گريز از بيماري‌هاي فصل گرما

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: گريز از بيماري‌هاي فصل گرما

با گرم شدن هوا در فصل تابستان، بيماري‌هايي شايع مي‌شوند كه اكثر آنها بر اثر مصرف خوراكي‌ها و آشاميدني‌ها به وجود مي‌آيند.

در اين فصل، به دليل تعريق زياد، سيستم بدن دائم نياز به مايعات دارد و اين در حالي است كه بايد نسبت به آبي كه مي‌نوشيم و يا غذايي كه مي‌خوريم، از نظر سلامت و بهداشت اطمينان حاصل كنيم. زيرا بسياري از ميكروب‌ها و ويروس‌ها در روزهاي گرم سال فعاليت بيشتري دارند و اين امر سبب مي‌شود كه در طول روزهاي تابستان، شاهد ابتلاي مردم به انواع بيماري‌هاي خطرناك و در عين حال شايع باشيم.

كارشناسان بهداشتي، عفونت‌هاي روده‌اي را از شايع‌ترين بيماري‌هاي فصل تابستان مي‌دانند و معتقدند كودكان و سالمندان از آسيب‌پذيرترين افرادي هستند كه بيماري‌هاي عفوني روده‌اي سلامت آنان را تهديد مي‌كند و مهم‌ترين علت آن، استفاده از مواد غذايي مانده، حرارت ندادن كافي به غذاهاي سرد شده، مصرف تخم‌مرغ نيمه‌پز و مصرف بستني و آب‌هاي آلوده است.

متاسفانه برخي از افراد در مكان‌هاي تفريحي و گردشي از آب رودخانه‌ براي شستن دست و صورت و يا ظروف خود استفاده مي‌كنند. در صورتي كه مشخص نيست از مبدا رودخانه تا محلي كه فرد قرار دارد، آب دچار چه آلودگي‌هايي شده است. بنابراين، بسياري از عفونت‌ها از طريق ظروف و يا دست آلوده شده به وسيله آب، وارد بدن مي‌شود.

در تابستان مصرف سبزيجات در خانواده‌ها افزايش مي‌يابد، اما متاسفانه هنوز برخي از سبزيجات در كشور با آب فاضلاب آبياري مي‌شوند كه مي‌تواند خطرات زيادي براي مصرف‌كنندگان به همراه داشته باشد. چندي قبل دكتر كامران باقري لنكراني، وزير بهداشت و درمان بخشنامه‌اي از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سراسر كشور خواست با توجه به وضعيت شاخص‌هاي بهداشتي و اجتماعي و همچنين معضل خشكسالي و گرماي زودرس در سال جاري، نظارت بيشتري بر كنترل بيماري‌هاي مرتبط با آب و غذا داشته باشند و طرح تشديد كنترل و نظارت بهداشتي در مراكز تهيه و توزيع و عرضه مواد غذايي و اماكن عمومي را به مورد اجرا بگذارند. ‌

در زمينه بهداشت مواد غذايي نيز نظارت بر عرضه آبميوه و بستني سنتي و نمونه‌برداري مستمر از محصولات توليدي و همچنين جلوگيري از عرضه نامناسب مواد غذايي از جمله فرآورده‌هاي لبني سنتي به ويژه پنير سنتي و نيز جلوگيري از عرضه سبزي خام غير سالم‌سازي شده در كنار سرو غذا در رستوران‌ها، مورد تاكيد واقع شده است.

بيماري وبا

دكتر محسن زهرايي، رئيس اداره بيماري‌هاي منتقله از آب و غذاي وزارت بهداشت و درمان به گزارشگر اطلاعات مي‌گويد: بار عمومي بيماري‌هاي روده‌اي با توجه به بالا رفتن سطح سواد و آگاهي مردم در زمينه بهداشت در جهان رو به كاهش است و كشورمان از اين نظر در مقايسه با همسايه‌هاي غربي، شمالي و شرقي وضعيت خوبي دارد و قابليت اين را دارد كه وضعيت خود را به كشورهاي توسعه يافته نزديكتر كند. ‌

او مي‌افزايد: وقتي سطح سواد عمومي بالا مي‌رود و مردم نكات آموزشي را فرا مي‌گيرند، شاخص‌هاي بهداشت هم بالاتر مي‌رود و بيماري‌هاي روده‌اي قابل كنترل‌تر مي‌شود.

