تأثير آموزه هاي قيام حسيني عليه السلام بر شکل گيري و پيروزي حزب الله لبنان(4)

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

تأثير آموزه هاي قيام حسيني عليه السلام بر شکل گيري و پيروزي حزب الله لبنان(4) نويسنده: فرزانه نيکوبرش راد 2. بررسي روند پيدايش حزب الله و تأثيرپذيري قيام حسيني بر پيروزي 1-2. لبنان و سير مبارزات تاريخي کشور لبنان با مساحت 10452 کيلومتر مربع، کوچک ترين سرزمين خاورميانه، پس از بحرين است که از لحاظ جغرافيايي به سمت شمال و شرق به کشور سوريه و از جنوب به فلسطين اشغالي و از غرب به درياي مديترانه محدود مي شود. کشور لبنان در موقعيتي قرار گرفته است که مي تواند ارتباطات بين سه قاره آفريقا، آسيا و اروپا را پوشش دهد و محل مناسبي براي ارتباطات اقتصادي، تجاري و فرهنگي بين اين سه قاره باشد و از سوي ديگر همسايگي آن کشور با رژيم اشغالگر قدس و آسيب پذيري اش در برابر ضربات مکرر آن رژيم، از آن، منطقه اي ناامن و بي ثبات ساخته است. پايتخت جمهوري لبنان، بندر بيروت مي باشد که با جمعيتي حدود دو ميليون نفر، فعاليت هاي عمده ي اقتصادي، مؤسسات ادواري و دانشگاه هاي بزرگ کشور در آن مستقر شده اند. بيش از 45 درصد جمعيت کشور و حدود 70 درصد از مردم شهرنشين در بيروت سکونت دارند. تنوع و تعدد طايفه اي در ساخت جامعه ي لبنان به دو صورت جبهه ي عمده ي مسلمان و مسيحي متبلور شده است؛ از سوي ديگر تمايلات غرب گرايانه شديد در بين جامعه ي مسيحي و گرايش هاي عربي اسلامي در بين جامعه ي مسلمان که حاصل دو فرهنگ متفاوت است، از اين کشور که در بين کشورهاي عربي مسلمان واقع شده است، چهره اي متمايز و خاص ساخته است.(1) در سال هاي قبل از ورود امام موسي صدر به لبنان، قانون اساسي با الهام از استعمار به صورتي نگاشته شده بود که همواره اقليت مسيحي از حداکثر امکانات سياسي و اجتماعي برخوردار بود و مسلمانان با وجود داشتن اکثريت، پيوسته در اقليت بودند و از حداقل امکانات مزبور نيز محروم بودند؛ اما با وجود اختلاف عميق حقوقي و اجتماعي و سياسي، اين مرزبندي قانوني نتوانسته بود نظر استعمارگران را تأمين کند؛ در حالي که اعتراض هاي دموکراتيک و احياناً خشونت بار با مسلمانان عليه تبعيض ها و اجحاف ها و تجاوزات وجود داشت، با اين حال هرگز مسلمانان و مسيحيان لبناني که قرن ها در کنار هم زيسته و با يکديگر پيوندهاي عاطفي و محلي و خانوادگي داشتند، حاضر نبودند با خصومت و برادرکشي با يکديگر برخورد کنند و سرزمين آرام لبنان را که بهشت خاورميانه بود، به جهنمي تبديل کنند.(2) با ورود امام موسي صدر به لبنان در اواخر سال 1959 فعاليت هاي سياسي مسلمانان به ويژه شيعيان سير ديگري به خود گرفت؛ با اين توضيح که در لبنان اهل سنت و شيعه وحدت کلمه نداشتند و هرکدام به طور مجزا عمل مي نمودند و اين عدم وحدت موجب قيموميت فرانسه بر لبنان شده بود.(3) در سال 1943 بعد از استقلال لبنان، شيعيان به صورت مشتت و فرقه هاي مختلف در مناطق لبنان پراکنده بودند و وضع سياسي مناسبي هم نداشتند.