واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نگاه به شرق، ارثيه پوتين براي مدودف - سارا معصومي
نگاه به شرق، سياستي استراتژيك كه ولاديمير پوتين رئيسجمهوري سابق روسيه و نخستوزير فعلي اين كشور در طول سالها تكيه زدن بر اريكه قدرت در كرملين به كار گرفته بود تا به غربيها بفهماند روسيه بيهيچ چشمداشتي به كمكهاي غرب و ايالات متحده هم ميتواند گليم خود را از آب بيرون بكشد - درست مانند ذات رياستجمهوري كه در نمايشي جذاب از پوتين در مقام مرشد به ديميتري مدودف در كثرت مريد رسيد - به رئيسجمهوري جديد روسيه به ارث رسيده است.
در شرايطي كه بسياري از تحليلگران غربي از زمان انتقال قدرت به مدودف از او به عنوان سياستمداري در سايه و البته در برخي تحليلهاي اندكي جسارتآميز با نام نام ميبرند، نگاه رهبران غربي به كرملين دوخته شده است تا عكسالعملهاي رئيسجمهور جوان روسيه در معادلات بينالمللي را به نظاره بنشينند. مدودف در نخستين سفر خود به عنوان رئيسجمهوري ابرقدرت شرق درست از تكنيك استاد پيروي كرده و برخلاف همتاي فرانسوي خود كه به محض ورود به اليزه ايالات متحده را به عنوان نخستين ميزبان رسمي خود برگزيد، راهي شرق شد تا باز هم بر خودمحوري روسها حتي در غياب پوتين در كرملين صحه بگذارد.
قزاقستان كشوري با مساحت جغرافيايي كوچك، اما اهميت استراتژيك فراوان از جمله نخستين كشورهاي بلوك شرق است كه ميزبان مدودف روسي شد. روسيه و قزاقستان از زمان فروپاشي اتحاد جماهير شوروي سابق همواره روابطي گرم و دوستانهاي را در پرونده تاريخي خود ثبت كردهاند. در سالهاي اخير اما قزاقستان از سياست نگاه به شرق اندكي عدول كرده و تلاش گستردهاي را براي بهبود روابط با غرب و البته چين آغاز نموده است. بدين ترتيب حلقه اتصال اين كشور به روسيه به عنوان متحدي قديمي و سنتي، اندكي سست شده است.
قزاقستان با در اختيار داشتن منابع نفتي و گازي فراوان تبديل به كشوري مطلوب براي همسايگان شرقي و متحدان غربي شده است. قزاقستان، تركمنستان و ازبكستان مثلثي در منطقه آسيا مركزي تشكيل دادهاند كه تبديل به صحنه قدرتنمايي غربيها از يك سو و روسيه از سوي ديگر براي بهرهبرداري بيشتر از منابع طبيعي هر سه كشور شده است. نه كمپانيهاي غربي و نه روسيه هيچكدام نميتوانند حتي با اندكي ظاهرسازي رقابت بر سر اين مثلث كوچك آسيايي را موجهتر جلوه دهند.
رهبران روسيه اما در قياس با رقباي غربي خود درست به سبك و سياق ريشه گرفته از ذكاوت سياسي روسها يك برگ برنده بيشتر در دست دارند. اين برگ برنده نيز حضور روسيه به عنوان تنها مسير قابلانتقال منابع طبيعي اين سه كشور به ساير نقاط جهان است.
با اين حال رهبران قزاقستان كه با وجود ثبت چند دهه روابط مثبت با روسيه به نظر ميرسد چندان به دوستي روسها مطمئن نيستند ظرف چند سال اخير تمام تلاش خود را براي تعيين جايگزيني مناسب براي روسيه به عنوان تنها مسير صادرات محصولات خود به كار گرفتهاند.
مدودف به عنوان رئيسجمهوري روسيه اهداف درازمدت فراواني در سر دارد. روسيه از مدتها پيش به دنبال عقد قرارداد درازمدت نفتي با قزاقستان است. بر اساس اين قرارداد نفت قزاقستان از طريق لولههاي نفتي مستقر در باكو به بندر روسي نووروسيسك ميرسد. روسيه همچنان بزرگترين صادركننده تسليحات امنيتي به قزاقستان بوده و به نظر ميرسد كه تا چند سال آينده تنها متحد اين كشور در مسير ارتقاي سيستم ناوبري ارتش نيز باشد.