در كشور ما بيماري‌هاي عفوني روده‌اي از جمله وبا، اسهال‌هاي خوني، باكتري‌هاي انگلي و حصبه از مهمترين بيماري‌هايي هستند كه طي سال هاي گذشته باعث مرگ و مير زيادي شده‌اند.

او يادآوري مي‌كند: اصل و ريشه بيماري‌ وبا مربوط به هندوستان است و كشور ما 44 سال است كه در معرض تهديد اين بيماري قرار دارد. در سال 85 كمترين ميزان ابتلا به اين بيماري را در 40 سال اخير داشتيم و فقط 24 مورد وبا در كشور شناسايي شد كه 14 مورد مبتلايان به آن هم اتباع پاكستاني و افغاني بودند. سال گذشته نيز 57 مورد از اين بيماري در كشور شناسايي شد كه اغلب آنان اتباع كشور عراق بودند.

زهرايي مي‌گويد: به طور كلي 80 درصد موارد ابتلا به وبا خفيف و شناسايي آن بسيار مشكل است، و اين در حالي است كه حدود 20 درصد از موارد ابتلا به اين بيماري علامتي است و نماي باليني دارد كه از اين ميزان نيز درصد كمي شديد است و علايم برق‌آسا و حاد دارد كه بايد حداكثر ظرف 5 ساعت، فرد مبتلا تحت درمان قرار گيرد.

او مي‌افزايد: مراجعه ديرهنگام براي درمان اين بيماري، خود درماني يا استفاده از داروهايي كه علامت اسهالي بيماري را از بين ببرد، منجر به اين مي‌شود كه زماني بيمار به پزشك برسد كه به علت از دست دادن بيش از حد آب بدن امكان درمان آن نباشد و مرگ بيمار را باعث شود. فردي كه به اين بيماري مبتلا مي‌شود ممكن است تا مدت 5 روز بدون هيچ‌گونه علامتي ناقل اين ميكروب باشد و علائم بيماري پس از اين مدت مشخص شود. همچنين اين ميكروب دو هفته پس از بهبودي امكان دارد در مدفوع شخص باقي بماند و فرد مورد نظر ناقل بيماري باشد، با وجود اين كه خود بهبود يافته است. ‌

رئيس اداره مبارزه با بيماري‌هاي منتقله از آب و غذاي وزارت بهداشت و درمان در مورد كنترل و پيشگيري از اين بيماري يادآوري مي‌كند: در زمان حاضر با هماهنگي بين بخشي آمادگي كاملي در سراسر كشور براي مقابله و كنترل بيماري وبا وجود دارد و از نظر امكانات درماني و سرم مشكلي نداريم. اما نمي‌توانيم با قرنطينه مرزها جلوي ورود اتباع خارجي را بگيريم، زيرا بيماري وبا قابليت قرنطينه ندارد و حتي در كشورهاي توسعه‌يافته كه اين بيماري را حذف كرده‌اند، هر ساله با ورود مسافران تعدادي از موارد اين بيماري را شناسايي مي‌كنند، به خصوص اين كه اين بيماري ممكن است يك دوره نهفتگي داشته باشد و به موقع علايم آن بروز نكند.

او مي‌گويد: از ابتداي امسال تاكنون هيچ موردي از وبا در اتباع ايراني گزارش نشده است، اما در مورد كشورهاي همسايه هنوز گزارشي نداريم. با اين حال شيوع اين بيماري را در كشورهاي همسايه با دقت پيگيري مي‌كنيم، زيرا كه امسال با مساله خشكسالي هم روبرو هستيم.

دكتر علي‌رضا سروش كارشناس بيماري‌هاي منتقله از آب و غذا نيز به گزارشگر اطلاعات مي‌گويد: بيماري وبا يك بيماري حاد اسهالي واگيردار است كه از طريق خوردن و آشاميدن مواد غذايي آلوده به ميكروب وبا، در انسان ايجاد مي‌شود.

