واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: دانش - کپیرایت ایبوکها را چگونه باید تعریف کرد تا مشکلات صنعت موسیقی دیجیتال، دامن کتابهای دیجیتالی را نگیرد؟ در بخش اول این مطلب که روز گذشته منتشر شد، خواندیم که کتابخوانهای الکترونیکی یا همان ایریدرها، به واسطه سبکی، فناوری برتر و توانایی ذخیره حجم انبوه اطلاعات، گزینه مناسبی برای جایگزین کردن کتابهای درسی در مقطع دانشگاه و شاید دورههای آموزش عمومی است. اما ابعاد کوچک، دشواری در نمایش تصاویر رنگی و امکانات محدود، موانع عمده بر سر رواج این ابزارهای جدید است. در مطلب پیشرو، به دیگر مشکلات پیشروی کتابخوانهای الکترونیکی میپردازیم: انقلاب کیندلولی ابداع یک دستگاه مفهوم دیگری هم دارد. اینترنت تغییرات دردناکی را برای صنعت موسیقی به همراه آورد. این صنعت تا پیش از ظهور اینترنت بر فروش محتوای موسیقی روی یک رسانه فیزیکی، مانند سیدی یا نوار تکیه داشت. آیا دستگاههای بهتر هم بلای مشابهی را بر سر صنعت نشر کتب درسی خواهند آورد؟ ناشران کتاب نیز مانند صنعت موسیقی، تمایلی به قرار دادن محتوای تولید شده روی شبکه نداشتند، چون از دزدی ادبی و احتمال اینکه این کار میزان فروش کتابهای سنتی کاغذی آنها را کم کند، هراس داشتند. اگر اکنون آنها به این کار علاقهمند شدهاند، تا حد بسیار زیادی به این دلیل است که این نگرانی آنها با درک مسئله دیگری جبران شده است و آن، اینکه فهمیدهاند کتابهای درسی الکترونیک میتوانند راهی برای مقابله با بزرگترین تهدید در مقابل منافعشان نشان دهد: بازار بزرگ کتابهای دست دوم. به لطف وجود اینترنت، آنچه روزی تنها در اختیار کتابفروشیهای محلی فروش کتاب دست دوم بود، امروزه بدل به یک بازار بینالمللی آنلاین گسترده و پیچیده شده است. به گفته اسپوزیتو، در ایالات متحده امریکا بازار کتابهای درسی نو، رقمی در حدود 5.5 میلیارد دلار تخمین زده میشود؛ ولی بازار کتابهای دست دوم که به موازات آن برقرار است نیز تقریبا یک سوم این رقم را به خود اختصاص میدهد. ناشران امیدوارند با پایین آوردن قیمت کتابهای الکترونیک بتوانند بازار کتابهای دست دوم را از میان بردارند، چراکه در حال حاضر هیچ سودی از این بازار عاید آنها نمیشود و فروش ویرایش الکترونیکی کتابهای درسی در هر ترم؛ که میتواند با بهروز رسانیهای منظم نیز همراه باشد؛ جای چاپ ویرایش جدید کتابهای درسی را خواهد گرفت. ولی به عقیده اسپوزیتو، اشتیاق ناشران برای کتابهای درسی الکترونیک، در حد محدودی باقی خواهد ماند. «فروش کتابهای درسی الکترونیک، بازار بسیار بزرگی برای ناشران است و نمیتوان آن را نادیده گرفت. ولی ناشران علاقهای به خروج از بازار کتابهای کاغذی ندارند، چرا که بیش از 90 درصد از فروش آنها را تشکیل میدهد». این دفاع از کتابهای کاغذی را میتوان از نسخههای الکترونیکی ارائه شده آنها دریافت، که معمولا رونوشت الکترونیکی کتابهای چاپ شده کاغذی است، و به طور آنلاین به دانشجویان فروخته میشود. این نسخهها معمولا تنها پایهایترین کاربریها را در خود دارد، مانند چاپ، علامت گذاری روی یک