(4) بعد از ورود امام موسي صدر به لبنان از سوي ايشان تلاش زيادي براي ايجاد وحدت ميان شيعيان صورت گرفت تا در سال 1969 مجلس اعلاي شيعيان به وجود آمد و با ايجاد مرکزي، شيعيان لبنان هم پيمان شدند و تغييرات وسيعي در شئون اجتماعي و سياسي آنها پديد آمد.(5) 2-2. حرکت اسلامي از شروع تا پيروزي پس از اشغال فلسطين به دست اسرائيل در سال 1948 بسياري از فلسطينيان به لبنان مهاجرت کردند؛ از اين رو وجود فلسطينيان در لبنان، دستاويزي براي تهاجم هاي هوايي وحشيانه ي اسرائيل به لبنان بود که بيشترين بمباران ها و حملات نيز متوجه مناطق شيعه نشين جنوب لبنان بود. با شروع تجاوزات مخفيانه و آشکار صهيونيست ها به لبنان، کم کم حرکت مبارزات اسلامي در نقاط مختلف لبنان شکل گرفت که از اين جنبش ها مي توان به جنبش هاي امل، امل اسلامي، توجيه اسلامي و مقاومت هاي مردمي اشاره کرد. 3-2. زمينه ها و ريشه هاي پيدايش حزب الله در ششم ژوئن 1982 « ارتش اسرائيل تهاجم گسترده اي را از زمين و هوا و دريا به لبنان آغاز نمود و به سرعت و بدون برخورد و مقاومت قابل ذکري تا دروازه هاي بيروت پيشروي کرد و دومين پايتخت کشور عربي را تصرف درآورد».(6) در اين حملات گسترده، اسرائيل توانست مسلمانان را شکست دهد؛ اما تجاوز دشمن، صحنه ي سياسي و اجتماعي لبنان را به شدت تکان داد و تغيير بنيادي در نوع تفکر و نگرش مردم لبنان به وجود آورد و مرحله ي تازه اي از شور و نشاط اسلامي در قالب مقاومت همه جانبه ي مردم را جلوه گر ساخت؛ مقاومتي که به صورت خودجوش از سوي چند تن از علماي اسلامي شروع شد و در پاسخ به تهاجم و بازداشت ها و اعمال خشونت نيروهاي اشغالگر در حق شهر بي دفاع، در چند رويارويي از سوي ساکنان جنوب متجلي شد و نيز مقاومتي که به سرعت به شکل جنبش، اعتصاب و تظاهرات عليه سلطه ي اشغالگر درآمد و با انجام عمليات نظامي و شهادت طلبانه عرصه را بر اشغالگران تنگ کرد؛ چنانکه شهيد احمد قصير در يک عمليات شهادت طلبانه در شهر جنوبي صور با خودروي حامل مواد منفجره قرارگاه نظامي اسرائيل را مورد هدف قرار داد؛ و اين اقدام شهادت طلبانه، تنها نقطه ي آغاز بود؛ آغاز طلوع فجري نوين، فجر مقاومت اسلامي که طليعه ي حرکت مستمر مقاومت اسلامي به شمار مي آمد. 4-2. تشکيلاتي به نام حزب الله همزمان با اوج حملات اسرائيل در سال 1982 به درخواست فرستادگان لبنان ( علامه سيدمحمدحسين فضل الله، شيخ راغب حرب، شيخ صبحي طفيلي) شرکت کنندگان در کنفرانس روز مستضعفان، در ايران، مقاومت اسلامي شکل تازه اي به خود گرفت؛(7) چه اينکه مجموع گروه هاي متفرق اسلام گرا در لبنان، نياز به يک وحدت داشتند؛ زيرا هيچ يک از اين گروه هاي کوچک به تنهايي قادر به رهبري يک قيام مردمي و مقابله با اشغالگران نبودند؛ از اين رو با گرد آمدن گروه ها و اعتقاد مشترک به مبارزه و مقابله با اسرائيل، يک کميته ي 9 نفره متشکل از روحانيون شيعه ي لبناني، شخصيت هاي وابسته به امل، حزب الدعوه لبنان، کميته هاي ياري انقلاب اسلامي و بعضي از شخصيت هاي مستقل تشکيل گرديد تا يک تشکيلات سياسي جديد را براساس پايبندي به « ولايت فقيه» و « نبرد با اسرائيل» پي ريزي کنند که پس از چند ماه به توافق مورد نظر رسيدند و سيد عباس موسوي در سفر به ايران و در