تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835010180
استفاده دختران جوان از اینترنت و تأثیر آن بر هویت دینی دختران
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
استفاده دختران جوان از اینترنت و تأثیر آن بر هویت دینی دختران این استفاده از اینترنت و هویت دینی رابطه معناداری وجود دارد. آیا استفاده از اینترنت بر هویت دینی دختران جوان تأثیر میگذارد یا خیر؟ این مقاله تاثیر اینترنت بر برخی از ابعاد هویت اجتماعی (از جمله هویت دینی، هویت قومی، هویت خانوادگی و هویت شخصی) را با استفاده از روش پیمایشی مورد مطالعه قرار داده است. این مطالعه در شهر سنندج در میان دو گروه از دختران، یعنی آنهایی که از اینترنت استفاده می کردند و آنهایی که از اینترنت استفاده نمی کردند، صورت گرفته است. این مطالعه و تحلیل یافته ها نشان می دهد که میان دو گروه مذکور به لحاظ هویت دینی، هویت قومی، هویت خانوادگی و هویت شخصی تفاوت معناداری وجود دارد و هویت دینی، قومی و خانوادگی و هویت شخصی در افراد گروه اول، نسبت به افراد گروه دوم از قوت كمتری برخوردار بود. به نظر می رسد این موضوع از یک سو نشانگر کاهش تاثیر کانال های سنتی در فرایند هویت سازی و از سوی دیگر بیانگر تحول کیفی مولفه های هویت یابی در عصر جدید است که غالبا خارج از کنترل مراجع سنتی و غیررسمی (خانواده، قومیت و دین) و ساختارهای رسمی (نهادهای متولی نظارت اجتماعی و برنامه ریزی فرهنگی) قرار دارد . نتیجه این که، باوجود تلاش نهادهای سنتی رسمی و غیررسمی در هدایت هویت های فردی و اجتماعی، استفاده از اینترنت بر هویت اجتماعی افراد مورد مطالعه تاثیر تعیین کننده ای داشته است مقدمه امروزه كمتر كسی در این گزاره شك میكند كه جهان وارد عصر تازهای شده که نماد آن اهمیت یافتن اطلاعات است. بسیاری از دانشمندان و صاحبنظران علوم اجتماعی بر این باورند كه تركیب و همگرایی فنآوریهای ارتباطی و تجدید ساختار نظام سرمایهداری در دهههای اخیر ما را وارد عصر و جامعه ی تازهای كرده است. دانیل بل آن را جامعه ی فراصنعتی، امانوئل كاستلز، جامعه ی شبكهای و تادائو اومه سائو آن را جامعه ی اطلاعاتی نامیده است. جامعه ی اطلاعاتیرا جامعهای میدانند كه در آن دسترسی به اطلاعات، افزایش یافته و اطلاعات اهمیت زیادی در زندگی روزمره پیدا كرده و سبب تغییراتی در ساختارهای شغلی شده است. به سبب گسترش دامنه ی تاثیر رسانههای جمعی، به ویژه ماهواره و اینترنت و سایر فنآوریهای اطلاعرسانی، جامعه ی اطلاعاتی امروزه بُعدی جهانی پیدا كرده و منحصر به كشور یا كشورهای خاصی نمیشود. اقتصاد جهانی مبتنی بر اطلاعات، توسعة فناوریهای دیجیتالی و فشردگی زمان و مكان از ویژگیهای این عصر است. موتور محركه ی این تحولات، انقلاب و انفجار اطلاعات و تحولات پرشتاب علمی و فنآورانه بوده است. در این فرآیند، ابتدا رایانهها به جامعه راه می یابند و سپس رایانههای شخصی به منازل و حوزههای خصوصی افراد و خانوادهها وارد می شوند و بزرگراه اطلاعات را از وسط منازل عبور میدهند. وصل شدن رایانهها به خطوط تلفن و دسترسی آسان و نسبتاً كمهزینه به اینترنت، افراد را به اطلاعات انبوه و جهانی متصل ساخته و این همه، جنبههای مختلف زندگی ما را تحت تأثیر قرار میدهد. یكی از جنبههای مهمی كه از فنآوری های اطلاعاتی و ارتباطی جامعه ی اطلاعاتی تأثیر میپذیرد، هویت است. هویت دارای ابعادی مختلف است. بعد روانشناختی آن كه به نام هویت شخصیتی خوانده میشود و شامل تعریف فرد از ویژگیهای منحصر به فرد فیزیكی و روانشناختی خودش است، با هویت اجتماعی تفاوت دارد. هویت اجتماعی به تعریفی كه فرد براساس تعلق و عضویت در گروههای اجتماعی از خودش میكند، دلالت می کند و شامل هویت های مختلفی است. برخی از این ابعاد هویت خانوادگی، هویت قومی و هویت دینی است. هویت فردی از مجموع هویت شخصیتی و هویتهای اجتماعی فرد تشكیل میشود. در جوامع سنتی، هویت بیشتر متأثر از عوامل انتسابی، از پیش مشخص شده و ثابت است. انسانها شبیه یكدیگرند و انسجام بیشتری در ابعاد مختلف هویت وجود دارد. لذا افراد جامعه به لحاظ هویتیابی چندان دچار تغییر و دگرگونی نمیشوند و اساساً كمتر مسئلهای به نام بحران هویت به وجود میآید. اما در جوامع جدید منابع هویتیابی متعدد و بیشتر اکتسابی است، زیرا انسانها در گروهها و قشرهای اجتماعی متعددی عضو هستند. لذا هویت انسانها در معرض تغییر است. اینجاست كه مسئله ی هویت و چالشهای هویتی بروز میكند. جامعه ی اطلاعاتی باعث تحولات گسترده از جمله تحول در مفهوم زمان و مكان شده است. فراهم آمدن منابع و مراجع جدید، ذهنیت و هویت افراد را دچار دگرگونی كرده است و این مسئله به منطقه یا كشور خاصی محدود نمیشود بلكه تمام جوامع را كموبیش دربرگرفته است. جامعه ی ما نیز چون دیگر جوامع، در معرض تغییر و دگرگونی قرار گرفته است و آثار و پیآمدهای آن را نیز تجربه میكند. جوانان، مستعدترین گروهی هستند که تحت تأثیر این تحولات قرار گرفته اند. كردستان از جمله مناطقی است كه یكی از قومیتهای مهم و پرجمعیت ایران را در خود جای داده است، گسترش فنآوریهای اطلاعاتی ارتباطی و شبكههای ماهوارهای و كانالهای كرد زبان، گسترش راههای ارتباطی و رشد كافینتها و كلوپهای مختلف در منطقه و رشد شهرنشینی از پدیده های اخیر هستند که به نظر می رسد به تغییرات عمدهای در ارزشها و نگرشها و شیوههای زندگی افراد منجر گشته و تغییرات هویتی، به ویژه در جوانان شهرنشین این منطقه ایجاد كرده باشد. سوالی که در این شرایط مطرح می شود این است که استفاده از اینترنت چه تاثیراتی بر ابعاد مختلف هویت اجتماعی دختران جوان بر جای گذاشته است؟ از آنجا كه هویت اجتماعی، زمینهساز رفتارهای فردی و اجتماعی است مطالعه چندوچون این تغییرات به ویژه در جوانان از یک سو مسائل وآسیبهای احتمالی را آشكار میسازد و از سوی دیگر میتواند در جهت برنامهریزی و رفع مشكلات و نیازهای جوانان، مفید و موثر واقع شود. به ویژه آنكه، با وجود بحث های نسبتاً گسترده در مورد هویت، مطالعه ی جدی درباره تاثیر تحولات مذکور بر دختران جوان کمتر انجام شده است. از این رو شناخت علمی این موضوع برخی از کاستی های موجود در ادبیات را برطرف خواهد کرد. مباحثی که از این پس خواهد آمد در چهار بخش ارایه می شود. بخش اول ادبیات نظری تحقیق را در بر می گیرد و بخش دوم به روش تحقیق و فنون گردآوری داده ها اختصاص دارد. در بخش سوم یافته های پژوهش ارایه شده است و بخش چهارم به جمع بندی مباحث و یافته ها اختصاص دارد. جامعة اطلاعاتی و تحول فرهنگی در خصوص چگونگی پیدایش جامعه ی اطلاعاتی، مانوئل كاستلز به انقلاب فنآورانه ای كه حول محور فنآوریهای اطلاعات متمركز است اشاره میكند كه در سالهای پایانی قرن بیستم، چشمانداز اجتماعی زندگی انسان را دگرگون ساخته و با سرعتی شتابان در كار شكلدهی مجدد بنیان مادی جامعه است (1) با این همه، كاستلز مفهوم «جامعه ی اطلاعاتی» را با احتیاط و به صورت مشروط به كار میبرد و معتقد است نام بردن از یك جامعه ی اطلاعاتی به معنای همگونی جهانی همة شكلهای اجتماعی نیست. سخن گفتن از جامعه ی اطلاعاتی یا جامعه ی متكی براطلاعات به دو شرط نیازمند است: از یك سو اعضای این جامعه در شكل كنونی خود، سرمایهداری هستند و از سوی دیگر تنوع و چندگونگی فرهنگی و نهادی آنها باید مورد توجه قرار گیرد. بدین معنی اگرچه ژاپن، اسپانیا، چین، برزیل و ایالات متحده آمریكا همگی جزء جوامع اطلاعاتی به شمار میآیند اما «هویت خویش را در دیگ جوشان و جهان گسترده و همسانساز سرمایهداری متكی به اطلاعات از دست نمیدهند» (2). به نظر كاستلز سرمایهداری اگرچه به مثابه دیگ جوشان جهانگستر و همسانساز عمل كرده اما واقعیت این است كه در این كار خود موفقیتی كسب نكرده و برای مثال اگرچه ژاپن و آمریكا هر دو جزء كشورهای سرمایهداری به حساب میآیند اما با یكدیگر متفاوت هستند و هركدام هویتی متمایز از دیگری و منحصر به فرد دارند. بنابراین کاستلز به جای اصطلاح جامعه ی اطلاعاتی، ترجیح می دهد جامعه ی شبکه ای را به کار ببرد. به لحاظ تاریخی، كاستلز دگرگونی فنآورانه را كه منجر به ایجاد و اختراع «شاهراه اطلاعاتی» شده با اختراع بزرگ حروف الفبا در یونان 700 سال پیش از میلاد مشابه میداند و معتقد است برای نخستین بار در تاریخ رسانه، اَبَرمتن یا فرازبانی شكل گرفته است كه شیوههای مكتوب، شفاهی، دیداری و شنیداری ارتباطات انسانی را در چارچوب یك سیستم، یكپارچه میسازد. این پدیده كه «شاهراه اطلاعاتی» نام دارد، به دلیل قابلیت یكپارچهسازی متن، تصویر و صدا در یك سیستم و شبكة جهانی، ماهیت ارتباطات را دستخوش دگرگونیهای بنیادین ساخته است و از آنجا كه ارتباطات نقش تعیینكنندهای در شكلدهی فرهنگ دارد، فرهنگ نیز به تبع دگرگونیهای فنآورانه ی جدید، دگرگونیهای بنیادی دیگری را از سر میگذراند (3). در نظر كاستلز یكی از پیامدهای مهم گسترش فنآوریهای اطلاعات و ارتباطات نوین مبتنی بر آن، دگرگونی فرهنگهاست. از این رو در اثر ایجاد و گسترش شاهراههای اطلاعاتی، فرهنگ نوینی در حال ظهور است (4) ویلیام مارتین، جامعه ی اطلاعاتی را جامعهای معرفی میكند كه در آن كیفیت زندگی همانند چشماندازهای تحول اجتماعی و توسعه اقتصادی به میزان روبه تزایدی به اطلاعات و بهرهبرداری از آن وابسته است. در چنین جامعهای، استانداردهای زندگی، الگوهای كار و فراغت، نظام آموزشی و بازار كار به گونه ِ كاملاً محسوسی تحتالشعاع پیشرفتهایی قرار گرفته كه در قلمرو اطلاعات و دانشها روی داده است (5) در همین رابطه، جان فیدر از انقلابی یاد می کند كه در زمینه ی اطلاعات و ارتباطات در جهان روی داده و زندگی همة انسانهای روی كره زمین را تحتتأثیر قرار داده است. انقلابی که مبتنی و متكی بر رایانه و دارای آثار گسترده اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است. یعنی از سویی، اطلاعات را به كالایی تجاری و سودآور بدل كرده كه تملك آن باعث قدرت میشود و از سوی دیگر، اثرات ماندگاری بر شخصیت و هویت انسانها برجای میگذارد (6) فرانک وبستر تعریف مشابهی از «جامعه ی اطلاعاتی» که بر نوآوری وسیع فنآوریهای اطلاعاتی مبتنی است به دست می