واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: 543117th May 2008, 12:04 PMنرمافزارهای آزاد مفهوم نرم افزار آزاد در مقوله نرم¬افزار آزاد، Free ، به معناي آزادي است و به مقولهي هزينه مربوط نميشود. زمينهي اينگونه نرم¬افزارها آزادي¬هايي است كه به كاربران در موارد مختلف مثل اجرا، توزيع، مطالعه، تغيير و بهبود نرم¬افزار داده مي¬شود. بنياد نرم¬افزار آزاد تعريفي رسمي از نرم¬افزار آزاد ارائه داده است. در اين تعريف، آزادي اين نرم¬افزارها، براي كاربران آنها، از 4 جنبه بررسي شده است : • آزادي صفرم : آزادي براي اجراي برنامه با هر قصدي. • آزادي يكم : آزادي براي مطالعه و بررسي اينكه برنامه چطور كار مي¬كند و تغيير دادن آن براي تأمين نيازهاي خود؛ البته اين كار مستلزم دسترسي به كد منبع است. • آزادي دوم : آزادي تكثير برنامه، مثلاً براي كمك به همسايه¬تان. • آزادي سوم : آزادي براي بهبود برنامه و امكان توزيع تغييرات اعمال شده. طوريكه ديگران نيز از مزاياي آن بهره¬مند شوند؛ تحقق اين آزادي نيز مستلزم دسترسي به كد منبع است. اگر كاربران يك برنامه تمامي آزادي¬هاي فوق را داشته باشند، آن برنامه يك نرم¬افزار آزاد است. بنابراين هر فردي براي توزيع و تكثير نسخه¬هاي خود، با/بدون تغييرات و رايگان/همراه با هزينه، اختيار تام خواهد داشت. آزادي و اختيار براي انجام اين كارها به اين معني است كه فرد، مجبور نيست براي دسترسي¬هايش چيزي از كسي بپرسد يا به كسي بپردازد. هر فردي اين اختيار را دارد كه تغييراتي در برنامه خود بدهد و آن را به طور شخصي صرفاً در محل كار خود استفاده كند؛ اگر احياناً تغييرات خود را منتشر و تكثير مي¬كند، نيازي نيست كه به شخص خاصي گزارش دهد يا به روش خاصي تكثير كند. مفهوم آزادي در استفاده از يك برنامه نيز به اين معني است كه هر شخصي يا سازماني مي¬تواند روي هر نوع سيستم كامپيوتري جهت انجام هر كاري و بدون نياز به ارتباطات بعدي با توليد كننده يا هر نهاد خاص ديگري از نرم¬افزار آزاد استفاده كند. آزادي در تكثير برنامه، مستلزم موجود بودن فرم قابل اجرا يا باينری برنامه، به ضميمه كد منبع براي هر دو نگارش تغييريافته يا تغييرنيافته، مي¬باشد. از آنجا كه برخي برنامه¬ها از اين ويژگي پشتيباني نمي¬كنند، بنابراين اگر راهي براي توليد يك فرم قابل اجرا يا باينری يك برنامه خاص وجود ندارد، مسئله¬اي نيست؛ اما يك فرد بايد اين آزادي را داشته باشد كه چنين فرم¬هايي را پيدا كرده، يا به طريقي توليد كرده و تكثير نمايد. به منظور داشتن آزادي براي تغيير و انتشار نسخه¬هاي اصلاحشده بايد به كد منبع دسترسي داشت. به منظور حقيقي بودن اين تعاريف، تا زمانيكه يك فرد اشتباهي مرتكب نشده باشد، نبايد اين آزاديها از وي سلب شوند. اگر توليد كنندهي نرم¬افزار توانايي لغو اجازهنامه را، بدون اينكه دليلي ارائه كند، داشته باشد، در اينصورت نرم¬افزار آزاد نيست. كپيلفت در توزيع نرم¬افزار آزاد، تا زمانيكه با آزادي¬هاي مركزي مغاير نشده، نوع خاصي از قواعد و رفتارها قابل قبول است. به عنوان مثال ميتوان قاعدهي كپيلفت را بررسي كرد. كپيلفت روشي است براي اينكه نرمافزاري را آزاد كرده و لازم بدانيم كه كليهي نسخه¬هاي تغييريافته يا گسترشيافتهي برنامه نيز آزاد