زندگی نامه اشرف پهلوی(11) پايان روزهاي اقتدار

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

زندگی نامه اشرف پهلوی(11) پايان روزهاي اقتدار نویسنده: منصور مهدوی سفر به روسيه هنگامي که رژيم پهلوي مردم مسلمان تهران را در 17 شهريور 1357 به خاک و خون کشيد، اشرف ميهمان رسمي دولت اتحاد جماهير شوروي بود و به بازديد از تاسيسات و جاذبه هاي شهر آلما آتا، پايتخت قزاقستان مشغول بود. وي پس از آگاهي از حوادث خونين تهران، بنا به ابتکار شخصي، کوشيد تا با لئونيد برژنف، صدر هيئت رئيسه اتحاد جماهير شوروي ملاقات کند و از او براي حفظ و ماندگاري برادرش در سرير قدرت ياري بخواهد. اما اين درخواست با عذر خواهي فراوان ديپلماتيک پذيرفته نشد. اشرف جلوه هايي از حرکت براندازي مردم را در مسير فرودگاه تا کاخ سعد آباد به چشم مي بيند و با ناباوري و تلخي و حرمان مي پذيرد که دوران شکوه و اقتدار خاندان پهلوي به سر آمده است: «وقتي هواپيما در فرودگاه مهر آباد به زمين نشست، من با واقعيت تلخي روبرو شدم . دسته هايي در اطراف ميدان شهياد به تظاهرات مشغول بودند و به من نيز گفته شد که راه ها بسته است و من بايد با هلي کوپتر به خانه ام در سعد آباد بروم .»(260 ) اشرف پس از رسيدن به کاخ سعد آباد، شتابزده به ديدار محمدرضا پهلوي مي رود. اما برادرش به جاي استقبال شادمانه از او و پرسيدن از نتايج سفرش به روسيه، روي ترش مي کند و از وي مي خواهد تا هر چه سريعتر ايران را ترک گويد. اشرف به شيوه معمول و رايج دوران پهلوي، چاپلوسي پيشه مي کند و خطاب به برادر تاجدارش مي گويد: «من اينجا شما را تنها نمي گذارم. تا وقتي اينجا هستيد، من هم با شما مي مانم.»(261) اما محمدرضا که مي داند فرجام کارش نزديک است، فرياد کنان و با خشم، اشرف را از خويش مي راند: «براي اولين بار از وقتي که بزرگ شده بوديم، او صداي خود را به من بلند کرد:«من به شما مي گويم که به خاطر آرامش من هم که شده است، بايد برويد.»(262) با اين همه اشرف پس از فرار محمدرضا از کشور و در شرايطي که کمتر کشوري حاضر به پذيرش وي و خانواده اش بود، به مدد روابط پشت پرده اي که با آمريکايي ها داشت، زمينه حضور شاه در «باهاما» را فراهم آورد. نويسنده کتاب آخرين سفر شاه با اشاره به روابط نزديک اشرف و آمريکايي ها در اين باره مي نويسد: «صبح روز 30 مارس، شاه و ملکه و همراهان با اتومبيل به فرودگاه رباط رفتند تا سوار هواپيماي 747 اختصاصي ملک حسين شوند، تا چند ساعت پيش آنها نمي دانستند به کجا بروند، آفريقاي جنوبي محتمل ترين محل به نظر مي رسيد، اما در اين ميان اشرف پهلوي از راکفلر خواسته بود که توجه بيشتري به وضع نامساعد شاه بنمايد و او مرتب مشغول بحث با هنري کيسينجر بود. اما در آخرين لحظه دولت با هاما موافقت کرد.»