نگاه قوانین بین المللی به مساله اقلیتها

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: مقدمه
توجه به حقوق اقلیت ها از دغدغه های دیرین جنبش حقوق بشر بوده است، آنچه که مسلم است اولا حقوق بشر وجود دارد ،ثانيا دولتها از سه منظر خود را به رعايت قوانین حقوق بشر ملزم می دانند : الف) برای حفظ تداوم سياسی و مشروعيت داخلی ب ) برای انجام تعهداتی که به واسـطه حـقـوق داخـلی و عمدتا قانون اساسی به عهده دولتهاست. ج ) برای انجام تعهداتیکه به واسـطه الزامات حـقـوق بين الملل دولتهاپذيرفته اند. اين امر همان مفـهـوم « نهادینه کردن قدرت از طريق حقوق » است که باعث می شود الزامات حقوقی يک کشور منجر به نهادينه شدن قدرت و محدوديت هايی بـاشد که بر اقدامات فرا قانونی دولتهاتسری می یابد. و يا «خودمحدودسازی ارادی » با توجه به حقوق بين الملل ، به منزله تعهداتی که يک دولت دربرابر ساير دولتها و جامعه بين المللی به عهده می گیرد و در نتيجه حاکميت خود را محدود ميسازد. در عرصه حقوق بين الملل نيز، که امروزه بيشتر به سوی آن ميرود که افراد را مستقيماً جزء موضوعات خود بداند ( به ويژه در موضوعات مربوط به حقوق بشر )، می توان ادعا کرد که لزوم رعايت حقوق بشر از سوی دولتها به عنوان يک اصل در حقوق بين الملل خودنمايی می کند. البته در اين ميان نبايد معاهدات بين المللی را فراموش کرد.
فهرست مطالب
مقدمه
فصل اول: تعاریف گوناگون و مفهوم اقلیت
فصل دوم : قوم واقلیتهای قومی ونژادی، مذهبی
فصل سوم : پيشينه تاريخي مسأله اقليتها
فصل چهارم : اصول و مباني مسأله اقليتها در حقوق بين الملل
فصل پنجم : تساوي حقوق اقليت با اكثريت از نظر حقوق بين الملل
فصل ششم : خشونت نسبت به اقلیت ها
فصل هفتم : دفاع از اقلیت ها توسط سازمان‌هاي بين‌المللي
نتیجه گیری
منابع:

از مجموع ویژگیهای مسائل حقوق بشر، تنوع مباحث وتکثر مصادیق آن است که در جنبه های گوناگونی متبلور می شود. دولتها از جنبه های گوناگون ناچارند بنا به الزامات داخلی وبین المللی نسبت به رعایت حقوق تمامی شهروندان ،علی الخصوص گروههای مختلف انسانی که بنا به جهات خاص مستلزم توجه ویژه هستند از قبیل کودکان، زنان ، کارگران واقلیتهای مذهبی، سیاسی، قومی ونژادی نسبت به رعایت دقیق موازین حقوق بشری مبادرت نمایند ودرصورت نقض اساسی هریک از این موارد، دولتها در عرصه های گوناگون داخلی، منطقه ای ویا بین المللی مواجه با چالش ودرگیری میگردند.
حقوق بشر وحقوق اقلیتها ازجمله موضوعات اختلاف برانگیزی است که امروزه به عنوان یک مقوله مهم از چند منظر ،دولتها مجامع بین المللی واقلیتها را به تعامل ودر عین حال به چالش کشانده است.
امروزه توجه به اقليت‌ها از دو جهت مورد توجه قرار گرفته است.
1- از جهت رعايت حقوق انساني و عدم تبعيض در برخورداري از حقوق و آزادي‌هاي اساسي و مشروع 2- حق برخورداري و حفظ هويت قومي، مذهبي و زباني مورد نظر خود.
اهمیت روز افزون وفزاینده حقوق بشر وتدوین میثاقهای مختلف به گونه ای فراگیر باعث شده است تا دولتها ناچار به رعایت دقیق این موازین الزام آور باشند.

