تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835318818
وقف درسیره پیامبر و اهل بیت علیهم السلام
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: وقف درسیره پیامبر و اهل بیت علیهم السلام
درباره وقف وارزش و ویژگی های آن روایات متعددی نقل شده كه چند نمونه را بیان می كنیم در حدیث مشهوری از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرموده اند:" اذا مات ابن آدم انقطع عمله، الا فی ثلاث، صدقه جاریة، او علم ینتفع به، او ولد صالح یدعو له."هر گاه فرزند آدم بمیرد عمل او قطع می شود مگر از سه چیز: صدقه جاریه ( وقف به عنوان نمونه ای از صدقه جاریه) علمی كه از آن سود برده شود. یا فرزند صالحی كه برای او دعا كند.(1)رسول گرامی اسلام در حدیث دیگری می فرماید:" ان مما یلحق المومن من عمله و حسناته بعد موته علما نشره و ولدا صالحا تركه، و مصحفا ورثه او مسجدا بناه، او بیتا لابن السبیل بناه او نهرا اجراه، او صدقة اخرجها من ماله فی صحته و حیاته و تلحقه من بعد موته." چند چیز است كه بعد از مرگ مومن پاداش آنها به او می رسد، علمی كه از خود به یادگار گذاشته باشد.فرزند صالحی كه جاشنین خوبی، برای او باشد. قرآنی كه به ارث گذاشته باشد، مسجدی كه ساخته، منزلی كه برای مسافران در راه مانده بنا كرده، نهری كه آن را جاری ساخته است و صدقه ای كه در حالت حیات و زندگی خود انجام داده باشد.(2)و در روایت دیگر چنین می فرماید:"كسی كه در كنار جاده ای برای عابران منزلی بسازد، خداوند در روز قیامت او را بر مركبی كه از گوهر، تزیین شده سوارمی كند و نور صورت او بر تمام نورها برتری می یابد تا آنجا كه برابر نور حضرت ابراهیم قرار می گیرد و مردم می پرسند، آیا این فرشته ای از فرشتگان است. هرگز مانند او را ندیده ایم و با شفاعت وی هزار هزار انسان به بهشت می روند."(3)امام صادق (ع) در روایتی می فرماید:"هیچ پاداشی انسان را پس از مرگ تعقیب نمی كند مگر در سه خصلت: صدقه ای كه در زمان حیات بدهد كه این صدقه پس از مرگش تا روز قیامت به عنوان صدقه موقوفه غیر قابل ارث جریان خواهد داشت. یا سنتی نیكو كه آن را بنیان نهد كه خود بدان عمل كرده و دیگران نیز پس از او بدان عمل كنند یا فرزندی كه برای او طلب مغفرت كند."(4)و بدین مضمون از امام صادق(ع) روایات متعددی نقل شده كه نقل همه آنها باعث طولانی شدن بحث می شود، بدین جهت شما را به مصادر آن ارجاع می دهیم.(5)وقف در قرآندر قرآن آیه ای كه بر وقف و احكام آن صراحت داشته باشد، وجود ندارد. ولی دانشمندان اسلامی از كلیت برخی مفاهیم اخلاقی كه در قرآن ذكر شده است، چنین دریافته اند كه وقف مورد تایید قرآن كریم است. چرا كه اعمال خیر و صالح همواره در آیات این كتاب شریف و مقدس ستوده شده و به طور عموم هر آنچه كه برانجام كارهای نیكو و تشویق بدان دلالت داشته باشد، بر وقف نیز دلالت می كند. به تعبیر دیگر می توان گفت كه روح وقف مورد تایید قرآن كریم قرار گرفته است. به عنوان تبرك چند آیه را نقل می كنیم.1- كارهای شایسته ماندنی نزد پروردگارت از نظر پاداش، بهتر و امید آن بیشتر است.( كهف 46)2- هرگز به مقام نیكوكاران و خاصان خدا نخواهید رسید، مگر آن كه از آنچه دوست دارید در راه خدا انفاق كنید.(آل عمران/92)3- هر عمل نیك برای آخرت خود پیش فرستید پاداش آن را نزد خداوند بیایید و آن اجر و ثواب آخرت ( بهشت ابدی) بسی بهتر و بزرگتر و بیشتر است.