دست خالي زمين و نگه خشك زمان شرايط زيست محيطي با بروز پديده خشكسالي سخت مي شود

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: دست خالي زمين و نگه خشك زمان شرايط زيست محيطي با بروز پديده خشكسالي سخت مي شود
بخش دوم زخمه هاي عميق خشكسالي و كم آبي بر بدنه و ريشه زندگاني از بي ملاحظگي هاي كهنه شيوع و استمرار مي يابد و دامنگير آسايش، رفاه و امنيت خاطرمان خواهند شد چنانچه هركس در پي علاج كاهش اين پديده مزمن نباشد.زمان آن است كه دريچه فضاي پز اسراف و هدر آب حيات را به واقعيت تب سرزمين مان از رنج عطش، بگشاييم و شيارهاي تشنگي را بر چهره زندگي مان تجسم كنيم كه هيچ تصوير دلپذير و قابل تحمل نخواهد شد.بياييم خشكسالي را كه - هرگز نمي توانيم برطرف كنيم جز باران ببارد- با قطره قطره صرفه جويي از هدر دادن آب، كاهش دهيم و شادابي زندگي را از دست ندهيم. مي دانيم كل زندگي و خروش خوش اميدوارانه هر يك از ما مردم به سلامت و امنيت زيستن مان به آب بستگي دارد بدون هيچ ترديد...نابودي 96 درصد گندم ديمبه رغم چنين اقداماتي اما خشكسالي فرا گيرد در سطح كشور بر روند كار و توليد كشت و زرع تاثير گذاشته است از جمله در آذربايجان غربي نيز سبب نابودي 96 درصدي محصول گندم ديم استان شده است. محمد باقر دارياني ،معاون استانداري همچنين با بيان آن كه هم اينك آذربايجان غربي نسبت به مدت مشابه سال زراعي گذشته با 50 درصد كاهش بارندگي روبرو است، نيز از آن گفته است كه در مجموع 49 درصد از محصول كشاورزي استان در اثر خشكسالي و سرما آسيب ديده است. در اين حال، حسين باقري رئيس ستاد حوادث غيرمترقبه كشور اعلام كرده تاكنون 4هزار و 800 ميليارد ريال اعتبار براي جبران خسارت ناشي از سرما و خشكسالي در كشور اختصاص يافته است. از ديگر سو، مديركل دفتر ترويج وزارت جهاد كشاورزي با اشاره به اين كه كشورمان در منطقه خشك و نيمه خشك واقع است، از 30 پروژه با رويكرد نوين به منظور سازش با پديده خشكسالي كه امسال در بخش كشاورزي عملياتي خواهد شد خبر داده است. به گفته «نوروززاده» همچنين در سال جاري 250 ميليارد تومان جهت سازگاري با خشكسالي در بخش كشاورزي، تخصيص يافته است.»كمبود ميوه جات سردرختي تابستانجداي از اين مقولات و فعل و انفعال ها و به رغم آسيب هاي فراوان ناشي از سرماي فوق العاده سال قبل و وجود خشكسالي متأثر از كمبود آب در كشور اما بدانيم وضعيت توليد و عرضه ميوه جات تابستاني چگونه است.«علي حاج فتحعلي» دبير اتحاديه صنف بارفروشان تهران، پيش از آن كه چند و چون وضعيت ميوه را شرح دهد، مي گويد سرماي سال گذشته و خشكسالي و كم آبي كنوني روي توليدات ميوه هاي سردرختي و مركبات و همچنين بيشتر بر اراضي ديم كاري گندم و جو تأثير گذاشته است.وي در خصوص كم و كيف ميوه جات فصل تابستان باتوجه به شرايط خشكسالي، مي گويد: «بي ترديد كم آبي و خشكسالي در كميت توليد محصولات فصلي اثرگذار است. بنابراين، در تابستان امسال زمينه توليد و عرضه ميوه جات سردرختي كم خواهد بود.»وي همچنين با تكرار اين كه خشكسالي ناشي از كم آبي كم و بيش اثر روي توليدات كشاورزي گذاشته است، مي گويد خود در يك باغ شاهد بوده به علت كم آبي، درخت انجير از ريشه خشك شده بود. وي با بيان اين موضوع كه دولت بيشتر روي تأمين عمده ارزاق مورد مصرف عمومي از جمله سيب زميني و پياز اقدام كرده كه از اين بابت جاي نگراني نيست، همچنين اظهار اميدواري مي كند دستگاه هاي ذيربط و كشاورزي متناسب با شرايط كنوني خشكسالي و خسارات به وجود آمده به كشاورزان كمك كنند تا آنها بتوانند روي پاي خود بايستند و كارشان را ادامه بدهند.