واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > انرژی - حشمتالله رضوی بهای نفت این روزها با سمت و سوی عمومی حاکم بر اقتصاد جهان و بنیادهای بازار همخوانی ندارد و از این رو روند افزایش آن غیر منتظره مینماید. به عبارت دیگر در حالی که هیچ نشانهای از بهبود تقاضای جهانی نفت به چشم نمیخورد، قیمت نفت در بازار جهانی روند رو به افزایشی را آغاز کرده و در مواردی به مرز 55 دلار در هر بشکه نزدیک شده است. چرا؟ اگر میزان ذخایر نفت در کشورهای مصرف کننده، تقاضای جهانی، ظرفیت اضافی تولید در کشورهای صادر کننده، شرایط فصلی، تصمیم اوپک و عملکرد اقتصاد جهانی را عمدهترین عوامل بنیادی تأثیرگذار بر بهای نفت به حساب آوریم، به نظر میرسد توجیه روند افزایش بهای نفت بر پایه این عوامل دشوار باشد. نه تنها عوامل بنیادی بلکه شماری از عوامل غیر بنیادی، مانند عامل ژئوپولیتیک، نیز افزایش بهای نفت را توجیه نمیکنند. به عبارت دیگر وضعیت خاورمیانه و یا نیجریه در آفریقا به گونهای نیست که افزایش بهای نفت را توجیه کند. به این ترتیب یک بار دیگر این سؤال مطرح است که علت افزایش اخیر بهای نفت چیست؟ مروری بر عوامل بنیادی نشان میدهد که وضعیت ذخیره نفت در کشورهای مصرفکننده در مقایسه با سالهای گذشته در بهترین شرایط قرار دارد. از جمله میزان ذخایر تجاری نفت آمریکا در حال حاضر حدود 359 میلیون بشکه است که بالاترین میزان در 16 سال گذشته است. پیشبینی همه نهادهای بینالمللی ناظر بر بازار نفت نیز از کاهش پیوسته تقاضا حکایت دارد. تقریباً همه این نهادها شامل آژانس بینالمللی انرژی، اداره اطلاعات انرژی آمریکا، اوپک و مرکز مطالعات انرژی جهانی در گزارشهای خود پیوسته از میزان تقاضای نفت در سال 2009 کاسته اند. اگر چه میان آمار این نهادها تفاوتهایی وجود دارد اما همه آنان در ارزیابیهای خود از میزان تقاضای جهانی نفت در سال 2009 تجدید نظر کرده و آن را کاهش داده اند، هر چند که انتشار گزارش آژانس بینالمللی انرژی که امروز (جمعه /21 فروردین) منتشر خواهد شد، تازهترین آمار مربوط به پیشبینی تقاضا را اعلام خواهد کرد. اگر ظرفیت اضافی تولید در کشورهای صادرکننده نفت را از دیگر عوامل اثرگذار بر روند تحولات بهای نفت به شمار آوریم، آن گاه توضیح چرایی افزایش بهای نفت دشوارتر میشود. این نکته حائز اهمیت است که اعضای اوپک، که طی ماههای گذشته کمتر از 4 میلیون بشکه در روز از تولید خود کاسته اند، ظرفیت اضافی ایجاد کردهاند که از نظر در دسترس بودن عرضه در کوتاه مدت میتواند برای بازار اطمینان خاطر ایجاد کند. همچنین ظرفیت اضافی تولید عربستان به میزان حداقل 2 میلیون بشکه در روز خود عاملی است که میتواند نگرانی در مورد امنیت عرضه را به میزان زیادی کاهش دهد. شرایط فصلی نیز به گونهای نیست که افزایش بهای نفت را توجیه کند. فارغ از رکود حاکم بر اقتصاد جهان، با سپری شدن زمستان تقاضا برای نفت خام کاهش مییابد و این خود، بر خلاف آن چه تجربه میکنیم، باید قیمتهای نفت را به سوی کاهش سوق دهد. در مورد تصمیم اوپک نیز میتوان گفت که اگر سه نشست اعضای این سازمان در نیمه دوم سال 2008، کاهش تولید به میزان 4 میلیون و 200 هزار بشکه در روز، افزایش قیمتها و یا بهتر بگوییم توقف روند کاهش بهای نفت را توجیه میکرد، اما تصمیم آن را در 15 مارس (25 اسفند) میتوان اقدامی ارزیابی کرد که هدف آن نه افزایش بهای نفت در کوتاه مدت بلکه کمک به اقتصاد جهان برای خروج از رکود و بهبود روند قیمتها در میان مدت بوده است. بر این اساس اگر چه تأثیر فیزیکی کاهش تولید همواره با فاصله زمانی چند ماهه در بازار بازتاب مییابد، اما تصمیم اخیر اوپک مبنی بر حفظ سقف تولید که در شرایط کاهش تقاضای فصلی نفت اتخاذ شد، نمیتواند توجیهکننده روند افزایش بهای نفت باشد. همچنان که گفته شد ژئوپولیتیک نیز در روند اخیر افزایش بهای نفت نقشی ایفا نکرده است. اما به جز این، عوامل غیر بنیادی دیگری وجود دارند که به نظر میرسد بر روند اخیر افزایش بهای نفت تأثیر داشته اند. خوشبینی به خروج اقتصاد جهان از رکود به دنبال تصمیمهای نشست گروه 20 و ورود دو باره سفته بازان به بازار نفت از جمله این عوامل اند. از قضا تأثیر عوامل روانی بر بازار نفت بر خلاف عرضه و تقاضا فوری است. پس از آن که گروه 20 در نشست روز 13 فروردین تصمیم گرفت با تزریق حدود یک تریلیون دلار اقتصاد جهانی را احیا کند و اعضا متعهد شدند - برخلاف رکود بزرگ در سال 1929 - از سیاستهای حمایتی بپرهیزند، خوشبینی به دورنمای خروج اقتصاد جهان از رکود موجبات روند افزایش بهای نفت را فراهم آورده است. به نظر میرسد همین خوشبینی سفته بازان را به بازار نفت کشانده و افزایش داد و ستدها به منظور کسب سود به افزایش بهای نفت کمک کرده است. افزایش ارزش سهام در بازارهای بورس جهانی که خود به افزایش قیمت نفت میانجامد نیز با خوشبینی به تصمیمهای نشست گروه 20بی ارتباط نیست. به این ترتیب اگر تصمیمهای اوپک در زمینه کاهش تولید در نیمه دوم سال گذشته میلادی را علت توقف روند کاهش بهای نفت در سال جاری بدانیم، میتوان ادعا کرد که افزایش اخیر بهای نفت عمدتاً با خوشبینی به احیای اقتصاد جهانی - که در عین حال شکننده مینماید- مربوط است. تحلیلگر بازار نفت
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 484]