ثبت ركوردهاي تازه در مصرف و نگراني از بابت چگونگي تامين آب شرب تفكيك آب شرب از بهداشتي هنوز به يك ضرورت تبديل نشده است؟!

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: *ثبت ركوردهاي تازه در مصرف و نگراني از بابت چگونگي تامين آب شرب* تفكيك آب شرب از بهداشتي هنوز به يك ضرورت تبديل نشده است؟!

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: انرژي

خشكسالي ناشي از كمبود بارش و در نتيجه نگراني از بابت چگونگي تامين آب شرب را در حالي پيش رو داريم كه مصرف آب در كشور در حال ثبت ركوردهاي تازه است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، واقع شدن ايران در منطقه خشك و نيمه خشك جغرافيايي شرايطي را ايجاد كرده كه هرسال موضوع آب و كم و كيف آن يكي از نگراني‌هاي عمده مسوولان و مردم كشورمان است. به طوري كه اگر بارندگي و بارش در سال آبي - كه از نيمه دوم سال آغاز شده و اواخر نيمه نخست سال بعد به پايان مي‌رسد - در حد كافي باشد كه هيچ، ولي در غير اين صورت انواع و اقسام هشدارهاي مربوط به آن از جمله جيره‌بندي و امثال آن به موضوع روز جامعه تبديل مي‌شود.

طبق اعلام، در حال حاضر 98 درصد جمعيت شهري و 70 درصد جمعيت روستايي تحت پوشش آب شرب بهداشتي قرار دارند كه قرار است تا سال آينده 100 درصد جمعيت شهري و 76 درصد جمعيت روستايي از آن برخوردار شوند. اين در حالي است كه نگاهي به مصرف آب طي سال‌هاي اخير نشان‌دهنده روند رو به رشد و غيرقابل كمنذل آن است؛ به طوري كه در سال 1342 ميزان مصرف آب 0.57 ميليارد متر مكعب، در سال 1357 حدود 1.9 ميليارد متر مكعب، در سال 1375 حدود 4.5 ميليارد متر مكعب و در سال 1385 حدود 5.8 ميليارد متر مكعب بوده و در سال 1400 به 7.8 ميليارد متر مكعب خواهد رسيد.

نكته قابل تامل اين است كه متوسط الگوي مصرف آب در دنيا حدود 150 ليتر و در ايران 220 ليتر در شبانه‌روز است و اين يعني اين كه ما 70 درصد بيشتر از الگوي جهاني آب مصرف مي‌كنيم. افزون بر اين ميزان هدر رفت آب در شبكه بين 27 تا 30 درصد است.

كمبود بارش و بارندگي در كنار قرار داشتن ايران در منطقه خشك و نيمه خشك جغرافيايي

سال آبي جاري طبق گفته مسوولان وزارت نيرو طي چهار دهه گذشته جزو كم‌آب‌ترين سال‌ها بوده؛ به طوري كه حجم بارش‌ها به كمتر از نصف متوسط بارش سالانه كاهش يافته و حجم آب ورودي به مخازن سدها نيز با 60درصد كاهش مواجه بوده است. اين وضع شرايطي را به‌وجود آورده كه حجم آب مخازن پشت سدها كه در سال گذشته و در همين ايام حدود 25ميليارد مترمكعب بوده، به كمتر از 14 ميليارد مترمكعب رسيده و همين امر باعث شده كه نيروگاه‌هاي برق‌آبي نيز نتوانند از حداكثر ظرفيت خود بهره برده و در نتيجه با كاهش 4هزار مگاواتي توليد برق معادل10درصد توليد برق كل نيروگاه‌هاي كشور و به تبع آن خاموشي‌هاي پراكنده و گسترده - بسته به شرايط مصرف - روبه‌رو شويم.

خشكسالي و كم‌آبي؛ پيش‌بيني كارشناسان براي سال‌هاي آتي

همانطور كه گفته شد ايران از لحاظ جغرافيايي در كمربند خشك و نيمه خشك كره خاكي قرار گرفته و با توجه به اين كه كه جهان به سمت كم‌آبي پيش مي‌رود، مواجهه با وضعيت امسال براي سال‌هاي آتي نيز محتمل است. همانطور كه فتاح - وزير نيرو - گفته اگر سال آينده هم سال بي‌مشكلي از لحاظ آب باشد، ولي در سال‌هاي بعد دوباره با چنين بحراني روبه‌رو خواهيم شد. آمارها نيز مويد همين مطلب است، زيرا در طول چهار دهه اخير، 5 سال نرمال، 15 سال ترسالي و 20 سال خشكسالي را پشت سر گذاشته‌ايم.

