كشف كهكشاني نادر

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: كشف كهكشاني نادر

فضا- همشهري آنلاين:
دانشمندان كهكشاني كشف كرده‌اند كه مانند يك كارخانه‌ ستاره‌سازي، سالانه 4000 ستاره توليد مي‌كند.

ستاره‌شناسان،‌ يك ماشين كيهاني توليد ستاره كشف كردند. كهكشاني در جهان بسيار دور كه با آهنگي شگفت‌انگيز ستاره توليد مي‌كند: 4000 ستاره در سال. در مقايسه، كهكشان خود ما هر سال 10 ستاره توليد مي‌كند. اين آهنگ باور نكردني نشان مي‌دهد كه براي اولين بار شاهد شكل‌گيري يكي از بزرگترين كهكشان‌هاي بيضوي هستيم.

اين كشف حاصل رصد چندين تلسكوپ در طول موج‌هاي مختلف است. در نور مريي، اين كهكشان به خاطر فاصله‌ زيادش به صورت لكه‌هاي محوي ديده مي‌شود. اما مشاهده اين لكه‌هاي محو در طول موج‌هاي فروسرخ و طول موج‌هاي زيرميليمتري، آن را به صورت يكي از درخشان‌ترين كهكشان‌هاي دوردست نشان مي‌دهد. درخشندگي، قياسي از آهنگ توليد ستاره در كهكشان است. شناخت اين كهكشان با چنين خواص غير عادي تنها با بررسي آن در تمام طيف الكترومغناطيسي امكان‌پذير بود.

اين كهكشان در دسته كهكشان‌هاي «ستاره‌زا» (starburst) قرار دارد و درخشنده‌ترين آن‌ها در جهان بسيار دور به حساب مي‌آيد. دليل اين درخشندگي، شمار عظيم ستاره‌هاي جوان در آن است. هنگامي كه ستاره‌ها زاده مي‌شوند، در سطح بالايي نور فرابنفش مي‌تابانند و مقدار زيادي غبار توليد مي‌كنند. غبار، نور فرابنفش را جذب مي‌كند و گرم مي‌شود،‌ سپس با تابش در طول موج‌هاي فروسرخ و زيرميليمتري، گرما را به محيط پس مي‌دهد. فرآيندي كه باعث مي‌شود اين كهكشان در نور فروسرخ به طور غير عادي بدرخشد.

نور سبز (طيف مريي) گاز را در اين كهكشان نشان مي‌دهد. نور آبي (طيف مريي)‌ كهكشان‌هاي زمينه را نشان مي‌دهد كه آهنگ ستاره‌سازي بالايي ندارند. رنگ زرد/نارنجي (طول موج‌هاي فروسرخ نزديك)‌ نور ستاره‌‌ها را از قسمت خارجي كهكشان نشان مي‌دهد. لكه قرمز سمت چپ، يكي ديگر از كهكشان‌هاي زمينه است كه آهنگ ستاره زايي بالايي ندارد.

ستاره شناسان در طول موج مريي، فاصله دقيق اين كهكشان را اندازه گرفتند:‌ 3/12 ميليارد سال نوري. ديدن اين كهكشان به معني تماشاي جهان در سن 3/1 ميليارد سال نوري است (سن جهان 7/13 ميليارد سال برآورد شده است). اگر سن جهان را با سن يك انسان مقايسه كنيم، اين كهكشان را در 6 سالگي جهان مي‌بينيم.

آهنگ ستاره‌سازي اين كهكشان با استفاده از طول موج‌هاي راديويي اندازه گرفته شده است: 1000 تا 4000 ستاره در سال. با اين آهنگ، كهكشان تنها 50 ميليون سال زمان نياز دارد تا به كهكشاني هم‌اندازه بزرگترين كهكشان‌هايي كه امروزه مي‌بينيم تبديل شود. زماني نه چندان طولاني در مقياس كيهاني. پيش از اين كشف، دورترين كهكشاني كه چنين آهنگي را نشان مي‌داد، كهكشاني در فاصله 7/11ميليارد سال نوري در سن 9/1 ميليارد سال جهان بود.

توليد ستاره در اين كهكشان با «مدل سلسله مراتبي»(Hierarchical model)، متعارف‌ترين تئوري شكل‌گيري كهكشان‌ها، ناسازگار است. بنابر اين تئوري، كهكشان‌ها ستاره‌هايشان را به آهستگي و با گذر زمان، با مصرف قسمت كوچكي از مواد كهكشاني مي‌سازند و نه در فرآيند بزرگي از ستاره‌سازي، آنچنان كه در اين كهكشان ديده مي‌شود. پرسش اين است كه اين كهكشان يك استثنا است يا اين ‌كه بيشتر كهكشان‌هايي كه در ابتداي جهان شكل گرفته‌اند چنين آهنگ بالايي از توليد ستاره داشته‌اند. پاسخ اين سوال مي‌تواند سطح سازگاري تئوري سلسله مراتبي را با واقعيت تعيين كند.

منبع : ماهنامه نجوم

تاريخ درج: 5 مرداد 1387 ساعت 10:07 تاريخ تاييد: 5 مرداد 1387 ساعت 10:29 تاريخ به روز رساني: 5 مرداد 1387 ساعت 10:28
شنبه 5 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 159]