قزاقستان با وجود بهرهبرداري كامل از روابط حسنه با روسيه تمام نيروي سياسي خود را روي يك كشور متمركز نكرده و به دنبال گسترش روابط همهجانبه با چين نيز است. چين در حال حاضر تبديل به بزرگترين سرمايهگذار خارجي در اين كشور شده است. چين نيز در برنامه نخستين سفر رئيسجمهور تازهكار روسيه قرار دارد.
چين و روسيه نيز ظرف چند سال اخير همكاري همهجانبه و تنگاتنگي را تجربه كردهاند. شكوفايي اقتصادي چين كه البته به معناي نياز فزاينده اين كشور به منابع نفتي و گاز است خبر خوشايندي براي شركتهاي روسي است.
چين و روسيه هر دو طرفدار يك استراتژي خاص براي پيشرفت در تمامي حوزهها هستند؛ اجتناب از پذيرش تسلط ايالات متحده. درست به دليل اتخاذ همين استراتژي واحد بود كه سازمان همكاريهاي شانگهاي در سال 2001 ميلادي ريشه گرفت.
اتحاد روسيه، چين و چهار كشور كوچك آسياي مركزي، قدرتي مثال زدني در منطقه به وجود خواهد آورد. در اين ميان روسيه و چين نهايت دقت خود را به كار ميگيرند تا شريك سوم خود، هند را نيز از گردونه بازي خارج نكنند. چين و روسيه ظرف چند سال اخير بر ميزان همكاريهاي نظامي خود نيز بهشدت افزودهاند.
رئيسجمهوري سابق روسيه ولاديمير پوتين هنگام تحويل قدرت بهصراحت از تلاش براي بهبود روابط با غرب سخن گفت و اين در حالي بود كه عملكرد چندساله او در كرملين چندان بر سخنان ابتدايياش صحه نگذاشت. ظرف چند سال اخير روابط روسيه با اتحاديه اروپا دستخوش تحولات ناخوشايند فراواني شده است. از دو دهه پيش تاكنون عقد قراداد توافقنامه همكاري ميان روسيه و اتحاديه اروپا در اغما به سر ميبرد. حمايتهاي همهجانبه اروپا از گرجستان و اوكراين كه سابقه اختلاف با روسيه را در پرونده دارند بر تنش رابطه روسيه با كشورهاي غربي افزوده است. استقلال كوزوو از صربستان شايد با موافقت اروپاييها انجام گرفته باشد اما روسيه همچنان مخالف سرسخت اين جدايي است. انتقاد غربيها به نقض دموكراسي در روسيه نيز از جمله موانع بر سر راه عاديسازي رابطه غرب با روسيه است.
مدودف اما از زمان به دست گرفتن قدرت بارها شعار بهبود روابط همهجانبه با غرب را سر داده است. اين در حالي است كه بليت نخستين سفر خارجي او به مقصد چين و قزاقستان كليد خورده است. بدين ترتيب مدودف بار ديگر بر اين استراتژي كهنه روسها صحه گذاشت كه جهان تكقطبي معنايي براي سردمداران روس ندارد. ايالات متحده بايد به تقسيم قدرت در سطح بينالمللي عادت كند.
سفر مدودف به كشورهاي بلوك شرق معناي ضمني ديگري هم در چنته دارد. غرب بايد بداند كه روسيه خاطره اتحاد كشورهاي اروپايي با مخالفان خود را به اين سادگي فراموش نخواهد كرد. اروپاييها بايد براي جبران اشتباهات گذشته بيش از اين انتظار بكشند.
نخستين رويارويي مدودف با رهبران اروپايي اوايل ماه ژوئن در آلمان رخ خواهد داد. آنگلا مركل صدراعظم آلمان اولين رهبر اروپايي است كه بايد تمام تلاش خود را براي رفع رنجش رئيسجمهوري جوان روسيه به كار گيرد.
انتهاي خبر // روزنا - وب سايت اطلاع رساني اعتماد ملي//www.roozna.com
------------
------------
شنبه 4 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 510]