نگاهی به یکی از کهن الگوهای داستانی فیلم‏های بلند انیمیشن

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: Asalbanoo10-04-2008, 02:49 PM● مقدمه: اگرچه وجوه «خرق عادت» و تغییر زمینه‏های فرهنگی و اجتماعی باعث فاصله‏گیری تدریجی انسان واقع‏گرا از قصه‏های عامیانه کهن شده است؛ اما این قصه‏ها را بایستی بنیان اولیه انواع روایت داستانی دانست. به‏طوری‏که هنوز برخی از مهمترین عناصر ساختاری آنها در داستان‏های جدید تکرار می‏شود. انیمیشن یکی از عرصه‏هایی است که در آن از ساختار قصه‏های کهن به وفوراستفاده میشود. مخاطبان اصلی فیلم‏های انیمیشن کودکان و نوجوانان‏اند. به علاوه، این رسانه تاکید اصلی خود را بر استفاده از فانتزی می‏گذارد. این دو جنبه انیمیشن را به یکی از وفادارترین رسانه‏ها نسبت به درونمایه و ساختار قصه‏های کهن تبدیل ساخته است. در این نوشتار تلاش خواهیم کرد نشان دهیم بخش قابل توجهی از فیلم‏های بلند داستانی انیمیشن از الگوی قصه‏های کهن پیروی می‏کنند. اگرچه بررسی ساختار برخی از مشهورترین فیلم‏های بلند داستانی انیمیشن نشان می‏دهد که در این عرصه نیز استفاده از این الگوی عمومی در گذر ایام تغییرات و تحولات چشمگیری داشته است. آشنایی با ساختار قصه‏های کهن و روش بررسی ساختاری آن می‏تواند از دو جنبه مفید باشد: نخست از آن جهت که ابزاری مفید برای تجزیه و تحلیل داستان در اختیار فیلمنامه‏نویسان و فیلمسازان انیمیشن می‏گذارد. ثانیا از آن رو که نشان می‏دهد چگونه می‏توان با رعایت روابط دقیق علت و معلولی رویدادها فیلم‏نامه‏های خلاقانه‏ی جدیدی متناسب با مضامین نو نوشت. به این منظور، ابتدا به تشریح الگوی کلی این قصه‏ها بر اساس روش ولادیمیر پراپ ، پژوهشگر شکل‏گرای روس، می‏پردازیم و آنگاه با تحلیل ساختاری چند فیلم بلند انیمیشن می‏کوشیم میزان مطابقت یا مغایرت ساختار آنها را با الگوی مورد نظر نشان دهیم. در پایان نیز به دسته‏بندی برخی از اصلی‏ترین تمایزات فیلمنامه فیلم انیمیشن از قصه‏های کهن می‏پردازیم. با این حال، تاکید خواهیم کرد که قصد تعمیم دادن بحث فوق را به تمام انواع فیلم انیمیشن نداریم. زیرا آشنایی با این روش، خصوصا از آن جهت می‏تواند برای فیلم‏سازان انیمیشن جالب توجه و مفید باشد که ابزاری عملی برای خلق طرح های جدید داستانی فراهم می‏آورد و به فیلمنامه‏نویسان کمک می‏کند داستان فیلم‏هایشان را بر چارچوب طرح‏هایی قوی‏تر بنا نهند. اگرچه این موضوع را دور از واقعیت نمی‏دانیم؛ اما در عین حال، معتقدیم برای صدور هر حکم فراگیر بایستی قبلا بررسی‏های عمیق و دامنه داری انجام داد. ● کهن الگوی قصه‏های جادویی پراپ با مطالعه جامع یکصد قصه روسی به این نتیجه رسید که تمامی قصه‏های جادویی (یا به تعبیر وی، قصه‏های پریان ) الگویی مشابه شامل هفت پرسوناژ و سی و یک عملکرد دارند. اگرچه پیش از پراپ ژرژ پولتی وضعیت‏های بنیادی داستان را خلاصه و دسته‏بندی کرده بود و بعد از پراپ نیز افرادی مثل سوریو و گرماس کوشیدند تفسیرهای متفاوتی از این دسته‏بندی‏ها ارائه دهند، اما الگوی پراپ، صرف‏نظر از کاستی‏هایی مثل بی‏توجهی به نقش تحول پرسوناژ در قصه و تنزل آن تا حد تیپ، همچنان بنیانی‏ترین الگوی قصه محسوب می‏شود و نظریه‏ای کلاسیک برای آغاز هرگونه بحثی در زمینه روایت‏شناسی است. در اینجا به ذکر اجزاء این الگو اکتفا می‏کنیم و خواننده علاقه‏مند به دانستن جزئیات بیشتر را به دو کتاب «ریخت‏شناسی قصه‏های پریان» و «ریشه‏های تاریخی قصه‏های پریان» ارجاع می‏دهیم. الگوی پراپ به طور خلاصه شامل دو بخش است: الف) بخش مقدماتی: شامل صحنه آغازین و هفت عملکرد به صورت: معرفی وضعیت تعادل قصه پیش از