فصل اول: تعاریف گوناگون و مفهوم اقلیت

الف ) تعاریف گوناگون اقلیت
در مورد تعریف اقلیت، دیدگاههای گوناگونی وجود دارددر مورد اصطلاح اقليت تعريف واحدي وجود ندارد كه مورد توافق تمامي دانشمندان و نهادهاي بين المللي باشد و تلاشهاي زيادي از سوي سازمان ملل متحد و نهادهاي تخصصي آن جهت ارائه تعريف دقيق و كاملي از اقليت صورت گرفته است ولي موفقيتي حاصل نگرديده است.
در يادداشتي كه از طرف دبير كل سازمان ملل متحد در تاريخ 27 دسامبر 1949 نوشته شده آمده است كه :
«« با آنكه از نقطه نظر علمي ، به دشوراي مي توان تعريف واقعاً دقيقي از اصطلاح اقليت ارائه دارد.... ولی در واقع اصطلاح اقليت امروزه غالباً به مفهوم محدودتري بكار مي رود ، اكنون مرسوم است که از اين اصطلاح عمدتاً براي دسته بخصوصي از اجتماع ( خاصي ) استفاده می شود كه از گروه برتري كه در كشور زندگي مي كنند متمايز شده اند »
اما در قلمرو علوم سياسي به اجتماعاتي اشاره شده است كه داراي بعضي علائم مشخصه ( قومي ، زباني ، فرهنگي ، ديني و غيره ) هستند.
در تعريف ديگري كه از طرف كميسيون فرعي سازمان ملل در باره اقليتها بيان شده آمده است كه :« ... گروهي كه از لحاظ كميت كمتر از باقي جمعيت يك كشور در وضعيتي غير حاكم هستند ، كه اعضاي آن ( اتباع دولت ) از نقطه نظر قومي ، ديني يا زباني داراي ويژگيهائي می باشند كه با باقي جمعيت متفاوتند ، و خصوصاً و بصورت مستمر داراي نوعي احساس همبستگي اندكه با آن فرهنگ ، سنتها ، دين و زبانشان پاسداري مي كنند. »(2)
همچنين درباره اقليت در دائره المعارف بريتانيکا 2004 ( Britannica 2004) تعاريف مختلفي ارائه شده است.
از جمله اين تعاريف عبارتند از :
« يك گروه محدودی كه از لحاظ نژادي ، فرهنگي و قومي با گروه اكثريت حاکم زندگي مي كنند.
در تعريف ديگري از اقليت در بريتانيكا آمده است.
اصطلاح اقليت كه در علوم سياسي و اجتماعي استفاده ميشود عبارتست از يك گروه كمتري از افراد جامعه كه بالاجبار با گروه اكثريت در يك جامعه اي زندگي مي كنند،اين گروه اقليت معمولاً زياد درگير مسائل اجتماعي نيستند و همچنين از امتيازات مساوي با اكثريت جامعه برخوردار نمي گردند. مضافاً اينكه گروه اقليت جامعه از لحاظ قدرت سياسي ضعيف تر از گروه اكثريت جامعه مي باشند.
پاتریك ترنبری نویسنده کتاب ارزشمند حقوق بین الملل و حقوق اقلیتها، اقلیت را گروهی می‎داند كه در حاكمیت شركت نداشته و از نظر تعداد ،كمتر از بقیه جمعیت كشور باشند، در عین حال اعضای آن تبعه آن كشور هستند و ویژگیهای متفاوت قومی، مذهبی یا زبانی با سایر جمعیت كشور دارند و دارای نوعی حس وحدت منافع و همبستگی در جهت حفظ فرهنگ آداب و رسوم مذهب یا زبان خود هستند .
در یک تعریف دیگر آمده است: اقليت داراي ويژگي‌هاي خاص خود بوده و اگر گروهي از نظر قومي، ملي، مذهبي و يا زباني با گروه‌هاي حاكم متفاوت باشند،اقليت ناميده مي‌شوند.
اقليت به گروهي از اتباع يك كشور كه از نظر ملي، مذهبي، نژادي، زباني از ديگر گروه‌هاي مردم متفاوت بوده و از نظر تعداد كمتر و قدرت حكومت را در دست ندارند گفته مي‌شود.
در یک تعریف دیگراز اقليت در کتاب فرهنگ علوم سیاسی آمده است :" اقليت در حقوق بین الملل به گروهی از مردم اطلاق می شود که دارای نژاد ،فرهنگ،سنن یا مذهب جداگانه ای غیر از فرهنگ و مذهب کشوری هستند که در آن زندگی می نمایند . حقوق ومزایای اجتماعی ،اقتصادی وسیاسی اقليتها معمولا در قوانین اساسی کشورها ذکر می شود .در کشورهائی که معمولا سیاست تبعیض نژادی را دنبال میکنند ،مساله اقليتها یک مشکل عمده داخلی را تشکیل داده وگاه جنبه بین المللی می یابد."
در مورد تعریف اقليت دشنه معتقد است:
" اقلیت گروهی از شهروندان کشور هستند که به لحاظ عددی بخش کمتر جمعیت کشور را تشکیل میدهند و در حاکمیت کشور شرکت ندارند و دارای خصوصیات قومی مذهبی یا زبانی متفاوت از اکثریت افراد جامعه بوده و نوعی حس همبستگی در آنها وجود دارد که از اراده جمعی برای بقاء نشات می گیرد و هدف انها دستیابی به مساوات و برابری حقیقی و حقوقی با اکثریت مردم میباشد".

ب )مفهوم و مشخصات اقلیت (minority)