دهد. به نظر او در وهله ی نخست در اثر موفقیت علمی در پردازش، ذخیره و انتقال اطلاعات، كاربرد فنآوریهای اطلاعاتی، تقریباً به همه ی گوشه و كنارهای جوامع و غالب نقاط كره زمین گسترش یافته و استفاده از كامپیوترها همگانی شده است. سپس تحول دیگری در زمینه ی مخابرات صورت گرفته و به توزیع گسترده ی اطلاعات در سطح جامعه، منجر شده كه مردم جهان را هر چه بیشتر در بزرگراههای اطلاعاتی و در معرض بهرهگیری از اطلاعات قرار میدهد. به عبارت دیگر مخابرات، كامپیوتری شده است و این بدان معنی است كه كامپیوترهای موجود در سراسر جهان به یكدیگر متصل و مرتبط می‌شوند. این روند كه اكنون به وقوع پیوسته، این امكان را به افراد داده است كه با كمترین هزینه و در دوردستترین نقاط دنیا به شرط این كه برق و مخابرات داشته باشند، به بزرگراه اطلاعاتی دسترسی و در آن امكان حضور داشته باشند. آثار فرهنگی این وضعیت را در جاها و موارد مختلف میتوان مشاهده كرد. كانالهای مختلف رادیویی و تلویزیونی، سایتهای متعدد اینترنتی، هزاران رسانه ی جمعی و مطبوعات، آگهیهای دیواری و تبلیغاتی، مجلات و كتابهای متنوع، همگی نشان از تأثیرات فرهنگی جامعه ی اطلاعاتی دارند. اما این تأثیرات به آنها محدود نمیشود، بلكه لباسهایی كه میپوشیم، سبك آرایش مو و صورت، غذاهایی كه میخوریم، آداب معاشرت و معماری منازل نیز در همین زمینه، قابل ذكر است. فرهنگ معاصر به شكلی عجیب و غریب، اطلاعات و ارزشهای قبل از خود و فرهنگهای دیگر را در خود نهفته دارد و از آنها استفاده میكند (7) یورگن هابرماس به عنوان یكی از مهمترین نظریهپردازان انتقادی به ظهور فنآوریهای ماهوارهای و اطلاعات دیجیتالی و تاثیر آن در فرآیند جهانیشدن تاکید کرده است. به نظر وی، اگرچه مهمترین بعد این جهانی شدن، جهانی شدن اقتصاد بوده اما در عرصههای فرهنگی نیز گرایش به تولیدات فرهنگی خاص نوعی همسانی در فرهنگها را به دنبال داشته است. وی معتقد است كه فرهنگ كالایی شده آمریكایی نه تنها خود را بر سرزمینهای دور تحمیل میكند بلكه حتی در غرب نیز معنادارترین تفاوتها را كمرنگ و ریشهدارترین سنتهای محلی را سست بنیان كرده است (8) همچنین هابرماس در اثر معروف خود با عنوان "دگرگونی ساختاری حوزه ی عمومی" به چگونگی پیدایش حوزه ی عمومی در جوامع سرمایهداری پرداخته و اظهار کرده كه اطلاعات، هسته ی مركزی حوزه عمومی است و رسانههای جمعی و نهادهای اطلاعاتی در ایجاد و گسترش این حوزه نقش داشتهاند. اما در اواخر سده بیستم، غلبه اندیشههای فایدهگرایانه ی بنگاههای اقتصادی و یكقطبیشدن حاكمیت قدرتهای بینالمللی، جهانیشدن اقتصاد و خصوصیسازی، سبب نابودی «حوزه عمومی» شد. درنتیجه، بخشی از اطلاعات از دسترس عموم خارج شده و نوعی فرهنگ كالایی شده ی تودهای در سطح جامعه رواج یافته است. هابرماس، رفع این معضل را درگرو گسترش عقلانیت ارتباطی و تضعیف عقلانیت ابزاری میبیند و سعی میكند كه نظریه و راهحلی برای گسترش كنش ارتباطی در سطح جامعه رواج دهد چرا كه در مسیر كنش ارتباطی است كه هویت و نگرش انسانی شكل میگیرد و از حالت شیءبودگی و مسخشدگی فاصله میگیرد و آنها را از نفوذ فرهنگ تودهای یكسانساز بیرون میآورد (9) هویت هویت از دو دیدگاه روانشناختی و جامعهشناختی قابل بحث است. اولین روانشناسی كه ایجاد هویت را مهمترین عامل پیشرفت شخصی در دوره نوجوانی دانسته و آن را گامی حیاتی در جهت نیل به حیاتی شادمانه و مولد معرفی كرده اریك اریكسون است. از نظر اریكسون موفقیت در زندگی و دستیابی به اهداف و آرمانهای انسانی در دوران بزرگسالی به نحوه ی شكلگیری هویت وابسته است كه بیشتر در دوران نوجوانی و جوانی روی میدهد. فرد در دوران نوجوانی و جوانی، ارزشها، باورها، داوریها و هنجارهای موردقبول خانواده و جامعه را زیر سوال میبرد و در جستوجوی راهحل و پاسخ های مناسب به كندوكاو میپردازد. نتایج موفقیتآمیز فرآیند رشد روانی و اجتماعی در دوران كودكی، امكان حل تعارضات روانی و اجتماعی را در مراحل بعدی زندگی به فرد میدهد. لذا در مقابل آشفتگی و بحران هویت، فرآیند «شكلگیری هویت» و انسجام هویتی قرار دارد (10) جیمز مارسیا هویت نوجوانان را در چهار وضعیت دسته بندی میكند كه از نظر تاثیری كه مولفههای نوین مانند فنآوریهای جدید رسانهای بر تحول هویتی دارد، الهام بخش است : الف) دستیابی به هویت: در این وضعیت، فرد با توجه به مطالعه و تحلیل و كشفی كه از قبل در مورد بدیلهای مختلف به عمل آورده، به یك مجموعه روشن و نظم یافته از ارزشها و هدفهایی كه خود، آنها را انتخاب كرده، متعهد میشود. از اینرو دارای احساس سلامت روانی، همانندی و ثباتی نسبی در طول زمان و آگاه از راهی است كه طی میكند. ب) تعلیق هویت: افرادی كه در این وضعیت قرار دارند به نظر مارسیا هنوز نتوانسته اند تكلیف خود را نسبت به آرمانها و ارزشهای جامعه روشن كنند و به جستجوگری و جمعآوری اطلاعات مشغول هستند. این افراد امید دارند بتوانند ارزشها و هنجارهایی را شناسایی كنند كه در زندگی راهنمای آنان باشد. پ) توقف هویت: در این وضعیت فرد به ارزشها و آرمانهایی