جايگاه مفاهيم ديني در موج نو سينماي ايران / 27جهانگير الماسي:نگاه شهودي به آموزه‌هاي اسلامي را جايگزين برخورد مبلغ‌گونه در سينما كنيم

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: جايگاه مفاهيم ديني در موج نو سينماي ايران / 27جهانگير الماسي:نگاه شهودي به آموزه‌هاي اسلامي را جايگزين برخورد مبلغ‌گونه در سينما كنيم
گروه هنر: اشتباه بزرگ در سينماي ديني در ايران اين است كه در ساخت آثار چهره يك مبلغ را براي خود ترسيم مي‌‌كنيم، در حاليكه اگر با نگاه ايماني و شهودي به آموزه‌هاي اسلامي در سينما توجه كنيم، محصولمان ارجمند‌تر خواهد شد و جنبه تبليغي نيز خواه‌ناخواه حاصل خواهد شد.
«جهانگير الماسي» بازيگري است كه پرورش‌يافته سينماي انقلاب است. اين هنرمند كه اولين كارش را در سينما با فيلم «ريشه در خون» شروع كرد در كنار فعاليت سينمايي به عنوان منتقد هنري و نويسنده در زمينه‌هاي تحقيق در فلسفه هنر شرقي و تاريخ مذهب در مطبوعات نيز فعاليت كرد.

تدريس در دانشگاه‌ها و مدارس، عضويت در كميته‌هاي انتخاب فيلم فجر، كميته انتخاب انجمن جوانان ايراني و انجمن فيلم داخلي جوانان، عضو كميته انتخاب جشنواره دوسالانه ميراث ايراني و داوري در جشنواره يونيكا 1994 و ... از ديگر فعاليت‌هاي اين هنرمند به شمار مي‌آيد.

اين بازيگر در گفت‌و‌گويي دوساعته با خبرنگار خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) درباره «جايگاه مفاهيم ديني در موج نو سينماي ايران» به بحث نشست كه گفت‌و‌گوي زير حاصل اين تلاش است.

«الماسي» در مطلع بحث خود درباره بحث مورد نظر اظهار داشت: سينماي ايران به عقيده من در سال‌هاي پاياني دهه چهل با فيلم‌هايي نظير «خانه خدا» جلال مقدم به حوزه معرفت ديني نزديك شد هر چند پيش از آن در فيلم‌هايي كه نمونه بارز آن آثار «فردين» است سينما با گزار‌ه‌هاي ديني آشنا بود.

وي ادامه داد: «از آموزه‌هايي‌ كه در سينماي فيلم‌فارسي به عنوان شاخصه‌هاي ديني مي‌توان نام برد توجه به سنت جوانمردي است كه بيشتر مي‌توان آن را تربيت ديني دانست.

بنده به شخصه مي‌پسنديدم كه بازيگري همچون «فردين» از تشك كشتي فرهنگي را با خودش وارد سينما كرد كه فتوت شاخصه‌ بارز آن بود. جوانمردي كه حيا را به مردان گوشزد مي‌كرد».

اين مدرس سينما در تكميل توضيح خود گفت: اما به واسطه اصالت نداشتن چنين حركت‌هايي در ادامه شاهد بوديم كه آن رويكرد ابتدايي در فيلم‌فارسي راه خود را گم كرد، چراكه پرداختن به مفاهيم ديني؛ صرفا به معناي توجيه جنبه‌هاي اخلاقي نيست.

خبرنگار ايكنا در اين بخش از گفت‌و‌گو سوال كرد كه ضعف‌هاي رايج در سينماي دهه چهل و حتي موج نو دهه پنجاه سينماي ايران در پرداختن به مفاهيم ديني به چه دلايلي است؟

اين هنرمند جواب داد: وقتي كه ما از سينما بهره مي‌بريم براي نزديكي به آموزه‌هاي ديني، هم بايد به دين نزديك باشيم و هم مطلع از سينما، زيرا تنها مومن بودن در اين راه شرط كافي نيست به همين دليل است كه دهه چهل و پنجاه هر كدام به نحوي در پرداختن به مفاهيم ديني داراي كاستي بودند، حال اين نقصان گاهي در ناآشنايي با دين بود و در زماني ديگر ناآشنايي با سينما.

وي ادامه داد: متاسفانه بعد از انقلاب نيز هنر و سينماي ما به واسطه برخورداري از يك جامعه ديني، پرداختن به دين را به شكلي سفارشي پيش گرفت به شكلي كه معرفت ديني سازندگان آن نيز در اين حوزه گرفتار آمد.

الماسي به شيوه رايج شده استفاده از دين در موج نو سينماي ايران اشاره كرد و گفت: اصولاً اينگونه باب شده كه اگر سينما بخواهد به دين، خصوصاً اسلام نزديك شود يا بايد در قالب روايت تاريخي به گونه‌اي عمل كند كه با انديشه‌ها و ايدئولوژي ديني نزديكي ندارد و يا اينكه در حوزه‌اي در قالب پيش از كلاسيك با نمايش طبيعت، وهم، راز به دين بپردازد كه من با هر دوي اين دو نگاه مخالف هستم.

