واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
ضدآفتاب يک ضرورت است؛ نه يک تفنن! (1) خورشيد همواره بهعنوان منبع عظيم انرژي و سرآغاز حيات، رشد گياهان و بقاي زندگي بر سياره زيباي زمين شناختهشده و پذيرفتن احتمال مضربودن پرتوهاي آن براي انسان هرگز آسان نبوده است. پيش از انقلاب صنعتي، پوست روشن مرسوم بود زيرا نشاندهنده ثروت و بينيازي از کارکردن در بيرون از خانه محسوب ميشد. اما با صنعتيشدن كشورها، گرايش به پوست برنزه افزايش يافت. پس از پايان جنگ جهاني دوم، برنزه کردن پوست به عنوان الگويي از سلامت، ثروتمندي و پيروي از مد بهطور فزايندهاي محبوبيت و عموميت پيدا کرد اما اخيرا به علت بالا رفتن سطح آگاهي افراد، افزايش سرطانهاي پوستي و نازک شدن لايه ازن از محبوبيت آن كاسته شده و متخصصان تلاش مي کنند تا از گسترش آن بکاهند. اين روزها برنامهريزي براي تغيير عقايد و رفتار انسانها بسيار مشکل شده است. با وجود اينکه اطلاعرساني زياد مشکل نيست و به نظر ميرسد سطح آگاهي در مورد حفاظت پوست و خطرهاي سرطان پوست بالا باشد اما بسياري از مردم هنوز بر اين باورند که فوايد برنزه کردن بيش از خطرهاي آن است و حتي افرادي که از خطرهاي آن مطلع هستند نيز دربرابر تغيير رفتار، مقاومت نشان ميدهند. يكي از موانع عمده در زمينه برنزه شدن اين باور غلط است که قرار گرفتن در برابر نور آفتاب، سالم و بهداشتي است و بعد از برنزهشدن شخص جذابتر به نظر ميرسد. نور خورشيد شامل اشعههايي با طول موجهاي متفاوت است؛ اشعه ماوراي بنفش (UV )، اشعه مادون قرمز و اشعه مرئي. از نظر صدمههاي پوستي و حفاظت در برابر نور خورشيد، اشعه UV اهميت دارد. اشعه UV برخلاف طيف مرئي كه قابل مشاهده با چشم غير مسلح نيست به سه دسته UVA، UVB و UVC تقسيم ميشود. تقريبا تمام اشعه UVA و حدود 15– 5 درصد اشعه UVB به سطح زمين ميرسد و اگر چه ميزان کمي از اشعه UVB به زمين ميرسد اما اين طول موجهاي کوتاه، انرژي بيشتري داشته و بيشترين آثار زيانبار نور خورشيد ناشي از همين ميزان ناچيز تابش اشعه UVB است. بر همين اساس UVC خطرناکترين اشعه براي ارگانيسم زنده به شمار ميرود اما بيشتر آن در جو زمين توسط لايه ازن جذب شده و به سطح زمين نميرسد. آفتاب با پوست چه ميکند؟ تابيدن بيش از اندازه نور خورشيد به سطح پوست سبب بروز سوختگي ميشود که به صورت قرمزي، التهاب و حتي بروز تاول در موارد شديد ظاهر ميشود. از سوي ديگر تماس مزمن با نورخورشيد، سبب بروز پيري زودرس پوست (که خود را با ايجاد خطوط پوستي، چروک و لکهاي پوستي نمايان ميکند) و تغيير در قوام و الاستيسيته پوست ميشود. قابل ذکر است که قرمزي و تغييرهاي التهابي که در سطح پوست ديده ميشود عمدتا به واسطه UVB به وجود ميآيد و تغييرهايي كه به شکل پيري پوست بروز ميكند عمدتا به واسطه UVA است. ارتباط بين نور خورشيد و سرطانهاي پوست بيش از صد سال است که محرز شده و اگرچه عمده آثار مخرب ژنتيکي UV به طيف UVB مربوط شده است اما امروزه ثابت شده كه هر دو طيف UVA و UVB در آثار سرطانزايي نورخورشيد دخيل هستند. نکته حايز اهميت اين است كه امواج UVA توانايي عبور از ميان ابرها و شيشه را دارند بنابراين هواي ابري و فضاهاي سر پوشيده مصونيتي در برابر آن ايجاد نميکند و با توجه به عدم ايجاد علايم فوري توسط UVA (بر خلافUVB ) فرد از اين در معرض بودن آگاهي ندارد. تاکنون تصور ميشد، امواج UVA «برنزه شدن ايمن» را ايجاد ميکند و بيشتر سالنهاي برنزهکننده همچنان براي دستيابي به آن از لامپهاي UVA استفاده ميکنند. هرچند حتي اشعههاي UVA موجب صدمه رساندن به پوست ميشود. حقيقت ديگري که بايد به خاطر سپرده شود اين است که ميزان زيادي از تابش آفتاب از سطح آب، شن و ماسه، سيمان کف خيابان و کفپوش پيادهرو – تمام سطوحي که يک فرد ممکن است حتي زماني که در سايه نشسته است در معرضش باشد – بازتاب ميشود. در عين حال بايد به اين مطلب نيز اشاره