واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: هر كارى نیازمند آموزش است. «هیچ كس از پیش خود چیزى نشد.» این ضرورت را هم عقل به آن حكم مىكند و هم دین به آن فرمان مىدهد و هم تجربههاى بشرى آن را مىنمایاند. همه ما باور داریم كه كارهاى مهم، نیاز به آموزش دارند؛ اما برخىمان عقیده داریم كه كارهاى كوچك، نیازمند آموزش نیستند و آدمى به خودى خود آنها را یاد مىگیرد. آنگاه كارهاى بزرگ و نیازمند آموزش و كارهاى كوچك و بىنیاز به تعلیم را در ذهنمان تقسیمبندى و معین مىكنیم و برابر عقیدهمان عمل مىنماییم؛ بزرگها و مهمها را آموزش مىبینیم و كوچكها و غیر مهمها را بىتعلیم و تعلم انجام مىدهیم، و چون معیار و ملاك درستى در این تقسیمبندى نداریم، گاهى امور بزرگ و مهم را در بخش كوچكها مىنهیم و كوچكها را در بخش بزرگها مىگذاریم. اصل این تقسیمبندى و دو گانه كردن، درست نیست. حقیقت آن است كه همه كارها نیازمند آموزشاند. از كارهاى بسیار مهم دانه درشتى كه نیازمند آموزش است، «مدیریت زندگى مشترك» است. همسردارى و اداره زندگانى زن و شوهرى، داراى راز و رمزها و فوت و فنها و پیچ و خمهاست. «هزار نكته باریكتر ز مو اینجاست» كه یكى از آنها آن سخن معروف علامه جعفرى است كه در پاسخ به پرسش برتراندراسل گفته است راسل، فیلسوف اجتماعى اروپایى، در مكاتبههایى كه با استاد محمدتقى جعفرى داشته است، از ایشان مىپرسد: «چرا اسلام به ازدواج این همه بها داده و براى آن این اندازه قانون وضع كرده است؟» استاد جعفرى در پاسخ او مىنویسد: «در ازدواج، مسئله انسان مطرح است. با ازدواج، مىخواهد انسان به وجود آید.»(1) یكى از شگفتىهاى اسفناك، این است كه برخى از مردمان، در آن تقسیمبندى دوگانه فوق الذكر، مدیریت زندگى زن و شوهرى را، در بخش كوچكها و غیر مهمها مىآورند و خود را به ظاهر راحت مىكنند، اما به واقع خویشتن را به هلاكت مىافكنند. اگر دانشمندى را كه در رشتهاى از دانشها به بالاترین مرتبه رسیده باشد، اما در كار كشاورزى تعلیمى ندیده باشد و دانش و تجربهاى نداشته باشد، به باغى ببریم و از او بخواهیم نهالى را با نهال دیگر پیوند بزند، حتما از عهده آن برنمىآید. با اینكه كار كشاورزى به نظر آسان مىآید. این خردمندانه نیست كه ما، در راهى كه تاكنون نرفتهایم، سرمان را پایین بیندازیم و بىراه، بلد و بىپروا پیش برویم. مراحل آموزش چون زندگى خانوادگى، مرحلههاى گوناگونى دارد، آموزشهاى مهارتهاى زندگى نیز باید برابر آن مراحل باشد. مرحلهها: 1. پیش از ازدواج، كه مرحله همسرگزینى و انتخاب همسر است، و از مهمترین مراحل زندگى است، بیشترین دقت و مهارت را مىطلبد. در این دوران، «فاختهها» در اندیشه و تكاپوى یافتن همدم و هم آشیانه خویشاند. 