دبير اتحاديه صنف بارفروشان تهران، در بخشي ديگر از صحبت هاي خود، ضمن فراواني اقلامي از توليدات زراعي در مقطع فعلي، از نرخ هاي بالاي كرايه حمل و نقل از مبدا تا مقصد، مي گويد.به گفته «حاج فتحعلي» هندوانه، پياز و سيب زميني گرگاني در ميدان زياد است اما نرخ كرايه حمل اين محصولات نيز تقريباً برابر نيمي از قيمت هر كيلو محصول است. به عنوان نمونه نرخ هر كيلو هندوانه در كف ميدان از 60 تا 150 تومان است ليكن بابت حمل و نقل هر كيلو از مبدا تا مقصد (ميدان) بين 60 تا 70 تومان كرايه پرداخت مي شود. همينطور پياز، سيب زميني و... تقريباً نصف نرخ (قيمت كل) محصول كف ميدان، هزينه كرايه مي شود.«دكتر كردواني» ضمناً راهكارهايي به منظور جلوگيري از هدر روي آب و صرفه جويي براي مردم دارد كه به قول او، هزينه چندان ندارد. به گفته وي، حدود 75درصد آب منزل براي امور بهداشتي و نظافتي مصرف مي شود. در يك دوش گرفتن به طور متوسط 6 دقيقه حدود 60 ليتر آب مصرف مي شود. مدت دوش گرفتن را كاهش دهيد. هنگام مسواك زدن، هر دقيقه 10 ليتر آب هدر مي رود. با يك ليوان آب، دهان شستشو مي شود. هنگام شستن ظروف، شير آب را بيهوده و با فشار زياد باز نگذاريد.شيرهاي آبي كه چكه مي كنند را تعمير و نشتي لوله ها را برطرف كنيد. شير آبي كه در هر ثانيه يك بار چكه مي كند، سالانه 6000 ليتر آب را هدر مي دهد كه همين ميزان آب مي تواند آب مصرفي روزانه 40 خانوار را تأمين كند. و ابتكار ديگري كه در خانه مي توان اعمال كرد كم كردن فشار آب است. با اين اقدام هم خطر تركيدگي لوله كم مي شود و هم اين كه آب كمتري در خانه جريان مي يابد. براي انجام اين كار، شير فلكه اصلي را كمي ببنديد تا فشار آب در لوله ها كم شود.... ريزش بس سنگين برف زمستان 86 به نوعي يك ضرباهنگ خيالي را در اذهان عمومي طنين افكن كرد كه در سال 87 ديگر خبري از كم آبي و سفارش و تاكيد و توصيه دستگاه هاي ذيربط در صرفه جويي مردم به ويژه در فصل تابستان، در ميان نيست. اين تصور عاميانه اما غافل از آن بود كه اصولاً كم آبي و خشكسالي در بطن تاريخ سرزمين مان نهفته است. آن گونه كه مسئولان و كارشناسان آب و هواي كشور مي گويند: «ايران در اقليم خشك جهاني واقع شده است و چرخه خشكسالي هرچند سال در جغرافياي زيستي ما برقرار و حاكم است.» شش سال پيش را به خاطر بياوريم كه خشكسالي چه مشكلاتي را در دستيافت بديهي به ايجاد توازن بين تامين و عرضه آب و مصارف در بخش آب شرب، كشاورزي و ديگر صنايع به وجود آورد. در همان سال، در سفر اداري به سيستان و بلوچستان از نزديك ديديم خشكسالي و كمبود آب چه مشكلات متعددي براي هموطنان آن استان به بار آورده بود. بسياري از خانه هاي خشت و گلي حاشيه رودخانه هيرمند كه در برهوت خشك منطقه، تشنه آب بود. تهي از خانواده هاي ساكن شده بود. مردم به ويژه روستانشينان از تانكرهاي آب و در فواصل دور و نزديك از محل سكونت خود، دبه هاي پلاستيكي و گالن هاي كوچك و نسبتاً بزرگ را از شيرها و منبع هاي آب مستقر در محيط زندگيشان به نوبت پر مي كردند. در مقطع خشكسالي كنوني نيز به نقلي 14 استان كشور را فرا مي گيرد. آژير جهاني خشكساليطنين دوره تازه خشكسالي در ايران در گزارش هاي خبري، آواي خشكسالي از زبان مسئولان و مقام هاي كشور نيز در آن سوي مرزها منعكس شده است از جمله در يكي از اين گزارش