بمانند. اين قاعده با آزادي¬هاي مركزي مغاير نيست. بلكه از آنها نيز حمايت مي¬نمايد. ساده¬ترين روش، مالكيت عمومي ، بدون ادعاي حق تكثيراست. مشكلي كه در اين روش وجود دارد اينست كه افرادي كه فاقد حس همكارياند، ممكن است برنامه را خصوصي كنند؛ نتيجه¬اي که در نهايت به دست مي¬آيد، سلب آزادي كاربران نهايي است. مزاياي كپيلفت به شرح زير است : حقوق و آزادي¬هاي كليه كاربران تضمين مي¬شود. کسانيکه نرمافزارهای آزاد را گسترش يا تغيير میدهند مجبور میشوند هنگام انتشار تغييراتشان، آنرا به شکل نرمافزار آزاد توزيع کنند. در نتيجه گسترش نرمافزارهای آزاد و آزاديهای جديد برای کاربران بيشتر میشود. انواع کپیلفت به شرح زير است: 1. اجازهنامهي عمومی گنو (GPL): اخذ اين مجوز برای اکثر نرمافزارهاي باز امکان دارد. مشخصات کلی اين اجازهنامه به اين صورت است که کليهي حقوق کاربر را تضمين میکند؛ هرگونه تغييری بايد تحت همين اجازهنامه منتشر شود؛ همچنين هر نرمافزاری که به GPL متصل میشود، فقط مجاز است تحت GPL منتشر شود. 2. اجازهنامهي کمتر عمومی گنو (LGPL): معمولاً برای کتابخانهها استفاده میشود؛ کليهي مزايای GPL را نيز دارد، به جز اينکه نرمافزارهايی که به آن متصل میشوند، میتوانند آزاد نباشند. نرمافزارهای GPL موجود را میتوان تغيير داد و تحت GPL منتشر کرد؛ تغيير داد و داخل سازمان استفاده کرد و به هيچ کس هم نداد؛ به همراه نرمافزارهای آزاد استفاده کرد؛ بدون کد منبع منتشر کرد ولی گواهی کتبی داد که در صورت درخواست، کد منبع بدون هيچ هزينه اضافی تحويل شود؛ همچنين نرمافزارهای GPL موجود را میتوان، تغيير داد و به قيمت دلخواه فروخت، يا به همراه نرمافزارهای آزاد و غير آزاد ديگر فروخت. کد منبع اين نرمافزارها موجود را نمیتوان در صورت درخواست مشتری به او نداد يا بابت آن هزينهای گرفت؛ نمیتوان يک نرمافزار GPL را به نرمافزاری غير GPL متصل کرد يا ترکيب نمود و محصول را تحت اجازهنامهای غير از GPL منتشر کرد يا فروخت؛ همچنين نبايد هيچگونه محدوديت جديدی روي آن گذاشت. به هر حال ممکن است برای دريافت نسخههای نرمافزار آزاد هزينهای نياز شود، يا اصلاً چيزی پرداخت نشود؛ اما بدون توجه به چگونگی دريافت نسخهها، همواره، آزادی کپی کردن، تغيير دادن و حتی فروختن نسخهها وجود دارد. "آزادی" در نرمافزارهای آزاد، به معنای "غير تجاری" بودن نيست. اين نرمافزارها، بايد جهت استفادههای تجاری، توليد و توسعه تجاری و توزيعهای تجاری در دسترس باشد. اگر نسخهي تغييريافته توزيع شود و توليدکنندهي قبلی نيز يک نسخه از آن را تقاضا کند، بايد برای او فرستاده شود. در پروژه GNU، از کپیلفت جهت پشتيبانی از آزاديهای فوقالذکر، برای هر فردي، استفاده شده است. نرمافزار آزاد non-copylefted نيز وجود دارد. اما دلايل منطقیتری برای بهتر بودن استفاده از کپیلفت وجود دارد. به هر حال اگر نرمافزاری non-copylefted باشد، نيز میتوان از آن استفاده نمود. برخی اوقات صدور مقررات کنترلی و حمايتهای تجاری و دولتی، میتواند آزادیهای افراد را برای تکثير نسخههای برنامه، به طور بينالمللی، محدود کند. توليدکنندگان نرمافزار، توانايی رد يا حذف اين محدوديتها را ندارند. آنچه که میتوانند و بايد انجام دهند ممانعت از تحميل