیرد، خارج از شرایط استاندارد باشد و مشکل زا تلقی شود، جرایم سنگینی برای تولیدکننده آن قایل می شوند.

به همین دلیل در کشورهایی مانند آمریکا و کانادا خیلی از فرآورده ها به راحتی تولید شده و وارد بازار می شوند. مهم ترین دلیل ورود یک محصول به بازار ایمنی آن و نداشتن هیچ گونه خطر و رضایت مندی مصرف کننده است و این وضعیت در کشورهای اتحادیه اروپا متفاوت است. در این کشورها یک سری قوانین وجود دارد که طی آن برخی ترکیبات نباید وارد محصولات تولید شده شود و نظارت ها بیشتر در پروسه تولید انجام می شود. در کشورهای دیگر هم شرایط تقریبا یکی از این دو شیوه را در بر دارد. مثلا در ژاپن وضعیت بینابینی است و اجباری در تولید و شرایط آن وجود دارد ولی نظارت بر بازار مصرف هم وجود دارد و عوامل نظارتی می توانند محصول تولید شده را به راحتی از بازار جمع آوری کنند و مورد آنالیز قرار دهند.»

● دی اکسان یک نمونه است

دکتر فربود در مورد لزوم بازنگری به استانداردهای موجود اضافه می کند: «ما نه تنها در مورد دی اکسان، بلکه در مورد بسیاری از پارامترهای فرآورده های بهداشتی آرایشی که ما به آنها اهمیت می دهیم، استاندارد خاصی نداریم. به علاوه مشکلات نظارتی ما تنها محدود به فرآورده ای مانند شامپو نمی شود و در مورد بسیاری از محصولات این مشکل وجود دارد. اداره استاندارد یک سری فاکتورها را به عنوان پارامتر ارزیابی در نظر می گیرد و آنها را مورد سنجش قرار می دهد ولی بسیاری از پارامترهای دیگر اصلا اندازه گیری نمی شود. برای مثال توجه به این نکته که ماده فعال در محصول به چه اندازه وجود دارد، مورد اهمیت قرار می گیرد ولی اینکه آن مقدار ماده فعال اثر ادعا شده در برچسب محصول را نشان می دهد یا نه مورد بررسی قرار نمی گیرد.»

● ضرورت نظارت بر تولید

دکتر ذوالفقاری می گوید: «مراکز و ارگان های در ارتباط با سلامت و بهداشت توصیه می کنند در ترکیب سورفکتانت ها و مواد شوینده بیشتر از موادی استفاده شود که کمترین میزان مراحل اتوکلسیفیه شدن را در فرآیند تولید خود دارند. میزان استاندارد دی اکسان در محصولات شوینده و به طور خاص شامپوها ۲۵۰ ppm در نظر گرفته شده است که در کودکان به دلیل حساسیت بیشتر، این میزان به ۸۵ ppm کاهش پیدا کرده است. متاسفانه مشکلی که وجود دارد این است که کمپانی های تولیدکننده شامپو میزان اندازه گیری شده دی اکسان را روی برچسب محصولات خود درج نمی کنند، در صورتی که این شرکت ها باید میزان دی اکسان موجود در محصولات خود را درج کنند.» دکتر فربود در این مورد می افزاید: «البته باید به این نکته هم توجه داشت که اداره استاندارد و وزارت بهداشت در مورد نظارت بر کیفیت و استاندارد محصولات داخلی خیلی بهتر عمل می کنند. مشکل اصلی ما در این مورد بیشتر با برخی محصولات خارجی است که به شکل قاچاق و بدون نظارت از هر کشوری وارد کشور ما می شوند.»

● حلقه مفقوده

دکتر فربود عنوان می کند: «به نظر من حلقه گم شده در زنجیره نظارتی ما این است که وزارت بهداشت باید کارشناسان و عوامل نظارتی خود را به صورت دوره ای برای بازآموزی آزمایش های کنترل کمی و کیفی و آشنایی با نحوه عملکرد ودید کارشناسان دنیا در رویارویی با موضوعات جدید از جمله کاربرد نانو در فرآورده های آرایشی و بهداشتی به خارج از کشور اعزام کند. در حال حاضر انجام بسیاری از آزمایش ها به آزمایشگاه های خصوصی و همکار سپرده می شود. این آزمایشگاه ها هم برای سنجش های انجام شده روی مواد، روش کار ارایه نمی دهند و فقط در حد مجاز بودن یا نبودن ماده در محصول را مشخص می کنند.»

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 256]