قسمت و حاشیهنویسی الکترونیکی در کنار یک پاراگراف. ولی بزرگترین بازار کتابهای درسی آن هم با فاصله زیاد، ایالات متحده است و شرکتهایی که بتوانند در این بازار پیروز شوند، معمولا بازار جهانی را نیز به چنگ میآورند. به همین دلیل در همین جا است که تکامل مدلهای تجاری کتابهای درسی الکترونیک شکل میگیرد. بزرگترین بازیگر در این میان، کنسرسیوم در بلمونت کالیفرنیا بهنام کورساسمارت است. این کنسرسیوم توسط پنج ناشر بزرگ ایجاد شده که روی هم رفته 85 درصد از بازار جهانی کتابهای درسی چاپ شده را در اختیار دارند. این شرکتها عبارتند از: پیرسون؛ کنگیج لرنینگ؛ مکگراو هیل؛ جان وایلی اند سانز؛ و بدفورد، فریمن اند روث پابلیشینگ گروپ. شون دیواین، مدیرعامل کورساسمارت میگوید: «ما برای اولین بار، حجم عظیمی از کتابهای درسی را در کنار هم و در یک پلتفورم مشترک جمع و عرضه کردهایم». کورساسمارت، کتابهای درسی الکترونیکی را به قیمتی در حد نصف ویرایش کاغذی آنها میفروشد و تاکنون نیز تقریبا 5800 عنوان کتاب درسی الکترونیکی را در وبسایت شرکت عرضه کرده است. این میزان تقریبا یک سوم عناوین کتابهای درسی محبوب در تمام جهان را شامل میشود. دانشجویانی که کتابها را میخرند، موظف به تبعیت از قوانین مدیریت حقوق دیجیتال هستند. تاریخ اعتبار کپی خریداری شده توسط آنها در پایان ترم سپری میشود، و بعد از آن دیگر قابل دسترسی نیست. مدیریت حقوق دیجیتال کورساسمارت همچنین دانشجویان را از انتقال کتاب دانلود شده روی یک کامپیوتر به دستگاه دیگر منع میکند، پرینت را به حداکثر ده برگ در هر بار محدود میکند، و اجازه میدهد که کل کتاب تنها یک بار پرینت شود. خرید عمدهبا این وجود، به ادعای دیواین، خرید کتابهای درسی الکترونیک از کورساسمارت توسط دانشجویان با شتاب در حال افزایش است. نظرسنجی بهمنماه گذشته در دانشگاه ایالتی میسوری نشان داد که اگر تمام شرایط برابر باشد، نیمی از دانشجویان کتابهای کاغذی را ترجیح میدهند و تقریبا یکچهارم آنها کتابهای الکترونیکی را؛ در حالی که یک چهارم باقیمانده نظر خاصی در این مورد ندارند. ولی هنگامی که از آنان پرسیده شد اگر بخواهند خودشان کتاب را بخرند، کدام یک را انتخاب میکنند؛ تقریبا 80 درصد از دانشجویان گفتند که کتاب الکترونیکی را به دلیل ارزانتر بودن انتخاب میکنند. تستهای در حال انجام روی کتابهای الکترونیکی کورساسمارت که در سیستم دانشگاهی اوهایو در حال انجام است، نشان داد که آنها هزینهها را برای دانشجویان پایین میآورند ( دانشجویان در ایالات متحده به طور متوسط سالیانه 900 دلار معادل نهصد هزار تومان خرج خرید کتابهای درسی چاپی میکنند) و عملکرد درسی دانشجویان استفاده کننده از آنها نیز کاملا مشابه زمانی است که از کتابهای چاپی استفاده میکردند. این نتیجهگیری را پیتر مورای، رئیس اجرایی توسعه خدمات جدید در شبکه اطلاعاتی و کتابخانهای اوهایو، واقع در کلمبوس اوهایو بیان داشت. این شبکه به سیستم دانشگاهی اوهایو در این پروژه کمک کرده است. از سوی دیگر، ائتلافی از گروههای دانشجویی در ایالات متحده که برای پایین آمدن قیمت