بحث اهميت آب تا بدانجاست كه اردكانيان - مدير برنامه دهه بين‌المللي آب سازمان ملل - آب را عامل ايجاد جنگ‌هاي احتمالي ميان كشورها در آينده مي‌داند.

بنابراين موضوعي كه اكنون ممكن است براي مردم ما به دليل در دسترس بودن آن اهميت چنداني نداشته باشد، در آينده به نخستين مبحث و نگراني بين‌المللي تبديل شود و كفه ترازو را به سمت دارندگان آن سنگين كند.

هدف از آنچه كه به نگارش درآمد، نگران كردن مردم نسبت به وضعيت آب كشور نيست، زيرا طبق اعلام وزارت نيرو برنامه‌ريزي‌ با اولويت تامين آب شرب شهروندان و آن هم براي دو سال متوالي انجام شده تا در صورت ادامه روند خشكسالي در سال آبي 1388-1387 امكان تامين آب شرب مردم شهرها و روستاهاي كشور با استفاده از آب ذخيره شده در پشت سدها و نيز بهره‌گيري از برخي منابع آب زير زميني تا پايان شهريور سال 1388 فراهم شود.

به گفته نامجو - مديرعامل شركت مهندسي آب و فاضلاب كشور - مردم نبايد نگران كمبود آب باشند، زيرا ايران از دهه 50 تاكنون20 سال با خشكسالي مواجه بوده كه همواره اين بحران كنترل شده است.

ولي سوالي كه مسوولان بايد جوابگوي آن باشند اين است كه درصورت تداوم وضعيت موجود تا سه سال آينده، وضعيت به چه گونه خواهد بود؟

جيره‌بندي آب، آخرين راهكار؟

در اين رابطه نامجو جيره‌بندي آب را آخرين اقدام براي كنترل مشكلات ناشي از خشكسالي مي‌داند، ولي به راستي آيا راه ديگري براي مقابله با اين مشكل وجود ندارد؟

در اين باره باز هم نامجو، همكاري مردم به‌ويژه در زمان پيك مصرف آب را ضروري مي‌داند و اطلاع مي‌دهد كه به اين منظور آموزش مردم از طريق رسانه‌ها در دستور كار است. ولي ناگفته پيداست كه اين فرهنگ‌سازي نيز با توجه به تمام مزايايش نمي‌تواند به تنهايي در كوتاه مدت چاره‌ساز باشد.

اين در حالي است كه به علت انشعابات غيرمجاز، عدم قرائت كنتور و كنتورهاي خراب 14 درصد هدر رفت ظاهري آب وجود دارد. البته طبق گفته ملايي - مديرعامل شركت آب و فاضلاب استان تهران - ميزان هدررفت آب در كشور حدود 26.5 درصد است: "كاهش رقم فوق مستلزم اصلاح شبكه است و امسال نيز طبق تعهد بايد ميزان هدر رفت آب حداكثر به 25.5 درصد برسد. البته بايد دانست كه اين رقم صفر نمي‌شود و به طور معمول در مرز 18 و 19 درصد باقي‌ مي‌ماند."

درست است كه 90 درصد مصرف آب ايران در بخش كشاورزي، 2 درصد در بخش صنعت و 8 درصد در بخش شرب و محيط‌زيست است، ولي همانطور كه گفته شد با توجه به اهميت آب در جوامع بشري و به‌ويژه نوع شرب آن كه مستلزم صرف هزينه تصفيه و در نتيجه ايجاد تصفيه‌خانه براي اين كار مي‌شود، به نظر مي‌رسد استفاده از آب لوله‌كشي براي مصارف استحمام و شست‌وشو و آبياري ديگر توجيهي ندارد.

ضرورت تفكيك آب شرب از بهداشتي

يكي از پيشنهادات كارشناسان براي اين منظور تفكيك آب شرب از بهداشتي است تا از اين طريق آب بهداشتي صرف امور نظافتي و آب شرب تنها به استفاده شرب برسد.

در اين زمينه مسوولان وزارت نيرو عامل هزينه و افزايش مصرف را عمده‌ترين موانع پيش روي اين امر مي‌دانند.

