واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
دونده حيات وحش نويسنده: محمد رضا نوروزي در حيات وحش سرعت يكي از بهترين راه هاي دفاع است و جانوراني كه سريع تر باشد بهتر مي توانند از دست دشمنانشان بگريزند. اما شكارچيان هم اين راز را فهميده اند و سرعت بعضي ازآنها كمتر از معروف ترين دونده ها نيست. در اينجا سرعت 10 پستاندار دونده را با هم مقايسه مي كنيم. 67 كيلومتر در ساعت روباه يك موجود شكارگر است اما در مواقع ضروري حتي از گياهان هم تغذيه مي كند. روباه ها از سرعتشان براي شكار خرگوش و موش و حتي بعضي پرندگان استفاده مي كنند. روباه ها مدت كوتاهي را با اين سرعت مي دوند (حداكثر دو دقيقه) آنها هم صفر تا صد طولاني اي دارند. به عبارتي نمي توانند از سرعت صفر حركت كرده و به ماكزيمم برسند. 68 كيلومتر در ساعت كايوت ها از سرعت نسبتاً زيادشان براي شكار بعضي پستانداران (از ريز تا درشت) استفاده مي كنند. آنها از موش و خرگوش تا گوزن و گاو وحشي را براي غذا شكار مي كنند. البته به شكل گروهي شكار مي كنند و اين باعث مي شود كه فرار كردن از دستشان كمي سخت تر باشد. كايوت ها صفر تا صد كوتاهي دارند و با سرعت مي توانند از حالت ساكن به حداكثر سرعتشان برسند. آنها مدت نسبتاً بلندي مي توانند با اين سرعت حركت كنند (حدود ده دقيقه). 72 كيلومتر در ساعت تازي ها سرعتشان را با نبوغ و تيزهوشي شان همراه مي كنند تا به عنوان يك شكارچي بسيارجدي مطرح شوند. آنها در گروه هاي بسيار منظم و تخصصي شكار مي كنند يكي شكار را دنبال مي كند و ديگري به شكار حمله مي كند و به نوبت اين كار را تكرار مي كنند تا صيد از پا درآيد. حداكثر سرعتشان را از صفر نمي توانند آغاز كنند. آنها در حال دويدن ناگهان سرعتشان را تا ماكزيمم اضافه مي كنند. حداكثر زماني كه با اين سرعت مي دوند ده دقيقه است. 75 كيلومتر در ساعت گوزن هاي bighorn يكي از بزرگترين گونه هاي پستانداران روي خشكي محسوب مي شوند كه درآمريكاي شمالي و شرق آسيا زندگي مي كنند. البته اين گوزن بزرگ جثه، از سرعتش براي شكار استفاده نمي كند بلكه با اين سرعت مي تواند از دست شكارچيانش فرار كند. گوزن ها با سرعت حداكثري شان مي توانند بيش از 51 دقيقه حركت كنند.... اما پس ازآن تقريباً به حالت ايستا در مي آيند و تا مدت طولاني اي تكان نمي خورند. 76 كيلومتر در ساعت اسب چاركي مي تواند يك دور مسابقه را در يك چهارم زمان مرسوم طي كند. براي همين به آن اسب چاركي مي گويند. اين اسب تا سرعت 76 كيلومتر در ساعت هم دويده است. كاري كه تقريباً هيچ يك از اسب هاي ديگر قادر به انجامش نيستند. اسب چاركي پس از52 ثانيه به سرعت ماكزيمم را به دست مي آورد و حداكثر هفت دقيقه با اين سرعت مي دود. پس ازآن به آرامي قدم بر مي دارد. 80 كيلومتر در ساعت جان تامسون اين گوزن را كشف كرد به همين دليل نامش را روي اين گوزن گذاشتند. اين گوزن يك سر و گردن از همتايان ديگرش بالاتر است؛ هم ازنظر شكل و جثه و هوشمندي و هم از نظر سرعت. گوزن تامسون مي تواند سرعتش را تا 80 كيلومتر در ساعت برساند حتي وقتي زيگزاگ مي دود. او تقريباً به راحتي مي تواند از دست يوزپلنگ ها فرار كند. مهم ترين دليل اين امر سرعت بسيار زيادش نيست، بلكه يك گوزن تامسون مدت طولاني تري