(مزمل /20)4- نیكوكاری بدان نیست كه روی به جانب مشرق و مغرب كنید چرا كه این بی اثر است ( در جواب یهود ونصارا) لكن نیكوكار كسی است كه به خدا و روز قیامت و فرشتگان و كتاب آسمانی و پیامبران ایمان آورد و اموال خود را در راه دوستی خدا بر خویشان و یتیمان و فقیران و در راه ماندگان و مستمندان بدهد و در آزاد ساختن بندگان صرف ...( بقره 177)وقف در سیره پیامبر(ص)شیوه رفتار رسول خدا(ص) یكی از منابع مهم دراحكام دینی و معارف اسلامی به شمار می رود كه از آن به " سنت" تعبیر می شود. سنت به قول، فعل و تقریر ( سكوت مقتضی) گفته می شود كه از رسول گرامی اسلام یا امامان شیعه صادر شده باشد. اما اهل سنت كارهایی را كه صحابه انجام داده اند نیز سنت می شمارند.درباره تشویق به وقف، روایات متعددی از قول رسول خدا(ص) نقل شده است. آن حضرت از نظر عملی نیز در این باره پیشقدم بودند كه در زیر به چند نمونه اشاره می كنیم:- مردی از یهودیان به نام مخیریق كه در جنگ احد مسلمان شده بود، همراه سپاه اسلام در جنگ با مشركان شركت داشت. هنگامی كه به سوی احد حركت كرد، گفت: اگر من كشته شدم، هفت قطعه از باغهای من از آن رسول خدا ( ص) باشد. آن باغها عبارت بودند از عواف دلال برقه، مبیت، حسنی، صافیه و حائط ام ابراهیم، مخیریق در این جنگ كشته شد و آن باغها از همان تاریخ، یعنی سال سوم هجری به ملك پیامبر(ص) در آمد و آن حضرت تصرف نمود.رسول خدا(ص) آن باغها را اداره می كردند تا این كه در همان سال آن باغها را وقف كردند اما این وقف خاص بود، یعنی، بر اولاد و بر بنی هاشم وقف شد. پس از رحلت پیامبر(ص) خلیفه اول این باغها را گرفت ولی خلیفه دوم آن را به علی (ع) بازگردانید كه در تاریخ مفصلا نقل شده است.(6)- درمدارك و مصادر تاریخی زمینهای دیگری به نام صدقات رسول خدا (ص) ذكر شده است، از آن جمله: رسول خدا (ص) زمینی را وقف كرد و آن را برای ابن السبیل صدقه قرار داد(7) و دیگر این كه یاقوت حموی می نویسد:در" قبا" نخلستانی بوده به نام " بویره" كه از زمینهای یهودیان بنی النضیر محسوب می شده است، این نخلستان از صدقات پیامبر است كه وقف بر فقیران و بینوایان بوده است.(8)- هم چنین نقل شده كه پیامبر(ص) در خیبر موقوفه هایی داشته است كه از عوائد و منافع آنها به مهمانان خود اتفاق می كرده است.(9)- بخاری صاحب یكی از صحاح سته گوید: نوشته یا نوشته هایی در دست علی(ع) بوده كه وقفهای پیامبر(ص) در آن نوشته شده بود، یا آن نوشته ها وقفنامه یا موقوفه های رسول خدا(ص) بوده است.(10) گر چه وی توضیح نداده است كه آیا موقوفه های نوشته شده همان هفت باغ مذكور مخیریق بوده یا موقوفه های دیگری بوده است، لیكن دلالت بر این امر دارد كه رسول خدا (ص) دارای موقوفات فراوانی بوده است.- موقوفات دیگری نیز برای رسول خدا(ص) نام برده اند كه " مهزور" از آن جمله است (كه نام محلی در بازار مدینه بوده) آنجا وقف مسلمانان بوده و سهم رسول خدا(ص) از اموالی بوده است كه پس از فتح بنی النضیر به دست آن حضرت رسیده است.وقف در سیره امام علی(ع)امامان شیعه كه پس از رسول گرامی اسلام(ص) پرچم دار این شیوه حسنه اند دراین عرصه خوش درخشیده اند كه در پیشاپیش آن علی (ع) قرار دارد.درباره صدقات و موقوفات علی (ع) تاریخ نگاران مطالب زیادی را یادآور شده اند كه انسان را به شگفتی وا می دارد از آن جمله این كه:علی (ع) فرمود: اگر صدقه ( موقوفات) من امروز میان بنی هاشم تقسیم شود همگی را كفایت می كند.این مطلب در حالی است كه خود آن حضرت فرمود: خود را با پیامبر(ص) دیدم كه از گرسنگی سنگ بر شكم خویش می بستم در حالی كه اكنون صدقات مال من سالیانه به چهل هزار دینار می رسد. یا در عبارت دیگر فرمود: صدقه من امروز به چهل هزار می رسد یا فرمود: صدقات اموال من سالیانه برای فقیران بنی هاشم كفایت می كند.