با توجه به تعریفی که دشنه از اقلیت ارائه داده میتوان مشخصات مفهوم اقلیت را بشرح زیر بر شمارد:
اولا: اقلیت از نظر تعداد كمتر از ساير گروه‌هاي جامعه كه حاكميت هستندمیباشند.
ثانيا: در حاكميت سهم و نقشي نداشته و در ساختار قدرت و سلطه سياسي دخالتي ندارند.
ثالثا: از نظر نژادي، ملي، فرهنگي، زباني و يا مذهبي با هيات حاكم تفاوت دارند.
اقلیتها را میتوان به تناسب کیفیت جمعیتی،سیاسی، اجتماعی ،فرهنگی ،مذهبی ، اقتصادی ، ملی منطقه ای ، جهانی ، نژادی ، قومی وغیره تقسیم بندی کرد وبه فراخور بحث درباره شرایط آنها گفتگو کرد .
اما مهمترین نکته ای که در تمام مباحث حقوق بشری میتوان به عنوان یک الگوی فراگیر از آن یاد کرد اقلیتهای قومی ومذهبی است که به تناسب میزان جمعیت آنها ونیز وابستگی وهمبستگی آنها با سایر همکیشان یا هم نژادان خود در سایر کشورها در چارچوب مباحث حقوق بشری از آنها یاد می شود .
علی الاصول این عده که در اقلیت قرار دارند به نوعی به یک اکثریت تعلق معنوی داشته واز این طریق به روشهای گوناگون حمایت میگردند .علاوه براین حمایت که عمدتا معنوی ودیپلماتیک جلوه می کند حمایت ارگانهای حامی حقوق بشر نیز به فراخور سیاستهای این موسسات بعضا مشاهده میشود .

فصل دوم : قوم واقلیتهای قومی ونژادی، مذهبی

امروزه كمتر دولت و كشوري وجود دارد كه همه افراد و اتباع آن كشور از يك نژاد بوده و داراي مذهب واحد و زبان يكساني باشند. در غالب كشورهاي دنيا، اكثريتي وجود دارد كه از نظر زبان، مذهب، مليت، فرهنگ و تاريخ داراي اشتراكاتي مي‌باشند.
در اين كشورها گروه‌هاي كوچكتري نيز وجود دارند كه در مسائل مذهبي، زباني، فرهنگي و تاريخي ويژگي‌هاي مشترك خود را دارند همچنین مساله رعايت حقوق اقليت‌ها و عدم تبعيض ميان اقليت و اكثريت مورد توجه ملت‌ها، دولت‌ها و سازمان‌هاي بين‌المللي بوده و بر همين اساس مقررات و تمهيداتي براي رعايت حقوق اقليت‌ها و تامين امنيت زندگي مسالمت‌آميز اقوام گوناگون در نظر گرفته شده است. در جهان امروزه گاهي اوقات شاهد برخوردهاي خشونت‌بار، خصمانه و ويرانگر گروه‌هاي مختلف و يا اقدامات خلاف حقوق بشري، گروه اكثريت عليه اقليت براي پاكسازي قومي اقليت‌ها بوده‌ايم.لذا برای آشنا شدن با مسائل اقلیتها لازم است تا شناختی اجمالی از آنها داشته باشیم
اقلیتها بسته به نوع نگرش به مسائل آنها به گروه بندی های مختلفی قالب تقسیم می باشند :
الف) اقلیت قومی: یك گروه انسانی است كه فرهنگ خاص خود را دارد .
ب) اقلیت نژادی:یك گروه انسانی است که با نژادو یا نسب متفاوتی باگروه اکثریت جامعه متمایز می باشد.
ج) اقلیت مذهبی : گروه انسانی است که از نظر آداب واعمال وعقاید مذهبی با گروه اکثریت جامعه متمایز می باشد.
یک گروه اقلیت در عین حال می تواند واجد تمامی جنبه ها ی قومی ونژادی، مذهبی تلقی گردد . در این حال باید تمامی قواعد مربوط به اقلیتها رانسبت به آنها جاری ساخت.
مهمترین چالشی که در این خصوص وجود دارد این است که اقلیتها ی قومی ونژادی، مذهبی خواستار برابری تام وکامل با سایر شهروندان جامعه می باشند .