(263) احمد علي مسعود انصاري نيز درباره اين قسمت از زندگي اشرف در خاطراتش مي نويسد: «با نمايان شدن اولين شکاف ها در سقف سلطنت که حتي شاه و نزديکانش هم با تمام غفلتشان آن را ديدند و خطر فرو ريختن کاخ حکومت را احساس کردند، به برادرش پيشنهاد کرد که در ايران بماند و در کنار او دو نفري براي حفظ تاج و تخت بجنگند. اما شاه که روحيه او را نداشت و از بدنامي او هراس داشت و مي دانست با بالا گرفتن ماجرا حضور اشرف، با آن گذشته و ماجراهاي مرد بارگي فراوان و فساد مالي و قاچاق و بي پروايي هاي اخلاقيش، نقطه ضعف بزرگي خواهد بود اين پيشنهاد را نپذيرفت و به او گفت: بهتر است هر چه زودتر از کشور خارج شوي؛ زيرا تو مرکز حملات قرار خواهي گرفت و اين به ضرر همه ما تمام خواهد شد.»(264) شاه و خانواده اش هنگام ترک ايران مقدار زيادي از جواهرات خود را به همراه بردند. بويژه اشرف که قبل از شاه از ايران خارج شد و فرصت کافي براي خروج عمده جواهراتش از ايران را داشت: «[اشرف] پيش ازاوج گيري انقلاب ازايران خارج شده بود و به همين سبب هم سرفرصت عمده جواهرات خود را ازايران خارج کرده بود...»(265) به اين ترتيب اشرف پهلوي از ايران خارج شد. او که نمي خواست مرگ اقتدار خاندان پهلوي را بپذيرد، در آن سالها خود را رئيس هيئت نمايندگي ايران در سازمان ملل متحد معرفي مي کرد. به همين سبب پس از مدتي هرزه گردي در قمارخانه هاي اروپا به نيويورک رفت. اما فرياد الله اکبر و طنين فرياد انقلاب اسلامي ايران در نيويورک هم شنيده شد. با ورود اشرف به نيويورک در واپسين ماه هاي سلطنت پهلوي اعلاميه اعضاي هيئت نمايندگي ايران در سازمان ملل متحد به اين شرح انتشار يافت: «هيئت نمايندگي ايران در سازمان ملل متحد، ضمن ابراز همبستگي با انقلاب مردم ايران، از اين پس اشرف پهلوي را به عنوان رئيس هيئت نمايندگي ايران در سازمان ملل به رسميت نمي شناسد.»(266 ) اشرف در حالي که در خانه 4 ميليون دلاري اش در نيويورک - که با پول بيت المال ملت ايران خريداري شده بود- استراحت مي کرد، از صدور اين اعلاميه با خبر شد و اين فرجام غمباري براي او به حساب مي آمد. فرجامي تلخ براي زني که 15 سال بر مسند رياست هيئت نمايندگي ايران در سازمان ملل تکيه زده بود و آرزو داشت، روزي به مقام دبير کلي اين سازمان برسد. اما اعلاميه کارمندان هيئت نمايندگي ايران اشرف را از اريکه قدرت به زير کشيد. با پيروزي انقلاب اسلامي، گروهي از جوانان ايراني مقيم آمريکا به کاخ 4 ميليون دلاري او حمله کردند و اشرف درمانده از همه جا، پليس را به ياري طلبيد. اشرف در روزها و ماه هاي نخستين پيروزي انقلاب اسلامي، با التهاب هاي فراواني مواجه شد. پسرش شهريار شفيق در ايران بود و او از بيم اينکه فرزندش به دست نيروهاي انقلاب بيفتد و محاکمه شود، خواب و راحتي نداشت. برادرش محمدرضا پهلوي دربدر کشورهاي مختلف بود وجايي براي استقرار و اقامت نمي يافت. وي در خاطراتش از آن روزها نوشته است: «اين روزها براي من به خصوص از جهت ديگري نيز پراز عذاب بود. زيرا از حال پسرم شهريار نيز بي خبر بودم و نمي دانستم چه بر سرش آمده است. روزنامه ها گزارش داده بودند که او را دستگير ساخته اند... و رژيم انقلاب حکم اعدام او را صادر کرده است ...»