(11)ابن اثیر گوید: مراد از صدقه دراینجا زكات نیست بلكه مواد موقوفه هایی است كه آن حضرت وقف كرده و صدقه جاریه قرار داده كه حاصل درآمد آنها این مقدار (چهل هزار) می شده است.علی (ع) چشمه های را در ینبع، سویقه و مدینه ایجاد كرد و زمینهای موات فراوانی را احیا كرد سپس آنها را از ملك خود خارج ساخته و صدقه برای مسلمانان قرار داد؛ به گونه ای كه هنگام مرگ چیزی برای خویش باقی نگذاشته بود.(12)علی (ع) در محلی به نام " ینبع" صد چشمه حفر كرد كه وقف برحاجیان خانه خدا كرد. همچنین در راه مكه و كوفه چاههایی حفر كرد و مسجد فتح را در مدینه و مسجدی در برابر قبر حمزه و در میقات و بصره و كوفه آبادانیهای بسیاری به وجود آورد.(13)سمهودی می نویسد: پیامبر در" ذوالعشیرة" از زمینهای ینبع قطعه ای به علی (ع) داد و عمر در زمان خلافت خود قطعه ای بر آن افزود علی (ع) نیز قطعه ای خرید و بر آن افزود. از این رو در اموال علی(ع) در آنجا چشمه های فراوانی بود. از آنجا كه این زمینها موات بود، آن حضرت شخصاً چاه حفر كرده و آن سرزمین را آباد كرد.از جمله موقوفات علی (ع) می توان به سویقه ( محلی كه آل علی ساكن بودند و نزدیك مدینه بوده) و اموال خیبر و وادی القری اشاره كرد. همچنین اموال ابی نیزر، بغینغه ارینه، رعد، رزین، قصیبه، ترعه، حرة الرجلی، كه احمر نامیده می شود از جمله موقوفات آن حضرت به شمار می رود.هم چنین علی (ع) برخی از زمینهای خود را پس از مرگش وقف كرد و گروهی از غلامان خود را آزاد ساخت و شرط كرد كه در زمینهای وقفی به مدت پنج سال كار كنند. زمین و خانه خویش را در مصر با اموالی كه در مدینه داشت، وقف اولاد كرد. به گونه ای كه در پایان عمر هر چه املاك داشت وقف كرد(14) این در حالی است كه ابن ابی الحدید می نویسد : علی (ع) برای فرزندان خود ارثی باقی نگذاشت مگر چند نفر برده و غلام و كنیز و هفتصد درهم پول كه برای خرید خانه ای ذخیره كرده بود.(15)وقف درسیره حضرت زهرا(ع)حضرات معصومین به اندازه توانایی مالی كه داشتند و مصلحتی كه تشخیص می دادند، اموال خود را وقف می كردند كه از آن جمله حضرت زهراعلیهاالسلام است كه از پدر بزرگوار و همسر گرانقدرش پیروی كرد.ابوبصیر از امام صادق (ع) نقل می كند كه فرمود: آیا وصیت نامه حضرت زهرا(س) درباره وقف را برایتان نخوانم؟! گفتم: چرا، آنگاه امام صادق (ع) بسته ای را در آورد كه نوشته ای داخل آن قرار داشت در آن بدین گونه نوشته بود:به نام خداوند بخشنده مهربان. این چیزی است كه فاطمه دختر محمد(ص) در مورد باغهای هفتگانه (خیبر) وصیت كرده است. باغهای هفت گانه به نامهای؛ عواف، دلال، برقه، مبیت، حسنی، صافیه، مال ام ابراهیم ( باغی كه ماریه قبطیه در آن سكونت داشت) این وصیت برای علی بن ابیطالب (ع) كه پس از درگذشت او به فرزند ش حسن (ع) و بعد از در گذشت او به فرزندش حسین (ع) و پس از او به اولاد بزرگ وی یكی پس از دیگری به فرزندانشان می رسد(16)همان گونه كه یاد آور شدیم مخیریق یهودی كه از بزرگان بنی نضیر به شمار می آمد در روز احد، سال سوم ه. ق به شهادت رسید و باغهای هفتگانه فوق را به پیامبر(ص) واگذار كرد و آن حضرت نیز این باغها را در سال هفتم ه. ق مخصوص حضرت زهرا(س) قرار داد.اگر چه هنگامی كه رسول خدا(ص) مهمانی داشت یا هر كه نیازمند بود از منابع آن استفاده می كرد، حضرت زهرا(س) نیز برای هر یك از زنان رسول خدا(ص) دوازده اوقیه ( هر اوقیه چهل درهم بود) وصیت كرد و به همین مقدار برای زنان بنی هاشم نیز وصیت كرد،خلاصه این هفت باغ را وقف بنی هاشم و بنی عبدالمطلب كرد و سرپرستی آنها را به علی (ع) واگذار نمود.