كرد كه آثار نور خورشيد تجمعي هستند و خيلي از تظاهرات به واسطه تخريب تدريجي پوست به وجود ميآيند و ميتوانند به دنبال دورههاي جداگانه اکسپوژر (قرارگيري در معرض نور خورشيد) ايجاد شوند، که هر کدام به تنهايي براي ايجاد قرمزي پوست کافي نيست. آفتاب فقط به پوست آسيب نميزند! آنچه تا کنون گفته شد، آثار نور خورشيد روي پوست است اما بايد در نظر داشت كه نور خورشيد به غير از آثار پوستي سبب صدمه به چشمها نيز ميشود. قرار دادن چشمها در معرض تابش شديد آفتاب، بدون محافظ مناسب باعث صدمه ديدن عدسيهاي چشم ميشود که خطر ايجاد آبمرواريد را به دنبال دارد. شواهدي وجود دارد بر اين مبنا که قرار گرفتن متوالي و طولانيمدت در معرض تابش نور خورشيد ممکن است به شبکيه چشم نيز صدمه بزند. ويتامين D و نور خورشيد شايد اين سوال براي خوانندگان ايجاد شود كه ويتامين D براي بدن و قوي ساختن استخوانها مورد نياز است و قرار گرفتن در معرض نور خورشيد، توليد ويتامين D در انسانها را تحريک ميکند پس در صورت پرهيز از قرار گرفتن در برابر نور آفتاب و يا استفاده از ضدآفتاب چگونه مي توان آن را كسب كرد؟ بايد در نظر داشت که ميزان نور خورشيد لازم براي توليد ويتامين D کم است و قرار گرفتن چند سانتيمترمربع از پوست براي چند دقيقه در روز کافي است. همچنين مقدار قابل قبولي ويتامين D در رژيم غذايي اکثر مردم، حتي بدون هيچ اقدام خاصي در اينباره، وجود دارد. خلاصه آنکه خطرهاي قرار گرفتن در معرض اشعه UV بر منافع محدود آن برتري دارد و امروزه کاهش تماس با اشعه ماوراي بنفش يک هدف کليدي در تمام برنامهريزيهاي موجود براي تامين سلامت افراد به شمار ميرود. طرز حفاظت از پوست در برابر آثار مضر آفتاب اساسا محافظت بر پايه پرهيز از قرار گرفتن در معرض آفتاب است. به عبارت ديگر، به طور ايدهآل فرد نبايد در معرض تابش آفتاب قرار بگيرد. مناسبترين راهكارها براي حفاظت در برابر اشعه آفتاب ميتواند موارد زير باشد: • حتيالامكان زمان فعاليتهاي خارج از خانه بايد براي ساعتهايي که سطح تابش خورشيد نسبتا کم است، برنامهريزي شود. از قرار گرفتن در معرض آفتاب در ساعتهاي بين 9 صبح تا 4 بعدازظهر که زمان شديدترين تابش خورشيد است بايد تا حد ممکن پرهيز شود. • مهم است که در طول فعاليتهاي خارج از خانه، قرار گرفتن در سايه و پوشيدن لباس مناسب تا حد امکان رعايت شود. بايد به خاطر سپرده شود که مقدار زيادي از تابش نورخورشيد از سطح آب، آسفالت و سطح پيادهروها- همه آن چيزهايي که يک فرد ممکن است حتي در حالت قرار داشتن در سايه در معرضش باشد- بازتاب ميشود. • روزهاي ابري خنکترند و تابش آفتاب کمتر است، اما درصد قابلتوجهي از اشعههاي ماوراءبنفش از ابرها عبور ميکنند، بنابراين حتي در روزهاي ابري حفاظت مناسب بايد انجام گيرد. • آفتاب سوختگي شديد ميتواند در برف نيز رخ دهد که به علت بازتابش درصد نسبتا زيادي از اشعههاي خورشيد از سطح برف است. به علاوه هر چه ارتفاع بيشتر باشد مقدار بيشتري از نور آفتاب به زمين ميرسد، زيرا اشعهها بايد از لايه نازکتري از اتمسفر (که اشعهها را تا حدي فيلتر ميکند) عبور کنند. بنابراين در زمان قرار گرفتن در منطقه برفي، مهم است که از قسمتهاي غيرپوشيده شده -به خصوص صورت و گوشها- حفاظت شود. • اکثر لباسها به ميزاني پوست را در برابر اشعههاي خورشيد محافظت ميکنند، هر چه لباس ضخيمتر و بافت لباس متراكمتر باشد، سطح بالاتري از محافظت را ايجاد ميکند. رنگ لباس هم فاکتور مهمي است؛ رنگهاي مختلف، اشعهها را به ميزان متفاوتي جذب يا بازتاب ميکنند و قابليتهاي محافظتي يک لباس به ترکيب شيميايي ماده رنگي به کار رفته در پارچه لباسهاي مختلف بستگي دارد. رنگ کردن يک پارچه ممکن است فاکتور محفاظتي در برابر آفتاب( SPF) لباس را تا 4 يا بيشتر، در مقايسه با لباس سفيد، بالا ببرد. منبع: www.salamat.com
#پزشکی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 291]