فصل سوم : پيشينه تاريخي مسأله اقليتها

با بررسي كتب تاريخي مي توان ادعا نمود كه مسأله اقليتها از لحاظ تاريخي به دوران باستان بر مي گردد. زمانيكه كوروش كبير شهر بابل را فتح نمود و در سال 538 قبل از ميلاد وارد آن شهر گرديد فرماني مبني بر آزادي مللي كه در اسارت بابليها به سر مي بردند صادر نمود.
مسأله اقليتها تدريجاً در طول تاريخ جنبه هاي مختلفي اعم از ملي ، نژادي و خصوصاً ديني از ابتداي قرون وسطي بخود گرفته است ولي عليرغم اين سابقه طولاني از اوائل قرن حاضر مسأله اقليتها مورد توجه حقوق بين الملل قرار گرفت.
قواعد مختلف مربوط به گروههای مختلف انسانی وحقوق بشر تاقبل از جنگ جهانی اول تدوین وتصویب گردید که به گونه ای به مسئله اقلیتها اشاره مستقیم یا غیر مستقیم داشته است.
پس از جنگ جهاني اول در میثاقهاي عمومي و خصوصي براي حمايت بين المللي حقوق اقليتها اصول و قواعدي نوین تصویب و تعيين گرديد و بسياري از دولتها متعهد گرديدند تا نسبت به اقليتهاي نژادي و مذهبي و زباني ساكن قلمرو حاکمیت خود رفتاری مساوي با ساير اتباع خود داشته باشند.
با تشكيل جامعه ملل ، مسأله اقليتها در سطح جامعه بين المللي مطرح شد. حتي در ابتدا ، قرار بر اين بود كه ميثاق جامعه ملل بخشي را به تأمين حقوق اقليتها اختصاص دهد ،اما اين طرح با توجه به مخالفت بعضي از دولتها رد گرديد.
عليرغم عدم تأييد اين طرح در ميثاق جامعه ملل هيچگاه مسأله اقليتها به فراموشي سپرده نشد و در بعضي از پيمانهاي صلح مانند معاهده صلح سن ژرمن آن له كه در تاريخ 10 سپتامبر 1919 ميان متحدین اتریش يا معاهده نويي(Nouei (كه در تاريخ 27 نوامبر 1919 با بلغارستان منعقد گرديد اشاراتي به اقليتها و وضعيت آنان شد.
اما بلحاظ آن كه اين معاهدات كلاً نه خواسته هاي اقليتها را برآورده مي كرد و نه رضايت دولتها را جلب مي نمود چندان دوامی نيافت.
لکن پس از جنگ جهاني دوم و تشكيل سازمان ملل متحد عليرغم انتظاراتي كه از اين سازمان تازه تأسيس در مورد مسأله اقليتها وجود داشت هيچگونهاقدام تازه اي در اين خصوص بعمل نیامد.
در مورد مسأله اقليتها در سال 1929 ميلادي كنفرانس بين المللي بزرگي در شهر پاريس تشكيل يافت و با وجود كوششهاي زيادي كه براي تعيين طرز رفتار با بيگانگان بعمل آمد نتيجه مثبتي بدست نيامد.
اما کنوانسیون وین که مشتمل بر موارد مناسبی برای اقلیتها است در سال 1993 یا سال 1372 کنوانسیون حمایت از اقلیت های قومی و فرهنگی تصویب گردید که در مقررات آن موازین قابل قبول ومناسبی برای اقشار گوناگون اقلیتهای قومی نژادی ومذهبی وضع گردید.

