دستاوردهاي دولت نهم در عرصه سياست خارجي

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
دستاوردهاي دولت نهم در عرصه سياست خارجي

سياست خارجي کشورها يکي از ارکان سياسي و ابزارهاي مهم محافظت کننده منافع ملي است. سياست خارجي در هدف معطوف به سلسله ارزش هاي ملي تحت عنوان هويت و مصلحت و در روش معطوف به ارتباطات، اطلاع رساني، روشنگري، توافق و تعهدات حقوقي است که تحت عنوان ديپلماسي شناخته مي شود. دولت نهم در تنظيم و جهت گيري مناسبات و روابط خارجي خود به چند اصل اساسي اتکار دارد. عدالت در روابط بين الملل، مهرورزي، پايداري بر اصول، توسعه متوازن و برابر روابط با ديگر کشورها، توسعه عضويت در نهادهاي اقتصادي، سياسي و امنيتي، منطقه اي و جهاني، مقابله با تک قطبي گرايي و سياست خارجي چند جانبه گرا از اهم آن اصول است. اين نوشتار که به مناسبت هفته دولت تهيه شده با هدف تبيين مولفه هاي کارآمدي سياست خارجي دولت جمهوري اسلامي ايران به مرور اجمالي دستاوردها و رويکردهاي دولت نهم در بخش هاي ذيل مي پردازد: الف) تداوم گفتمان مقاومت در برابر هژموني غرب: ديدگاه اصلي غرب و آمريکا نسبت به جمهوري اسلامي ايران، عدم پذيرش آن به عنوان کشوري مستقل، مسوول و بازيگري مهم در عرصه تعاملات منطقه اي و جهاني بوده و تمام سياست هاي خرد و کلان آنها در قبال کشورمان ناشي از اين ديدگاه غيراصولي و غيرواقعي بوده است به گونه اي که آمريکا با شعار حمايت از دمکراسي، با صراحت از تغيير رژيم در يکي از مردمي ترين و دمکراتيک ترين حکومت هاي منطقه و جهان سخن مي گويد. گفتمان مقاومت در برابر هژموني غرب، پايداري براي احقاق حقوق اوليه کشور، حفظ اصول و ارزش هاي اسلامي و امنيت ملي و نهايتا دفاع از حق برخورداري عادلانه از دانش و امکانات اتمي در عرصه خارجي حاصل نگرش و گفتمان اسلامي در داخل است که بر عدالت، صلح، امنيت، اصولگرايي و واقع بيني تکيه دارد و سعي بر استفاده هر چه بيشتر از ابزارهاي علمي در سياست سازي و تمدن سازي داشته است. ب)‌ اتخاذ ديپلماسي فعال: منطقه حساس خاورميانه متاثر از فضاي تحميلي و رويکرد يک جانبه قدرت هاي فرامنطقه اي و نيز به علت به هم پيوستگي عميقي که از لحاظ ساختار و موضوعي با نظام جهاني دارد، دچار يک نوع سردرگمي گفتماني و مهمتر از آن فقدان يک نظريه کلي غالب (پارادايم) است. جمهوري اسلامي ايران نيز با در پيش گرفتن سياستي فعال و غير انفعالي در ارتباط با مسايل منطقه اي، پاسخ هاي متناسبي را در نظر و عمل ارايه کرده است. اين پاسخ ها که به علت جلوگيري از اطاله کلام از ذکر جزييات آنها خودداري مي شود، در دو محور اصلي عبارتند از: 1)‌ راهبرد تغيير وضعيت از متهم به مدعي، 2)‌راهبرد مقاومت و پايداري به جاي عقب نشيني، پ) مهندسي ديپلماسي هسته اي و گفتمان تهديد: براي اينکه سياست خارجي همواره به نتايج مطلوب خود رهنمون باشد، بايد اصول و مباني آن روشن و به صورت عملي تبيين گردد. رهبر معظم انقلاب اين اصول را در سه اصل عزت، حکمت و مصلحت ترسيم کرده اند. سياست خارجي دولت جمهوري اسلامي ايران با تکيه بر اين مفاهيم و در دولت نهم با تعيين خط مشي هاي جديد مناسب شرايط زماني شکل گرفته است. سياست خارجي دولت نهم با فضاي پيچيده اي روبرو بود زيرا از يک سو، مساله پرونده هسته اي و مناقشات جهاني بر سر آن قرار داشت و از سوي ديگر، خود را با الزامي در تغيير خط مشي اجرايي در مذاکرات هسته اي و تغيير در نحوه پيگيري حقوق ايران در اين پرونده مواجه مي ديد. سياست هسته اي جمهوري اسلامي ايران که در سال 2018 جمعيت آن از مرز يکصد ميليون نفر خواهد گذشت، به رابطه ضروري ميان عدالت و امنيت سياسي و اقتصادي و از جمله امنيت انرژي توجه دارد. در دو سال و نيم گذشته، دولت سعي خود را مبذول داشت تا با همه عناصر نظام بين المللي در مسير اعتماد سازي حرکت و به تمام پرسش ها و ابهامات به صورت شفاف پاسخ دهد. جمهوري اسلامي ايران