واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: sonbol256128th April 2007, 10:40 AMزمین شناسی خراسان استانهاي خراسان شمالي ، رضوي و جنوبي در شمال شرق و شرق كشور بين طولهاي جغرافيايي 45 و 55 تا 15 ، 60 طول شرقي و 30 30 تا 15 38 عرض شمالي واقع شده اند مساحت اين استانها به ترتيب خراسان شمالي 28166 كيلومتر مربع خراسان رضوي 700/127 و خراسان جنوبي 82800 كيلومتر مربع مي باشد. استانهاي خراسان در مجموع شامل 29 شهرستان ، 94 شهر ، 90 بخش و 238 دهستان و 6187 آبادي بوده و جمعيتي بالغ بر 3400000 نفر جمعيت شهري و 2580000 جمعيت روستايي را درخود سكني داده است . مركز استان خراسان شمالي شهرستان بجنورد ، خراسان رضوي مشهد الرضا و خراسان جنوبي شهر بيرجند مي باشد. (اطلاعات موجود بر اساس داده هاي سازمان مديريت برنامه و بودجه خراسان رضوي مي باشد ) جايگاه و ويژگيهاي زمين شناسي خراسان يكي از جذابيت هاي حوضه هاي رسوبي ـ ساختاري خراسان, از ديد زمين شناسان, وجود اقليم هاي متفاوت زمين شناسي است كه به اختصار به شرح مهمترين آنها مي پردازيم: حوضه رسوبي كپه داغ زون بينا لود افيوليت سبزوار ـ جنوب فريمان كمان ماگمايي شمال گسل درونه نواحي جنوب گسل درونه حوضه رسوبي كپه داغ: حوضه كپه داغ كه از سرخس (در منتهي اليه شمال خاوري ايران زمين ) تا نواحي گرگان و گنبد گسترش دارد، منطقه اي كوهستاني است كه در اثر آخرين فازهاي چين خوردگي آلپ و فرسايش پيامد آن، سيماي فعلي را به خود گرفته است. اين حوضه توالي نسبتاَ ضخيمي از رسوبات ژوراسيك مياني تا عهد حاضر به ضخامت حدود 8000 متر را در خود جاي داده است (افشار حرب 1970) عرض اين منطقه بين 30 تا 70 و گسترش طولي آن حدود 350 كيلومتر است كه روند آن در بخشهاي شرقي، شمال غرب ـجنوب شرق و در بخشهاي غربي، تقريباَ شرقي ـ غربي است. حركات تكتونيكي در منطقه كپه داغ، باعث تغييرات رخساره در چندين مرحله متوالي شده است. اين حركات هم بصورت حركات كوهزايي و هم بصورت حركات خشكي زايي بوده است. فاصله زماني ترياس پسين تا كرتاسه پيشين در شمال و مركز ايران توسط دو چرخه بزرگ ساختاري ـرسوبي مشخص شده است. شروع هر چرخه با يك پيش روي گسترده دريا همراه است كه به دنبال يك واقعه كوهزائي و بالازدگي متعاقب آن انجام يافته است, چرخه قديمي تر در نورين شروع شده و تا اواخر باژوسين پيشين، ادامه مي يابد. اين چرخه متعاقب يك بالازدگي نسبتاَ طولاني در كارنين است كه در نتيجه بسته شدن درياي پا لئوتتيس و اتصال بلوك هاي شمال و مركز ايران (بخشي از قاره سيمريد : شنگور, 1990) به كناره جنوبي ابر قاره لوراسيا (صفحه توران) ايجاد شده است (واقعه سيمرين پيشين). وجود گسترده خاكهاي لاتريتي و آثار فرسايشي و كارست در قاعده سازند شمشك يا سازند نايبند (گروه شمشك) دليل روشني بر وجود اين خشكي قديمي است. چرخه اول در نورين با پيشروي درياي شمشك با رسوبات آواري و ضخيم و مولاس مانند شروع گشته و به حركات لوتين (سيمرين مياني) ختم مي شود. واقعه اخير از نظر تكوين آتي زمين شناسي مركز و شمال ايران داراي اهميت ويژه اي است. باحتمال زياد تشكيل تعدادي از حوزه هاي رسوبي جديد مانند حوزه هاي شمال البرز و كپه داغ در ارتباط با فرآيندهاي كششي متعاقب اين واقعه است. چرخه دوم نيز با يك پيشروي گسترده دريا در باژوسين پسين شروع شده و به واقعه سيمرين پسين در آخر ژوراسيك و يا شروع كرتاسه، ختم مي شود .