مي تواند با اين سرعت زياد بدود. درحالي كه يوزپلنگ زمان زيادي را با سرعت حداكثري اش نمي تواند حركت كند. گوزن هاي تامسون سرعت حداكثري شان را تا بيش از نيم ساعت هم ادامه داده اند و البته پس ازآن هم مي توانند بدوند اما با سرعتي كمتر. 80 كيلومتر در ساعت سلطان جانوران وحشي- شيرها- چندان به سرعت زياد براي ادامه حياتشان نيازي ندارند. آنها در گروه هاي بزرگ به شكار مي پردازند. شيرهاي نر كه ديگر هيچ. بيشتر وظيفه شكار را ماده ها به عهده دارند اما يك شير نر زماني كه سرحال است مي تواند تا 80 كيلومتر در ساعت هم بدود. 80 كيلومتر در ساعت به نظر مي آيد كه اين پستاندار دومين جانور پر سرعت خشكي هاي زمين باشد، هر چند تاكنون سرعت آن را با دقت بالايي اندازه گيري نكرده اند. البته سرعت آنتلوپ هم از يوزپلنگ كمتراست اما مي تواند مدت زمان بيشتري را نسبت به يوزپلنگ ها با اين سرعت بدود. آنتلوپ ها سريع مي دوند و زمان طولاني اي را با اين سرعت ادامه مي دهند. آنها صفر تا صد خوبي دارند و ظرف هفت ثانيه به سرعت ماكزيمم مي رسند. حداكثر سرعتشان را تا ده دقيقه تاب مي آورند. سرعت كاليبره شده اگر بخواهيم دقيق تر به سرعت دويدن جانداران بپردازيم بايد طول اعضاي دونده آنها را هم وارد بازي كنيم. اين نمودار سرعت موجودات زنده همان نمودار قبلي است كه براساس طول اعضاي دونده كاليبره شده يعني بايد تصور كنيم كه طول اعضاي دونده همه اين موجودات را به يك اندازه برسانيم. با اين كار ناگهان، سوسك حمام و سوسمار صدر نشين دونده ها مي شوند. يوزپلنگ در مقام برابري با ميمون پاتاس قرار مي گيرد. انسان هم در كمال تعجب فقط اسب را زير دست خودش مي بيند. با اين مقايسه معلوم مي شود كه طول اعضاي دونده در سرعت آن موجود تاثيرزيادي دارد. سرعت خام همان طور كه ديده مي شود يوزپلنگ سريع ترين دونده روي زمين است. اين نمودار مقايسه اي بين سرعت چند موجود زنده و انسان در حالتي كه هيچ پردازشي روي آن انجام نشده است. بنابراين يوز در صدر است و انسان فقط از سوسمار و سوسك حمام سريع تر مي دود. بنابراين موجودات را در يك مسابقه دوي خيالي تصور كنيم حتماً يوز برنده مي شود. 80 كيلومتر در ساعت گاوميش ها هم ازآن دسته موجوداتي هستند كه سرعت زيادشان را براي فرار از دست شكارچيان نياز دارند. آنها در دشت هاي وسيع آفريقايي با كمك گرفتن از سرعت زيادشان از دست گربه سانان درنده اي همچون يوزپلنگ ها و شيرها فرار مي كنند. گاوميش ها كمتراز ده ثانيه زمان نياز دارند تا به ماكزيمم سرعتشان برسند و مدتي طولاني با آن سرعت حركت مي كند. اگركمي از سرعتشان كم كنند ( مثلاً تا 60كيلومتر) مي توانند مدت هاي طولاني اي با اين سرعت حركت كنند. 112 كيلومتر در ساعت يوزها سريع ترين جانوران روي خشكي هستند. حتي سرعت 120 كيلومتري هم براي آنها ثبت شده است اما متأسفانه يوزها اين سرعت را فقط در 460 متر دويدند حفظ كرده اند و پس از آن به راحتي سرعتشان را از دست مي دهند. جالب است بدانيد شتاب اين جانوران هم در ميان همه جانوران كره زمين زبانزد و منحصر به فرد است. آنها سرعت صفر تا 110 كيلومتر در ساعت را فقط در سه ثانيه كسب مي كنند. منبع:نشريه دانستنيها، شماره 18. /ج
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 461]