معتقد است كه در گذشته هیچ تلاش یا جستوجویی برای شناسایی یا كشف آنها نكرده و عمل به آنها صرفاً از آن روی است كه از سوی گروههای مرجع به او معرفی شده یا به عنوان تكلیف به او تحمیل شده است. لذا فرد در این وضعیت هویتی از پیشتعیین شده دارد و خودش در شكل گیری هویت هیچ نقشی نداشته و صرفاً تماشاگری منفعل بوده است. ت) پراكندگی و عدم انسجام هویت: افرادی كه در این وضعیت قرار گرفتهاند معمولاً جهتگیری روشنی در زندگی خود ندارند. آنها نه به ارزشها و باورهای معینی رسیدهاند و نه كوششی برای نیل به آن به عمل میآورند. انفعال و انزوای این گروه به این علت است كه فكر میكنند تلاش برای دستیابی به مجموعهای روشن و منسجم از ارزشها و آرمانها كاری بسیار دشوار است و آنها از عهده آن برنمیآیند (11) چگونگی برخورد فرد با مسئلهی هویت و همچنین فرآیند شكلگیری هویت، صرفنظر از عوامل فردی و شخصیتی به عوامل اجتماعی نیز بستگی دارد. برای مثال در جامعه ای كه نوجوان با انبوهی از اطلاعات، آرمانها، ارزشها، هنجارها و شیوههای مختلف زندگی روبرو است به سادگی نمیتوان در وضعیتهای دستیابی به هویت یا توقف هویت قرار گرفت. در این دوران هویت فرد ممكن است دارای تركیبی از فرهنگها، ارزشها و آرمانهای مختلف باشد. به عبارت دیگر ممكن است وضعیت «تعلیق هویت» زمان بیشتری از زندگی فرد را دربرگیرد و چه بسا فرد را دچار بحران هویت یا عدم انسجام هویت نماید. این مسئله در مورد دختران و هویت جنسیتی آنها نیز صادق است. به ویژه در جوامع جهان سوم كه امكان جستجو و تحقیق در مورد ارزشها و هنجارها برای دختران بسیار اندك است و آنان معمولاً در هویتی از پیشتعیینشده متوقف میمانند. اما شرایط اجتماعی، امكان تحصیل برای دختران، بزرگ شدن شهرها و دگرگونی خانواده و روابط خانوادگی به ویژه رسانههای جمعی، دختران جوان را نسبت به توقف در وضعیت هویتی خویش معترض ساخته و در جهت بازتعریف و بازسازی هویتهای تحمیلی فعال كرده است. درنتیجه، شماری از این دختران، دورانی را تجربه میكنند كه مارسیا از آن به عنوان «تعلیق هویت» سخن گفته است. افزایش طلاق و آمار دختران فراری، افزایش میزان دختران دانشجو و تقاضا برای حضور در صحنههای مختلف اجتماعی و پیدایش احساس نابرابری و تبعیض در آنان را باید در این راستا ارزیابی كرددر میان دیدگاههای جامعه شناختی، نظریه ی كنش متقابل نمادین، بیش از دیگر دیدگاهها مسئله هویت و شكلگیری آن را مورد مطالعه و تحلیل قرار داده است. براساس این دیدگاه، معناها به طور كلی و هویت به طور خاص در جریان روابط متقابل با دیگران شكل میگیرد. جرج هربرت مید، نظریهپرداز برجسته ی این دیدگاه، نظریات بدیعی در زمینه ی هویت ارایه می دهد. اگر بپذیریم كه هویت پاسخی است به پرسش من كیستم؟ به نظر مید مجموعه ی ویژگیهایی كه فرد برای خود برمیشمارد در تعامل با دیگران و در سطح جامعه شكل میگیرد. با یادگیری زبان و در مراحل مختلف اجتماعی شدن، هویت فرد یا تصور او درباره خودش شكل میگیرد و ساخته میشود (12) مانفرد كان، چهره ی شاخص دیگر این دیدگاه، معتقد است كه «خود» در جریان تعامل اجتماعی و با درونی شدن «نگرشهای» دیگران نسبت به خود شكل میگیرد. دیگرانی كه فرد با آنها تعامل یا به نحوی از آنها آگاهی دارد. كان، خود، را مجموعهای از نگرشها و انتظارات دیگران تعریف میكند و برای شناخت هویت، آزمون بیست جملهای من كیستم را مطرح میسازد (13) كان بعدها دریافت كه پاسخهای پرسش «من كیستم» را میتوان به دو گروه اجماعی consensual و نیمه اجماعی semi consensualتقسیم كرد. پاسخهای اجماعی به هویتهایی مربوط میشود كه برای دیگران آشكار است و شامل مواردی مثل طبقه، جنسیت و تعلق مذهبی است. اما پاسخهای نیمهاجماعی شامل آن دسته از پاسخهایی است كه در تشخیص هویت خصوصیتر تلقی می‌شوند. مانند خوشحالی یا غمگینی، بدبینی یا خوشبینی و نظیر آن. براساس نظر كان، افراد ابتدا به هویت های اجماعی و سپس به هویت های نیمه اجماعی فكر میكنند و احتمالاً تشخیص هویت اجماعی آسانتر از هویت نیمهاجماعی است زیرا افراد معمولاً خودشان را در تماس با دیگران میشناسند (14) ریچارد جنكینز با الهام از مید، گافمن و بارث ، معتقد است برای درك و فهم هویت فردی و هویت اجتماعی، میتوان از یك الگوی هویتشناسی واحد استفاده كرد. در این الگو، هویت دارای دو وجه «بیرونی» و «درونی» است كه پیوسته با یكدیگر در تعاملاند. هویت فردی مبتنی بر تفاوت و تمایز میان افراد است و جایگاه فرد را در ردهبندیها نمایان میسازد و هویت اجتماعی نشاندهنده تشابهات است و به تعریفی كه فرد براساس تعلق به یك گروه یا رده اجتماعی از خودش میكند، اطلاق میشود. با این حال هویت فردی به شدت از هویت یا هویتهای اجتماعی فرد تأثیر میگیرد. به اعتقاد جنكینز تعاملی دوسویه میان هویت و زندگی اجتماعی جریان دارد. از سویی هویت، شرط لازم برای زندگی اجتماعی است و از سویی دیگر در جریان زندگی اجتماعی شكل میگیرد، تغییر میكند و بازسازی میشود (15) آنتونی گیدنز بر نقش فرد در تشكیل هویت تاكید كرده و هویت را آگاهی فرد