واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: YAGHOT SEFID5th June 2008, 09:06 AMتکثير گياهان کلمه ازدياد معادل کلمه Propagation Plant در انگليسي است. مفهوم ازدياد و تکثير گياهان از زماني آغاز شد که زندگي بشر از حالت ابتدائي خود به شکل زندگي پيچيده و پيشرفته تغيير كرد. تکثير عبارتست از افزايش تعداد گياهان با حفظ خصوصيات مورد نظر. بطور کلي در عالم گياهي تکثير به دو شکل کلي دسته*بندي مي*شود. طريق مختلف تكثير 1- مستقيم يا **** ***ual Propagation 2- غير مستقيم يا رويشي Vegetative Propagation تکثير مستقيم ***ual Propagation تکثير مستقيم بيشتر بعنوان تکثير بذري شناخته شده است. اساس کار در اين روش استفاده از بذر گياه است. بذر يا Seed از ترکيب دانه*هاي گرده گل*هاي نر و خامه گل*هاي ماده بوجود مي*آيند كه به دو شكل هموزيگوت و هتروزيگوت وجود دارند. بعد از اين ترکيب چنانچه گرده و مادگي از يک جنس باشند بذر حاصل را بذر همگن يا اصطلاحاً Homozygot مي*نامند و چنانچه بذر بدست آمده از آميزش دانه*هاي گرده غير از گياه مادر باشد بذر حاصل را ناهمگن يا اصطلاحاً Heterozygot *گويند. معمولاً اين روش براي گياهاني كه ناهمگني يا Heterozygot دارند (مثل گل*هاي يك ساله كه نياز به تنوع و چند رنگي بيشتري دارند) از ديدگاه توليد كننده بهتر است. هم*چنين در جاييكه اين روش مقرون به صرفه است (مثلاً در گياهاني كه تكثير به روش غير بذري مدت زمان طولاني مي*گيرد) استفاده مي*شود. مزاياي بذر کاري 1) ارزانتر بودن نسبت به روش غير جنسي؛ 2) انبار كردن بذر به مدت طولاني؛ 3) كنترل بيماري*هاي ويروسي. مي*توان بذر را براي مدت طولاني در انبار نگهداري کرد بدون آنکه آسيبي به وضعيت رويشي و ژنتيکي آن وارد شود. هم*چنين از آنجا که بيماري*هاي ويروسي عموماً بوسيله بذر انتقال پيدا نمي*کنند لذا تکثير بذري راه مطمئن براي کنترل بيماري*هاي ويروسي است. معايب کشت و کار با بذر 1) به علت تفرقه صفات، يكنواختي لازم وجود ندارد؛ 2) دوره نو نهالي طولاني*تر است؛ 3) كيفيت اوليه بذر از بين مي*رود. براي آن دسته از گياهان که نياز به يکنواختي دارند روش بذر کاري براي تکثير آن*ها مشکل آفرين است. هم*چنين در بعضي از گياهاني كه زمان لازم براي بلوغ و به گل رفتن گياه طولاني است، هزينه زيادي دارد. مثلاً زمان لازم براي درخت گلابي حداقل 7 تا 8 سال است تا يک پايه بذري به درخت ميوه تبديل شود. روش*هاي بذركاري بذر کاري به دو روش مستقيم و نشا کاري انجام مي*شود. روش مستقيم براي بذرهايي با اندازه متوسط عملي است که رويش آن*ها با مشکل زيادي همراه نيست. گل آحار و جعفري به روش مستقيم بذركاري مي*شوند. تعداد زيادي از بذرهاي گياهان زينتي نياز به نشا کاري دارند. در روش نشا کاري ابتدا بذرها را در يک جعبه کشت يا گلدان نشا کشت مي*کنيم. بعد از اينکه اندازه گياهان و نشاها به حد معيني رسيد و معمولاً اين حد يک اندازه 4 تا 6 برگه است آنوقت گياهان را به محل اصلي انتقال مي*دهيم. نكات لازم در روش بذر کاري 1- آماده سازي بذر قبل از بذركاري؛ آماده کردن بذرهاي معمولي کار مشكلي نيست کافي است بذر تازه، کاملاً يکنواخت و فاقد هر گونه بذر علف*هاي هرز يا گياهان ديگر در اختيار داشته باشيم. 