2. پس از انتخاب همسر، كه مرحله نامزدى و دوران عقد بستگى است، و مرحلهاى شیرین و دلپسند است و راهكارها و مهارتهاى خاص خود را مىطلبد. در این دوران، فاختهها همدم و هم آشیانه خویش را یافتهاند، اما «جدا آشیانه»اند. 3. عروسى و آغاز زندگى مشترك. در این دوران، «فاختههاى جدا آشیانه»، «تك آشیانه» و هم آشیانه مىشوند و به افقهاى پیشرو مىنگرند و به برنامههاى آینده مىاندیشند. دامنه این دوران، گسترده است و آستانه آن بلند است. مهارتهاى این دوران و سلوك همسران در این مرحله، بسیار گستردهتر و فنىتر و دقیقتر و عمیقتر است و «هزار نكته باریكتر ز مو» نمایانتر مىشوند. 4. فرزنددار شدن. آنگاه كه فاختهها تك آشیانه شدند و نهالها پیوند خوردند، اندك اندك ثمرهها پدیدار مىشوند و آشیانه، صفاى بیشتر مىیابد و بوستان، حیاتى نوین پیدا مىكند. در این دوران، آن «هزار نكته باریكتر ز مو» هزاران نكته مىشوند. مهارتها و فنون این مرحله، بسیار ظریفاند؛ از هنگامه افشاندن بذر تا پروراندن آن در نهان و سپس سر برآوردن و آمدن به این جهان و آنگاه پرورش آن بر شیوهاى درست، تا بالنده شدنش. این مرحله با مرحله پیشین، در هم آمیختهاند؛ مرحله چهار بر مرحله سه وارد مىشود و این دو دوران، همراه و توأمان مىشوند. 5. ازدواج فرزندان. هنگام كه بذرها سر برآوردند و بر ساقه خود ایستادند و نهالها بالنده شدند، نوبت به پیوندزنى و ساماندهىشان مىرسد. اكنون جوجههاى فاختهها، خود، فاختههایى رشید شدهاند. آنان كه تاكنون در آشیانه پدر و مادر مىزیستند، حالا آشیانه مستقل مىطلبند. اینك نسلى نو از درون نسل پیشین سر برآورده و اعلام استقلال مىكند. مسئولیت مدیریت این دوران، برعهده والدین نسل نو است. این دوران نیز فنون پیچیده و دقیقى دارد و آموزشها و مهارتهاى خاص خود را مىطلبد. 6. دوران كمال. در این هنگام، والدین به دوران كمال رسیدهاند. برزیگران دیروز، اكنون بوستان خود ساخته و خود كاشته خویش را با افتخار مىنگرند؛ تلاشهاى سالها مدیریت و مراقبت و زحمت و محبت، اكنون به بار نشسته و فروغ شادى و خرسندى را در دل و دیده باغبانان، برافروخته است. و اكنون فرزندان و نوگان و نبیرگان و عروسان و دامادان، به هدایت و رهبرى پدر بزرگ و مادر بزرگ، امید بستهاند و خواهان دریافت ثمرههاى تجربهها و اندوختههاى ارجمند ایشاناند. منابع و روشهاى آموزش 1. مطالعه كتاب و مطبوعات در این عرصه، غنى هستیم؛ كتابها و نشریات خوبى به وسیله نویسندگان و دانشمندان نوشته شده و مىشود و كتابهایى نیز از دیگران به فارسى ترجمه شده و مىشود. مفیدترین این كتابها و مطبوعات، آنهایى است كه خانواده را از منظر اسلام بررسى كردهاند. چون ارگان خانواده، یك نهاد فطرى و غریزى است، عهدهدار بیان قوانین آن و نمایاندن قلمرو روابط و تعامل اعضاى آن «دین» است. البته در این حوزه، كتابها و مطبوعات ضعیف یا كم فایده یا بىفایده یا مضر نیز وجود دارد، اما این كاستىها از ناحیه مؤلفان و پدیدهآورندگان این گونه آثار منشأ مىگیرد، نه از ناحیه دین. كتابهاى ترجمهاى غیر دینى نیز برخىشان خوباند و برخىشان ضعیفاند و برخى نیز بدو زیانبارند. از این رو، با تیزنگرى و مشورت و كوشش مىتوان كتابهاى مفید را یافت و از غیر مفیدها یا زیاندارها اجتناب كرد. 2. حضور در آموزشگاه و كلاس در این عرصه، چندان غنى و توانمند نیستیم؛ بلكه فقیر و رنجوریم. افسوس كه