(267) اما شهريار شفيق که فرمانده واحد هاورکرافت نيروي درياي بود، خود را به دوبي رساند و از آنجا خبر سلامتي اش را به مادرش اطلاع داد. وي پس از چندي به پاريس سفر کرد و همگام با عناصري چون سپهبد اويسي - قصاب 17 شهريور - به فعاليت هاي ضد انقلابي پرداخت و سرانجام در ششم دي ماه 1358 در يکي از خيابان هاي پاريس به قتل مي رسد. اشرف مرگ پسرش را به جمهوري اسلامي ايران نسبت داد. پس از سقوط اشرف پهلوي از نخستين روز سرنکوني رژيم پهلوي همواره مشغول توطئه و تلاش براي براندازي جمهوري اسلامي است. او با گرد آوري عده اي از روشنفکران وابسته و نويسندگان و روزنامه نگاران قلم به مزد، سعي در شتاب بخشيدن به حرکت هاي براندازي و خصمانه عليه نظام اسلامي ايران را داشته است. ازجمله فعاليت هاي اشرف پهلوي بر ضد جمهوري اسلامي ايران کمک هاي مالي وي به دفتر سياسي رضا پهلوي است که در جهت براندازي نظام جمهوري اسلامي تشکيل شده است، او در اين راه از حمايت مالي و سياسي سازمان جاسوسي«سيا» نيز برخوردار بوده است. احمد علي انصاري از عوامل مرتبط با دربار، در خاطرات خود در اين باره مي نويسد: «از آنجا که سازمان «سيا» بر آن شده بود که رضا پهلوي و دفترش را رسما و به طور کامل در اختيار بگيرد، بودجه خاصي براي آن دفتر تعيين کرد ... با تصويب اين بودجه، اشرف پهلوي که هميشه اهل عمل است و به قول معروف سرش براي اين کارها درد مي کند، وارد کار شد و يک ميليون و سيصد هزار دلار هم او به بودجه عمليات کمک کرد و بدين ترتيب بودجه عمليات سياسي دفتر رضا را قوت بخشيد.»(268) واضح است که اين نوع کمک هاي مالي بيانگر ثروت هنگفتي است که اشرف طي سالها حکومت شاهنشاهي به طرق مختلف و با لطايف الحيل براي خود جمع کرده بود و حال که اساس حکومت پهلوي برچيده شده، به خيال براندازي نظام اسلامي و بازگشت حکومت پهلوي از هيچ کمکي دريغ نمي ورزيد. احمدعلي انصاري که مسئوليت امور مالي دفتر رضا پهلوي را در خارج کشور بر عهده داشت در خاطرات خود از وضعيت مالي اشرف چنين سخن به ميان آورده است: «ثروت اشرف حداقل تا پيش از آنکه تمام ثروت شاه به وراث او انتقال يابد، از تمامي افراد اين خاندان بيشتر است. وي که سالها [،] پيش از همه در خارج سرمايه گذاري کرده و ماجراي فعاليت هاي وي در قاچاق فروشي و غيره زبانزد خاص و عام است، آنچنان ثروتي دارد که اين ارقام براي او به حساب نمي آيند. حتي هفتادو پنج ميليون دلاري که در دو معامله از دست داد خم به ابرويش نياورد. گويي از چشمه اي پر آب دو سطل آب برداشته باشند. يکي از اين دو رقم سي و پنج ميليون دلاري که در جريان ايجاد بانکي در هنگ کنگ در اوايل دهه 80 از دست داد و گفته مي شود که شريک آمريکايي او اين پول را به جيب زد و برد. ديگري حدود چهل ميليون دلاري بود که ظاهراً چند سال پس از آن در جريان سرمايه گذاري در چين که توسط رضا گلسرخي انجام گرفت، از دست