2- تيمار قبل از كشت؛ گاهي براي اينکه بذر بعضي از گياهان سبز شود قبل از رويش يا کشت بذر بايد عملياتي را بر روي آن*ها انجام دهيم تا بذرها را براي جوانه زدن آماده کنيم و اصطلاحاً به آن تيمارهاي قبل از کشت مي*گويند. كشت بذر (تيمارهاي قبل از كشت) عمليات قبل از كشت بذر را تيمارهاي قبل از كاشت مي*گويند. الف) خيساندن بذرها؛ ب) رفع سرما Stratification ؛ اين اصطلاح براي آن دسته از بذرها استفاده مي*شود که براي رويش نياز به يک دوره سرما دهي دارند يعني اگر يک دوره سرما را طي نکنند قادر به جوانه زدن نيستند. ج) نرم كردن پوست*هاي سخت گياهان به وسيله اسيد سولفوريك؛ پوست*هاي بسيار سخت بعضي از گياهان تا نرم نشوند قادر به جوانه زني نخواهند بود. بسته به نوع گياه و نياز ما روش تكثير **** يا غير **** را انتخاب مي*كنيم. اگر نياز به گياهان يكدست و يكنواخت داريم از تكثير غير **** استفاده مي*كنيم. اما بيشتر براي گياهان فضاي سبز از روش تكثير بذري استفاده مي*شود. هم*چنين بسته به نوع بذر (ريزي و درشتي بذر)* نوع كاشت فرق مي*كند. بذرهاي ريز اطلسي را ابتدا با خاك خيلي سبك مخلوط نموده و سپس در سطح خاك گلدان مورد نظر پخش مي*كنيم. از آنجا كه پوشش روي بذر نيز به اندازه*ي بذر بستگي دارد، حدود نيم سانتي*متر خاك روي بذرها ريخته و آبياري نيز با احتياط انجام مي*گيرد. هنگاميكه بذرها رشد كرده و 4 برگي شدند گياه به گلدان اصلي منتقل مي*شود. بذرهاي هميشه بهار درشت هستند و به فواصل معين در گلدان كاشته مي*شوند و روي آن*ها را با خاك بيشتري (حدود 2- 5/1 سانتي*متر) مي*پوشانيم و آب مي*دهيم. YAGHOT SEFID5th June 2008, 09:08 AMتکثير غير **** اساس روش تكثير غير **** هر يک از سلول*هاي هر كدام از گياهان توانايي ساخت يک گياه کامل همانند پايه مادري خود را دارند. و كلاً هر روشي كه بوسيله آن هر يك از اندام*هاي گياهي به يك گياه كامل تبديل شود، يكي از زير رده*هاي اين روش است. انواع روش*هاي تکثير غير **** 1) کشت بافت؛ 2) تقسيم بوته؛ 3) استفاده از اندام*هاي زيرزميني؛ 4) استفاده از ساقه و برگ بعنوان قلمه؛ 5) استفاده از جوانه*ها بعنوان پيوند؛ 6) استفاده از ساقه*هاي رونده؛ 7) خوابانيدن. كشت بافت كشت بافت كار نسبتاً تخصصي بوده و نياز به دستگاه*هاي مخصوص دارد كه در اينجا مورد بحث نيست. تقسيم بوته Succres استفاده از تقسيم بوته براي تکثير گياهان زينتي کاربرد زيادي دارد و تعداد زيادي از گياهان به اين روش تکثير مي*شوند. استفاده از اين روش بدليل اينکه گياه کامل و ريشه*دار از پايه مادري جدا مي*شود و عيناً شبيه پايه مادري شروع به رشد و نمو مي کند، يک روش نسبتاً آسان و بدون هيچ گونه خطر از نظر سازگاري با محيط است و هيچ تغيير ژنتيکي در آن اتفاق نمي*افتد. نمونه اين نوع تکثير را مي*توان در ديفن باخيا، سانسويريا و آنتوريوم مشاهده کرد. استفاده از اندام*هاي زيرزميني انواع پيازها و ريزوم*ها از اين طريق تكثير مي*شوند. در جلسه آينده به بحث در اين مورد مي*پردازيم. خوابانيدن Layering تکثير بوسيله خوابانيدن