آيا اختصاص تنها يك ماده از ‌٢٠٣ ماده قانون كار به كار كودك كم نيست؟

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /‌٢٣خرداد؛ روز جهاني مبارزه با كار كودك/ آيا اختصاص تنها يك ماده از ‌٢٠٣ ماده قانون كار به كار كودك كم نيست؟

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: كار و اشتغال

سال‌هاست كه هميشه شب‌هاي اينجا شلوغ‌تر از روزهاي آن است، اينجا ميدان بهمن تهران يا همان كشتارگاه سابق است كه شب‌هايش براي خيلي‌ها محل تفريح و شام‌خوردن است و براي خيلي‌هاي ديگر مكان كسب درآمد! پسري شش ساله كه براي فروش يك فال 100 توماني بايد دست به دامان هر مرد و زني شود؛ پسري 10 ساله كه آدامس مي‌فروشد؛ سراج 12 ساله و يا حفيظ الله 13 ساله كه آن‌ها هم فال‌فروش هستند، هر چهار نفر شب‌هاي ميدان بهمن را تنها براي كسب پول دوست دارند؛ يك گروه كاري چهار نفره كه از همين سنين كم، كار را شروع كرده‌اند و يا شايد هم تمرين كارگروهي و يا شايد هم خوداشتغالي را!

به گزارش خبرنگار كار و اشتغال خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، طبق ماده 79 قانون كار؛ "به‌كار گماردن افراد كمتر از 15 سال تمام ممنوع است". وقتي سنين اين بچه‌ها را كه مرور مي‌كنيم كاملا مشهود است كه اصلا در اينجا قانون كار معنايي ندارد، در ضمن اين بچه‌ها انگار به‌كار گمارده نشده‌اند، بلكه خود با پاي خود براي كار به ميدان بهمن‌ مي‌آيند كه البته يكي از كارگرهاي اين جگركي‌ها آن‌ها را هرشب از محل زندگي آن‌ها (محله پاسگاه) تا ميدان بهمن همراهي مي‌كند.

باز هم قانون كار را ورق مي‌زنيم، ديگر قانوني كه بتوان گفت با كار كودك در ارتباط است وجود ندارد، اما در ماده 84 اين قانون آمده: "در مشاغل و كارهايي كه به‌علت ماهيت آن يا شرايطي كه كار در آن انجام مي‌شود براي سلامتي يا اخلاق كارآموزان و نوجوانان زيان‌آور است، حداقل سن كار 18 سال خواهد بود." شايد اين جملات هم در مورد اين كودكان صدق نكند و اصلا خنده‌دار باشد، اما با وجود اين وقتي قانون كار براي كارهايي كه سلامتي اخلاق كودكان در آن‌ها در خطر است را براي افراد بالاي 18 سال دانسته، پس چگونه كودكي شش ساله مي‌تواند بدون هيچ ضابطه و قانوني در اين ميدان بهمن كه نه‌تنها اخلاق بلكه جان او هم در خطر است، كار كند.

نظارت بر اين‌گونه مكان‌ها كه اين كودكان به‌صورت غير رسمي كار مي‌كنند نيز موضوع قابل توجهي است كه به اندازه كاهي به آن توجه نشده است. نظارتي كه بتواند حداقل اين كارها را بشناسد و در مرحله بعد در ساماندهي آن‌ها اقداماتي انجام دهد.