اعتقاد دارد که روابط بين کشورها بايد بر اساس حق و تکليف باشد و از اين رو ضمن پذيرش تکاليف معاهدات بين المللي، از حقوق تعريف شده خود چشم پوشي نخواهد کرد. ايران همچنين هنجار همکاري را به جاي گفتمان يا رابطه قدرت که عامل بي عدالتي در سياست بين الملل است، پيشه راه خود ساخته است. ت)‌ ديگر دستاوردهاي مهم سياست خارجي دولت: توسعه روابط با همسايگان، گشايش عرصه هاي جديد از مناسبات ديپلماتيک، توسعه حوزه جغرافيايي فعاليت سياست خارجي در آمريکاي لاتين و آفريقا، توسعه همکاري ها با کشورهاي منطقه در چارچوب پيمان ها و سازمان ها از ديگر دستاوردهاي مهم سياست خارجي دولت جمهوري اسلامي ايران بوده اند. برخي از اين دستاوردها را مي توان فهرست وار چنين معرفي کرد: - هماهنگي در روابط اقتصادي خارجي از طريق تشکيل ستاد هماهنگي روابط اقتصادي خارجي با حضور معاونان 17 وزارتخانه و پنج سازمان و نهاد دولتي و خصوصي، - تدوين ديپلماسي انرژي به عنوان کشور داراي بزرگترين منابع شناخته شده گاز در خاورميانه و دومين کشور در جهان پس از روسيه و همچنين دومين صادر کننده عمده نفت در اوپک، - ترانزيت و حمل و نقل و پيگيري پروژه هايي توسط دستگاه سياست خارجي که مهمترين آنها عبارتند از کريدور شمال - جنوب، احداث بزرگراه آسيايي، توسعه شبکه ريلي، کميسيون هاي مشترک، همکاري هاي بانکي با کشورهاي دوست، يافتن بازارهاي جديد براي صادرات غير نفتي، تشکيل جامعه ايرانيان در خارج از کشور، خنثي کردن تحريم هاي ناشي از قطعنامه هاي ضدايراني و متنوع کردن مبادلات بازرگاني، که آنها را مي توان در ديپلماسي اقتصادي تعريف کرد. اين يادداشت با نقل فرازهايي از اظهارات "محمود احمدي نژاد" رييس جمهوري اسلامي ايران در جمع سفيران که طي آن اصول سياست خارجي دولت نهم تبيين شد، به پايان مي رسد. رييس جمهوري «عدالت، مهرورزي، حفظ کرامت انساني و توجه به اخلاق و معنويت» را از اصول سياست خارجي دولت نهم برشمرد و گفت: اين اصول برآمده از آرمان ها و ارزش هاي اسلامي است و در حقيقت همان قالب و جهت گيري ها و محتواي سه اصل اصيل و اساسي سياست خارجي (عزت، حکمت و مصلحت) است که رهبر معظم انقلاب بر آن تاکيد دارند. وي در افتتاحيه گردهمايي روساي نمايندگي هاي جمهوري اسلامي ايران در خارج از کشور اظهار داشت: سياست خارجي قدرت هاي زورگو ارايه تصويري غير واقعي و ضديت با ايران است؛ بنابراين اگر اين تصوير شکسته شود، روند اضمحلال اين قدرت ها تسريع خواهد شد. احمدي نژاد «مهرورزي، دوستي و برادري» را اصل ديگر سياست خارجي دولت دانست و گفت: اين اصل نيز منعبث از عدالت است؛ چرا که بدون عشق انسان ها به يکديگر محال است که جامعه بشري روي آرامش ببيند و دستگاه سياست خارجي بايد حرکت خود را بر مبناي عشق و دوستي با انسان ها تنظيم کند. وي با تاکيد بر اينکه اتخاذ موضع مهرورزي در سياست خارجي داراي عمق نفوذ است، تصريح کرد: عشق به انسان ها مي تواند حتي نزديک ترين افراد به قدرتمندان عالم را تحت تاثير قرار دهد. اگر قلوب ما مالامال از عشق به بشريت باشد، بدانيد که کلام و برنامه هاي کشورمان حتي تا دورترين نقطه جبهه زشتي ها هم نفوذ پيدا خواهد کرد. رييس جمهوري «اخلاق و معنويت» را اصل ديگر اصول سياست خارجي دولت دانست و اظهار داشت: اگر در قلوب ما جوشش معنوي نباشد، محال است بتوانيم در جبهه ديپلماسي کشور، دستاوردي اخذ کنيم. جان و روحي که به فن ديپلماسي کشور حيات مي بخشد، جز معنويت و کار براي خدا نيست. احمدي نژاد خاطر نشان کرد: جمهوري اسلامي ايران با اعتقاد به اين اصول مهم و اساسي در سياست خارجي خود اولين مخالف جنگ، اشغالگري و ناامني و پرچمدار مخالفت با تروريسم ، تبعيض و تخريب فرهنگ ها است. بر پايه اين اصول ما اولين مدافع آزادي و آزادي انديشه هستيم و اعتقاد به اين مولفه ها يک اقدام سياسي نيست بلکه موضع اعتقادي ماست.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 286]