فصل چهارم : اصول و مباني مسأله اقليتها در حقوق بين الملل

اصول و مباني مسأله اقليتها در حقوق بين الملل شامل اصولی است که صریحا به مسائل اقلیت ها مربوط می شوند و از آنها حمایت ویژه ای به عمل می آورند. این اصول تأکید دارند که همه مردم، از جمله اعضای اقلیت های قومی و گروه های مذهبی، حقوق پایه یکسانی با دیگر شهروندان جامعه دارند و باید بتوانند بدون تبعیض از این حقوق برخوردار شوند. برخی از حقوق فردی استاندارد، برای اقلیت های قومی و دینی اهمیتی ویژه دارند. از جمله این حقوق، اجتماع آزادانه، تشکل یافتن، آزادی دین، و آزادی بیان وسایر اصول مصرح در موازین مندرج در اعلامیه حقوق بشر ومیثاق حقوق مدنی سیاسی می باشد.
هرچنددر منشور ملل متحد و اعلاميه جهاني حقوق بشر واژه اقليت‌ها نيامده است اما در جهت اجراي بند 3 و 4 ماده اول و مواد 55 و 66 منشور سازمان ملل متحد كه رعايت حقوق بشر و آزاديهاي اساسي براي تمامي افراد بدون تبعيض نسبت به نژاد ، جنس ، زبان يا ديني را اعلام نموده است. متون و اسنادي به تصويب رسيده است كه در ذيل مختصراًبه آنها اشاره ميشود.
1 – کنوانسيون منع و مجازات کشتار دسته جمعي(قتل عام) 1948یکی از اولین معاهدات حقوق بشری پس از جنگ جهانی دوم بودکه مطابق آن نسل کشی به معنای هر یک اعمال زیر که به قصد نابودی، کلی یا جزئی، یک ملت، گروه قومی، نژادی یا مذهبی انجام گیردمحکوم شده بود و بخشی از این وظیفه به ایفای حق حیات برمی گردد، که یک حق فردی استاندارد است. همچنین حفاظت علیه نسل کشی، گروه ها را در برابر تلاش برای محو یا ضربه زدن به آنهاتاکید می کندکه به ذکر مصادیق آن پرداخته میشود:
(الف) کشتن اعضای گروه
(ب) ایجاد آسیب جدی جسمی یا روانی
(ج) گروه را به شرایطی دچار کردن که به نابودی جسمی کلی یا جزئی شان بیانجامد
(د) تحمیل شرایطی به قصد جلوگیری از زادو ولد درون گروه
(ه) انتقال قهری کودکان گروه به گروهی دیگر
حق محافظت در برابر نسل کشی از حقوق گروه هاست. صاحبان این حق، گروه ها هستند و این حق برای گروه ها، به عنوان گروه، حمایت هایی فراهم می آورد. این حق عمدتا سلبی است، به این معنا که دولت ها و دیگر موسسات را ملزم می دارد که از محو گروه ها اجتناب کنند. ؛ اما همچنین این حق مستلزم آن است که به این منظور ابزارهای قانونی و حمایت های دیگر نیز تأمین شوند.
2 - اعلاميه حقوق بشر مصوب 10 دسامبر 1948 كه در ماده 2 آن اعلاميه مقرر گرديده : « بدون هيچ تبعيضي از جمله نژاد ، رنگ پوست ، جنس ، زبان ، دين ، عقيده سياسي و هر عقيده ديگري ، اصل و نسب ملي يا اجتماعي ، ثروت ، تولد يا هر وضعيت ديگري » بیانگر تمام حقوق و آزاديهاي اعلام شده در اين اعلاميه مي باشد.
3 – در ماده اول اعلاميه بين المللي تبعيض نژادي ، مصوب 1963 همه افراد از جمله اقليتها را در مقابل قانون برابر و يكسان شناخته است.
4 – پيمان بين المللي مربوط به حقوق مدني و سياسي و همچنين پيمان بين المللي مربوط به حقوق اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي مصوب 1966 كه هر دوي اين پيمانها بر برابري حقوق و عدم تبعيض براي همه انسانها تأكيد مي ورزند برای مثال ماده 7 میثاق می گوید که حقوق اشخاصِ وابسته به اقلیت های قومی، مذهبی، یا زبانی "برای اجتماع با دیگر اعضای گروه خود، در پرداختن به فرهنگ، تعلیمات دینی و اجرای مناسک، یا استفاده از زبان خود نباید نادیده گرفته شود".. همچنین در ماده 2 میثاق حقوق مدنی و سیاسی ، دولتها متعهد شده اند که حقوق شناخته شده در میثاق را درباره افراد مقیم قلمرو یا تابع حاکمیتشان بدون تبعیض محترم شمرده و تضمین نمایند. نیزماده 26 ميثاق مذکور اعلام مي‌دارد كه"كليه اشخاص در مقابل قانون مساوي هستند و بدون هيچ گونه تبعيض استحقاق حمايت با لسويه قانون را دارند. از اين لحاظ قانون بايد هرگونه تبعيض را منع و براي كليه اشخاص حمايت موثر و متساوي عليه هر نوع تبعيض خصوصا از حيث نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذهب، عقايد سياسي و عقايد ديگر، اصل ومنشا اصلي يا اجتماعي، مكنت، نسب يا هر وضعيت ديگر را تضمين نمايد. "
مضافا ماده 27 نيز اعلام مي‌دارد:"در كشورهايي كه اقليت‌هاي نژادي، زباني، مذهبي زندگي مي‌نمايند اشخاص متعلق به اقليت‌هاي مذكور را نمي‌توان از اين حق محروم نموده كه مجتمعا با ساير افراد گروه خاص خودشان از فرهنگ متمتع شوند و به دين خود متدين بوده و بر طبق آن عمل كنند يا به زبان خود تكلم نمايند."
5 – سایر موازین و اسناد تعهد‌آور بين‌المللي که به طور خاص و مشخص و ويژه به حقوق اقليت‌ها اشاره شده است:
الف) در ماده دو كنوانسيون حقوق كودك نيز به عناوين حقوق اقليت‌ها اشاره شده است.
ب) كنوانسيون محو هر گونه تبعيض‌نژادی مصوب 1965 مجمع عمومي كنوانسيون منع و مجازات ژنوسايت 1948
ج)كنوانسيون ضد تبعيض در تعليم و تربيت،7 196 يونسكو
د) مقاوله‌نامه شماره 111 در مورد تبعيض در استخدام و اشتغال 1958 سازمان بين‌المللي كار
ه) اعلاميه محو هر نوع نابرابري و تبعيض براساس مذهب 1981 مجمع عمومي
در حال حاضر كميسيون فرعي جلوگيري از تبعيض و حمايت از اقليت‌ها در سازمان ملل وجود داشته كه در سال 1947 تشكيل شده و با تشكيل اجلاس سالانه خود در ژنوبه مسائل حقوق اقليت‌ها مي‌پردازد.