ها به نقل از «مجيد نامجو» معاون وزارت نيرو مي خوانيم: «ايران با بدترين خشكسالي در 40 سال اخير روبرو است به طوري كه سطح بارندگي 44 درصد پايين تر از ميانگين است.» اين موضوع در نگاه «حداد عادل» رئيس مجلس دوره هفتم نيز اين گونه مطرح شده است: «پس از سرماي بي سابقه اي كه سال گذشته تجربه كرديم و باعث خسارت قابل توجه به كشاورزان شد، حالا در سال 87 با خشكسالي مواجه هستيم.» به گفته وي، اين خشكسالي شماري از استان ها از جمله تهران را تحت تأثير قرار داده است. چندي پيش «رسول زرگر» معاون وزارت نيرو نيز گفته بود: «بارندگي در ماه هاي گذشته بسيار پايين تر از ميانگين 30 سال گذشته بوده است. احتمال دارد كه 120 شهر كوچك و 60 هزار روستا امسال تابستان با كمبود آب مواجه باشند.» وي اما در مجموع از 9 استان شامل بوشهر، كهكيلويه و بويراحمد، فارس، كرمان، هرمزگان، خراسان جنوبي، سيستان و بلوچستان و يزد به عنوان استان هايي كه در معرض خشكسالي هستند نام برده است. استان تهران هر چند به اخطار مقامات، با كمبود شديد آب روبرو است اما رسماً جزو استان هاي درگير خشكسالي محسوب نشده است. اما به باور «داود ملايمي» مدير سازمان آب و فاضلاب تهران، باتوجه به كمبود بارندگي در اسفند و فروردين استان تهران شرايط خشكسالي را تجربه مي كند. «كيارشي» از معاونان استانداري تهران مي گويد: «با وجود آن كه استان تهران در سال جاري به شدت براي تامين آب شرب دچار مشكل است، ولي متأسفانه در وزارت كشور، جزو 14 استان دچار خشكسالي محسوب نشده است.» در اين حال، «زرگر» معاون وزارت نيرو گفته است: «امسال بحث جيره بندي آب در دستور كار وزارت نيرو نيست اگر مردم 10 درصد در مصرف آب صرفه جويي كنند مي توان خشكسالي تابستان امسال را بدون هيچگونه محدوديت و مشكلي پشت سر گذاشت.»كشاورزي در تابستان داغطبيعي است كه پديده خشكسالي علاوه بر اين كه امور متعارف در چرخه حياتي مردمي را متأثر مي كند. برچرخه و محصولات كشاورزي هم اثرات قابل توجه مي گذارد. «عنايت الله تورنگ» رئيس سازمان جهاد كشاورزي مازندران، در اين باره مي گويد: «نه فقط در محصول برنج، بلكه در محصولاتي مانند جو، گندم، سويا و بسياري ديگر با مشكلاتي مواجه شده ايم.» به گفته او، اين استان براي تامين پمپ آب براي كشاورزان به 2 ميليارد تومان نياز دارد.» از سوي ديگر «محمدحسين شمس فرد» رئيس اتحاديه صادركنندگان خشكبار با اشاره به اين كه توليد محصول پسته در سال 87 به شدت افت كرده، مي گويد: «توليد پسته از 300 هزار تن در سال 86 به 100 هزار تن در سال 87 افت كرده است. خشكسالي و سرمازدگي 50 درصد محصول پسته را از بين برده است كه باعث خواهد شد جايگاه ايران در بازار جهاني پسته، نيز جابه جا شود.»با پـديداري خشكسالي و كم آبي در سطح كشور كه طبعاً آثار آن در بخش هاي مختلف چه توليدي و صنايع و كشاورزي و چه مصارف انرژي و خانگي و... اجتناب ناپذير خواهد بود، دولت از اوايل سال جاري اقدامات و تمهيداتي مبني بر كاهش آثار خشكسالي و خسارات اقتصادي آن انجام داده كه مي توان به تشكيل «ستاد خشكسالي» اشاره كرد. در اين ستاد، معاون رئيس جمهور، وزراي كشور، بازرگاني، بهداشت، كشاورزي و اقتصاد و دارايي حضور دارند. ستاد ياد شده در اولين جلسه خود در اوايل ارديبهشت ماه وظايف سازمان هاي دولتي را براي كاهش آثار خشكسالي مشخص كرد و قرار شد لايحه اي براي تخصيص دو هزار ميليارد تومان جهت مقابله با خشكسالي و همچنين سرمازدگي زمستان