آموزشگاههاى مهارتهاى زندگى، در جامعه ما به هیچ رو قابل برابرى با آموزشگاههایى چون: رانندگى، آرایشگرى، گلدورزى، زبانآموزى، خیاطى، كامپیوتر، باشگاههاى ورزشى و صدها آموزشگاه و كلاس فنون دیگر نیست! نه اینكه آن آموزشگاهها و كارگاهها و كلاس بیش از اندازه نیازند و یا غیر لازم و یا بیهودهاند؛ نه؛ بلكه آموزشگاهها و كارگاهها و كلاسهاى آموزش مهارتها و درسهاى زندگى خانوادگى، اندك و ناچیزند. البته نباید ناامید بود. از آن مقدار كه موجود است باید بهره جست و براى جبران كمبودها نیز باید كوشید. این یك وظیفه همگانى است كه مراكز و اماكن و وسایل آموزش مهارتهاى زندگى خانوادگى را به اندازه كافى برسانیم تا همگان از آنها بهرهمند شوند. 3. مشاوره مشاوره خانواده، اندك اندك دارد در جامعه ما نهادینه مىشود و رو به رشد است و آینده امیدبخشى را نوید مىدهد. مشاوره و مشاوران مىتوانند نقش مهمى را در آموزش مدیریت خانوادهها برعهده داشته باشند. درباره مشاوره، در بحثهاى آینده، به تفصیل سخن خواهیم گفت. انشااللّه 4. وسائل سمعى و بصرى صداو سیما برنامههاى مفیدى درباره فرهنگ خانواده و آموزش مهارتهاى زندگى خانوادگى ارائه مىدهد برنامههاى پرسش و پاسخهاى خانوادگى و تربیتى این رسانهها، مفید و راهگشاست. فیلمها و نوارها و لوحهاى فشرده و دیگر وسایل سمعى و بصرى نیز در این موضوع، موجود است كه همگان مىتوانند از آنها بهره جویند. 5. محفلهاى دوستانه چه نیكوست كه دوستان و خویشاوندان، محفلها و گردهمایىهاى خانوادگىشان را به گفتمان فرهنگى خانوادگى تبدیل كنند و از پیش، موضوعى را معین نمایند و درباره آن مطالعه كنند و در محفلهایشان درباره آنها به گفتگو بپردازند. و اگر لازم بود، كسى را به عنوان كارشناس دعوت كنند تا هم تدریس كند و هم به پرسشهاى حاضران پاسخ گوید. این محافل اگر خوب اداره شوند، ثمرههاى فرخندهاى دارند؛ هم تجدید دیدار دوستان و خویشان است، هم صله ارحام و پیوند خویشاوندان، و هم آموزشگاه مهارتهاى زندگى. البته این محفلهاى فرهنگى و معنوى، هرگز نباید به تشریفات پر هزینه، آلوده گردد و رنگ و لعاب مهمانىهاى پر زحمت را به خود بگیرد، كه اگر چنین شد، دیگر نه فایدهاى دارد و نه دوام مىآورد. 6. حضور در محضر عالمان از نعمتهاى ارزشمند جامعه ما وجود مجالس و محافل علمى و اخلاقى است كه در مكانهایى مانند مساجد و دانشگاهها و به مناسبتهاى گوناگون برپا مىشوند و سخنرانان و اساتید، موضوعهاى مختلفى را مطرح مىكنند. برخى از ایشان و در برخى از این مجالس، مسائل خانوادگى و اخلاق و مهارتهاى زندگى مشترك و نیز مسائل تربیتى بیان مىشود، حضور در این مجالس و در محضر این استادان و عالمان، در رشد فرهنگى همسران و خانوادهها تأثیرى شایان دارد. از كارهاى خوب و ممكنى كه مىشود كرد این است كه به سخنرانان و اساتید پیشنهاد كنیم و از ایشان بخواهیم كه در سخنرانىها و درسهاشان، به موضوع مهارتهاى زندگى و اخلاق و فرهنگ خانوادگى، بیشتر بپردازند. noorportal.net
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 708]