از علايم اين بيماري مي‌توان به احساس پري و غرغر شكم، اسهال آبكي شديد غيرقابل كنترل و شمارش و استفراغ بدون داشتن حالت تهوع قبلي اشاره كرد. البته در بيماران عطش و تشنگي بسيار شديد به دليل از دست دادن سريع و بيش از حد آب بدن، گرفتگي و دردناك شدن عضلات دست و پا مشاهده مي‌شود.

او مي‌افزايد: مصرف آب و غذاي آلوده، خوردن ميوه و سبزيجات كه با آب آلوده شسته شده‌اند، شستشوي ظروف غذا و لباس‌ها در آب آلوده، استحمام و شنا در آب‌هاي آلوده، از طريق تماس دست با مدفوع و استفراغ بيمار در زمان حمل يا جابجايي وسايل و لوازم بيمار، از راه‌هاي شيوع اين بيماري است.‌

او يادآوري مي‌كند: در حال حاضر باتوجه به خشكسالي‌هاي چند ساله اخير در كشور و به ويژه تردد اتباع خارجي (افغانستان، پاكستان و عراق) و بروز بيماري وبا در اين كشورها، احتمال وقوع بيماري وبا در استان‌هاي مناطق جنوبي وجود دارد. از اين رو مردم بايستي اصول بهداشت فردي و عمومي را رعايت كرده و به توصيه‌هاي بهداشتي توجه كنند.

دكتر سروش در خصوص درمان بيماري وبا مي‌گويد: بيماري وبا قابل درمان است و درمان آن ساده و موفقيت‌آميز است. بايد به موقع اقدام شود و در صورت مشاهده يا شك به بيماري سريعا به نزديكترين مركز بهداشتي - درماني مراجعه شود. مهم‌ترين و بزرگترين خطر در بيماري وبا، از دست دادن آب و املاح بدن است. ‌

بيماري حصبه

دكتر زهرايي مي‌گويد: حصبه از ديگر بيماري‌هاي روده‌اي است كه عامل آن باكتري است كه از طريق موادغذايي و آب آلوده وارد بدن مي‌شود و با خونريزي و سوراخ شدن روده باعث مرگ افراد مي‌شود و كودكان يكي از گروه‌هاي پرخطر بيماري‌هاي عفوني روده‌اي هستند. ‌

او مي‌افزايد: مهم‌ترين راه انتقال اين بيماري، عدم رعايت بهداشت فردي و عدم شستن دست‌ها قبل از غذا است. مردم تصور مي‌كنند كه آب چاه، بركه، رودخانه‌ها و چشمه‌ها كه ظاهرا شفاف است،‌ براي نوشيدن بسيار گوارا است در حالي كه اين آب‌ها داراي انواع انگل هستند و خوردن آنها باعث بيماري‌هاي روده‌اي مي‌شود كه ممكن است چندين سال علائمي از اين بيماري بروز نيابد.

براساس گزارش سازمان بهداشت جهاني، سالانه 7/1 ميليون كودك در جهان بر اثر اسهال جان خود را از دست مي‌دهند و بايد خانواده‌ها از چگونگي عمليات گندزدايي آب در شرايط بحراني و نحوه كسب اطمينان از سلامت آب مصرفي خود، آگاه باشند. ‌

گندزدايي آب در محل مصرف با استفاده از كلر به موازات تهيه و تدارك مخازن مطمئن براي مردمي كه به آب سالم به طور معمولي دسترسي ندارند و انجام آموزش‌هاي بهداشتي، از عوامل مهم پيشگيري از بيماري‌هاي روده‌اي است.

هر انسان به طور ميانگين روزانه به 20 ليتر آب نياز دارد كه براساس برآورد سازمان بهداشت جهاني، تامين حداقل 7 ليتر آن به صورت گندزدايي شده و كاملا سالم، ضروري است و ضرورت دارد براي هر منبع آب با سيستم آب‌رساني، ميزان آلودگي آن مورد ارزيابي قرار گيرد.

مردم بايد توجه كنند چنانچه قصد استفاده از ‌ مواد شيميايي براي گندزدايي آب را دارند و برچسب ظرف به روشني مشخص نيست، ضرورت دارد به هنگام جابه‌جايي ظرف، نهايت احتياط را به عمل آورند. زيرا كه اين مواد خطرناك و سمي هستند و بايد آنها در محيط تاريك و خشك و دور از رطوبت و دسترس كودكان نگهداري شوند.

