يادي از دكتر علي شريعتي؛پيشگام روشنفكري ديني - علي يعقوبي

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: يادي از دكتر علي شريعتي؛پيشگام روشنفكري ديني - علي يعقوبي

29 خرداد سي‌ويكمين سالگرد شهادت معلم شهيد دكتر علي شريعتي است. شريعتي نويسنده جامعه‌شناس و متفكر انقلا‌بي در دوراني كه سكوت و خفقان همه‌جا را گرفته بود، با فريادهاي روشنگرانه خود نسل جوان و مخصوصا دانشجويان را با فرهنگ اصيل اسلا‌مي و تعاريف انقلا‌بي اهل بيت آشنا ساخت. شريعتي بي‌شك يكي از برجسته‌ترين روشنفكران ايراني در قرن بيستم است كه با سخنراني‌ها و نوشته‌هاي خود زمينه را براي ايجاد يك حركت اجتماعي و سياسي فراهم آورد كه نتيجه آن پيروزي انقلا‌ب اسلا‌مي به رهبري حضرت امام(ره) بود و رژيم ستمشاهي كه حيات ننگين خود را در غفلت و ناآگاهي مردم مخصوصا نسل جوان مي‌دانست نسبت به شريعتي كينه و عداوت خاصي داشت و با هر ترفند و توطئه درصدد خاموش ساختن اين فرياد روشنگر بود.

به همين دليل رژيم شاه اول سعي كرد با دسيسه‌هاي مختلف افكار شرقي و اسلا‌مي شريعتي را مخدوش سازد اما از آنجا كه شريعتي زبان و معتقدات مردم را در اسلا‌م يافته بود و سعي مي‌كرد خود را با آن هماهنگ سازد و از آنجا كه دين مطابق فطرت انسان‌ها است و شريعتي با قلمش و با زبانش فطرت خفته جامعه را هدف قرار داده بود، سخنراني‌ها و نوشته‌هاي او با استقبال بي‌نظير جامعه مخصوصا دانشجويان و جوانان مواجه بود. لذا رژيم شاه با عداوت بيشتر نسبت به تعطيل كردن حسينيه ارشاد كه شريعتي از آن به عنوان سنگري جهت آشنا ساختن جوانان با افكار انقلا‌بي خود استفاده مي‌كرد تعطيل كرد و چاپ و انتشار كتاب‌ها و نوشته شريعتي را ممنوع و خود او را دستگير و زنداني و انواع و اقسام شكنجه‌ها را در حق وي اعمال كرد تا او را وادار به سازش نمايد اما او چون كوهي استوار مقاومت كرد و گفت: اگر چون عين‌القضات، شمع‌آجينم كنند حسرت يك آخ را بر دلشان خواهم گذاشت. آري، شريعتي به گفته خودش خروس بي‌محلي بود كه با آواز نابهنگام خود خواب خفتگان را آشفته ساخت و سكوت عميق شب را شكست و فطرت‌هاي خفته انسان‌ها را بيدار كرد و جامعه ايران را به لرزه درآورد و به قول شهيد چمران مجسمه جمود و تعصب و سكوت را شكست. او با ادبيات منحصر به فرد و سخنان مسحوركننده خود تصويري بسيار جذاب از اسلا‌م ارائه كرد. او هيچگاه درصدد تخطئه آيين‌هاي ديني برنيامد بلكه به‌دنبال شناخت حقيقت و ذات دين بود و درصدد شناساندن آموزه‌هاي ديني به مردم، تا مردم آن آموزه‌ها را بشناسند و در زندگي روزمره خود جاري و ساري سازند. او دينداري را در خزيدن به كنج خلوتگاه‌ها و بريدن از اجتماع و عافيت‌طلبي نمي‌دانست بلكه از سفارش دين به كار و تلا‌ش و كوشش و مبارزه در راه حق ياد مي‌كرد، هر چه‌قدر او در جهت ترويج اسلا‌م ناب بيشتر سعي و تلا‌ش مي‌كرد و مطلب مي‌نوشت بر شمار دوستان و دشمنان او نيز افزوده مي‌شد. متحجران و واپسگرايان ديني شريعتي را به جرم ايجاد بدعت در دين و يا حتي بدديني مي‌كوبيدند و سكولا‌رها و نفي‌كنندگان دين او را مرتجع مي‌خواندند كه چرا دين را ترويج مي‌كند، شرح حال شريعتي مضمون اين بيت بود كه:

نه در مسجد گذارندم كه رندي

نه در ميخانه كاين خمار، خام است

اما براي شناخت بيشتر شريعتي بد نيست اشاره‌اي داشته باشيم به مرثيه مناجات‌گونه عارف بزرگ و مجاهد شهيد دكتر چمران بر سر مزار شريعتي هنگام دفن او كه مي‌گويد

اي علي، تو ابوذر غفاري را به من شناساندي، مبارزات بي‌امانش را عليه ظلم و ستم نشان دادي. شجاعت، صراحت و پاكي ايمانش را نمودي. من فرياد ضجه‌آساي اباذر را از حلقوم تو مي‌شنوم و در برق چشمانت خشم او را مي‌بينم و در سوز و گداز تو بيابان سوزان ربذه را مي‌بينم.

