، شاعر:ادبيات شيعي حول شخصيت امام علي(ع) شكل گرفته است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: امام علي در آينه شعر/1«علي عبدي»، شاعر:ادبيات شيعي حول شخصيت امام علي(ع) شكل گرفته است
گروه ادب: ادبيات آييني از حوادث تاريخي،مذهبي نشات گرفته است و يكي از شخصيت‌هاي مذهبي مهم و تأثير گذار در ادبيات آييني كه شايد بتوان گفت، شعر آييني و شيعي، از ابتدا حول محور آن حضرت پايه گذاري شده و تا امروز ادامه يافته، امام علي(ع) است.
«علي عبدي»، شاعر و منتقد ادبي در گفت‌وگو با خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) با بيان اين مطلب گفت: ادبيات شيعي از نظر موضوعي به چهار بخش تقسيم مي‌شود. يك بخش مربوط مي‌شود به حضرت علي(ع)،بخش ديگر برمي‌گردد به حضرت فاطمه زهرا(س) و ماجراي شهادت ايشان ،بخش سوم مربوط مي‌شود به امام حسين(ع) و حادثه عاشورا و آخرين بخش نيز به بحث موعود مي‌پردازد.اين چهار بخش،چهار ضلع يك مربع را تشكيل مي دهند و بقيه جنبه‌ها يا انعكاسي ندارند يا انعكاسشان آن‌قدر قوي و بزرگ نشده كه بتوانيم آنها را هم سطح اين چهار ضلع بدانيم.

او افزود: قديمي‌ترين بحث در ادبيات شيعه چه در ادبيات فارسي و چه در ادبيات عرب بحث حضرت علي(ع) است. يعني قدمت پرداختن به شخصيت حضرت علي(ع) از پيشينه پرداختن به قيام امام حسين(ع) بيشتر است و براي مثال در شعر باباطاهر ما شاهد حضور شخصيت حضرت علي(ع) هستيم.

اين شاعر خوزستاني با اشاره به شخصيت امام علي(ع) در ادبيات عرب گفت: از اولين نمونه هاي شعر شيعي در ادبيات عرب بحث ولايت حضرت امير(ع) جريان دارد و در سال‌هاي ابتدايي شكل‌گيري ادبيات شيعي عرب تمركز بر روي جرياناتي است كه حول محور حضرت علي(ع) اتفاق افتاده است.

عبدي همچنين گفت: اگر تعريف از ادبيات معاصر همان تعريف شايع باشد،يعني ادبياتي كه بعد از دوره مشروطه شكل گرفته، يكسري تحولات را در ريختارها به شكل بارز مي‌بينيم، اگر آن را اساس قرار بدهيم باز تجلي حضرت امير در ادبيات معاصر مخصوصا در سي سال اخير بسيار زياد است.

اين منتقد همچنين ادامه داد: از دوره مشروطيت به اين سمت عمدتا تجلي جلوه‌هاي مذهبي مربوط به حضرت امير را به‌ويژه در شعر سنتي به وضوح شاهد هستيم، يعني شاعران سنت‌گرا مانند شهريار بيشتر مي‌خواهند كه در محدوده موضوعات ديني،خصوصا بازگو كردن مسائلي كه حول محور حضرت علي(ع) است به سرايش بپردازند.

او ادامه داد: اما بعد از انقلاب بحث تجلي حضرت علي(ع) در شعر ،از محدوده قالب‌هاي سنتي فراتر مي‌رود و در شعر سپيد و آزاد نيز خودنمايي مي‌كند.

عبدي در مورد كلمه «مولا» در شعر گفت: اين كلمه از لحاظ لغوي معاني مختلفي دارد و در زبان عربي هم به معناي «دوست» و هم به معناي «سر پرست» به كار مي‌رود. كلمه «مولا» يك پيش زمينه مذهبي دارد و از يك حديث معروف نشات گرفته كه همه با اين حديث آشنايي دارند: «من كنت مولاه ،فهذا علي مولاه». از آن‌جايي كه بحث ولايت و ولا، به معناي دوستي، هر دو در مفهوم مولا متجلي هستند، اين كلمه نسبت به كلمه‌هاي ديگر بيشتر مورد توجه قرار گرفت و اين شايد به خاطر بعد هستي شناسي اين كلمه باشد. همچنين شاعران معاصر هم براي بازگو كردن نقش حضرت علي(ع) در ولايت اسلامي تمايل زيادي به استفاده از اين كلمه داشته و دارند.

او درباره ي سرچشمه ديني و تاريخي لفظ مولا افزود: «مولا» يك واژه هستي شناختي است براي ناميدن يك پديده و مفهومي غير از آن را تداعي نمي‌كند. يعني يك كد است و مشخصا براي يك مفهوم و يك پديده به كار مي‌رودبعضي واژه‌ها لايه هاي معنايي متعددي را ايجاد مي كنند يا خاصيت‌هاي ويژه‌اي از نظر مفهومي دارند. يكي از اين واژه ها ، واژه «مولا» است. چون مولا با ولايت هم ريشه است و صاحب ولايت را مولا گويند. وقتي شما ولايت را تاكيد بكنيد بحث استحقاق مطرح مي‌شود ،به اين مفهوم كه كسي مستحق عنوان يا جايگاهي بوده و از اين استحقاق به شكلي جلوگيري شده است. بنابراين بحث تاريخي عظيمي در پس اين مفهوم قرار دارد.

عبدي ادامه داد: از آن‌جايي كه ما در منطقه‌اي زندگي مي‌كنيم كه ساكنان آن عمدتا شيعه هستند بيش از آن‌كه پرداختن به حضرت علي(ع) جنبه ي اسطوره‌اي داشته باشد، جنبه ي تاريخي و سر مشق عملي دارد. كساني كه در اين دوره زندگي مي‌كنند حس مي‌كنند امام علي(ع) همچنان زنده است و به همين خاطر سعي مي‌كنند آن مظلوميتي را كه سال‌ها پيش ايشان تجربه كرده‌اند را بازگو كند و با ايشان همدردي كنند و اين حس حضور، باعث بوجود آمدن وجهي الگويي است و به همين دليل بعد تاريخي پررنگ‌تر از بعد اسطوره‌اي است.

او در پايان گفت: البته در دوره معاصر كه دوره خردگرايي است، دوره اسطوره باوري به پايان رسيده و حتي كرامات آن حضرت، امروزه كم‌تر از جنبه‌هاي تاريخي، عملي مورد توجه قرار مي‌گيرد.
سه شنبه 11 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 350]