گزارش تحليلي اعتماد از تحولات پرونده هسته يي ايران مصالحه در شرايط صلح مسلح

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: گزارش تحليلي اعتماد از تحولات پرونده هسته يي ايران مصالحه در شرايط صلح مسلح
گروه سياسي، ايرج جمشيدي ؛ مانور پرسر و صداي نظامي- هوايي اسرائيل از فراز خاك يونان تا منتهي اليه خاك فلسطين در كنار مانور همزمان ايران و امريكا در خليج فارس چه معنا و پيامي دارد؟ آيا اين مانورها نشانه يي از جدي شدن احتمال درگيري جديد در منطقه حساس و استراتژيك خاورميانه است يا فريادهايي است كه در پس آن مصالحه و آشتي هسته يي نهفته است؟

آنچه كه در عيان ديده مي شود شرايط نه چندان مطلوب منطقه يي است. از يكسو اسرائيل و امريكا دائماً به ايران چنگ و دندان نشان مي دهند و احتمال گزينه نظامي عليه ايران را رد نمي كنند تا آنجا كه ايهود باراك نخست وزير سابق و وزير دفاع فعلي اسرائيل از نترسيدن تل آويو براي اقدام نظامي سخن مي گويد و بازارهاي مهم جهاني نظير نفت و طلا به اين تحولات واكنش نشان داده و هر روز قيمت هاي بالاتري ثبت مي شود، اما جالب تر آن است مقاماتي كه از جنگ مي گويند پيش از بيان چنين سخني از گزينه ديپلماسي به عنوان اولويت اول در حل پرونده هسته يي ايران مي گويند. به بيان ديگر حتي اسرائيلي ها هم به عنوان اصلي ترين بازيگردان پشت پرده زبان تهديد عليه ايران تمايل خود را به حل ديپلماتيك مناقشه جديد پنهان نمي كنند و صراحتاً آن را به زبان جاري مي كنند. البته در سوي ديگر اين ماجرا ايران قرار دارد كه تاكنون اصلي ترين خواسته طرف مقابل يعني مذاكره جدي و گسترده اما پس از تعليق غني سازي را نپذيرفته است. ايران نه تنها غني سازي را تعليق نكرده است بلكه در دو سطح سياسي و نظامي به تهديدهاي طرف مقابل واكنش نشان داده است. از يكسو سپاه پاسداران نظام جمهوري اسلامي ايران طي يك مانور نظامي جديدترين سلاح هاي خود از جمله موشك شهاب 3 را با دو هزار كيلومتر برد آزمايش كرد و در سوي ديگر سياستمداران ارشد ايراني هم پاسخ ايران به هر نوع اقدام نظامي احتمالي امريكا يا اسرائيل را كوبنده، قاطع و غيرقابل تصور براي متجاوزان اعلام كردند. در ميانه چنين دعوايي طيف وسيعي از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران هم ساكت ننشسته و به كمك سياستمداران آمدند. عزيز جعفري فرمانده سپاه در صريح ترين موضع گيري خود اعلام كرد كه اگر ايران مورد حمله قرار بگيرد از حربه نفت و نيز مسدود كردن تنگه هرمز ابايي نخواهد داشت. همزمان عالي ترين مقام عقيدتي - سياسي سپاه هم كه يك مقام روحاني است و نمايندگي ولي فقيه در سپاه محسوب مي شود تل آويو و ناوگان امريكايي مستقر در خليج فارس را اهداف تلافي جويانه ايران در صورتي كه مورد حمله قرار بگيرد، اعلام كرد. البته آنچه كه در سخنان فرماندهان نظامي و سياستمداران ايراني ديده مي شود عدم تمايل به چكاندن ماشه و شليك اولين موشك است. به زعم اين مقامات، ايران تنها در صورتي وارد درگيري مي شود كه مورد حمله قرار بگيرد. البته اين هم يك روي سكه بازيگرداني ايرانيان محسوب مي شود چرا كه در سوي ديگر كه در واقع روي ديگر سكه به حساب مي آيد تمايل ايران به حل مناقشه هسته يي موجود با روش هاي مسالمت آميز است، بنابراين تمايل جدي به مذاكره مخرج مشترك ديدگاه هاي ايران و طرف هاي مذاكره كننده هسته يي اش است. نشانه هاي آن هم به وفور ديده مي شود. تاكنون اصلي ترين مقامات پنتاگون و ارتش امريكا به اقدام فوري نظامي عليه ايران راي مثبت نداده اند و حتي فرمانده ارشد امريكايي طي سفري به اسرائيل به مقامات تل آويو يادآور شد بدون چراغ سبز يا دست كم چراغ زرد امريكا مجاز به اقدام يكجانبه نظامي عليه ايران نيستند، اما او بلافاصله يادآور شد كه چراغ قرمز است و اگر اسرائيل از چراغ قرمز امريكا عبور كند نبايد روي كمك واشنگتن حساب ويژه يي باز كند. همين مساله هم شك و دو دلي را نزد مقامات تل آويو افزون كرده است و آنان اگرچه در صدد مذاكره و مصالحه با حماس، حزب الله و از آن مهم تر سوريه برآمده اند تا در صورت اقدام نظامي احتمالي عليه ايران از پشت جبهه خود مطمئن شوند، اما با اين وجود اسرائيلي ها بدون چراغ سبز امريكا قادر به انجام اقدامي يكجانبه عليه ايران نيستند چرا كه توان نظامي اين كشور محدود است و از آن مهم تر سياست خارجي اسرائيل ادامه سياست خارجي امريكا به حساب مي آيد و اتخاذ هر تصميمي در واشنگتن مي تواند نشانه جدي از اتخاذ همان تصميم يا تصميم مشابهي در تل آويو باشد. هم از اين روست كه تحليلگران عرب كه برخي از آنان بي ميل نيستند ايران و اسرائيل - اولي به عنوان رقيب و دومي به عنوان دشمن اعراب - وارد درگيري نظامي شوند، اما قوي ترين تحليلگران عرب هم در رسانه هاي معتبر خود گزينه اقدام نظامي در شرايط فعلي را غير محتمل مي دانند. البته در داخل امريكا برخي سياستمداران تندرو نومحافظه كار همچنان بر طبل جنگ مي كوبند و شبكه هاي تلويزيوني جنجالي مثل فاكس نيوز و روزنامه نگاران جنجالي تري مانند سيمور هرش و مايكل لدين از اخبار اختصاصي خود درباره اقدام احتمالي عليه ايران سخن مي گويند اما سياستمداران ميانه روتر امريكا با رد چنين گزارش هايي از ضعيف شدن مواضع تندروها و تقويت مواضع مدافعان مذاكره سخن مي گويند. در اين ميان اروپاييان در كنار روسيه و چين هم بيشترين تمايل خود را به حل پرونده هسته يي ايران از طريق مذاكره نشان داده اند و آنان از موافقت با هر نوع اقدام نظامي خودداري كرده اند، بنابراين سوال اساسي اين است اگر جنگ طلبان حاكم در واشنگتن و تل آويو به رغم هياهوي فعلي به حاشيه رفته اند و تمايل باطني طرفين بر مذاكره استوار است موانع آن چيست و چرا صداي مذاكره در ميان هياهوي خط و نشان كشيدن هاي نظامي طرفين گم شده است.