داد. اما به حق بايد گفت که اگر در پشت اين ثروت شخصيت اشرف نبود هرگز اينگونه کمک ها صورت نمي گرفت ... هر جا که به کمک مالي نياز بود اشرف با جاه طلبي فراوانش وارد عمل مي شد، از آن جمله پنج ميليون دلار در قاهره به فرح داد و يا به اويسي کمک کرد و يا حدود دوميليون دلار براي طرح «سيام» با فعاليت آرمئو اختصاص داد و يا براي ايجاد «بنياد مطالعات فرهنگ ايران » چند ميليون دلار سرمايه گذاري کرد ...»(269) اشرف همچنين براي برگزاري جلساتي جهت مقابله با نظام جمهوري اسلامي که در بين سلطنت طلبان آمريکا برگزار مي شد نيز به دفتر رضا پهلوي کمک مي کرد: « .. به فکر برگزاري جلسه اي در غرب آمريکا که مرکز اصلي طرفداران سلطنت طلب است افتادند. باز اشرف بر روال هميشه بودجه اصلي کار را تامين کرد و يک ميليون دلار به دفتر رضا داد .»(270 ) اين همه کمک هاي اشرف به رضا پهلوي در حالي بود که رضا پهلوي براي اشرف ارزشي قائل نبود و وي را فاسد مي خواند: « ... او حتي در مورد فاميلش هم بد مي گفت. از جمله اشرف را فاسد و شاهپور غلامرضا را دزد مي خواند.»(271) يکي از اولين اقدامات اشرف پهلوي پس از سقوط و فروپاشي رژيم سلطنتي در ايران، تأسيس و سازمان دهي مرکزي به نام بنياد مطالعات ايران بود. هدف اين بنياد ظاهرا حمايت از فعاليت هاي فرهنگي و تلاش هايي در جهت ايران شناسي و متمرکز ساختن اين قبيل کارها اعلام شده بود. اما او زير پوشش اين بنياد، ساماندهي و هماهنگ کردن نيروهاي ضد انقلاب سلطنت طلب را فراهم کرد. اشرف از اين بنياد به صورت ابزاري سود مي برد. وي گروهي از شبه روشنفکران وابسته و غرب گرا را در اين بنياد گرد آورده و با پرداخت حقوق و دستمزدهاي کلان و فراهم آوردن امکانات لجستيکي و پشتيباني براي آنان سعي در شتاب بخشيدن به حرکت هاي ضد انقلابي خويش دارد. وي سرپرستي و مسئوليت بنياد مطالعات ايران را بر عهده مهناز افخمي - وزير مشاور در امور زنان کابينه هويدا و دبير کل سازمان زنان ايران در ايام اقتدار خاندان پهلوي - گذاشت و بودجه و اعتبارات هنگفتي در اختيار او قرار داد تا از آن جهت ساماندهي و تقويت گروه ها و کانون هاي ضد انقلابي و معارض جمهوري اسلامي بهره برداري نمايد. بنياد مطالعات ايران، ابتدا فصلنامه اي به نام « ايران نامه » انتشار داد و هر سال سر دبيري ان را به يکي از افراد سرشناس جريان روشنفکري وابسته واگذار کرده است. از جمله افرادي که تاکنون به سردبيري اين فصلنامه انتخاب شده اند، بايد از داريوش آشوري،چنگيز پهلوان و داريوش شايگان نام برد. سازمان دهي و ايجاد روزنامه هاي مخالف جمهوري اسلامي و تقويت راديو و تلويزيون هاي ضد انقلابي، بويژه رسانه هاي سلطنت طلب از ديگر اقداماتي است که اشرف پهلوي از هنگام فرو پاشي رژيم پهلوي دنبال کرد . تشويق سناتور مصطفي مصباح زاده (272)، به انتشار هفته نامه کيهان چاپ لندن بخش عمده اي از هزينه هاي آن در شمار نخستين اقدامات اشرف پهلوي در اين عرصه بود. چند سالي اشرف موضوع