دكتر هوشنگ فرحي، متخصص بيماري‌هاي عفوني نيز به گزارشگر اطلاعات مي‌گويد: حصبه عبارتست از عفونت باكتريايي دستگاه گوارش كه مي‌تواند تمامي سنين را مبتلا كند، ولي شيرخواران و افراد بالاي 60 سال معمولا دچار موارد شديدتري مي‌گردند.

او در مورد علايم بيماري حصبه مي‌افزايد: از علايم اين بيماري مي‌توان به اسهال، استفراغ، تب، سردرد و دردهاي عضلاني اشاره كرد.

او يادآوري مي‌كند: عفونت كه يك باكتري است، در حيوانات مبتلا به عفونت به وجود مي‌آيد و با گوشت يا شير آلوده به انسان منتقل مي‌شود. پختن كامل، ميكروب‌ها را مي‌كشد. عفونت اين بيماري مي‌تواند به وسيله افراد بيمار با حاملين غيربيماري كه پس از اجابت مزاج بدون شستن دقيق دست‌ها به غذا دست مي‌زنند، نيز منتقل مي‌شود.

دكتر فرحي در مورد عوامل افزايش دهنده بيماري حصبه مي‌گويد:

- بيماري كه مقاومت را كاهش داده باشد

- شرايط سكونت شلوغ يا غيربهداشتي‌

- مسافرت به كشورهاي استوايي‌

- براي مسافرت به كشورهايي كه حصبه وجود دارد، واكسيناسيون عليه تيفوئيد را در نظر بگيريد.

- در طول مسافرت در مناطق استوايي، از آب، شير، سالاد و سبزيجات خام، ميوه‌هاي پوست نكنده و محصولات لبني پرهيز كنيد.

او مي‌افزايد: بيماري حصبه عوارضي از قبيل كاهش شديد آب و املاح بدن، سوراخ شدن روده‌ها، خونريزي دستگاه گوارش، عفونت استخوان و زردي را به وجود مي‌آورد.

دكتر فرحي يادآوري مي‌كند: شيوع بيماري‌هايي از قبيل وبا و حصبه از طريق سبزي و ميوه‌هاي آلوده‌اي كه به شكل مناسب شسته نمي‌شوند، در فصل تابستان بيشتر است. از اين رو اولين توصيه اين است كه ميوه و سبزي را كه خريداري مي‌شود، قبل از قرار دادن در يخچال به خوبي بشوييد تا مانع از انتقال اين ميكروب‌ها به داخل يخچال و ساير مواد غذايي شويد. او با اشاره به لزوم پيشگيري از بيماري‌هايي مانند حصبه مي‌افزايد: آب‌هاي آلوده غالبا در رستوران‌هاي بين‌راهي، روستاها و مناطق فاقد دسترسي به آب لوله‌كشي مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه عاملي براي انتقال بيماري‌هايي مانند حصبه است. ‌

مبتلايان به حصبه بعد از معالجه نيز براي ساليان متمادي عامل انتقال اين بيماري هستند و عامل اين بيماري از طريق مدفوع از بيمار دفع مي‌شود و چنانچه مدفوع اين افراد به درون خانه راه يابد و از آب رودخانه براي شست‌وشوي ميوه و سبزي استفاده شود، ساير افراد در معرض ابتلاي به اين بيماري قرار مي‌گيرند.

اين پزشك مي‌گويد: در مورد مصرف آب آشاميدني در طول مسافرت توصيه مي‌شود فقط از آب‌هاي بسته‌بندي شده بهداشتي كه داراي تاريخ توليد و انقضا و شماره پروانه بهداري است، استفاده كرد و از مصرف آب‌هاي جاري و نامطمئن به شدت خودداري كنند.

