واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نجات يونان بحران زده با رياضت؟بحران مالي جهاني در سالهاي اخير مثل کلاف در هم پيچيده اي شده که يافتن سرنخ در آن بسيار سخت است. اعتراضات مردمي اخير در کشورهاي اروپايي نشان مي دهد که مردم از فشارهاي اقتصادي و برنامه رياضت اقتصادي به تنگ آمده اند. در زير باختصار در اين باره شرح مي دهيم
بحران مالي سال 2008 در پي دو بحران 1994و2001 که شدت چنداني نداشتند رخ داد. اما فقط مي توان آن را با بحران مالي سال 1929 مقايسه کرد که به گفته اقتصاد دانان تاثيراتي بيش از خرابي هاي جنگ جهاني اول از خود به جا گذارد و تمامي کشورهاي درگير را از لحاظ رشد و توانايي اقتصادي به حدود 30 سال قبل بازگرداند، همچنين باعث شد حدود چهل ميليون کارگر بيکار شوند و تبعات آن نيز بيش از 5 سال ادامه يابد. بحران سال 2008 نيز موج خود را تا حدودي مشابه با ديگر بحرانها اغاز کرد و باعث شد موسسات بزرگ در گوشه کنار جهان با وضعيتي بي سابقه روبرو شوند مانند ورشکستگي دو موسسه اعتباري بزرگ آمريکائي به نام هاي فاني مي و فردي مک که همواره جهان غرب از آنها به عنوان يک الگوي وام و اعتبار نام برده است ، تعطيلي کارخانه تويوتا ،يکي از بزرگترين کارخانه جات اتومبيل سازي جهان، ورشکستگي بانکها و موسسات اقتصادي کلان و ملي کردن آنها مانند بانک نوردرن راک انگليس. بر اساس تفکر کينزي، توليد، سر منشاء يک اقتصاد و مصرف، لازمه رشد آن اقتصاد است. به ديگر سخن هر چه چرخه توليد و مصرف گسترده تر ميشود سرعت گردش پول بيشتر و اقتصاد شکوفاتر مي گردد. در اين راستا لازم بود براي سرعت بخشيدن به گردش پول تمهيداتي اتخاذ گردد که کاهش ذخاير پولي در نزد مردم و دادن وام اعتبار براي خريد يکي از آنها بود. در نتيجه از دهه 60 به بعد مردم کار خود را پيش فروش کرده و چيزي را خريدند که در ازاي آن کاري را انجام نداده و اين به رشد بدهي ملي منجر گرديد. اين بدهي عواقبي داشت که در بحران اخير خود را به خوبي نشان داد. بدين گونه که اگر افراد کالايي را بخرند و توانائي آنها در پرداخت سر رسيد کاهش يابد و يا ارزش کالا کاهش يابد (به خصوص اگر آن کالا جزء کالاهاي با دوام باشد نه مصرفي) اين خريد و چرخه در زماني همگاني مي شود و منجربه ورشکستگي اعتبار دهندگان مي گردد زيرا مصرف کننده چيزي توليد نکرده که اعتبار دهنده بتواند آن را به تملک خود درآورد. در اين بين تفکري نئوليبرال از ابتداي دهه 70 در اين جوامع شيوع پيدا کرد و بناي يک تفکر پول مداري را گذاشت و چرخش محوريت اقتصاد از توليد را به پول مداري و اقتصاد مالي(سفته بازي) کشاند. اساس اين تئوري نئوليبرال بوده است و در همين راستا بازارهاي بورس ، سهام و در کنار آن بازار مبادلات ارزي فارکس رونق شگرفي گرفت. امروز يونان به مرحله اي رسيده است که با چالشهاي جدي تري روبروست. به گونه اي که طبق پيش بيني ها وضعيت اقتصادي يونان امروز حتي با رياضت اقتصادي نيز قابل حل نيستپول، شناخت دقيق سرمايه گذاران از موقعيت هاي بازار، سفته بازي و بهره کشي از پول باعث ايجاد ثروت کلان دهه 80 در جامعه غربي شد. در دهه90 با گسترش خطوط ارتباطي و اينترنتي، بازار سهام و ارز به منازل وارد شد به طوري که بازار ارز (فارکس ) از ابتداي دهه 90 کمتر از يک صد