(17)این مطلب نیز در داستان گرفتن فدك از خلیفه اول و احتجاجات و گفتگوهای میان حضرت زهرا(س) و خطبه آن حضرت در مسجد رسول خدا(ص) درمدارك بی شماری از كتابهای شیعه و اهل سنت نقل شده كه همگی گواهی می دهند آنچه را كه پیامبر(ص) به فاطمه(س) واگذار كرده همگی وقف بوده است.(18)وقف در سیره دیگر امامان شیعهدیگر امامان شیعه نیز اموال و باغهایی را در راه خدا و برای بر طرف ساختن نیاز بینوایان و نیازمندان و خویشاوندان خود وقف كردند كه برخی از آنها را یاد آور می شویم.طبق نقل مشهور باغهایی كه هم اكنون در محله نخاوله مدینه ( محله شیعه نشین) به نام باغ صبا و باغ مرجان وجود دارد، از موقوفات امام حسن مجتبی (ع) یا بنابر نقلی از موقوفات امام سجاد(ع) است.(19)شیخ بهایی از جدش روایت می كند كه: امام حسین (ع) نیز زمینها و چیزهای دیگری كه ارث برده بود وقف كرد و حتی اطراف قبر مطهر خویش را از اهل نینوا و غاضریه به شصت هزار درهم خرید و وقف آنان كرد بدین شرط كه زائرانش را به سوی قبرش راهنمایی كنند و آنان را به مدت سه روز به عنوان میهمان پذیرایی كنند.امام صادق(ع) نیز موقوفاتی داشته است. شیخ صدوق روایتی را نقل می كند كه آن حضرت وصیت كرده تا مجلس عزاداری بر پا كنند و اموالی را نیز بدین جهت وقف كردند(20) وهم چنین در روایت دیگری نقل شده كه آن حضرت موقوفه هایی داشته است. گرچه جزئیات آن را یاد آور نشده اند.(21)از امام موسی بن جعفرعلیهماالسلام نیز وقفنامه ای نقل شده است كه در آن چنین نوشته اند:این است آنچه را كه موسی بن جعفر وقف كرد. همه زمین خود را كه در فلان مكان قرار دارد و حدود (چهار گانه) زمین از شرق، غرب و شمال چنین است ( حدود آن را بیان كرده است.)به طور كلی درختان خرما، زمین، قنات، آب، آسیاب، حریم، حقوق، حق آب زمین، پستی، بلندی، عرض، طول، میدان جلوباغ، نهرهای كوچك و بزرگ، مرغزارهای آباد( عامر) و خراب همه را وقف كرده است.متولی وقف درآمد آن را ( پس از كسر مخارج مزرعه و سی عدد درخت خرما برای فقیران آبادی) میان فرزندان موسی بن جعفر تقسیم كرده، برای هر مرد دو برابر سهم زنان در نظر گیرد و اگر دختری از فرزندان موسی بن جعفر ازدواج كرد سهمی از این صدقات ندارد...(22)از موقوفه های دیگر امامان شیعه تا آنجا كه ما بررسی و تحقیق كردیم مطلبی را یاد آور نشده اند. از این روی به همین اندازه در این رابطه بسنده می كنیم.پی نوشتها:1- وسایل الشیعه،ج 13، ص292/ مسند ابن حنبل،ج 2، ص272.2- نهج الفصاحه، ص 183، ح906.3- وسایل الشیعه،ج 11، ص562.4- خصال، ج1،ص 99.5- امالی شیخ مفید، ص 102/ الاحتجاج،ج 2،ص 299/ من لایحضرالفقیه،ج1،ص 59.6- وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی،ج 3،ص 988/ سیره ابن كثیر،ج2،ص344.7- صحیح بخاری،ج 4،ص 8.8- مالكیت خصوصی زمین، علی احمدی میانجی، ص 61.9- وسایل الشیعه،ج 13،ص311/ قرب الاسناد، ص 160.10- صحیح بخاری،ج 4،ص 102.11- بحارالانوار،ج 41،ص 40.12- اسدالغابه،ج 4،ص24 / ذخائرالعقبی، ص 103.13- مناقب ابن شهرآشوب،ج 2،ص123/ سنن بیهقی،ج 6،ص160.14- وفاء الوفاء،ج 4،ص 1239.15- شرح نهج البلاغه،ج 3،ص 146.16- وسایل الشیعه،ج 13،ص311/ بحارالانوار،ج 43 ، ص235.17- سیره ابن كثیر،ج2 ، ص344.18- مالكیت خصوصی زمین، ص 57.19- وقف در اسلام، ص 5.20- من لا یحضرالفقیه،ج 4، ص182.21- بحارالانوار،ج 48،ص281.22- وسایل الشیعه،ج 13،ص314/ تهذیب،ج 2، ص375.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 786]
-
گوناگون
پربازدیدترینها