تکليف،تقليد و انتخاب مرجع تقليد براي بانوان

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: 1- محاسبه زمان شروع تکليف به سالهاي شمسي چگونه است؟

با توجه به اينکه هر ماه قمري حدوداً 11روز از ماههاي شمسي کمتر است بنابراين هرسال قمري354يا در کبيسه355 روز مي باشد. بنابراين از سالهاي شمسي ثبت شده در شناسنامه به اندازه اي کسر مي شود تا9سال قمري تمام شده در مورد سن تکليف دختران بدست آيد.

2- آيا انسان مي تواند بدون اجتهاد واحتياط وتقليد به آنچه عقل خودش حکم مي کند، عمل نمايد؟

خير، زيرا گرچه که بين عقل و شرع تلازم وجود دارد و آنچه را شرع مقدس واجب يا مستحب دانسته عقل هم تابع آن است و آن را تأييد کرده که عقل مصلحت يا مفسده چيزي را درک کند شرع هم به انجام يا ترک آن امر مي کند. (کلماحکم به العقل حکم به الشرع کلما حکم به الشرع حکم به العقل) اين در صورتي است که عقل به يک مصلحت لازم الاستيفاء يا مفسده لازم الاحتراز بطور قطع و يقين پي ببرد ولي احکام«مافوق عقل» هم وجود دارد که در حقيقت مطابق با عقل است.

3- تقليد چرا؟ مگر تقليد کردن از نظر اسلام وعرف جامعه مورد مذمت قرار نگرفته؟

با وجود آنکه تقليد تنها راه انجام وظايف شرعيه نيست و اسلام عزيز با تشويق انسانها به علم آموزي راه را براي اجتهاد و درک واستنباط احکام الهي از منابعي که وجود دارد بازگذاشته حتي انتخاب دستور صلح (بااحتياط تر) را براي محتاط صحيح مي داند ولي بعنوان آسانترين راه که هم شرع و هم عقل و عرف آنرا تأييد مي کند، تقليداست که آن را از راههاي عمل تکليف مي داند آن هم تقليدي که هم آگاهانه است و هم آزادانه. زيرا که شخص مکلف خود آزادانه اين راه را برگزيده و براي انتخاب مرجع تحقيق کرده و بهترين را انتخاب مي کند آنهم تقليد در احکام و فروع دين است نه اصول دين که عقيده مسلمان به اصول دين بايد از روي دليل يا يقين باشد.

از نظر اسلام و عرف جامعه تقليدي مورد نکوهش و مزمت قرار گرفته که شخص عالم يا جاهل بخواهد از جاهل ديگري در اين زمينه راهنمايي و کمک بگيرد والا رجوع غير متخصص به متخصص کاري منطقي، صحيح و براساس فطرت انسان است که در ساير امور زندگي ما آگاهانه يا ناآگاهانه بدان عمل مي کنيم مثل رجوع بيمار به پزشک.

4- آيا در انتخاب مرجع، زن تابع همسراست يا مي تواند مرجع مستقلي داشته باشد؟

پاسخ اين سوال با درج دو استفتاء بيان مي شود:

الف) بفرماييد زن و شوهر چگونه بايد تقليد کند و مي تواند مجتهد ديگري داشته باشد و اگر مي تواند منافاتي با لزوم اطاعت زن از شوهر دارد يا نه؟

زن در تقليد مستقل است ولي در امور زناشويي بايد از شوهر اطاعت کند و بدون اجازه شوهر نمي تواند از منزل خارج شود.

ب) «آيا درست است که تقليد افراد خانواده(همسر و فرزند) تابع سرپرست خانواده است؟ در تقليد تبعيت نيست.»

5- احکام و شرايط تغيير مرجع چيست؟

گر مقلد از مرجعي تقليد کند و بعد از مدتي بفهمد که آن مرجع شرايط مرجعيت و شايستگي فتوا دادن را ندارد در اين صورت بر مقلد واجب است از او عدول کند و از مرجع جامع الشرايط ديگري تقليد نمايد.

«لازم به ذکر است که شرايط مجتهدي که مي توان از آن تقليد نمود عبارتند از: مرد، زنده، عاقل، بالغ، عادل، شيعه12امامي، حلال زاده، اعلم، بنابر احتياط واجب حريص به دنيا نباشد.»

و يا اگر مقلد از مرجعي تقليد کند که از ابتدا شرايط و شايستگي مرجعيت را داشته ولي حالا بعضي از آن شرايط را از دست داده در اين صورت نيز بر مقلد واجب است که به مجتهد جامع الشرايط عدول نمايد و جايز نيست که بر تقليد از او باقي بماند.

عدول از مجتهد زنده به مجتهد زنده ديگر جايز نيست مگر آنکه مجتهد دوم اعلم از مجتهد اول يا مساوي با او باشد.