فصل پنجم : تساوي حقوق اقليت با اكثريت از نظر حقوق بين الملل

1- در مقدمه و مواد 76، 55، 13 منشور ملل متحد و ماده 2 اعلاميه جهاني حقوق بشر به صراحت قيد شده که همه افراد بشري از حقوق متساوي برخوردارند وهمچنین به دارا بودن همه انسانها از حقوق و آزادي‌هاي اساسي بدون تبعيض از حيث نژاد، زبان، جنسيت و مذهب اشاره شده است.
2- در مقدمه اعلاميه 18 دسامبر 1992 مجمع عمومي سازمان ملل به برابري حقوق مردان و زنان و ملتها تصریح شده است. در متن اين اعلاميه برابري همه اعضاي يك جامعه و عدم تبعيض ميان آنها در مقابل قانون نیز تضمين گردیده است .
به موجب بند اول ماده 4 اعلامیه مذکور دولتها موظفند تدابير لازم را اتخاذ نمايند تا اشخاص متعلق به اقليتها بتوانند تماماً و واقعاً کلیه مزایای مندرج در موازین حقوق بشر و نیز همه آزاديهاي اساسي را دارا باشند و در خاتمه اين ماده براين امر تأكيد شده است كه اجراي اين حقوق و آزاديها بايد بدون هيچ گونه تبعيضي و در شرايطي كاملاً مساوي نسبت به همه شهروندان واقلیتها انجام پذيرد.
3- آزادي عقيده و مذهب اقلیتها
آزادي‌عبارتست از حق انتخاب نظري و عملي انسان در تمامي زمينه‌ها مادامي كه عمل او به سلب حقوق ديگران و اخلال درنظم و اخلاق عمومي منجر نشود.
عقيده‌: مجموعه ديدگاهها، نظريات‌، آراء، باورها و برداشتهاي هر فرد ،از جامعه‌، تاريخ‌، انسان‌،دين‌، فرهنگ و.... هر عقيده‌اي است که از نظر صاحب آن‌، صحيح‌، صادق‌، مفيد و ارجحباشد، در عين اينكه از نظر ديگران ممكن است آن عقيده ‌باطل‌، كاذب‌، مضر باشد.
مذهب يا دين‌: نوعي عقيده و مجموعه‌اي از ديدگاههاي نظري درباره انسان‌، جهان هستی، منشهاي‌اخلاقي و احكام عملي است كه ديندار بر پایه آن با ايمان و عمل به تعاليمی كه توسط پيامبر در اختيار آدميان قرار داده است به سعادت ابدي دست مي‌يابد.
آزادي عقيده‌: حق انتخاب و پاي بندي انسان به هر عقيده‌اي‌ است، همچنین حق انديشيدن‌، اعتقاد داشتن‌، ابراز داشتن‌، تعليم وترويج‌، و عمل بر طبق عقيده است ‌، مادامي كه عمل او باعث سلب حقوق و آزادي ديگران و اخلال در نظم واخلاق عمومي جامعه نشود.
آزادي مذهب‌: حق انتخاب و تدين انسان به هر مذهبي‌ است ، همچنین حق ايمان داشتن‌، اظهار دين و بيان اعتقادات ديني‌، انجام‌مناسك و اعمال مذهبي‌، تعليم امور ديني به كودكان و متدينان‌، دعوت‌، تبليغ و ترويج تعاليم ديني در جامعه‌، تأسيس‌معبد، ترك ايمان و خروج از دين (ارتداد)، ترك اعمال ديني‌، و نقد تعاليم ديني است‌، مادامي كه عمل ديني او باعث سلب‌حقوق و آزادي‌هاي ديگران و اخلال در نظم و اخلاق عمومي نباشد. آزادي مذهب زماني تحقق مي‌يابد كه دين ومذهب فرد جرم محسوب نشده و منجر به سلب حقوق فردي و اجتماعي نگردد.
مهمترين اسناد بين المللي حقوق بشر در ارتباط با آزادي عقيده و مذهب عبارتند از: مواد 2، 18، 19،26(بندهاي 2، 3) و 29(بند 2) اعلاميه جهاني حقوق بشر، مواد 2(بند 1)، 18، 19و 20 ميثاق بين المللي حقوق‌مدني و سياسي‌.
با عنايت به مفاد اين ماده مي توان استنباط نمود كه اعضاي گروههاي اقليت از يك سلسله حقوق مدني و سياسي كه عبارتند از حق آزادي عقيده ، حق آزادي بيان ،مذهب ، حق آزادي درانجام مناسک دینی ومذهبی ،حق بهره مند بودن از شرايط عادلانه تبلیغ دینی نسبت به افراد گروه اقلیت مورد نظر بهره مند میباشند.
همچنین طبق اصول اعلامیه و ميثاق بين المللي حقوق‌مدني و سياسي‌ واقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي حق اشتغال در مشاغل اداري، حق انتخاب شغل ، حق بهره مند بودن از شرايط عادلانه انتصاب در پستهای سیاسی ، حق آموزش و پرورش همگانی به طور كامل و بدون هيچ تبعيضي همانند ساير اعضاي جامعه پیش بینی شده است .
همچنین با توجه به بند 5 ماده 2 اعلاميه فوق اقليتها « حق دارند ارتباطات آزادانه و مسالمت آميز با ساير اعضاي گروه خود و با اشخاص متعلق به اقليتهاي ديگر و همچنين ارتباطاتي فراسوي مرزها با اتباع دولتهاي ديگر كه با آنان از لحاظ ريشه و نسب ملي و قومي با وابستگيهاي ديني يا زباني متصل هستند بدون هيچ تبعيضي ، برقرار ساخته و حفظ نمايد.

فصل ششم : خشونت نسبت به اقلیت ها

گروه های اقلیت اغلب در معرض خشونت هستند و هنجارهای حقوق بشری از دولت ها می خواهند که چنین خشونت هایی را متوقف کنند و علیه آنها تدابیر لازم را اتخاذ نمایند. دولی که عضو سازمان ملل متحدبوده و منشور ملل متحد را پذیرفته اند همه بر اجرای این قواعد به نوعی متعهد می باشند . در بند سه ماده یک ، تشویق احترام به حقوق بشر یکی از اهداف تشکیل سازمان ملل معرفی می شود.همچنین در بند سوم ماده 55 منشور بار دیگر به احترام جهانی و مؤثر به حقوق بشر در راستای یک همکاری بین المللی اشاره شده و سرانجام ماده 56 منشور این تعهد را برای همه اعضای سازمان، ایجاد می نماید که با سازمان ملل متحد برای دستیابی به این اهداف همکاری کنند.
در بعد مذهبی هم اگر مبنای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری یك سیستم سیاسی ملی، مذهب است، باید به اقلیتهای آن كشور هم اجازه دهد مبانی مذهبی، آنان محترم شمرده و عنداللزوم از آن برای تصمیم‌گیریها بهره بگیرند.