قانون كار را هم اگر بيشتر بررسي كنيم ديگر هيچ ماده‌اي وجود ندارد كه مرتبط با كار كودك باشد، شايد اين به آن دليل است كه در سال 69 كه قانون كار كشور را تدوين مي‌كردند، اصلا كار كودكي وجود نداشت اما اكنون ديگر شرايط فرق كرده‌ است، اكنون ديگر كودكان شش و 10ساله براي به‌دست آوردن شبي دو هزار تومان تا پاسي از شب كار مي‌كنند؛ اكنون ديگر كودكاني 12 و 13 ساله به‌دليل سه سال كار مستمر در يكي از ميدان‌هاي جنوب شهر با بيشتر مغازه‌داران اين محل آشنا هستند؛ سه سال كار كردن؛ بدون هيچ امنيتي! اكنون ديگر اين كودكان كار علت كار خود را اين‌گونه مي‌گويند: «ما هم مثل بقيه كساني كه كار مي‌كنند اين موقع شب اينجا كار مي‌كنيم.» و وقتي حرف از نگراني پدر و مادرشان مي‌زني، جواب مي‌دهند كه «ما هم بابا و هم مامان داريم ولي نگران ما نيستند، اصلا چرا بايد نگران ما باشند؟ آن‌ها كار مي‌كنند و ما هم كار مي‌كنيم، اصلا خودشان به ما مي گويند كه كار كنيد.» شايد افغاني بودنشان عامل خوبي باشد براي شانه‌خالي‌كردن مسوولان از ساماندهي كردن آن‌ها، اما به هرحال آن‌ها در ايران و كشور ما زندگي مي‌كنند و از طرفي ديگر چون يكي از پدر يا مادرشان ايراني هست، خود را ايراني مي‌دانند و چه بسا خيلي از آن‌ها حتي در ايران به‌دنيا آمده‌اند.

اين چهار كودك كار، نمادي از كودكان كار كشور هستند كه تعدادشان به‌خصوص با آمدن تابستان بيشتر مي‌شود؛ كودكاني كه بدون هيچ امنيتي در مكان‌هاي مختلف كشور كار مي‌كنند؛ يكي با ترازو، يكي با جعبه آدامس، يكي با فال‌ و ....

* كار كودك در ايران به‌صورت خانوادگي وجود دارد نه بيگاري

وي با تاكيد بر اينكه كار اجباري قانونا در ايران منع شده‌ است، مي‌افزايد: در قانون كار ايران، آمده ‌است كه به‌كارگيري افراد كمتر از 15 سال ممنوع است و در حقيقت به‌صورت رسمي در ايران كار كودك نداريم.

عبدالله طاهري ـ عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي ـ نيز در گفت‌وگو با ايسنا در اين مورد اظهار مي‌كند: در مقاوله‌نامه‌هاي بين‌المللي كه ايران هم آن‌ها را پذيرفته، اصلا كار كودك منع شده ‌است.

او سن كار كودك را در جهان را زير 16 سال عنوان كرده و اضافه مي‌كند: اگر هم افراد زير 16 سالي در كارگاهي حضور داشته باشند تنها به‌عنوان كارآموز خواهند بود.

* در ايران بيگاري كشيدن از كودك وجود ندارد؟

همچنين ولي الله صالحي ـ نماينده كارگران در شوراي عالي كار ـ در مورد كار كودك در ايران به ايسنا مي‌گويد: كار كودك در كشور ما به نوع‌هاي مختلفي وجود دارد كه يكي از آن‌ها كار به‌صورت خانگي است كه در مقابل كودك، ‌مزدي دريافت نمي‌كند.

وي با بيان اينكه كار كودك در قانون كار كشور ما مورد توجه قرار گرفته ‌است، اذعان مي كند: در كشور ما كار كودك به آن شكلي كه به حالت استثمار باشد ديده نمي‌شود ولي به هر حال در نوع‌هاي مختلف وجود دارد.

از گفته‌هاي اين كارشناسان نيز كاملا مشخص است كه به اعتقاد آن‌ها اصلا در ايران هيچ كودكي به بيگاري كشيده نمي‌شود، اما آيا اين بيگاري تنها مربوط به كارگاه‌هايي است كه در آن كارفرما، كودك را به‌زور، به كار مي‌گمارد؟ آيا اينكه كودكي شش ساله در محلي از جنوب شهر تهران براي به‌دست آوردن دو هزار تومان پول تا پاسي از شب فال فروشي‌ مي‌كند، بيگاري نيست؟

* كار كودك يك آسيب اجتماعي است

رمضان‌ لطفي ـ رييس فرهنگسراي كار ـ نيز در مورد كار كودك به ايسنا مي‌گويد: كار كودك از ديرباز به عنوان معضل اجتماعي مطرح بوده و از زمان راه‌اندازي سازمان ILO نيز اين موضوع مورد توجه اين سازمان قرار گرفته بود.