6- دوشرط عدالت و اعلميت مرجع تقليد چگونه ثابت مي شود؟

عدالت عبارت از صفت نفساني ريشه داري است که همواره انسان را به ملازمت و همراهي تقوا يعني ترک محرمات و انجام واجبات وادار مي کند. بطوري که حتي ارتکاب يا اصرار بر گناه صغيره موجب ذايل شدن عدالت است مگر آنکه توبه کند.

راه ثابت شدن عدالت به گواهي و شهادت دادن2نفر عادل يا معاشرتي که باعث علم و اطمينان به عدالت مجتهد شود و يا شيوع و شهرتي که براي انسان علم آور باشد (که مجتهدي در بين مردم و اهل علم به عدالت مشهور باشد) و به حسن ظاهر و مواظبت بر انجام امور شرعي و طاعات الهي و حضور در جماعات و مانند آن و اعلميت مرجع تقليد يعني در فهميدن حکم خدا از تمام مجتهدين زمان خود استادتر يا بهتر يا تواناتر باشد که اثبات آن بوسيله يقين خود شخص مقلد است در صورتي از اهل علم باشد. يا دونفر عالم عادل که توانايي تشخيص اعلم را دارند، گواهي دهند. به شرط عدم مخالفت دونفر ديگر و يا عده اي از اهل علم اعلميت شخصي را تصديق کنند که از گفته آنان اطمينان پيدا شود.

7- معناي رجوع به مرجع ديگر چه تفاوتي با عدول دارد؟

هرگاه کسي در تمامي احکام و مسائل شرعي، مرجع تقليد خود را تغيير مي دهد و از مرجع ديگري تقليد مي نمايد عمل او را «عدول» مي نامند و کسي که در برخي از احکام و مسائل شرعي از مرجع ديگري تقليد مي کنند عمل وي را رجوع مي گويند.

8- چگونه مي توان بر تقليد مرجعي که از دنيارفته، باقي ماند؟ (بقاء بر ميت)

مسئله بقاء بر ميت زماني صحيح است که انسان ابتدا از مرجع زنده جامع الشرايط تقليد کند سپس آن مرجع فوت نمايد و شخص بخواهد بهمان فتاواي مرجع سابق باقي بماند لذا بايد بعد از فوت مجتهد، مجتهد ديگري که زنده و واجد الشرايط مرجعيت باشد انتخاب نموده و سپس به فتواي ايشان در مورد بقاء بر ميت رجوع کند به هر اندازه اي که آن بزرگوار جهت بقاء بر ميت اجازه داده بودند مي تواند باقي بماند. زيرا حدود مجوز مراجع عظام نسبت به عمل کردن مقلد به فتاواي مرجع قبلي که فوت نموده متفاوت است:

الف) مطلقاً در تمام مسائل باقي بماند.

ب) فقط در مسائلي که براي عمل فراگرفته باقي بماند.

ج) فقط در مسائلي که عمل کرده باقي باشد.

د) اگر در بعضي از مسائل عمل کرده در تمام مسائل باقي بماند.

ه) هرگاه به مقدار قابل ملاحظه اي از فتاواي او را عمل کرده و بنا داشته به بقيه نيز عمل کند، در تمام مسائل باقي باشد.

بنابراين نمي توان بدون رجوع به مجتهد زنده و نيت تقليد کردن از او(خودسرانه) به بقاء بر تقليد مرجع فوت شده عمل کند که در اين صورت اعمال شخص باطل است.

تقليد ابتدائي از ميت را اکثر قريب به اتفاق مراجع جايز نمي دانند.

انسان مي تواند بعد از فوت مجتهد و بعد از انتخاب مجتهد زنده تمامي احکام ومسائل را به فتواي مجتهد زنده جديد عمل نمايد.

9- فرق احتياط واجب(يااحتياط مطلق و احتياط لازم) از جهت عمل کردن با فتوا چيست؟

از جهت عمل نمودن به احکام فرق بين احتياط واجب با فتوا در اين است که در فتوا مقلد هر شخصي بايد همان فتوا را انجام دهد و نمي توان از نظريه صريح و قطعي مرجع خود به ديگري رجوع کرد اما در احتياط واجب مقلد يا به همان احتياط عمل مي کند يا مي تواند با رعايت فالاعلم (يعني فتواي مجتهدي که از جهت اعلميت بعد از مرجع خودش واقع شده) به مرجع ديگري رجوع کند. و در مقام عمل احتياط واجب با احتياط مطلق يا احتياط لازم تفاوتي ندارد.

10- اگر کسي اعمالش را بدون تقليد انجام داده تکليفش چيست؟

عمل جاهل مقصري که هنگام عمل نيز متوجه جهل خود باشد بدون تقليد کردن باطل است مگر آنکه به اميد رسيدن به واقع عملي را انجام دهد و اتفاقاً با واقع يا فتواي مجتهدي که تقليد از او جايز است مطابق باشد که در اين صورت صحيح است و نيازي به اعاده ندارد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 384]