شروع بحران (صحنه آغازین)، والدین قربانی او را ترک می‏کنند (غیبت)، هشدار به قربانی برای پرهیز از انجام کاری (نهی)، بی توجهی قربانی به هشدار (نقض نهی)، تلاش شریر برای کسب اطلاع از وضعیت قربانی (خبرگیری)، موفقیت شریر در کسب اطلاع از وضعیت قربانی (خبردهی)، کوشش شریر برای فریفتن قربانی (فریبکاری)، موفقیت شریر در فریفتن قربانی (همدستی). گفتنی است که عملکرد‏های نهی و نقض نهی، خبرگیری و خبردهی، فریبکاری و همدستی به صورت زوج‏های دوتایی عمل می‏کنند و در هر زوج، وجود هر عملکرد به منزله ضرورت وجود عملکرد متناظر آن است. بنابر این عملکرد‏های بخش مقدماتی قصه به شکل نمودار ذیل در می‏آید: http://www.aftab.ir/articles/art_culture/cinema/images/1a 0cf5b 601ef011aacc31137eecc14e8.jpg همانطور که نمودار نشان می دهد؛ قصه ممکن است در یکی از سه جهت نهی، خبرگیری یا فریب‏کاری بسط یابد. در این صورت، وقوع عملکرد های نقض نهی، خبردهی یا همدستی زمینه را برای ورود شریر به قصه مهیا می کند. ضمنا امکان ترکیب این جفت عملکرد ها نیز وجود دارد. حتی ممکن است در یک قصه خاص، همزمان تمام این عملکرد ها وجود داشته باشد. مثلا ممکن است فریبکاری شریر باعث شود که قربانی نهی را نقض کند. در این صورت عملکرد نقض نهی در حکم عملکرد همدستی هم خواهد بود: یعنی در این موارد، با کارکرد دوگانه عملکرد ها مواجه هستیم. Asalbanoo10-04-2008, 02:51 PMب) بخش اصلی: شرارتی به وقوع می پیوندد (شرارت) یا نیازی احساس می شود (نیاز)، قهرمان از وقوع شرارت آگاهی می‏یابد (رویداد میانجی) و به قصد مقابله با شریر یا برطرف کردن نیاز حرکت می کند (عزیمت)، در مسیر حرکت، قهرمان به شخص یاریگر بر می‏خورد (یاریگر) و توسط او آزمایش می‏شود (آزمون)؛ اما از امتحان سربلند بیرون می‏آید (واکنش قهرمان) و وسیله‏ای جادویی یا کمک یاریگر را دریافت می دارد (تدارک) قهرمان به کمک یاریگر یا عامل جادویی و یا شخصا به محل شریر منتقل می شود (انتقال)، با شریر می‏جنگد (کشمکش) و عاقبت بر او غلبه می‏یابد (پیروزی)، شرارت را دفع می‏کند (التیام) و به سمت موطن خود باز می‏گردد (بازگشت). در اینجا سه حالت مختلف ممکن است اتفاق افتد: الف) قهرمان در حین بازگشت با شرارت تازه ای مواجه شود: در این حالت چرخه‏ای که توصیف شد، مجددا طی می‏شود و قهرمان یک رشته عملکرد‏های شرارت تا التیام را از سر می‏گذراند. ب) شریر به تعقیب قهرمان می‏پردازد (تعقیب)؛ اما عاقبت قهرمان از شر تعقیب نجات می یابد. (رهایی) ج) قهرمان در حین بازگشت به سرزمین تازه‏ای می‏رسد (ناشناختگی) و در برابر ادعاهای قهرمانی دروغی (ادعاهای بی پایه) مجبور می‏شود آزمونی دشوار را از سر بگذراند (کار دشوار)؛ اما پس از موفقیت در آزمون (حل مسئله)، قهرمان بازشناخته (شناختن) و قهرمان دروغین رسوا می‏شود (رسوایی)؛ گاهی اوقات بازشناسی قهرمان با تغییر شکل همراه است (تغییر شکل). در هر سه حالت، قهرمان نهایتا به موطن خویش باز می‏گردد، ازدواج می‏کند، بر تخت پادشاهی می‏نشیند یا گاهی هر دو، یعنی هم ازدواج می‏کند و هم بر تخت می‏نشیند. (ازدواج) Morteza 4SN10-04-2008, 04:02 PMخب اين مقاله خيلي تخصصي به مناسبترين الگوي پرداخت داستان انيميشن پرداخته در اين زمينه والت ديزني و كمپاني هاي ژاپني مانند نيپون ، توئي و ... حق آب و گل دارند الان هم بقيه كمپاني هاي انيميشن سازي كم و بيش همين سبك رو با نوآوري هاي تكنيكي و روايي خودشون تركيب مي كنند . با تشكر به خاطر مطالب ... Asalbanoo10-04-2008, 08:17 PMسلام خواهش می کنم البته هنوز به پایان نرسیده است این داستان سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 255]