ديدار با امام خميني رحمة الله روند کاري را به ايشان اطلاع دادند و امام عليه السلام فرمودند:« مهم، عمل است». سپس نماينده اي از طرف خود به لبنان اعزام کردند. به تدريج يک شوراي 5 نفره از ميان کميته 9 نفره، رياست تشکيلات جديد را بر عهده گرفت و « شوراي لبنان» ناميده شد. شوراي لبنان(8) شيوه ي رهبري جمعي و اصل اکثريت آرا در تصميم گيري ها را در پيش گرفت و هيچ فرد مشخصي به عنوان رئيس و يا دبير کل انتخاب نگرديد. اين شورا به صورت مخفيانه عمل مي کرد و وظايف ذيل را بر عهده داشت: 1. سازماندهي تشکيلات نظامي و امنيتي؛ 2. سازماندهي تشکيلات سياسي؛ 3. گسترش عمليات نظامي عليه ارتش اسرائيل؛ 4. مقابله با تمامي دشمنان، اسرائيل، غرب، نظام سياسي لبنان و تجمع عرب؛ 5. جلوگيري از انعقاد هرگونه پيمان صلح ميان لبنان و اسرائيل؛ 6. گسترش انديشه هاي اسلامي از طريق فعاليت هاي فرهنگي و تبليغاتي»(9). در مه 1984( ارديبهشت 1362) شورا تصميم گرفت نام ثابتي براي تشکيلات خود انتخاب کند و بيانيه هاي خود را با آن نام صادر نمايد؛ از اين رو نام « حزب الله انقلاب اسلامي در لبنان» را انتخاب و « دفتر سياسي حزب الله» را راه اندازي نمود و يک نشريه هفتگي به نام « العهد» را منتشر ساخت؛ ضمن آنکه تعداد اعضاي شورا نيز به هفت نفر افزايش يافت.(10) 5-2. زمينه ها و ريشه هاي قيام(11) در زمينه ي ريشه ها و پيدايي قيام حزب الله به طور مختصر مي توان به چند مورد اصلي اشاره کرد: الف) اشغال سرزمين هاي جنوبي لبنان به دست صهيونيست ها و تلاش براي نابودي هويت فرهنگي، ساختار سياسي، مصادره ي سرزمين ها، کشتار، قتل، شکنجه، آواره ساختن لبناني ها از سرزمين خويش و از بين بردن لبنان به عنوان پايگاه امن براي فلسطينيان. ب) حزب الله لبنان از سلسله مبارزه و جهاد طبيعي و مستمر لبنان در برابر صهيونيسم است؛ و در عين حال روش جديد و تحولي طبيعي در برابر شيوه هاي مبارزه به روش سنتي را به همراه دارد. ج) نااميدي مردم از دولت هاي عربي، جنبش امل، جنبش هاي متفرق اسلام گرا و نيروهاي فعال فلسطيني. د) مهم ترين عامل تشکيل و پيدايش حزب الله لبنان، اسلام و ايدئولوژي اسلامي است که عوامل ديگر را به حرکت درآورد و تبديل به قيام و حرکت انقلابي کرد. اين امر متأثر از خيزش اسلامي به رهبري امام خميني رحمة الله بود که او نيز به تأسي از سيدالشهداء اين شيوه ي مبارزه را اتخاذ کرد. پي نوشت ها : 1. احمد نادري سميرمي؛ لبنان؛ ص 1-17. 2. علي حجتي کرماني؛ لبنان به روايت امام موسي صدر و چمران؛ ص 7-8. 3. « لبنان در سال هاي 1920 -1943 تحت قيوميت فرانسه بود. ر.ک به : مسعود اسداللهي؛ از مقاومت تا پيروزي؛ ص 23-24. 4. علي حجتي کرماني؛ پيشين؛ ص 50-51. 5. همان؛ ص 15-18. 6. مسعود اسداللهي؛ پيشين؛ ص 53. 7. همان؛ ص 60. 8. در زمستان 1361 اولين جلسه ي اين شورا تشکيل شد. 9. مسعود اسداللهي؛ پيشين؛ ص 69. 10. همان؛ ص 71-75. 11. روابط خارجي دفتر حزب الله لبنان؛ مراحل شکل گيري و بنيان هاي فکري حزب الله؛ ص 10-16. منبع: نشريه كنگره امام حسين عليه السلام و مقاومت ج 3

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 387]