حمايت خود از هفته نامه کيهان لندن را علني نمي کرد. اما بعد از جنگ تحميلي و از زماني که سياست برخورد با ايران دچار دگرگوني شد، به صورت علني در عرصه انتشار اين نشريه فعال شد . او در اين زمان بخش عمده اي از سهام هفته نامه کيهان را به مبلغ 800 هزار پوند از مصباح زاده خريداري کرده و دکتر اکبر اعتماد، رئيس اسبق سازمان انرژي اتمي ايران در زمان محمد رضا پهلوي، که يکي از مردان بي شمار زندگي اش بود را به نمايندگي خود در اين نشريه گماشت و اينک سالهاست که هفته نامه کيهان زير نظر و با سرمايه اشرف پهلوي انتشار مي يابد. «اشرف پهلوي» پس از مرگ مادرش «تاج الملوک»، خواهرتني اش «شمس» وخواهر کوچک ناتني اش«فاطمه» در سن 87 سالگي با بيماري «آلزايمر» (از دست دادن حافظه ) دست به گريبان است و در سکوت و فراموشي، افسردگي و انزوا بسر مي برد. زني که هرگز نتوانست «ايران» و «ايراني ها» را دوست بدارد و در صفحات تاريخ به جز بد نامي و ننگ چيزي از خود به يادگار نگذاشته است. البته اشرف در عين ناتواني، بسياري از چهره هاي ورشکسته سياسي و نظامي را به حضور مي پذيرد و در قبال طرح خيالي براندازي نظام جمهوري اسلامي، به آنها کمک هاي مالي مي کند. حتي دفتر رضا پهلوي نيز با آن همه دارايي نقدي، منقول و غير منقول، از اشرف کمک مالي مي گيرد. بسياري از بنياد ها و نشريه هايي که تحت لواي خدمت به فرهنگ ايران زمين فعال شدند از حساب اشرف تغذيه مالي مي شوند و اين پيرزن همچنان در روياي بازگشت و برقراري بساط ديکتاتوري شاهنشاهي است، آرزويي که به مانند برادر و خواهرانش با خود به گور خواهد برد. پي‌نوشت‌ها: 260- پهلوي، اشرف، من و برادرم،ص 353 261- همان . 262- همان . 263- آخرين سفر شاه ص 167 . 264- انصاري، مسعود، احمد علي، خاطرات، (پس از سقوط )، موسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي، چاپ اول، بهار 1371، ص 272 265- همان، ص301 . 266- راجي، پرويز، خدمتگزار تخت طاووس، ترجمه ح، ا، مهران، انتشارات اطلاعات، ص 394. 267- پهلوي، اشرف، من و برادرم، ص 360 268- انصاري، مسعود، احمد علي، خاطرات، (پس از سقوط )،صص 269-271. 269- انصاري، مسعود، احمد علي، خاطرات، (پس از سقوط )،ص 271. 270- همان، ص 346. 271- همان، ص 313 . 272- مصطفي مصباح زاده از ابتداي دهه 1320 با اشرف پهلوي در ارتباط بود . پدر او مباشري ميرزا ابراهيم قوام الملک شيرازي، پدر علي قوام، شوهر اول اشرف را برعهده داشت. پس از پيروزي انقلاب اسلامي، اشرف سناتور مصباح زاده را تشويق به تأسيس هفته نامه کيهان در تبعيد کرد و مصباح زاده هم اين پيشنهاد را پذيرفت و هفته نامه کيهان چاپ لندن را ايجاد کرد. براي آشنايي بيشتر با سوابق و عملکرد مصباح زاده به جلد پنجم از مجموعه کتابهاي «نيمه پنهان»، تاليف دفتر پژوهش هاي موسسه کيهان مراجعه شود. منبع:مهدوی،منصور،نيمه پنهان 34اشرف پهلوی،انتشارات کیهان،1388 /ج

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 675]