فصل هفتم : دفاع از اقلیت ها توسط سازمان‌هاي بين‌المللي

الف )سازمان‌هاي بين‌المللي حامی حقوق بشر واقلیتها
کمیسیون حقوق بشر
کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل
شورای امنیت
کمیته منع تبعیض نژادی:
کمیته حقوق بشر
کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
کمیته مبارزه با تبعیض علیه زنان
کمیته ضد شکنجه
عفو بین الملل
دیده بان حقوق بشر
ب ) نحوه عمل سازمان‌هاي بين‌المللي
سازمان‌هاي بين‌المللي با وضع قواعد و مقررات تكميلي و تكليفي مسووليت نظارت بر رعايت حقوق و آزادي‌هاي اساسي و مشروع اقليت‌ها را برعهده دارند. پس از جنگ جهاني اول و قبل از تشكيل سازمان ملل متحد يك نظام بين‌المللي براي حمايت از حقوق اقليت‌ها به وجود آمد و در معاهداتي كه مابين دولت‌ها منعقد مي‌گرديد مقرر ‌شد ه بود كه دولت‌ها نسبت به اقليت‌ها هيچ‌گونه تبعيضي روا نداشته و حق استفاده از زبان و مذهب خود را به آنها بدهند.
كميته سه‌نفره‌اي از طرف جامعه ملل ضامن اجراي اين تعهدات بوده كه براي بررسي ادعاهاي مربوط به نقض حقوق اقليت‌ها به تناوب تشكيل مي‌گرديد. پس از تشكيل سازمان‌ ملل متحد، اسناد الزام آور بين‌المللي به نحو عام و به صورت اختصاصي مسئله رعايت اقليت‌ها را مورد توجه قرار داده است.
متاسفانه حقوق و سياست كه در بسياري از مقولات به صورت دو مفهوم توأمان ظاهر مي شوند، موجبات بهره برداري سياسي از حقوق بشر را فراهم ساخته است ، حتي در اولين حركتهاي جامعه بين المللي كه براي حفظ حقوق اقليتها صورت گرفته بود ، مطامع توسعه طلبانه و مداخله جویانه در امور داخلي سايرين به بهانه حفظ حقوق صورت می پذیرفت .
نتیجه گیری
اما اين واقعيت را نبايد ناديده گرفت كه رعايت حقوق اقليت‌ها نسبي بوده و به تناسب سيستم‌هاي حكومتي و نوع نگرش آنان تفاوت مي‌كند و هر روزه در گوشه و كنار جهان شاهد تبعيضات، تهاجمات و عدم رعايت عدالت در ميان اكثريت و اقليت مي‌باشيم كه اين از خصايص حكومت و قدرت است كه تاب برخورداري اقليت از حقوق و آزادي‌هاي اساسي و مشروع را نمي‌تواند تحمل كند. اميد است جامعه جهاني روزي به درجه‌اي از رشد و كمال برسد كه همه افراد بشر بدون توجه به اصل و نسب، نژاد و زبان، مذب و مليت، جنسيت و تابعيت، در پناه عدالت و وجدان آگاه بشري در كمال مسالمت و صلح و صفا با هم زندگي نمايند. و دنيايي عاري هر گونه تبعيض و نابرابري را داشت باشيم. بررسي حقوق اقليت‌ها در اسلام و قانون اساسي ايران را به مجال ديگري وا مي‌گذاريم.
منابع