در واقع پاسخ صحيح به اين سوال و فهم حقيقت ماجرا به دقت بيشتر و واكاوي لايه هاي زيرين تحولات پرونده هسته يي ايران بر مي گردد؛ تحولاتي كه كمتر پوشش خبري داده مي شود چرا كه بحث هسته يي ايران براي طرفين ماجرا جنبه حيثيتي و به اصطلاح پرستيژي پيدا كرده است و از همين رو هيچ يك از طرفين حاضر به پذيرش علني خواسته اصلي طرف ديگر كه به معناي عدول آشكار از مواضع خود تلقي مي شود، نيستند.

به اين ترتيب طرفين مناقشه ترجيح داده اند شرايط را به گونه يي پيش ببرند كه اگر هم مصالحه يي صورت گرفت دست كم از نظر افكار عمومي داخلي عدول از مواضع تلقي نشود.

به عبارت روشن تر همان زمان كه امريكا در كنار اسرائيل به ايران چنگ و دندان نشان مي دهند همزمان ايران هم در سطح وسيعي به اين تهديدها واكنش نشان مي دهد ولي با اين وجود نشانه هاي مصالحه هم ديده مي شود چرا كه درست در بحبوحه چنين بحراني است كه امضاي كاندوليزا رايس وزير خارجه امريكا پاي نامه يي است كه وزراي خارجه شش كشور غربي براي وزير خارجه ايران نوشته اند و خاوير سولانا مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا هم به نمايندگي از غرب بسته پيشنهادي خود را براي حل پرونده هسته يي ايران به مقامات تهران تحويل مي دهد و از آن جالب تر برخي روزنامه هاي امريكايي هم از تمايل واشنگتن براي تاسيس دفتر حفاظت منافع امريكا در ايران خبر مي دهند. البته ايران هم پاسخ قابل توجهي به اين اقدامات داده است. منوچهر متكي وزير خارجه ايران طي سفرش به نيويورك از امكان مذاكره و رسيدن به تفاهم درباره تعريف جديدي از تعليق غني سازي سخن مي گويد. علي اكبر ولايتي مشاور بين الملل مقام رهبري با انتشار مقاله يي همزمان در چند روزنامه معتبر اروپايي از تمايل ايران به مذاكره براي خروج از شرايط نه چندان مطلوب فعلي سخن به ميان مي آورد و سخنگوي وزارت خارجه ايران هم اعلام مي كند امكان بررسي گشايش دفتر حفاظت منافع امريكا در ايران وجود دارد. در واقع با نگاهي عميق تر مي توان تهديدهاي نظامي طرفين براي يكديگر را جنبه پرستيژي ماجرا آن هم براي نشان دادن اقتدار خود به افكار عمومي داخلي و خارجي قلمداد كرد و آن سوتر هم مذاكراتي صورت مي پذيرد كه در صورت رسيدن به نقطه قابل قبولي مي تواند مانند آب بر آتش عمل كرده و فضاي تند و خشن را خاموش كرده و گرماي جنگ به سرعت به سردي گرايد.