و وضع اين قوانين، به عنوان شرايط استفاده از برنامه، میباشد. به اين طريق، اين گونه محدوديتها، تأثيری در فعاليتهای افراد خارج از حوزهي اين دولتها و حکومتها ندارد. به هر جهت، در بحث نرمافزارهای آزاد، از به کاربردن عباراتی مثل give away (کالای رايگان) يا عبارت for free (به رايگان) اجتناب شود. اين دو عبارت، هر دو بر مقولهي هزينه دلالت دارند و نه آزاديهايی که در بالا بحث شد. ساختار پروژههای F/OS Scacchi (2002) مجموعهي متنباز را به عنوان يک "مجموعهي آزاد و به هم پيوسته و علاقهمند به توليدکنندگان و کاربران نهايی" توصيف کرده است. اين توصيف و تعبير برای پروژههای توليد کتابخانه و برنامههای کاربردی مديريت اطلاعات کاملاً عملی است. Gacek، Lawrie و Arief (2002) يک ساختار کلی برای مجموعهي F/OS در يک مدل سلسله مراتبی، مبتنی بر پروژههای Apache، Cocoon، NetBSD ارائه دادهاند. فعاليتهايی که توسط اين سه همکار انجام شده، در نمودار زير به تصوير کشيده شده است: شکل 1. ساختار پروژه های F/OS مدل فوق کارهای مختلف مربوط به پروژه را که افراد در نقشهای متفاوت انجام میدهند، نشان میدهد. همچنين مشخص ميكند که نوع درگيری و مشارکت افراد در يک پروژهي خاص میتواند بارها و بارها تغيير يابد. نرمافزارهای F/OS آسيبپذيری در برابر ويروسها را کاهش میدهند. اين نرمافزارها بیطرف هستند؛ به اين معني كه ميتوانند روی بيشتر از يک بستر (مثل Windows, Linux, Unix, MacOS) اجرا شوند. فروشندگان نرمافزارهای خصوصی میتوانند محصول خود را پس بگيرند، پشتيبانی از آنرا متوقف کنند و يا از تجارت خارج شوند. در همه مواردی که ذکر شد، در صورت استفاده از نرمافزارهای متنباز ريسکی انجام نشده است. اعضای يک مجموعه F/OS معمولاً مکانيزمهای پشتيبانی دوطرفهای دارند که در صورتيکه بنيانگذار پروژه، قادر به ادامهي کار نباشد، برای مؤسسهي ديگری، امکان برعهده گرفتن کار را به وجود میآورد. F/OS مزايای فنی نيز دارد. مثلاً سيستم عامل Linux پايدار است و به بالا آمدنهای متوالی نيازی ندارد. نرمافزارهای F/OS اشكالهايي نيز دارند. يكي از اين مشكلات، قابليت مستندسازی ضعيف آنها میباشد. از ديگر اشکالات پروژههای F/OS میتوان به خرد کردن پروژه به قسمتهای کوچک جهت انجام، کاربرپسندی کمتر نسبت به نرمافزارهای تجاری و قدرت عملياتی پايينتر نسبت به نمونههای تجاری معادل اشاره نمود. پشتيبانی پروژههای F/OS تنها FSF و OSI سازمانهای پشتيبانی و ارتقای فعاليتهای F/OS نيستند. SourceForgeکه متعلق به شبکه توليد متنباز است، فضايی برای پروژههای متنباز فراهم میآورد. تعداد اين پروژهها در سرشماری دسامبر 2003 بالغ بر 72000 پروژه بود.SourceForge همچنين سرويسهايی برای پروژههای متنباز مثل فضای وب، تالارهای گفتگو، mailing listها و ابزارهای مديريت انتشار نرمافزار فراهم میآورد. OSDN ميزبان 11 منبع ديگر F/OS است که Slashdot شايد معروفترين آنها باشد؛ Slashdot يک دروازهي خبری با تأکيد بر فنآوری، به ويژه Linux و F/OS است. خوانندگان میتوانند برای مطالب اين سايت، يادداشتها و توضيحاتی بگذارند که اين سايت را به يک محيط پويا و مباحثهای بدل میکند. منابع: کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 556]