1- متن سخنراني دكتر ولايتي در سمينار شناخت و مباني حقوق بشر به نقل از سایت رسمی دکتر ولایتی
2 - دیباچه اعلاميه جهاني حقوق بشر
3- حقوق بشر، نوشته ی جیمز نیکل ترجمه ی امیرغلامی به نقل از سایت اندیشه بيست و هشتم شهريور 1384
4 - حقوق بشر نوشته اندروفاگان عضو مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه اِسِکس ترجمه امیر غلامی به نقل از سایت اندیشه شهريور 1384
5- آشوری، داریوش، تعریفها و مفهوم فرهنگ، تهران ، مركز اسناد فرهنگی آسیا، 1357
6- روح‌الامینی، محمود، زمینه فرهنگ شناسی، تهران، انتشارات عطار 1372
7 - دکتر عامر الزمالی، قانون حقوق بشر، تحولات، محتوا و چالشهای درگیریهای معاصر
8 - سرلشکر سید هاشم، مضمون تاریخی مبادی حقوق بشر،با دخل وتصرف
9-مقدمه علم حقوق ،دکتر ناصر کاتوزیان 1349
10 -کنگره بررسى مسائل اساسى حقوق بشر در جهان امروز» تاریخ ۲۱ /۹/ ۱۳۸۱ حسین فراست خواه
11- ترنبری، پاتریك. حقوق بین‌الملل و حقوق اقلیتها، ترجمه آزیتا شمشادی و علی اكبر آقایی، تهران، پژوهشكده مطالعات راهبردی 1379.
12- كوهن، كارل، دموكراسی، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران، انتشارات خوارزمی، 1373
13- حقوق بشر، نوشته ی جیمز نیکل ترجمه ی امیرغلامی به نقل از سایت اندیشه شهريور 1384
14-مشارکت اقلیتهای قومی در توسعه سیاسی سید هاشم هدایتی به نقل از سایت اندیشه اردیبهشت 1384
15- آزادی مذهب وعقیده در اسلام واسناد حقوق بشر محسن کدیور مقاله ارائه شده به همايش بين المللی حقوق بشر و گفتگوی تمدنها،تهران،16 ارديبهشت 1380 .
16- دكتر مهدي حائري يزدي‌، مقاله اسلام و اعلاميه حقوق بشر، سالنامه تشيع‌، سال چهارم‌، قم‌، 1341.
17 - فريبا علاسوند حقوق بشر ورهیافتهای جهانی ماهنامه مطالعلت وتحقیقات زنان ابان 84
18- حقوق اقليت‌ها حبيب‌الله مرادي كارشناس ارشد حقوق خصوصي به نقل از سایت اندیشه وران سیاسی آذر 84
19- هوشنگ ناصرزاده، اعلاميه هاى جهانى حقوق بشر، بخش كنوانسيون ها، كنوانسيون 1951 ژنو،
20- یک نهاد ملّی حقوق بشر در ایران امیر مقامی(دانشجوی حقوق – دانشگاه اصفهان
21- فرهنگ علوم سیاسی غلامرضا علی بابائی ،بهمن آقائی نشر ویس 1365جلد اول
22 - حقوق بشر –دکتر اسدالله مبشری دفتر نشر فرهنگ اسلامی 1357حقوق بشر و هيافت‏ها
23 - فروغ ابدیت جعفر سبحانی دفتر نشر فرهنگ اسلامی 1378
24- دائره المعارف بريتانيكا 2004
25- حسن پيرنيا ، ايران باستان ، ص 286
26 – دكتر محمد صفدري حقوق بين الملل عمومی جلد سوم ، صفحه 234
27 – نادر ذوالعين ، مجله تحقيقات حقوقي ، شماره 15 ، از پائيز 73 تا تابستان 74 ، مقاله حمايت از حقوق اقليتها در حقوق بين الملل ، صفحه 440
28– دكتر محمد نصيري ، حقوق بين الملل خصوصي ، صفحه 82
29- جایگاه بشر در حقوق بین الملل معاصر دکتر هدایت الله فلسفی مجله تحقیقات حقوقی شماره 35-36انتشارات دانشگاه شهید بهشتی 1381 ص 9 به بعد با تلخیص و اضافات
30- مبانی توچیهی اخلاقی حقوق بشر معاصر دکتر سید محمد قاری سید فاطمی ،مجله تحقیقات حقوقی شماره 35-36انتشارات دانشگاه شهید بهشتی 1381 ص 111 به بعد با تلخیص و اضافات
31- تکاپوی جهان شمولی: تاملاتی بر حقوق بشر دکتر اردشیر امیر ارجمند مجله تحقیقات حقوقی شماره 21-22 نتشارات دانشگاه شهید بهشتی 1377 ص287 به بعد با تلخیص و اضافات
32- ملل متحد وآرمان بشریت دکتر هدایت الله فلسفی مجله تحقیقات حقوقی شماره 18 انتشارات دانشگاه شهید بهشتی 1375 ص 244 به بعد با تلخیص و اضافات
33- حمایت از حقوق اقلیتها در حقوق بین الملل دکتر نادر ذوالعین مجله تحقیقات حقوقی شماره 15 انتشارات دانشگاه شهید بهشتی 1374 ص 437 به بعد با تلخیص و اضافات
34- مسئولیت دولتها در قبال نقض حقوق بشر نوشته آمپارو سان خوزه جیل ترجمه دکتر ابراهیم بیگ زاده مجله تحقیقات حقوقی شماره 29-30 انتشارات دانشگاه شهید بهشتی 1379 ص 257 به بعد با تلخیص و اضافات
35- جهان شمولی حقوق بشر وتنوع فرهنگی نوشته هکتور گروس اسپیل ترجمه دکتر ابراهیم بیگ زاده مجله تحقیقات حقوقی شماره 38 انتشارات دانشگاه شهید بهشتی 1382 ص 233 به بعد با تلخیص و اضافات
36- معاهدات حقوق بشری دکتر سید محمد قاری سید فاطمی ،مجله حقوقی شماره 28ا ننتشارات دانشگاه دفتر خدمات حقوقی بین المللی1382 ص 5 به بعد با تلخیص و اضافات
37 - تعهد یک دولت به حمایت از حقوق بشرhttp://humanrights-greenlaw.blogfa.com

38--http://esaconf.un.org/~review-women-violence/guests

39-http://esaconf.un.org/~review-women-violence/guests

40- Making Laws Work Week2:
Monitoring State Compliance
41-united nations document , E/CN.4/SUD.2/85/pp.q-10

42-united nations document , E/CN.4/SUD.384/Rev.L.p.102.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 292]