آن گونه كه محافل مطلع در ايران خبر مي دهند سياست ظريف و حساس اما نانوشته يي ميان مقامات ايراني طراحي شده است تا منافع هسته يي ايران كاملاً حفظ شود. يعني در شرايطي كه رئيس جمهور به عنوان عالي ترين مقام اجرايي و دومين مقام رسمي كشور بر موضع تغييرناپذير هسته يي ايران سخن مي گويد و فرماندهان ارشد نظامي هم به تهديدهاي نظامي واكنش نشان مي دهند اما سطوح پايين تر سياسي يعني در مراكزي چون وزارت خارجه، دبيرخانه شوراي عالي امنيت ملي، مشاوران رسمي سياست خارجي كشور و نيز نهادي مانند مجلس ماموريت مذاكرات انعطاف پذير را عهده دار شده اند. اين مراكز ماموريت دارند در پس پاسخ هاي صريح و روشن مقامات ارشد سياسي و نظامي به تهديدهاي موجود به نوعي مصالحه با غربي ها دست يابند آن هم به گونه يي كه در افكار عمومي اين تلقي ايجاد نشود كه ايران از مواضع خود عدول كرده است. به خصوص اينكه مقامات ايران معتقدند رسانه هاي غربي تمايل خود را به نشان دادن عدول ايران از مواضع هسته يي اش پنهان نكرده و به شدت پيگير آن هستند. در واقع پيگيري چنين سياستي همان خطي است كه زماني علي لاريجاني در مقام دبيري شوراي عالي امنيت ملي دنبال مي كرد. آن زمان لاريجاني معتقد بود ايران بايد پس از اوج گيري بحران هسته يي بيشترين امتيازات را از طرف هاي خارجي اخذ كرده و سپس به نوعي مصالحه هسته يي كه به اصطلاح نه سيخ بسوزد و نه كباب، دست يابد. لاريجاني در پيشبرد سياست خود ناكام ماند اما ظاهراً ديپلمات هاي جديد هسته يي هم به همان نتيجه رسيده اند و اكنون با روندي غيرمحسوس تر خط مصالحه هسته يي را پيش از وقوع حادثه يي ناخوشايند در پيش گرفته اند. اكنون زمان مصالحه در شرايط صلح مسلح فرا رسيده است. به خصوص اينكه شان مك كورمك سخنگوي كاخ سفيد تاكيد كرده است تعليق غني سازي ديگر شرط ما نيست و مي توان بدون تعليق هم به مذاكرات ادامه داد.

حمايت مجلس از توان موشكي ايران

رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس در ديدار با همتاي سوئيسي خود بر حمايت مجلس از افزايش توان موشكي ايران تاكيد كرد. به گزارش مهر علاءالدين بروجردي با اشاره به بزرگنمايي و فضاسازي رسانه هاي امريكايي در زمينه آزمايش هاي اخير موشكي جمهوري اسلامي ايران اظهار داشت؛ تجربه دوران جنگ اين درس را به ما آموخت كه اجازه ندهيم به دليل عدم توانمندي بازدارنده، فرد ديگري همانند صدام جرات حمله به جمهوري اسلامي ايران را بكند. توان موشكي جمهوري اسلامي ايران توان بازدارندگي و دفاعي است و كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس قوياً از اين سياست حمايت مي كند. در همين حال مجتبي ذو النور جانشين نماينده ولي فقيه در سپاه نيز هشدار داد؛ اگر اسرائيل و امريكا گلوله يي به سمت ايران شليك كنند نيروهاي مسلح قبل از آنكه گرد و خاك حاصل از اين حمله نظامي فروكش كند، قلب اسرائيل و 32 پايگاه امريكا در منطقه را مورد هدف قرار مي دهند.
يکشنبه 23 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 66]