گذشته، تهيه كند. دولت اين لايحه را به عنوان بخشي از لايحه اي دوفوريتي در اولين روز خرداد ماه جاري تحويل مجلس داد كه تصميم گيري در مورد آن به مجلس هشتم سپرده شد. كنترل ملي و نظام مند مصرف آباگر چه ديرهنگام است اما زمان آن فرا رسيده كه يك كنترل زيربنايي مديريتي و ملي و بازنگري جدي معطوف به سيستم ساماندهي و نظام مندي در هر بخش مصارف انرژي و در رأس آن، آب زندگاني، به گستره ميدان عمل و فرهنگ سازي ژرف و همه جانبه كشورمان پديد آيد و هجي كردن خشكي اقليم ايران و واقعه خشكسالي پيش رو در تمامي لايه هاي جامعه يك الزام ناگزير است. در اين راستا تقويت اراده هاي فردي و خانوادگي و استانداردسازي مصارف سازمان ها، ادارات و حتي صنايع توليدي، نقش به سزا و مؤثر در بهينه سازي مصرف آب دارد. كمرنگ جلوه دادن و بعضا بي تفاوتي حس مسئوليت فردي، اجتماعي و اداري در برابر واقعيت خشكي اقليم ايران و خشكسالي پيش رو قدر مسلم است كه دايره محدوديت و حتي تهديدهاي ناگزير كم آبي را تشديد مي كنيم. آسيب هاي خشكسالي از نگاه بين الملليسازمان جهاني خواربار و كشاورزي (فائو) در تازه ترين گزارش خود پيش بيني كرده است در اثر خشكسالي و كاهش بارندگي در ايران توليد گندم، جو و ذرت كشورمان طي سال جاري 2.8 ميليون تن كاهش مي يابد. گزارش يادشده تحت عنوان «چشم انداز غذايي جهان» نيز حاكيست توليد غلات ايران در سال 2007 ميلادي به 21.9 ميليون تن رسيده بود كه در اثر بروز خشكسالي و كاهش بارندگي، پيش بيني شده است اين رقم در سال جاري به 19.1 ميليون تن كاهش پيدا كند اما توليد برنج بدون تغيير نسبت به سال قبل باقي مي ماند. در همين راستا، ميزان واردات غلات توسط ايران از 4ميليون تن در سال گذشته به 6.6 ميليون تن در سال جاري افزايش مي يابد. در گزارش موصوف نيز اعلام شده مصرف غلات از 26.3 ميليون تن در سال گذشته به 25.8 ميليون تن در سال جاري كاهش مي يابد و حجم ذخاير غلات نيز بدون تغيير نسبت به سال قبل در سطح 2.6 ميليون تن باقي ماند. همچنين در حالي كه توليد گندم در سال گذشته به 15 ميليون تن رسيده بود، پيش بيني مي شود اين رقم در سال جاري به 13ميليون تن كاهش يابد و به اين ترتيب كشور مجبور شود 2ميليون تن گندم از خارج وارد كند. واردات گندم در سال قبل تنها 200 هزار تن گزارش شده بود كه اين رقم امسال به 2ميليون تن افزايش پيدا مي كند. از سوي ديگر در حالي كه صادرات گندم در سال گذشته 400 هزار تن گزارش شده بود در سال جاري اين رقم به صفر مي رسد.توليد جوي ايران نيز با كاهش محسوس در سال جاري مواجه مي شود. در سال قبل بيش از 3.5 ميليون تن جو در كشورمان توليد شده بود. انتظار مي رود اين رقم در سال 87 به 2.8 ميليون تن كاهش پيدا كند. به اين ترتيب واردات جو از 400 هزارتن در سال قبل به يك ميليون تن در سال جاري مي رسد.گزارش «فائو» همچنين حاكي از آن است كه توليد برنج ايران نسبت به سال قبل كاهش نخواهد يافت و در سطح 1.5 ميليون تن باقي مي ماند. براساس گزارش مذكور ميزان واردات اين محصول از1.1ميليون تن در سال قبل به 900هزار تن در سال جاري كاهش پيدا مي كند. ميزان مصرف برنج در ايران بدون تغيير نسبت به سال گذشته، در حدود 2.8 ميليون تن باقي مي ماند. حجم ذخاير اين محصول از 400 هزار تن به 300هزار تن كاهش مي يابد. توليد جهاني برنج از 435 ميليون تن به 445 ميليون تن در سال جاري افزايش پيدا مي كند.
چهارشنبه 8 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 482]