اي علي، دينداران متعصب و جاهل تو را به حربه تكفير كوفتند و از هيچ دشمني و تهمت فروگذار نكردند و غرب‌زدگان نيز كه خود را به دروغ روشنفكر مي‌ناميدند تو را به تهمت ارتجاع كوبيدند و اهانت كردند و رژيم شاه نيز كه نمي‌توانست وجود تو را تحمل كند و روشنگري تو را مخالف مصالح خود مي‌ديد تو را به زنجير كشيد و شهيد كرد. اي علي، يكي از ماركسيست‌هاي انقلا‌بي در جمع دوستانش در اروپا گفت كه دكتر علي شريعتي، انقلا‌ب كمونيستي ايران را 70 سال به تاخير انداخت و من مي‌گويم كه دكتر علي شريعتي سير تكاملي مبارزه را در راه حق و عدالت 70 سال به جلو برد. اي علي، تو جامعه ايران را به لرزه درآوردي، تو تشيع حقيقي را به مردم نمودي، تو لذت شهادت را به شيعيان حسيني چشاندي، تو مجسمه جمود و تعصب و سكوت را شكستي، تو تحول عميق و وسيع و شديد در عصر خود به وجود آوردي، تو خداوندان زر و زور و تزوير را رسوا كردي و مردم را عليه آنها به مبارزه كشاندي. تو اي علي، حيات جاويد يافته‌اي و ما مردگان متحرك آمده‌ايم تا از فيض وجود تو حيات بيابيم. قسم به عدل و عدالت كه تا روزگاري كه ظلم و ستم بر دوش انسان‌ها سنگيني مي‌كند تو در فريادهاي ستمديدگان عليه ستمگران مي‌غري و مي‌خروشي. قسم به شهادت تا وقتي كه فداييان از جان گذشته حيات و هستي خود را در قربانگاه عشق فدا مي‌كنند، تو به شهادت پاك آنان شاهدي و شهيدي.>

اين سخنان از دل برآمده يك عارف دل‌سوخته و يك شهيد گرانقدر در خصوص شريعتي است كه اينگونه بر دل مي‌نشيند. هيچ پاسخي بهتر از اين نسبت به مخالفان شريعتي نمي‌توان داد.

البته اين بدان معني نيست كه در گفتار و نوشته‌هاي شريعتي هيچ ايرادي وجود ندارد. قطعا كسي كه در آن شرايط با آن محدوديت و فشاري كه وجود داشته و با آن عجله و شتاب، اين همه كار فكري كرده، سخن گفته و مطلب نوشته، گفتار و انديشه‌هايش خالي از اشكال نيست.

كمااينكه شريعتي در وصيتنامه‌اش به استاد محمدرضا حكيمي نوشته است:

پس خود شريعتي هم مدعي نيست كه گفته‌ها و نوشته‌هايش بدون اشكال است. اشتباهات احتمالي را پذيرفته و اصلا‌ح آنها را به قول خودش به مرد آگاهي و ايمان و تقوي، آزادي و ادب و دانش و دين، يعني استاد محمدرضا حكيمي سپرده است. پس سخن بر سر بي‌عيب و نقص بودن آثار شريعتي نيست بلكه سخن بر سر نقش اساسي و سازنده او در آگاهي مردم و جذب جوانان به اسلا‌م است و زمينه‌سازي و ايجاد حركت مردم كه منجر به پيروزي انقلا‌ب اسلا‌مي شد كه هيچ فرد منصفي نمي‌تواند نقش اساسي شريعتي را در اين خصوص انكار نمايد پس اگر چنين است چرا به جاي اصلا‌ح و نقد آثارش هنوز هم عده‌اي او را تخريب مي‌كنند ناجوانمردانه نقش وي را در آگاهي و حركت مردم و پيروزي انقلا‌ب ناديده مي‌گيرند.

نقد و اصلا‌ح را از شهيد بهشتي بياموزيم كه نقاط قوت شريعتي را تاييد مي‌كرد و نقاط ضعف او را با ادب اسلا‌مي و با نيت اصلا‌ح و نه تخريب متذكر مي‌شد. در كتاب شريعتي جست‌وجوگري در مسير شدن، نظر شهيد بهشتي در مورد شريعتي چنين است

البته اين نكته را نيز بايد متذكر شد كه ضربه‌اي كه معدودي از دوستان ناآگاه و طرفداران نادان شريعتي به ايشان زدند كمتر از ضربه مخالفان نبود، خود شريعتي مي‌گويد براي كوبيدن يك حقيقت، خوب به آن حمله نكن بلكه بد از آن دفاع كن. دفاع بد بعضي گروه‌ها از شريعتي و كارهايي كه به عنوان طرفداري از او انجام دادند ضربه سختي بر حيثيت و اعتبار شريعتي وارد ساخت كه اين هم ظلم مضاعفي بود در حق شريعتي.

اما با همه تهمت‌ها و توطئه‌هايي كه دشمنان شريعتي عليه او روا داشتند و با همه سوءاستفاده‌هايي كه معدودي از دوستان نادان شريعتي از آثار ايشان كردند به قول شهيد چمران، شريعتي هميشه در فريادهاي ستمديدگان عليه ستمگران مي‌خروشد و بر همه مجاهديني كه در راه حق به افتخار شهادت نائل مي‌شوند شاهد و شهيد است. يادش گرامي و راهش پر رهرو باد.

‌عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي

انتهاي خبر // روزنا - وب سايت اطلاع رساني اعتماد ملي//www.roozna.com
------------

------------
سه شنبه 28 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 336]