کتابها تلاش میکنند، فکر میکنند که دانشجویان در حال سرکیسه شدن هستند؛ و از آن مهمتر اینکه هزینه "اجاره" یک فایل الکترونیکی خیلی بالا است، در حالیکه هزینه خیلی کمی برای ناشر دارد. در حقیقت، اگر یک کتاب درسی الکترونیک به طور متوسط قیمتی نصف ویرایش چاپی آن داشته باشد، میزان صرفهجویی واقعی خیلی کمتر است؛ چون خریداران یک کتاب چاپی نو تقریبا همین مقدار را با فروش دوباره آن به دست میآورند و دانشجویان سالهای بعد، یک کتاب استفاده شده را به قیمت مشابه یا کمتر از نو میخرند. هگارتی معتقد است پرداخت نیمی از قیمت یک کتاب چاپی برای اجاره ویرایش الکترونیکی آن، در حالی که خیلی زود اعتبارش تمام میشود، «بیش از حد گران» است. او میگوید به جای اینکه دانشجویان را رها کنیم تا مانند افراد بیپناه در این بازار عمل کنند، باید دانشگاهها یا ائتلافی از دانشگاهها قدم به میان بگذارند و از ظرفیت خود برای خرید عمده استفاده کنند تا بتوانند با چانه زدن با ناشران، قیمت را برای استفاده از کتابها در محل دانشگاه پایین بیاورند؛ درست مانند کاری که خیلی از دانشگاهها برای ویرایش آنلاین بسیاری از مجلات علمی انجام میدهند. کتابهای درسی الکترونیکی را که به این روش خریداری شوند، میتوان برای استفاده در محل دانشگاه مجانی کرد، یا به صورت هزینه ثابتی که در هزینههای شهریه دیده شده است، در نظر گرفت. او میگوید: «مدل برنده شامل حق امتیاز محتوا خواهد بود که تا حد زیادی شبیه امتیاز استفاده از مواد در آزمایشگاهها است، اساتید فرمها را امضا خواهند کرد و دانشجویان، آنها را به طور الکترونیک از کتابخانه خارج میکنند، همانگونه که برای کتابهای چاپی انجام میشود». کلوت نیز از چنین طرحی استقبال میکند. دانشگاه ایالتی نورثوست میسوری در حال حاضر تقریبا 800 هزار دلار در سال برای دهها هزار نسخه چاپی از کتابهای درسی هزینه میکند. دانشگاه این کتابها را به دانشجویان اجاره میدهد و 80 تا 90 دلار در هر ترم برای تهیه کتابها از دانشجویان میگیرد. او فکر میکند که استفاده از یک مدل اجازه استفاده از کتابهای الکترونیک در محل دانشگاه، میتواند دست کم این هزینه را برای دانشجویان به نصف کاهش دهد. پروژه ملی نظارت بر کتابهای الکترونیک در انگلستان در حال آزمودن مدلی مشابه مدل پیشنهادی فوق است. این پروژه امتیاز 36 عنوان کتاب را در حوزههای بازرگانی و مدیریت، مهندسی، پزشکی و علوم رسانه از سپتامبر 2007 / شهریور 1386 تا آگوست 2009 / مرداد 1388 به مبلغ تقریبی یک میلیون دلار گرفته و آنها را رایگان در اختیار تمام دانشگاههای انگلستان قرار داده است. لیان ارنی، رئیس گروه جمعآوری اطلاعات کمیته سیستمهای اطلاعاتی پیوسته اعتقاد دارد که این، آینده است. این کمیته که در لندن مستقر است و هدایت این پروژه را بر عهده دارد، توسط هیئتمدیره صندوق حمایتی تحصیلات تکمیلی انگلستان دایر شده تا با توسعه نوآوریهای فناوری، به آموزش کمک کند. بخش پایانی این مطلب را فردا پیگیری کنید. نیچر، شماره 7238- ترجمه: مجید جویا
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 315]