واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: هنر تمركز حواس فرد- فرشته فلاحي: اين مقاله ترجمهاياست از مطلب مندرج در مجله GEO آلمان كه تحت عنوان تمركز حواس به چاپ رسيده است. هدف مقاله اين است كه تمركز را در كودكان تقويت كند چرا كه تمركز در كودكي و زمان تحصيل، در تمام مراحل زندگي راهگشا خواهد بود و برعكس عدم تمركز موجب شكست و ناكامي خواهد شد. تمركز فكر حالتي از عميق شدن در موضوع است كه بدون آن، تكاليف مدرسه، بازيهاي رايانهاي و تعادل بدن امكانپذير نيست. چرا نبود تمركز فكر براي خيلي از بچهها اينقدر مشكل ايجاد ميكند؟ آيا انسان ميتواند تمركز فكر را ياد بگيرد؟ *** از پشت بلندگو صداي ساعت حركت قطارهاي بعدي در سالن ميپيچد. از جلوي پنجرههاي قطار، تكنيسينهاي برق ايستگاه قطار عبور ميكنند. در واگنهاي بزرگ مسافران آماده پياده شدن ميشوند. در وسط هياهو، يك دختر بچه نشسته. به نظر ميرسد كه در يك جزيره به تنهايي زندگي ميكند. خيلي آرام روي قوطي كبريت خم شده. چوب كبريت را بين انگشت سبابه و شست دارد و در دست ديگر قوطي كبريت را. اين دختر بچه كاملا غرق در افكارش خود است، با مشكل يكي شده. قوطي كبريت را مرتب پر و خالي ميكند. او به تحريكات خارجي (رفت و آمد مردم در ايستگاه قطار) توجهي ندارد. *** بيشتر انسانهايي كه از كنار اين دختربچه عبور ميكنند برميگردند و با تعجب به او مينگرند. براي اين كه آنچه در ايستگاه قطار به راحتي براي اين دختر رخ داده است، (تمركز فكر) امروز به صورت يك استعداد كمياب جلوه ميكند. بازار كتاب و اسباب بازي از عرضه تمرينات مختلف براي داشتن تمركز فكر در حال اشباع شدن است. اهميت تمركز فكر حتي در كودكستان هم بسيار مهم است و آن را با تعمق در مديتيشن چيني، موزيك باروك، ورزش يوگا و بسياري چيزهاي ديگر ميتوان تقويت كرد. حتي از تمام زمينههاي فرهنگي بچهها بايد در بهبودتوسعه و تقويت اين استعداد و تمركز فكري آنها كمك گرفت. وقتي در كتاب لغت يا ادبيات به صورت كلي معني «تمركز فكر» جستوجو ميشود 3 برابر معني اين لغت، فضا به مشكلاتي كه نبودن تمركز فكر ايجاد ميكند، اختصاص داده شده است. اين نشان ميدهد كه ادبيات و كتابهاي لغت تصويري از واقعيتها را به ما مينماياند. تمركز فكر چيست؟ زير عنوان لغت تمركز فكر اصلاً چه ميشود فهميد؟ تمركز نه تنها براي انجام دادن تكاليف مدرسه است، بلكه براي تيكتيك كردن بازيهاي رايانهاي بچه بايد تمركز داشته باشد، همينطور براي اشعاري كه معلم در كلاس استفاده ميكند. در ترافيك خياباني، در تعادل راه رفتن روي يك ديوار باريك و براي همه كارها احتياج به تمركز حواس است. حتي شاگردي كه در كلاس تمام انرژي خود را مصرف ميكند كه بقيه شاگردان به او توجه كنند روي اين مسئله تمركز دارد. غيبت و حضور ذهني، هر دو، دو موقعيت مختلف تمركز فكر هستند كه بعضيها ميتوانند داشته باشند. وقتي كودك دست در دماغ ميكند و يا بالا و پايين ميپرد تمركز ذهني ندارد، در حالي كه كودك بعد از 10 دقيقه فارغ شدن از تحريكات بدني به آرامش ذهني ميرسد. تمركز ميتواند ارادي يا غيرارادي باشد. ممكن است تمركز روي يك انسان يا شيء باشد ولي در هر حال كودك بايد اين قدرت را داشته باشد كه روي تمام موضوعات تمركز داشته باشد. در حال حاضر به همان صورت كه شكلهاي مختلف تمركز وجود دارد، به همان اندازه از اين كلمه استفادههاي مختلف ميشود. دانشمندان اعصاب و روان به جاي تمركز از واژه «دقت» نيز استفاده ميكنند. عدهاي ديگر براين عقيده هستند كه تعمق و دقت 2 مقوله جدا از هم هستند و دقت مربوط به اتفاقات و تحريكات خارجي افراد است. چه كنيم كودكان تمركز داشته باشند؟ بايد سعي كنيد كه بچه شما در مدرسه ساعتهاي بيشتري را به ورزش اختصاص دهد. تمرينات طناببازي، بالا و پايين پريدن، ورزشهاي دفاعي مانند جودو، كاراته و كنترل شخصي را نيز انجام دهد. با تمرينهاي زير ميتوانيد قدرت تصور فانتزي كودك را بالا ببريد؛ بدين صورت: تصاويري را به كودك نشان دهيد تا او واقعيت تصاوير را در ابعاد مختلف تصور كند. ماندگاري تصاوير در ذهن بيشتر از لغات است.به صورت بازي در يك پيادهروي نام اشياي قرمز رنگي را كه ميبيند نام ببرد. صداهايي كه در خانه و يا جنگل ميشنود تقليد كند. تمام اشياي پلاستيكي در يك اتاق را نام ببرد و يا حرف مشخصي را در يك متن نشان دهد. به بچه كمك كنيد با برنامهريزي كار كند، به طوري كه در ساعات مشخص كار مشخصي را انجام دهد و اين كار تداوم و تكرار داشته باشد. با مدادهاي رنگي قسمتهاي مهم درس را خط بكشد. يادداشت كمك زيادي به تقويت حافظه آنها ميكند. براي كودكان تكاليفي را تعيين كنيد كه مطمئن هستيد از پس انجام آن برميآيند و براي انجام آن كودك را مامور و مسئول كنيد. براي مثال سرپرستي از يك گياه در خانه و يا كتابخواني براي خواهر و برادر كوچكتر را انجام دهد. آرامش بدني و ذهني را با كودكان بهوسيله متدهاي يوگا و يا متدهاي پيشرفته آرامش عضله تمرين كنيد. به همراه كودك روي زمين دراز بكشيد و چشمها را ببنديد و به سفرهاي خيالي (فانتزي) برويد. در پاسخ به سوال چه چيزي در مغز است كه باعث ميشود انسان تمركز فكر داشته باشد؟ بين دانشمندان اختلافنظر وجود دارد. در چندين سال اخير با تحقيقي در سيستم اعصاب مركزي مياني مشاهده شده كه مكانيسمهاي عصبي براي تمركز فكر لازم و ضروري هستند. يك متخصص اعصاب به نام «آلن زامتكين» در سال 1990 انرژي لازم مغز را با كمك يك دستگاه توموگرافي ثبت كرد. او در حالي كه آزمايش شوندهها تست انجام ميدادند، مدت استقامت تمركز حواس را اندازهگيري ميكرد. در نتيجه مشخص شد افرادي كه تمركز حواس ضعيف داشتند انرژي كمتري مصرف كردهاند مخصوصا در قسمت جلوي مغز. اين مركز بهعنوان «يك هنرمند تركيباتي تحريكاتي» كار ميكند و وقتي فرد تمركز فكري بيشتري دارد فعاليتش اضافه ميشود. احساس خشنودي يادگيري را افزايش ميدهد خانم «ركساندرا زيرتنا» متخصص بيولوژي اعصاب از انستيتو «ماكسپلانك» در فرانكفورت آلمان عقيده دارد، افرادي كه تمركز حواس و مهارت و تجربه بالايي دارند بدون زحمت زياد ميتوانند فكر كنند و تأكيد ميكند كه يادگيري براي فعاليت مغزي خيلي مهم است، چون كاري كه انسان روي آن تسلط كامل دارد ميتواند دوباره و دوباره با انرژي كمتري انجام دهد. او ميداند كه در حل مشكل مطرح شده چه مسائلي نقش دارند؟ و مجبور نيست بين راه حلهاي مختلف، تصميم منطقي را پيدا كند. براي تسلط روي حل مسائل تجربه و مهارت كمك زيادي ميكنند كه فعاليتهاي مغزي آسانتر و دقيقتر انجام شود. متخصص اعصاب و روان ديگري بهنام «آنتونيو داماسييو» آمريكايي معتقد است كه فكر كردن و احساس كردن مانند روح و بدن واحدهاي جدانشدني هستند. مورد مهم براي اين دانشمند تحريكات بدني است كه باعث جنبش مغزي ميشود و بدون دقت كامل و دخالت حافظه هيچ فعاليت مغزي امكانپذير نيست. فقط از طريق دقت است كه انسان اين امكان را دارد كه يك تصوير ذهني در ضمير آگاهش داشته باشد و در طول اين مدت بقيه فعاليتهاي عصبي ميخوابند. اين فعاليتها از طريق تجربه بهدست ميآيد و نشان ميدهد كه سيستم مركزي اعصاب يك فرد چه هنگام احساس تحريكات مثبت و چه وقت احساس آزار ميكند؟ حتي در مورد يادگيري در موقعيتهاي اجتماعي مانند يادگيري در گروه. «داماسييو» معتقد است كه انسانها سعي ميكنند درد و آزار را از خود دور كنند و به جاي آن ميل و لذت مثبت را تشويق كنند. وقتي بدن علامتهاي منفي ميفرستد مغز ميل ندارد روي آنها تمركز كند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 750]