وي تصريح مي‌كند: در كشور ما بعضي از كودكان بدون هيچ مزدي كار مي‌كنند و تعدادي ديگر براي تحصيل و از سوي ديگر برخي از كارفرمايان به‌دليل نبود يك قوانين خاص از كودكان كار مي‌كشند و سوء استفاده مي‌كنند.

اين گفته‌هاي لطفي نشان مي‌دهد كه اوضاع كار كودك در كشور ما آن‌قدر هم طبق نظرات كارشناسان ديگر مطلوب نيست و اين سوال كه بيگاري كشيدن از كودك در ايران وجود ندارد، پررنگ‌تر مي‌شود. البته نبود و كمبود قانوني مرتبط براي كار كودك در قانون كار كشورمان نيز با اين حرف‌هاي او بيشتر حس مي‌شود.

رييس فرهنگسراي كار در ادامه كار كودك را يك آسيب اجتماعي بزرگي مي‌داند و مي‌گويد: بايد همكاري بين دستگاه‌ها صورت گيرد و شرايط براي ارائه آموزش به كودكان كار فراهم شود.

وي اذعان مي‌كند: در حال حاضر سازمان بهزيستي است كه بيشتر به اين مساله كاركودك مي‌پردازد و اين در حالي است كه بايد دستگاه‌هاي بيشتري براي اين كار همكاري كنند.

لطفي يكي از عوامل به‌وجود‌آورنده كار كودك را فقر عنوان كرده و متذكر مي‌شود: بعضي از كودكان براي تامين معشيت خود به‌اجبار كار مي‌كنند.

وي در مورد آمار اين كودكان كار مي‌افزايد: به دليل اينكه اين كودكان به‌صورت غيررسمي كار مي‌كنند، بنابراين آمار خاصي در اين زمينه وجود ندارد و ضوابط و قوانين آن‌ها نيز به‌صورت غير رسمي است.

به گزارش ايسنا به اعتقاد كارشناسان از آن‌جايي كه كار كودك يك مسئله جهاني است و تنها در كشور ما وجود ندارد و آسيب‌هاي اجتماعي و اقتصادي و... مي‌تواند در كشورها به‌وجود آورد، بنابراين تنها يك ماده از 203 ماده از قانون كار را به آن اختصاص‌دادن بسيار كم است و از آن بدتر اين‌كه در همين يك ماده نيز تنها صورت مساله پاك شده و كار را براي افراد زير 15 سال منع كرده ‌است، اين در حالي است كه كار كودك به هر ترتيب در كشور ما برخلاف اواخر دهه 60 كه قانون كار در آن زمان تدوين شده بود وجود دارد و اين را مي‌طلبد كه موادي جديد براي رفع اين مشكل و يا حتي ساماندهي كردن اين كودكان كار به قانون كار اضافه شود تا با اين كار، حتي كار كودك از شكل يك آسيب اجتماعي و معضل، چه‌بسا براي اين قشر ارزش محسوب شود و كودكاني كه واقعا به پولي براي تامين معيشت خود نياز دارند در يك قالب و چارچوب تعريف شده براي كارهاي خيلي سبك در نظر گرفته شوند.

از سويي ديگر آموزش به اين كودكان كار نيز به‌يقين مي‌تواند بسيار اثرگذار باشد تا اين كودكان انجام هركاري را به‌صورت صحيح آن بياموزند تا با اين كار از نظر امنيتي و ايمني كار نيز تامين شوند و علاوه بر اين نظارت بر كودكان كاري كه طبق قانون ساماندهي مي‌شوند نيز موضوع مهمي است كه نبايد مسوولان آن را فراموش كنند.

انتهاي پيام
چهارشنبه 22 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 415]