نسبت به «خودش» میداند. برداشتی كه گیدنز از هویت دارد به برداشت كان از هویت نزدیك است. در این برداشت از هویت هم ابعاد اجتماعی و هم ابعاد فردی لحاظ شده اما بر بعد فردی و نقشی كه خود فرد در دنیای مدرن در شكلگیری و بازسازی هویت دارد و بر جنبه پویا و متغیر هویت تاكید بیشتری شده است. گیدنز جنبههای روانشناختی و چالشهای هویتی را در دوران جدید مورد توجه و تحلیل قرار داده است و بازاندیشی درهویت را كه در پرتو معیارها و ارزشهای جدیدی كه دائماً هم در حال تغییر است صورت می گیرد ویژگی دوران جدید و نتیجه ی گسترش فنآوریهای اطلاعاتی، ارتباطاتی و جهانی شدن اقتصادی و فرهنگی میداند (16) با توجه به مطالب فوق می توان ویژگیهای هویت را به شرح زیر خلاصه كرد:: هویت اجتماعی، نوعی خودشناسی در ارتباط با دیگران است. فرآیند هویتسازی به فرد امكان میدهدكه برای پرسشهای بنیادی معطوف به كیستی و چیستی خود پاسخی مناسب و قانعكننده پیدا كند. در واقع، هویت از نیازهای روانی انسان و پیشنیاز هرگونه زندگی اجتماعی است كه به فرد امكان میدهد تا با دیگران به صورتی معنادار و پایدار ارتباط برقرار كند. بااینحال، هویت، پدیدهای ذاتی نیست بلكه تاریخی و وابسته به موقعیت و محصول كنش اجتماعی است. درحالیكه هویت از انسداد و ثبات، گریزان است با نوعی ثبات شخصیتی و دوام نسبی، همراه است. برای مفهوم هویت اجتماعی ابعاد متفاوتی ذكر شده از جمله: - هویت دینی كه به رابطهی انسان با دین و نسبتی كه با آن پیدا میكند اطلاق میشود. سنگ بنای هویت دینی تعهد و پایبندی است (17) هویت دینی نشاندهنده احساس تعلق و تعهد به دین و جامعه ی دینی است. مهمترین دستاوردهای هویت دینی پاسخ دادن به پرسشهای بنیادی، جهت بخشیدن به زندگی، وحدت اعتقادی و معنا بخشیدن به جهان است (18) - هویت شغلی یكی از هویتهای اجتماعی مهم انسان به شمار میآی اما تنها افراد شاغل وعمدتاً مردان را در بر میگیرد. داشتن شغلی كه ارزش اجتماعی داشته باشد، عزتنفس را افزایش میدهد و به ایجاد حس ایمنی و هویت باثبات كمك میكند. شغل از آن جهت در زندگی اجتماعی فرد مهم است كه بهرهوری مادی، منزلت، قدرت و نفوذ اجتماعی تا حدود زیادی به آن بستگی دارد. - هویت خانوادگی به یكی از مهمترین گروههای مرجع یعنی والدین و خانواده مربوط میشود. ویژگیهای شخصیتی و سبك زندگی والدین بر روی هویت شخصی و اجتماعی فرد به شدت تاثیر میگذارد و بدنه ی هویت فرد در كودكی و نوجوانی شكل میگیرد (19) هویت خانوادگی را میتوان تعیین نسبت میان جوان و خانواده و میزان تعلق او به خانواده دانست. عوامل متعددی در ایجاد و تقویت هویت خانوادگی نقش دارند از جمله مقبولیت، تكریم منزلت، تبادل عاطفی، مشورت و تفاهم با اعضای خانواده به ویژه با والدین (20) - هویت قومی: در مطالعه و تحلیل مسائل مربوط به هویت قومی و گروههای قومی در جامعهشناسی اتفاق نظر وجود ندارد. براساس دیدگاه كنشگرایی شش ویژگی برای قومیت وجود دارد كه شامل وابستگی خونی و نژاد، زبان، سرزمین، مذهب و رسوم مشترك است (21). درنهایت، هویت قومی را میتوان باورهای مشترك و احساس تعلق براساس وابستگیهای خونی، نژادی، زبانی، سرزمینی و خویشاوندی دانست. براساس این موارد نوعی احساس تعلق در فرد نسبت به عناصر و نهادهای مشترك آن قوم به وجود میآید كه میتواند تعیینكننده ی رفتار شخص باشد. اگر بخواهیم مباحث نظری را خلاصه كنیم موارد زیر قابل ذكرند: - در دوران معاصر مسئله ی هویت بیش از هر عصری، ذهن انسان امروزی را به خود مشغول داشته است. حضور انسان در شاهراههای اطلاعاتی و دسترسی او به امكانات جامعه ی اطلاعاتی، هویتهای سنتی و هویتسازی سنتی را با دشواری و چالشهای عمدهای روبهرو ساخته است. - در جوامع امروزی، فرد با مراجع مختلف و متنوعی برخورد میكند كه هركدام ارزشهای خاص و سبك زندگی ویژهای را ترویج میكند. از سوی دیگر تمامی مرزهای هویتی مثل خانواده، محله، قومیت و ملیت به شدت نفوذپذیر شدهاند. - در دنیای كنونی، خانواده اقتدار و مرجعیت گذشته خود را از دست داده است. علاوه بر این گسترش فضای اجتماعی و عام شدن بسیاری از امور خاص و درهمتنیدگی جهان، موجب شده كه نوجوانان و جوانان امروزی در انتخاب هویتهایی منسجم و یگانه با مشكل و حتی بحران مواجه شوند و هویت آنها دچار چندپارگی و انشقاق گردد. لذا آنچه به چشم میخورد فرآیند آرام و پیوسته انتقال هویت از نسلی به نسل دیگر نیست بلكه در دنیای كنونی بیشتر شاهد بحرانهای هویتی و به همان نسبت بازسازیهای هویتی هستیم. - دگرگونیهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دوران معاصر و گسترش رسانه های عمومی و فنآوری های اطلاعاتی زمینه دگرگونی ارزش ها و بازتعریف هویت را در دختران و زنان پدید آورده است و از تاثیر کانال های سنتی هویت یابی کاسته است. - با توجه به مطالب یاد شده میتوان ادعا كرد كه میان استفاده از امكانات جامعع ی اطلاعاتی و هویت دختران، ارتباط وجود دارد. بدین معنی كه با ظهور و گسترش فنآوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی به ویژه كامپیوتر، اینترنت