- زیر هشت مخرب سلامت روانی جامعه ؟

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

راسخون: دكتر مجید صفاری نیا ، در گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی شبكه خبر گفت : با وجود اینكه سریال " زیر هشت " مخاطبان زیادی داشت ، ولی مردم ، این مجموعه را با اضطراب و احساس ناراحتی و نگرانی دنبال می كردند . وی افزود : فضای وحشت ، موسیقی دلهره آور ، قرار گرفتن سریع پلان ها پشت سر هم با هدف ایجاد هیجان و اضطراب ، بار روانی سنگینی را بر دوش جامعه بر جای گذاشت . این گونه به نظر می رسد كه سازندگان مجموعه " زیر هشت " ، با خلق اثری در ژانر وحشت و اضطراب ، و با نشان دادن معضلات و نارسایی های برخی قشرهای مشخص جامعه ، ابتدا سعی داشتند با استفاده از اهرم های مختلف ، مخاطب را جذب و در نهایت تحت تاثیر خود قرار دهند . البته این كار به عقیده برخی كارشناسان ، هزینه های روانی سنگینی را بر پیكر جامعه گذاشت . به نظر می رسد شما نیز از جمله این كارشناسان منتقد هستید ، درست است ؟ بله من نیز از منتقدان جدی این مجموعه هستم ؛ البته انتقاد من در زمینه تخصصم ، یعنی روان شناسی اجتماعی است . لطفا بار روانی را كه بیان كردید ، تشریح كنید ؟ اگر هنگام دیدن این مجموعه ، ضربان قلب و نبض را به همراه فشار خون بیننده ارزیابی كنیم ، درمی یابیم كه وضع فیزیولیژیكی مخاطب ، عادی نیست . این موضوع ممكن است به سیستم ایمنی فرد آسیب بزند و زمینه ساز پیامدها و واكنش های منفی آینده بیننده باشد . هنگامی كه چنین مجموعه ای كه شاید بتوان آن را پرمخاطب ترین مجموعه تلویزیونی فصل قلمداد كرد ، ساخته می شود ، باید كارشناسان روان شناسی ، بار روانی آن را بر جامعه شناسایی و ارزیابی كنند ؛ اگر این مجموعه ، مشاور روان شناس نداشته كه خب ، جای بسی پرسش و انتقاد است ؛ اگر هم داشته كه ای كاش معرفی شوند تا ما پرسش ها و انتقادهای كارشناسی خود را به ایشان مطرح كنیم . • معمولا برای چنین مجموعه های تلویزیونی حتما از دست كم یك مشاور روان شناس و جامعه شناس استفاده می كنند ، روال گذشته كه اینچنین بود . - اینكه فردی فقط با دارا بودن مدرك كارشناسی روانشناسی یا جامعه شناسی ، توانایی مشاوره كارهای تلویزیونی را آن هم با این گستره مخاطب داشته باشد ، پذیرفتنی نیست ؛ امیدواریم از این پس تدابیری اندیشیده شود كه انجمن روان شناسی ایران نیز بتواند نقش سازنده خود را در ساخت چنین مجموعه هایی ایفا كند و ما كاملا آماده ایم با صدا و سیما در این زمینه همكاری كنیم . اینكه می گویم احتمال می دهم این مجموعه از مشاور روان شناس ماهری بهره نمی برده ، به این علت است كه در برخی صحنه های فیلم ، حتی به مبانی روان شناسی نیز توجه نشده است ؛ تا جایی كه حتی مخاطب غیر متخصص هم متوجه می شود . اجازه دهید مثالی بزنم ؛ در تاریخ بیماری های روانی تا كنون مشاهده نشده كه فردی به مرز جنون و توهم برسد و مانند كاراكتر " عادل " در فیلم " زیر هشت " ، پس از چند روز خود به خود به مرحله بهبود برسد . این خود نشان می دهد كه پژوهش روان شاختی خوبی در ساخت این فیلم صورت نگرفته است . • یكی از صحنه های فیلم كه بسیاری از مخاطبان این فیلم را اندوهگین كرد ، صحنه رفتن منیژه به پارك و به تصویر كشیدن جزء به جزء مرگ یك نوزاد و خون آلود شدن وی بود ؛ تاثیر روانی به نمایش درآوردن این گونه صحنه ها در مجموعه های تلویزیونی با چنین مخاطب گسترده ای چیست ؟ - این صحنه ، شاید مخرب ترین قسمت فیلم برای روان مخاطب بود كه تقریبا با احساسات همه مخاطبان بازی كرد ؛ همین صحنه را در نظر بگیرید ؛ مخاطب پس از پایان فیلم چه احساسی دارد ؟ آیا افسرده و غمگین نخواهد بود ؟ آیا این تصویر را بارها در ذهن خود مرور نخواهد كرد ؟ • البته این صحنه را كارگردان بارها در قسمت های بعدی نیز در فلش بكِ داستان استفاده كرد . . . - من هم این پرسش را از كارگردان دارم . آیا حتما لازم بود جزئیات مرگ یك نوزاد برای جامعه غمگین ما پخش شود ؟ درست است كه به علت فضای لمپنی كه در این فیلم وجود داشت ، این فیلم توانست مخاطب جذب كند ، اما نباید به هر بهانه ای به روان و اندیشه مردم بی مهری كرد . پرسش دیگر من از سازندگان این مجموعه و فیلم های مشابه این است كه " آیا ما ایرانی ها به راستی آن چنان كه این فیلم ها القا می كنند ، بد هستیم ؟ اگر پاسخ آنها مثبت است ، تكلیف این همه شعار تعلیم و تربیتی كه در مذهب و اخلاق ایرانی - اسلامی مطرح شده است ، چیست ؟ آیا این باورها فقط اعتقاداتی زیبا نگاشته شده به روی كاغذ هستند ؟ این گونه كه در این دو فیلم مطرح شده است ، اكثر زن ها و شوهرها روابط غلط و نامناسبی دارند و خیانت ، بدبینی و خشم و اضطراب ، فضای حاكم بر خانواده های ایرانی است و این به نظر من نه فقط بدبینانه است ، بلكه فضای بدبینی را نیز به جامعه القا می كند و گسترش می دهد . سلامت روانی جامعه ، فدای كسب مخاطب بالا از صدا و سیما این انتظار می رود كه سلامت روان اجتماعی كشور را فدای داشتن مخاطب بالا نكند و در نظر داشته باشد كه جامعه ما به شدت دچار افسردگی اجتماعی است و پخش این گونه مجموعه ها با چنین فضای تلخ و ناامیدكننده ای ، وضع را بدتر می كند . • یعنی این نوع افسردگی با افسردگی فردی متفاوت است ؟ - دقیقا ؛ این نوع افسردگی با افسردگی مورد نظر روان شناسی بالینی ، متفاوت است ؛ جامعه ما دچار هر دو نوع افسردگی فردی و اجتماعی است و مجموعه های تلویزیونی مانند " زیر هشت " ، سبب شدت گرفتن هر دو نوع افسردگی بیان شده می شود . • دیدن این گونه فیلم ها چه اثر مخربی بر كودكان خواهد داشت ؟ با توجه به اینكه معمولا كودكان ایرانی تا پاسی از شب بیدارند ، به یقین در كنار والدین خود ، یكی از مخاطبان اصلی مجموعه های شبانه تلویزیون هستند . در تاثیر مستقیم و منفی این گونه فیلم ها بر وضع روانی آنها شكی نیست و ممكن است زمینه ساز خشم و اضطراب آینده كودكان شود . یك پرسش از صدا و سیما - رئیس انجمن روان شناسی اجتماعی ایران از صدا و سیما این سوال را پرسید كه " آیا ضروری است اوقات فراغت مردم با توهم ، قتل ، دزدی ، خیانت و بسیاری از مسائل منفی دیگر پر شود ؟ " مطمئنا هدف سازندگان این گونه فیلم ها ، مطرح كردن مشكلات برای رفع آنهاست ، ولی به نظر من ، این كار بر مشكلات می افزاید . البته منكر وجود معضلات اجتماعی نیستم ، ولی راه این نیست ؛ ضرر و آسیب های این گونه فیلم ها از نظر روانی آن قدر زیاد است كه همه مسائل را تحت الشعاع خود قرار می دهد . • پیشنهاد و راهكار شما به سیاست گذاران و برنامه سازان صدا و سیما چیست ؟ چه باید كرد كه فرهنگ شادی و امید در جامعه نهادینه شود ؟ - با ایجاد فضای شاد و امیدبخش و البته غیر شعاری در فیلم ها ؛ البته این كار مستلزم هنر فیلمسازان است ؛ از نظر روان شناسی اجتماعی بهترین فیلمی كه مخاطب پس از دیدن آن احساس لذت و آرامش می كند ، فیلم كمدی است . • حال چگونه می توان مشكلات و نارسایی های جامعه را مطرح كرد بدون اینكه بار روانی برای جامعه ایجاد كند ؟ آیا بیان كردن مشكلات در قالب طنز ، پیشنهاد خوبی نیست ؟ - دقیقا ؛ می توان مشكلات را در قالب طنز مطرح كرد ، به گونه ای كه حتی سبب خنده مخاطب شود و حتی بار روانی مثبتی برای جامعه در پی داشته باشد . - در صورت تصمیم در خصوص ساخت فیلم های جدی نیز نقش فیلمنامه نویس بسیار مهم است ؛ وی باید با تحقیق و پژوهش كافی و ارتباط تنگاتنگ با روان شناسان و جامعه شناسان متبحر و با هماهنگی با كارگردان ، به ظرافت مشكلات را مطرح كند كه كمترین آسیب را به روان جامعه وارد كند . یادمان باشد ترساندن و مضطرب كردن ، هنر نیست ؛ شاد كردن و امیدوار كردن مردم هنر است . ما باید خندان و شاد كردن و امید دادن مردم را یاد بگیریم . 1002

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 304]