(سيد امامي ـ شايرر ـ بهروزي) اين حوضه از نواحي شما لي به تركمنستان شوروي و از بخش جنوبي به خط درز پالئوتتيس Paleotethys collisional suture zone (Alavi 1995)محدود مي شود و ميدانهاي گازي عظيمي در اين حوضه كشف گرديده است. زون بينا لود: زون بينا لود از شمال به بقاياي پالئوتتيس و سنگهاي دگرگونه و رسوبات توربيدايتي پرمين محدود مي شود و از جنوب پس از دشتهاي آبرفتي سبزوار ـ نيشابور به رخنمون سنگهاي افيوليتي نئوتتيس (افيوليت سبزوار ـ جنوب فريمان) محدود مي شود. رشته كوههاي بينالود با روند تقريبي شمال غرب ـ جنوب شرق شامل توالي ضخيمي از اسليت و فيليت به سن ترياس ـژوراسيك و ورقهاي رورانده از رسوبات پا لئوزوئيك (عمدتاَ كامبرين ـ سيلورين و دونين) مي باشد. افيوليت سبزوار ـ جنوب فريمان در ناحيه شمال سبزوار و جنوب فريمان، رخنمون گسترده اي از سنگهاي افيوليتي سنگهاي رسوبي ـ آتشفشاني و توالي از سنگهاي دگرگونه (بوپژه سنگهاي دگرگوني سلطان آباد) رخنمون دارد. همچنين در پاره اي نواحي، اين سنگهاي افيوليتي توسط سنگهاي گرانيتوئيدي قطع شده اند. سنگهاي افيوليتي عمدتاَ شامل پريدوئيت, هارزبورگيت, گابرو و دايكهاي صفحه اي مي باشد كه توسط سنگهاي رسوبي ـآتشفشاني پوشيده مي شوند. سنگهاي رسوبي سن كرتاسه فوقاني ـ پا لئوسن را تا ئيد مي كند. كمان ماگمايي شمال گسل درونه در بخشهاي مركزي استان خراسان و در شمال گسل، نوار باريك اما گسترده اي از سنگهاي آتشفشاني و نفوذي به سن ترشير، با روند تقريباَ شرقي ـ غربي و تحدب به سمت شمال، رخنمون دارد. بخش عمده اي از اين واحدهاي سنگي را توف،,سنگهاي پيروكلاستيكي, آندزيت, تراكيت, ايگنمبريت و ... تشكيل مي دهد كه توسط سنكلهاي گرانيتوئيدي بويژه در منطقه شمال كاشمر، قطع شده اند . اين وضعيت در سرتاسر شمال گسل درونه، بجز ناحيه پنجره فرسايشي تكنار ( حد بين گسل درونه و گسل تكنار) قابل مشاهده است. در جنوب گسل تكنار، رخنموني از سنگهاي رسوبي پركامبرين و پالئوزوئيك ديده مي شود. به دليل عملكرد محلولهاي ماگمايي و هيدروترمالي، اين ناحيه از نظر كاني شناسي فلزي و كانيهاي غير فلزي حاصل از دگرساني سنگهاي منطقه، داراي اهميت فوق العاده است. نواحي جنوب گسل درونه از نواحي جنوب گسل درونه، به جز فروافتادگيهاي كوير نمك و كوير بزرگ كه پلاياهاي استان را تشكيل مي دهند، از غرب به شرق واحدهاي ذيل را داريم كه به صورت موزائيك بلوكهاي مختلف ايران مركزي تشكيل مي دهد. 1- بلوك يزد 2- بلوك طبس 3- بلوك لوت 4- بقاياي افيوليتي و رسوبات فيليشي شرق ايران. زمین شناسی خراسان دارای بخشهای زير میباشد : ژئوتوریسم خراسان (کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند) چشمه های آب گرم خراسان (کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند) GSINET سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2877]