كارشناس ارشد رشته حقوق و روابط بين‌الملل در توضيح بيشتر اعلام كرد: سينما به عقيده من ابزاري است كه تعقل و تخيل در آن به موازات هم حركت مي‌كند به همين دليل پرداختن به مفاهيم ديني به خصوص اسلام مستلزم دارا بودن هر دو شرط است.

وي نگرش خود را از اسلام در سينما اينگونه تشريح كرد: دين اسلام از طريق ابلاغ رفتارها و تحليل رفتارهاي انساني سعي مي‌كند از مومنان به دين انسان بسازد، به ويژه كه قرآن كريم توصيه‌هايي در عمل به آموزه‌هاي اسلامي دارد كه توجه به آنها مي‌تواند رازهايي را براي ما مكشوف كند.

بازيگر فيلم «هبوط» به گرايشات خود در شناخت معرفت اسلامي اشاره و تصريح كرد: من در حوزه معرفت اسلامي به رساله «حي‌بن‌يقظان»، نقد و نظر «بوعلي سينا» به ويژه تفكر حكيم «سهروردي» گرايش دارم به گونه‌اي كه با سيري در انديشه‌هاي سهروردي اين تصور در ذهنم شكل مي‌گيرد كه اين حكيم با ابزار هنري چون سينما به خوبي آشنايي داشته است.

اين بازيگر توجه به آموزه‌هاي اسلامي را در سينماي غرب بيشتر از داخل دانست و اظهار داشت: گوشه از توجه به آموزه‌هاي اسلامي در سينماي غرب، هر از گاهي سبب ساخت اثري شاخص مي‌شود كه نمونه بارز آن را مي‌توان در سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» ساخته پيتر جكسون يافت كه سرشار از نگاه ديني و حتي اسلامي است.

خبرنگار ايكنا در اين بخش از گفت‌وگو متذكر شد: اما تا آنجا كه من در نقد‌هاي سينمايي خواندم اين اثر برداشتي از كتاب مقدس خودشان است.

الماسي اينگونه جواب داد: اين كتاب مقدس كه از آن نام برده مي‌شود همان اسلام شيعي است، حتي به وضوح مي‌توان ديد كه اسامي به شدت به نام‌هاي ايراني شبيه است. همينطور باور جن در اين اثر به شدت از تفكر شيعي وام گرفته است.

وي توضيح خود را با مثالي ديگر تكميل كرد و گفت: در فيلم «دروازه نهم» رومن پولانسكي نيز شاهديم كه نگاه به جهان، نظم هستي و حيات حي به شدت وام‌دار تفكر اسلامي است.

بازيگر فيلم «شبه كژ‌دم» سينماي ايران را در بهره‌وري در اصول شيعي ضعيف دانست و اظهار داشت: اصول دين به راي ما شيعيان پنج اصل است كه به واسطه ضعف تكنيكي در سينما پرداختن به سه اصل اول در قالب فيلم به هيچ وجه امكان‌پذير نيست.

وي ادامه داد: جدا از ضعف تكنيكي اشتباه بزرگ در ساخت فيلم ديني در كشور ما اين است كه ما در ساخت آثار ديني، چهره يك مبلغ را براي خود ترسيم ‌كنيم درصورتيكه تبليغ دين حوزه مختص خود را طلب مي‌كند.

بازيگر فيلم «سهراب» افزود: اگر ما با نگاه ايماني و شهودي به آموزه‌هاي اسلامي در سينما توجه كنيم، محصولمان ارجمند‌تر خواهد شد در ضمن بايد اين نكته را نيز متذكر شد كه اگر اصول مورد نظر در سينما لحاظ شود جنبه تبليغي خواه‌ناخواه حاصل خواهد شد.

وي همچنين الگوبرداري غرب از آموزه‌هاي اسلامي را تنها محدود به هنر يا سينما ندانست و تصريح كرد: تعمق غرب در اصول اسلامي تنها در هنر خلاصه نمي‌شود، بلكه اين وامگيري به ادبيات كهن ما نيز تعميم پيدا مي‌كند، همانطور كه «دانته» در كتاب «كمدي الهي» خود به شدت از «ارداويراف‌نامه» ايراني وام گرفته است؛ كتابي كه در 2000 سال پيش نگاشته شده و داستان سفر يك موبد زرتشتي به دوزخ، بهشت و جهنم را بيان مي‌كند.

سينما اگر خواهان تعمق در آموزه‌هاي اسلامي است بايد ملاك «انتخاب» را به وضوح در آثارش لحاظ كرد، چراكه هنگامي كه بحث انتخاب پيش مي‌آيد مسلماً تعقل نيز در آن نقشي چشمگير پيدا مي‌كند.

براي درك بهتر مطلب فوق بايد بگويم كه استفاده نابجا از تقدس حتي در برخي مواقع راه به سوي شرك مي‌برد، همانگونه كه عرب جاهلي از سنگ‌هاي كعبه براي خود بت درست كرد؛ نگاهي كه در بخشي از آثار سينمايي ما نيز به چشم مي‌خورد.

ادامه دارد...
چهارشنبه 22 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 197]