و ماهواره، هویت و معنا و مبنای آن دچار تغییر شده است و از پدیدهای نسبتاً پایدار و منسجم به پدیدهای متغیر و سیال و چندپاره تبدیل شده است. این موارد را در مدل نظری ذیل می توان خلاصه کرد: ضرایب آلفای كرونباخ را محاسبه كردیم كه در غالب موارد بیش از 70 درصد و نشاندهنده پایایی و قابلیت اعتماد پرسشنامه است. برای آزمون فرضیات و پاسخگویی به سوالهای تحقیق از آزمون مقایسه میانگینها استفاده كردهایم. در این پژوهش برای شناخت چندوچون تأثیر فنآوریهای اطلاعاتی بر هویت دختران جوان، ابتدا دو نمونه از جامعهی آماری برحسب دسترسی و استفاده یا عدم دسترسی به اینترنت انتخاب كردیم. سپس با استفاده از آزمون t تفاوت دو گروه را محاسبه و تحلیل كرد ه ایم. یافته های تحقیق یافتههای تحقیق در دو بخش زیر ارایه می شود: الف) ویژگی های اجتماعی و اقتصادی افراد نمونه نتایج تحقیق حاكی از آن است كه در هر دو گروه (دارای امكانات و فاقد امكانات موردنظر) 66 درصد پاسخگویان متاهل و 34 درصد آنان مجرد بودهاند. به لحاظ وضعیت تحصیلات در میان كسانی كه به ماهواره و اینترنت دسترسی دارند افراد دارای تحصیلات پایینتر از دیپلم دیده نمیشود اما حدود 9 درصد از افراد گروه فاقد این امكانات تحصیلاتی كمتر از دیپلم دارند و در مجموع كسانی كه از امكانات اطلاعاتی و ارتباطی یاد شده استفاده میكنند به لحاظ سطح تحصیلات از میانگین تحصیلی بالاتری برخوردارند. همچنین میانگین سطح تحصیلی والدین افرادی كه از اینترنت و ماهواره استفاده میكنند بیشتر از میان سطح تحصیلات والدین در افراد فاقد امكانات یاد شده است. میزان اشتغال در مادران افراد بهرهمند از امكانات موردنظر 5/37 درصد و بالاتر از مادران افراد بیبهره از آن (20 درصد) و بعد خانوار یا تعداد فرزندان در افراد استفاده کننده از اینترنت كمتر از افراد فاقد آن بوده است. به لحاظ توزیع سنی و وضعیت شغلی سعی كردهایم كه دو گروه دارای وضعیت همسانی باشند از این رو نسبتهای دو گروه در ردههای سنی و شغلی مشابه و نزدیك به یكدیگر است. گذشته از این 40 درصد افراد دارای امكانات اینترنت و کامپیوتر دارای اتاق مستقل هستد در حالی كه این نسبت در گروه مقابل 30 درصد است. میزان استفاده روزانه از كامپیوتر در كسانی كه دارای دسترسی به اینترنت هستند در 37 درصد پاسخگویان 2 تا 4 ساعت و در 26 درصد آنها كمتر از 2 ساعت است. 10 درصد این افراد 6 تا 8 ساعت در روز و 4 درصد آنها بیش از 8 ساعت در روز از كامپیوتر استفاده میكنند. به لحاظ میزان استفاده از اینترنت، 41 درصد پاسخگویان در روز 2 تا 4 ساعت و حدود 35 درصد آنان نیز كمتر از 2 ساعت از این وسیله ارتباطی و اطلاعاتی استفاده میكنند. و حدود 7 درصد نیز مربوط به افرادی است كه بیش از 6 ساعت در روز با اینترنت كار میكنند. ب) مطالعه و تحلیل رابطه ی استفاده از اینترنت و هویت اجتماعی (در ابعاد دینی، قومی، خانوادگی و شخصی) : تحلیل داده ها نشان می دهد که بین استفاده از اینترنت و هویت دینی رابطه معناداری وجود دارد. پرسش مربوط به این فرضیه این بود كه آیا استفاده از اینترنت بر هویت دینی دختران جوان در شهر سنندج تأثیر میگذارد یا خیر؟ نتایج بدست آمده به شرح زیر است. نتایج آزمون مقایسه میانگینها در جدول شماره 5 نشان میدهد كه تفاوت بین میانگینهای دو گروه معنیدار است و این بدان معنی است كه استفاده از اینترنت بر هویت دینی دختران سنندجی تأثیر میگذارد و تفاوت معناداری بین آنهایی كه از این امكانات استفاده میكنند و آنهایی كه استفاده نمیكنند وجود دارد. در عینحال این رابطه معكوس است. این امر شاید به این دلیل باشد كه استفاده آزاد از امكاناتی چون اینترنت در خانوادههایی بیشتر رواج دارد كه اعتقادات و وابستگیها و درنهایت هویت دینی آنها ضعیفتر از دیگر خانوادهها است. اما این مسئله از عامل دیگری نیز سرچشمه میگیرد و آن این است كه چون در جامعه ما از اینترنت و ماهواره به صورت منطقی استفاده نمیشود و این رسانهها و امكانات اطلاعاتی و ارتباطاتی بیشتر مروج فرهنگ مادینگر و لذتجو و فردگرایانه غربی هستند، یكی از جنبههای آسیبزای آن كاهش تعلقات دینی و اخلاقی در نوجوانان و جوانان است نتایج جدول6 در خصوص مقایسه میانگینها در متغیر هویت قومی، وجود تفاوتی معنادار میان دو گروه برخوردار از این امكانات و فاقد این امكانات را نشان میدهد بدین معنا كه هویت قومی كسانی كه از اینترنت استفاده میكنند ضعیفتر از كسانی است كه از این وسیله استفاده نمیكنند. این نتیجه با آنچه در زمینه همسانسازی فرهنگ كشورهای جهان سوم با كشورهای غربی صورت میگیرد نیز همخوانی دارد. از آنجا كه ایجادكنندگان و پیامفرستندگان و برنامهسازان این تكنولوژی ارتباطی و اطلاعاتی عمدتاً كشورهای توسعهیافته غربی هستند تعجبی هم ندارد كه انبوه فیلمها و سایتهای پرمخاطب آنها هویت فرهنگی و قومی كشورهای مصرفكننده را تحتتأثیر قرار داده و تضعیف نماید. با این حال در سالهای اخیر در اتاقهای گفتگو مقاومتهایی در برابر این جریان به چشم میخورد كه نشانه از ظهور و احیای هویتهای قومی در اینترنت