ياLayering يک روش نسبتاً ساده و کم هزينه است. فقط بايد دقت داشت که همه گياهان با اين روش قابل تکثير نيستند. برخي از درختان و درختچه*ها و تعدادي از پيچ*هاي زينتي با اين روش تكثير مي*شوند. روش کار بدين صورت است که بخش*هايي از ساقه که در حال رشد است را درون خاک حفر مي*کنيم و مقداري خاک بر روي آن مي*ريزيم. بخش*هايي که در زير خاک هستند ريشه*دار مي*شوند و بعد از ريشه*دار شدن آن*ها را از پايين*ترين محلي که براي خاک ريختن انتخاب کرده*ايم قطع مي*کنيم و بعنوان يک گياه جديد به محل مورد نظر انتقال مي*دهيم. اين روش تکثير در گياهاني نظير پيچ لوني سرا (ياس امين*الدوله)، ياس زرد و پيچ اناري و تعداد ديگر از گياهان قابل استفاده است. استفاده از ساقه و برگ به عنوان قلمه روش*هاي قلمه برداشتن بر حسب اينکه از کدام قسمت ساقه صورت گيرد اسامي مختلفي دارند. انواع قلمه ساقه - قلمه چوبي Wood Cutting - قلمه نيمه چوبي؛ - قلمه سبز؛ - قلمه علفي؛ - قلمه برگ. قلمه يا Cuttingاستفاده ا ز بخش*هاي ساقه و گاهي برگي بعضي از گياهان زينتي مي*باشد كه قابليت ريشه*زايي سريع دارند. اگر آخرين قسمت ساقه يا بخش رشد يافته سال قبل در قلمه استفاده شود، قلمه چوبي يا اصطلاحاً Wood Cutting مي*گويند. بيشتر درختان ميوه، درختچه*هاي زينتي، گياهان برگ ريز و گياهان خزان دار به کمک اين روش تکثير مي*شوند. در اين روش طول قلمه 10 تا 25 سانتي*متر است و بسته به نوع قلمه و تعداد، 3 تا 7 گره در قلمه باقي مي*ماند. اين چنين قلمه*هايي فاقد برگ هستند، چون زمان قلمه گيري اين گونه گياهان به دوره خواب گياهان نزديک مي*شود (حدوداً از اواسط آبان به بعد) . قلمه*هايي كه بافت محكمي دارند، كمي خشبي شده ولي انعطاف لازم را دارند و حاصل رشد سال جاري هستند را قلمه*هاي نيمه چوبي يا نيمه خشبي گويند. درختچه*هاي زينتي و سوزني برگان و تعدادي از گياهان گلخانه*اي نظير آکاليفا Acalypha و گل کاغذي به اين وسيله تکثير مي*شوند. طول قلمه*ها حدود 10 تا 15 سانتي*متر بوده و 3 تا 4 گره روي ساقه بجاي مي*ماند. قلمه*ها بدون برگ يا با داشتن يک يا دو برگ کشت مي*شوند. قلمه*هاي سبز، حاصل رشد جاري گياه و حامل مريستم انتهايي هستند و به سرعت ريشه*دار مي*شوند. چنين قلمه*هايي طولي در حدود 5 تا 10 سانتي*متر دارند و حداقل داراي دو گره هستند و معمولاً برگ دارند و با يک يا دو برگ در محيط ريشه زايي کشت مي*شوند. اين قلمه*ها تقريبا در تمام گياهان زينتي مانند سوزني برگ*ها از قبيل كاج مطبق و آلوکالياها قابل استفاده مي*باشند. نوع ديگر قلمه*هاي ساقه، قلمه*هاي علفي يا Herbaceous Cutting است که در گياهان زينتي نظير انواع فوتوس*ها، ديفن باخيا و برگ انجيري کاربرد دارند. نوع ديگر قلمه، قلمه برگ است. برگ*هاي بعضي از گياهان قابليت ريشه دار شدن دارند. عمده برگ*هاي ريشه زا برگ*هاي کامل هستند. يعني بايد يک برگ کامل همراه با دم برگش در بسترهاي تکثير کشت شود در حاليکه بعضي از برگ*ها را بوسيله تکه کردن يا قطعه كردن، مي*توان تکثير کرد مانند برگ*هاي بگونياي ريزوم*دار و سانسويريا. سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 5144]