آنان تحقق اين كار را مستلزم لوله‌كشي جديد هم‌طول لوله‌هاي موجود آب در كشور مي‌دانند تا از اين طريق بتوان آب شرب را در يك لوله و آب بهداشتي را در لوله‌اي ديگر تحويل مشتركان داد و به عبارت ديگر انجام اين كار طبق اعلام، مستلزم لوله‌كشي جديد به طول بيش از 9هزار كيلومتر است كه هزينه‌هاي زيادي را مي‌طلبد.

به گفته ملايي در تهران بيش از 9500 كيلومتر لوله‌گذاري در شبكه داريم كه لوله‌كشي مجدد براي تفكيك تصفيه آب با مخالفت نهادهايي مثل شهرداري مواجه خواهد شد كه اين كار براي سازمان آب نيز بسيار هزينه‌بر خواهد بود.

نكته اينجاست كه تفكيك آب شرب از بهداشتي لزوما نبايد به شكل لوله‌كشي جديد براي انجام اين كار باشد، بلكه اين كار مي‌تواند به اين صورت انجام شود كه آب بهداشتي در لوله‌هاي فعلي جريان داشته باشد و آب شرب به عنوان مثال در قوطي‌هاي يك‌بار مصرف (همانند آب‌معدني‌هاي موجود) به مصرف مردم برسد.

لازم به ذكر است كه در حال حاضر روزانه چيزي حدود 3ميليون متر مكعب آب فقط در تهران مصرف مي‌شود كه با درنظر گرفتن هزينه 150توماني تصفيه آن رقم بالايي خواهد شد. اين در حالي است كه رقم فوق براي كل كشور به چند برابر افزايش خواهد يافت. حال اگر اين رقم را با هزينه بسته‌بندي كردن آب شرب (قوطي‌هاي يك‌بار مصرف) مقايسه كنيم، به طور قطع با اختلاف درخور توجهي روبه‌رو مي‌شويم كه مي‌توان از آن بابت اعمال يارانه براي آب شرب بسته‌بندي شده و رساندن آن به دست مردم با قيمت پايين بهره برد.

هرچند كه به گفته نامجو - مديرعامل شركت آب و فاضلاب كشور - 70 درصد آب آشاميدني كشور از چاه تامين مي‌شود، ولي همين آب نيز براي استفاده شرب مستلزم كلرزني و ضدعفوني شدن در تصفيه‌خانه‌هاست.

البته وي ابراز مي‌كند كه آب مصرفي فضاي سبز كمتر از 50 درصد از شهرهاي كشور از آب شرب جداست. ولي پر واضح است كه حجم آب مصرفي براي فضاي سبز در مقايسه با آب مصرفي براي باغچه‌هاي منازل رقم ناچيزي است.

از سوي ديگر مسوولان بخش آب عقيده دارند كه با اين جداسازي، مصرف آب بهداشتي مشتركان افزايش خواهد يافت، زيرا با وجود دو نوع لوله‌كشي آب در منازل، تعرفه كم آب بهداشتي سبب مصرف هرچه بيشتر مردم از اين نوع آب شده و در نتيجه در مجموع مصرف آب كشور افزايش خواهد يافت كه در پاسخ بايد گفت لزومي براي كاهش تعرفه آب بهداشتي وجود ندارد، زيرا اگر آب بهداشتي نيز با تعرفه فعلي به دست مصرف كننده برسد، ديگر نگراني از بابت افزايش مصرف بي‌مورد خواهد بود.

آنچه كه واضح است، اين است كه به طور قطع انجام چنين كاري به جسارتي زياد نياز دارد، ولي در صورت اجراي آن فرهنگ استفاده بهينه از آب نيز براي مردم جا مي‌افتد؛ همان‌گونه كه در طرح سهميه‌بندي بنزين نيز با چنين رويكردي مواجه هستيم. البته با اين تفاوت كه آب براي زندگي بشر بسيار حياتي‌تر از سوخت است.

ناگفته نماند كه وزارت نيرو نيز در حال بررسي اين طرح است، به طوري كه طبق گفته زرگر - معاون وزير نيرو در امور آب و آبفا - مطالعات جداسازي آب شرب از بهداشتي صرفه‌ در 10 شهر بزرگ كشور در حال انجام است كه تا 4 ماه آينده نتيجه‌ آن مشخص مي‌شود.

گزارش از: خبرنگار ايسنا حسين غلامي

انتهاي پيام
جمعه 24 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 180]