و ماهواره است. سوال ما در فرضیهی سوم آن بود كه آیا بین استفاده از اینترنت و هویت خانوادگی رابطهی معناداری وجود دارد یا خیر نتایج حاكی از وجود تفاوت معنادار میان استفادهكنندگان از اینترنت و گروهی است كه از اینترنت استفاده نمیكنند. یعنی گروه اول هویت خانوادگی ضعیفتری از گروه دوم دارند. معمولاً جوانانی كه از اینترنت استفاده میكنند وقت كمتری را با افراد خانواده میگذرانند و درنتیجه تعلقات و ارتباطات عاطفی آنها با اعضای خانواده و به ویژه با والدین كمتر میشود. از طرف دیگر بخشی از مطالب و سایت های اینترنت با ارزشها و انتظارات والدین که عمدتا نسل قدیمی و سنتی محسوب می شوند و طالب معنویت گرایی، جمع گرایی و رعایت نظم و اخلاق مذهبی هستند ناهمخوانی دارد. در واقع اینترنت شکاف بین نسلی میان والدین و فرزندان را افزایش میدهد به ویژه آن که در بسیاری از موارد مروج فرهنگ مادی نگر و منفعت طلب و فردگرای کشورهای غربی است که هم این فنآوری را پدید آورده اند و هم بیش ازهمه آن را تغذیه می کنند. تنها کسانی می توانند در برابر این تاثیرات مقاومت کنند که قدرت تحلیل این پیام های متعدد و متنوع را داشته باشند و به جای سرگرمی و وقت گذرانی با اینترنت بتوانند استفاده علمی و سازنده ای از آن به عمل بیاورند. فرضیه چهارم مربوط به وجود رابطه بین استفاده از اینترنت و هویت شخصی دختران بود و این فرضیه در پاسخ به این سوال مطرح شد که استفاده از اینترنت چه آثاری بر هویت شخصی دختران مورد مطالعه بر جای می گذارد. نتایج به دست آمده نشان میدهد كه در این زمینه نیز تفاوت معناداری بین میانگین دو گروه مورد مطالعه وجود دارد. بدین معنی كه گروهی كه از اینترنت استفاده میكنند اعتماد به نفس و خودپنداره ضعیفتری نسبت به گروه دیگر دارند و درمجموع هویت شخصی آنها ضعیفتر و پنداشت آنها از خودشان منفیتر است. در اجتماعات سنتی به دلیل انسجام اجتماعی و پیوند تنگاتنگ فضا، زمان و فرهنگ با مكان و سرزمین معین نیازهای هویتی تامین میشود. اما ورود کامپیوتر و اینترنت آنها به زندگی فردو جذابیت آن و به ویژه فضای آزاد و فارغ از هویتی که برای فرد فراهم می کند موجب میشود كه وی كمتر در میان خانواده و آشنایان حضور یابد و گاه در میان آنها احساس غربت كند و در فضای مجازی و در كنار انسانهای بیگانه و ناآشنا احساس رهایی و امنیت بیشتری داشته باشد، لذا تعدد مراجع و كانالهای ارتباطی و تنوع ارزشی و فرهنگی کسانی که فرد با آنها در تعامل قرار می گیرد، شخص را دچار آنومی ارزشی و سرگشتگی و هویت شخصی او را دستخوش ضعف و عدم انسجام میكند. استفاده غیرآسیب زا و سازنده از اینترنت نیاز به آموزش و بلوغ فکری و اجتماعی دارد و چنانچه فرد در کودکی از والدین و افراد شایسته و قابل اعتمادی برخوردار بوده باشد که نیازهای عاطفی اورا به خوبی برطرف کرده باشند و احساس امنیت و اعتماد به نفس را تجربه کرده باشد و درعین حال بنیان های دیتی و اخلاقی به نحو شایسته و با الگوهای عملی در او استوار شده باشد، قدرت مقاومت و ایستادگی او در برابر این جریان های آسیب زا بیشتر می شود و می تواند با بازاندیشی و تامل در برابر پدیده های پیش رویش آنها را تحلیل کرده و بر چالش های هویتی فایق آید. نتیجه گیری فنآوری های ارتباطی جدید و بزرگراههای اطلاعاتی آن، به ویژه اینترنت و ماهواره منجر به تحول در شدت و میزان ارتباط انسانها در اقصی نقاط جهان شده و تحولی كیفی در نحوه ارتباط انسانها با یكدیگر ایجاد کرده است. بدین معنی كه امروزه با استفاده از اینترنت و باحضور در این بزرگراه، امكان بهرهگیری از انبوهی از اطلاعات در كمترین زمان ممكن و برقراری ارتباط گفتاری نوشتاری و دیداری با هزینهای نسبتاً كم فراهم آمده است. ظهور این پدیده اگرچه خود معلول تحولاتی چند بوده اما پس از ظهور، خود منشاء تحولات عدیدهای گردیده است. یكی از این تحولات تحول در مبنا و معنای مفهوم «هویت» از یك سو و «هویت اجتماعی» افراد به ویژه جوانان از سوی دیگر است. در دنیای كنونی كه انفجار اطلاعات در آن به وقوع پیوسته و بخش عظیمی از انسانها و به ویژه جوانان در معرض پیامدهای آن قرار گرفتهاند، هویت مبنا و معنای گذشته خود را از دست داده است و شدت و دامنه تغییرات هویتی در نسلهای جدید به حدی است كه در برخی موارد چالشها و بحرانهای هویتی را پدید آورده است و برخلاف گذشته، فرآیند انتقال هویت بیش از آن كه در زمینه ارزشها، باورها و رفتارها و خلاصه هویتشان از والدین خویش متاثر باشند از رسانهها، صنعت فرهنگ، همسالان وجوانان دیگر كه چه بسا از دیگر كشورها باشند، تأثیر میپذیرند. در این شرایط كه ابعاد مختلف هویت تحت تأثیر عوامل یادشده، دستخوش تغییرات وسیع و سریع می شود، برای پژوهش حاضر موضوع تأثیر اینترنت بر روی هویت اجتماعی و شخصی دختران جوان در شهر سنندج را انتخاب كرده مورد مطالعه قرار داده ایم. نتایج این پژوهش را كه به صورت پیمایشی اجرا شده به شرح زیر میتوان خلاصه كرد: نتایج تحقیق حاكی از آن است كه در مجموع كسانی كه از اینترنت استفاده میكنند به لحاظ سطح تحصیلات از میانگین تحصیلی بالاتری برخوردارند. همچنین میانگین سطح تحصیلی والدین افرادی كه از اینترنت و ماهواره استفاده میكنند بیشتر از میان سطح تحصیلات والدین در افراد فاقد امكانات یاد شده است. میزان اشتغال در مادران افراد بهرهمند از امكانات موردنظر بالاتر از مادران افراد بی بهره از آن و بعد خانوار یا تعداد فرزندان در افراد استفاده کننده از اینترنت كمتر از افراد فاقد آن بوده است. یافتههای پژوهش در مورد اینكه آیا استفاده از اینترنت بر هویت دینی دختران جوان در شهر سنندج تأثیر میگذارد یا خیر؟ نشان میدهد كه بین دخترانی كه از این امكانات استفاده میكنند و آنهایی كه استفاده نمیكنند به لحاظ هویت دینی تفاوت وجود دارد و رابطه بین این دو متغیر معكوس است . این امر شاید به این دلیل باشد كه استفاده آزاد از امكاناتی چون اینترنت در خانوادههایی بیشتر رواج دارد كه اعتقادات و وابستگیها و درنهایت هویت دینی آنها ضعیفتر از دیگر خانوادهها است. اما این مسئله از عامل دیگری نیز سرچشمه میگیرد و آن این است كه چون در جامعه ما از اینترنت به صورت منطقی استفاده نمیشود و این رسانه ها و امكانات اطلاعاتی و ارتباطاتی بیشتر مروج فرهنگ مادینگر و لذتجو و فردگرایانه غربی هستند، یكی از جنبههای آسیبزای آن كاهش تعلقات دینی و اخلاقی در نوجوانان و جوانان است. در رابطه با استفاده از اینترنت و تاثیر آن بر هویت قومی، یافتهها نشان داد كه هویت قومی كسانی كه از اینترنت استفاده میكنند ضعیفتر از كسانی بوده كه از این وسیله استفاده نمیكنند. این نتیجه با آنچه در زمینه همسانسازی فرهنگ كشورهای جهان سوم با كشورهای غربی صورت میگیرد نیز همخوانی دارد. از آنجا كه ایجادكنندگان و پیامفرستندگان و برنامه سازان این تكنولوژی ارتباطی و اطلاعاتی عمدتاً كشورهای توسعهیافته غربی هستند تعجبی هم ندارد كه انبوه فیلمها و سایتهای پرمخاطب آنها هویت فرهنگی و قومی كشورهای مصرفكننده را تحتتأثیر قرار داده و تضعیف نماید. تحلیل داده ها در خصوص رابطه استفاده از اینترنت و هویت خانوادگی آشكار ساخت كه گروه اول هویت خانوادگی ضعیفتری از گروه دوم دارند. معمولاً جوانانی كه از اینترنت استفاده میكنند وقت كمتری را با افراد خانواده میگذرانند و درنتیجه تعلقات و ارتباطات عاطفی آنها با اعضای خانواده و به ویژه با والدین كمتر میشود. از طرف دیگر بخشی از مطالب و سایت های اینترنت با ارزشها و انتظارات والدین که عمدتا نسل قدیمی و سنتی محسوب می شوند و طالب معنویت گرایی، جمع گرایی و رعایت نظم و اخلاق مذهبی هستند ناهمخوانی دارد. در واقع اینترنت شکاف بین نسلی میان والدین و فرزندان را افزایش میدهد تحلیل داده ها در مورد ارتباط میان استفاده از اینترنت و هویت شخصی نشان داد كه در این زمینه نیز تفاوت معناداری بین میانگین دو گروه مورد مطالعه وجود دارد. بدین معنی كه گروهی كه از اینترنت استفاده میكنند اعتماد به نفس و خودپنداره ضعیفتری نسبت به گروه دیگر دارند و درمجموع هویت شخصی آنها ضعیفتر و پنداشت آنها از خودشان منفیتر است. در اجتماعات سنتی به دلیل انسجام اجتماعی و پیوند تنگاتنگ فضا، زمان و فرهنگ با مكان و سرزمین معین نیازهای هویتی تامین میشود. اما ورود کامپیوتر و اینترنت آنها به زندگی فردو جذابیت آن و به ویژه فضای آزاد و فارغ از هویتی که برای فرد فراهم می کند موجب میشود كه وی كمتر در میان خانواده و آشنایان حضور یابد و گاه در میان آنها احساس غربت كند و در فضای مجازی و در كنار انسانهای بیگانه و ناآشنا احساس رهایی و امنیت بیشتری داشته باشد، لذا تعدد مراجع و كانالهای ارتباطی و تنوع ارزشی و فرهنگی کسانی که فرد با آنها در تعامل قرار می گیرد، شخص را دچار آنومی ارزشی و سرگشتگی و هویت شخصی او را دستخوش ضعف و عدم انسجام میكند. استفاده غیرآسیب زا و سازنده از اینترنت نیاز به آموزش و بلوغ فکری و اجتماعی دارد و چنانچه فرد در کودکی از والدین و افراد شایسته و قابل اعتمادی برخوردار بوده باشد که نیازهای عاطفی او را به خوبی برطرف کرده باشند و احساس امنیت و اعتماد به نفس را تجربه کرده باشد و درعین حال بنیانهای دینی و اخلاقی به نحو شایسته و با الگوهای عملی در او استوار شده باشد، قدرت مقاومت و ایستادگی او در برابر این جریان های آسیب زا بیشتر می شود و می تواند با بازاندیشی و تامل در برابر پدیده های پیش رویش آنها را تحلیل کرده و بر چالش های هویتی فایق آید. پي نوشت ها : 1-كاستلز، 1380: 28 2-کاستلز، 1380: 48 3-همان: 383 4-همان: 384 5-محسنی، 1380: 21-20 6-فیدر، 1380: 5-4 7-وبستر، 1382: 52-11 8-هابرماس، 1384: 102 9-وبستر، 1382: 180 10-لطفآبادی، 1379: 74 11-لطفآبادی، 1379: 81-78 12-ریتزر، 1377: 279 13-دوران، 1380: 91 14-همان: 92 15-جنكینز، 1381: 15 16-گیدنز، 1378 17-شرفی، 1374: 95 18-شرفی، 1374: 102-99 19-نوابینژاد، 1377: 237 20-شرفی، 1374: 63 21-احمدی، 1379: 47 منبع: www.zibaweb.com ارسال توسط كاربر محترم : sadrian
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 652]
-
گوناگون
پربازدیدترینها