او مي‌افزايد: تمامي ميوه‌هايي كه جزء ميوه‌هاي پوست‌كندني نيستند، بايد كاملا شسته شوند تا ميكروب‌هاي موجود بر روي آنها از بين برود.‌

مسموميت‌هاي غذايي

دكتر سروش در مورد مسموميت‌هاي غذايي مي‌گويد: يكي از بيماري‌هاي روده‌اي شايع در فصل تابستان است. اين مسموميت غذايي داراي علايمي مانند تهوع، استفراغ، اسهال و دردهاي شكمي است كه به دنبال درگيري و ابتلا روده ايجاد مي‌شود. اين دردها به علت خوردن يا نوشيدن غذاهاي آلوده به ميكروب‌ها، باكتري‌ها، ويروس‌ها، انگل‌ها و يا سموم توليد شده توسط ميكرو ارگانيسم‌ها ايجاد مي‌شود، البته برخي از مسموميت‌هاي غذايي نيز به دنبال آلوده شدن غذاها به مواد شيميايي بروز مي‌كنند. ‌

او مي‌افزايد: رعايت نكردن اصول بهداشتي در حمل و نقل، پخت‌وپز، نگهداري غذا به ويژه در مورد غذاهاي فاسدشدني مانند گوشت، مرغ، ماهي و لبنيات، نقش مهمي در ايجاد مسموميت غذايي دارند. انواع مختلفي از ميكروب‌ها مي‌توانند مواد غذايي را آلوده كنند و مسموميت غذايي ايجاد كنند كه هر كدام بر مبناي علايمي كه دارند، به درمان‌هاي متفاوت نياز دارند.

او يادآوري مي‌كند: عفونت‌ها طي 24 تا 48 ساعت اول پس از ورود ميكروب‌ها به بدن، علايم خود را آشكار مي‌سازند. در اين مدت بدن به سرعت به علت اسهال و استفراغ آب خود را از دست مي دهد. او مي‌گويد: در صورتي كه بيمار دچار مسموميت خفيف شده باشد، بهتر است استراحت كند و تا جايي كه مي‌تواند از آب، دوغ و ساير نوشيدني‌ها استفاده كند و چنانچه اسهال و درد شكم همراه با تب و وجود خون در مدفوع ايجاد شده باشد، دل درد و اسهال با درمان بهبود مي‌يابد. ولي در صورت تب بايد از خوددرماني، اجتناب شود،‌ زيرا ممكن است وضع بيمار را بدتر كند.

دكتر مينو محرز، فوق‌ تخصص بيماري‌هاي عفوني نيز مي‌گويد: ميزان مسموميت‌هاي غذايي در ماه‌هاي گرم سال كه دل درد و دل پيچه و اسهال و استفراغ از علائم آن است، زياد مي‌شود كه علت آن عدم رعايت بهداشت مواد غذايي به ويژه ميوه‌ها و سبزيجات است.

دكتر فرحي نيز مي‌گويد: در تابستان بايد از محصولات پاستوريزه و داراي پروانه ساخت استفاده شود. مواد غذايي عرضه شده توسط دوره‌گردها نظير آبميوه، آب زرشك و خاكشير فاقد هرگونه تاييديه هستند و عامل مهمي براي انتقال مسموميت‌ها در فصل گرما به شمار مي‌روند. رعايت بهداشت فردي هم در اماكن صنفي و محل تهيه و توزيع مواد غذايي و هم در منازل، نقش زيادي در پيشگيري از مسموميت‌هاي غذايي دارد. به عنوان مثال، بريدگي دست و بروز عفونت‌ از عوامل عمده انتقال مسموميت غذايي در فصل تابستان است كه با عنوان مسموميت غذايي شناخته مي‌شود. بنابراين، استفاده از دستكش براي كارگران اغذيه فروشي‌ها الزامي است.‌

او مي‌افزايد: آشاميدن آب‌هاي آلوده به ويژه در فصل گرما براي رفع تشنگي و با استفاده از آب‌هاي آبياري درختان براي شستشوي ميوه‌ها، خريد انواع خوراكي‌هاي خام از دستفروشان و بستني و مصرف يخ‌آلوده امكان انتقال ميكروب بيماري‌هاي روده‌اي را شدت مي‌دهد. بنابراين، كوتاه كردن مرتب ناخن‌ها براي جلوگيري از تجمع آلودگي در زير آنها و شست‌وشوي دست‌ها با صابون به طور مرتب، سالم‌سازي كاهو و سبزيجات با آب سالم و مواد ضدعفوني‌كننده، جوشاندن كشك مايع و شير پاستوريزه نشده و دفع مناسب زباله‌ها، مي‌تواند چرخه ابتلا به بيماري‌هاي عفوني را متوقف كند.

سه شنبه 1 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 274]