ميليارد دلار مبادله روزانه خود را به بيش از 2.5تريليون دلار مبادله گسترش داد و اين حباب روزبه روز سمت بحران گسترش يافت و پولي که در اين زمان توليد مي شد در ازاي کالا نبود بلکه باز هم پول بود. حال که فرايند ايجاد بحران باختصار توضيح داده شد بد نيست بگوييم که اتحاديه اروپا جداي از بحراني نيست که امروز جهان با آن دست به گريبان است. اتحاديه اروپا در اجراي برخي از برنامه هاي خود با سرعت و اطمينان بالا حرکت کرد، در حاليکه مي بايست توان اقتصادي ساير کشورها را نيز در نظر مي گرفت. هرچند برخي از صاحب نظران معتقدند که هنوز شرايط اقتصادي از وخامت آنچناني برخوردار نشده است که شرايط دهه 1930 در اروپا تکرار گردد، اما اين خطر و نگراني جدي نه فقط از نقطه نظر اقتصادي بلکه از نقطه نظر سياسي وجود دارد که بحران اقتصادي زمينه ساز بحرانهاي سياسي و به مخاطره افتادن ساختارهاي دموکراتيک در کشورهاي اين قاره شود. وضعيت و ساختار اقتصادي برخي کشور هاي حوزه يورو مانند يونان، اسپانيا، پرتغال و... از شرايط مشابه و يکساني برخوردار مي باشد و اگر اين کشورها نتوانند سياستهاي رياضت اقتصادي خود را با موفقيت به اجرا بگذارند، با چالش هاي اساسي مواجه خواهند شد.در اين بين فساد، نابهنجاري هاي اقتصادي و نابساماني اداري، يونان را در زمره بدترين کشورهاي اروپا قرار داده به گونه اي که در مقايسه با سايرين در سطح پايين تري قرار دارد.طي سالهاي اخير آمريکايي ها بيشترين ميزان سرمايه گذاري را در يونان صورت داده بودند اما با آغاز بحران اقتصادي جهاني، سرمايه گذاري آمريکايي ها در يونان تعديل و به عبارتي کاهش يافت.مجموع اين نابهنجاري ها سبب شد اتحاديه اروپا نتواند به موقع کمک هاي لازم براي نجات يونان را صورت دهد و اين کشور هم به يکباره در ورطه بحران فرو رفت.يونان خود داراي پتانسيل هاي فراواني براي درگير شدن در بحران بود اما بحران جهاني که قدرتهاي بزرگ را درگير معضلات مهم اقتصادي کرد، ضربه مهلک نهايي به اقتصاد يونان بود.در اين ميان واحد پول يورو نيز از تبعات بحران در امان نماند و از آنجايي که يونان جزء اولين کشورهايي بود که وضعيت اقتصادي آن با بحران جدي روبرو شد، کارشناسان اقتصادي اعلام کردند در صورتي که يونان نتواند بر مشکلات خود فائق آيد، وضعيت ناحيه يورو نيز در خطر خواهد افتاد. برهمين اساس اعضاي اتحاديه، صندوق مالي اروپا را راه اندازي کردند که يکي از اقدامات آن، کمک مالي به يونان بود. اما کمک هاي مالي اروپا با برنامه رياضت اقتصادي صندوق بين المللي پول همراه شد و همين مسئله وضعيت بحران زده اقتصادي- سياسي يونان را تشديد کرد و امروز يونان به مرحله اي رسيده است که با چالشهاي جدي تري روبروست. به گونه اي که طبق پيش بيني ها وضعيت اقتصادي يونان امروز حتي با رياضت اقتصادي نيز قابل حل نيست. هرچند براي مقابله با اين معضل و يافتن جانشيني براي برنامه رياضت اقتصادي، اروپا اعطاي بسته پولي ديگري را براي يونان در نظر دارد اما اين مسئله نشان مي دهد که اتحاديه اروپا خود از درون با چالشهاي اقتصادي مهمي روبروست.
در اين باره جوزف استيگليتز برنده نوبل اقتصاد 2001 با انتقاد از سياست رياضت اقتصادي اتحاديه اروپا هشدار داد اقتصاد اروپا در خطر بازگشت به رکود قرار گرفته و علت اين امر اتخاذ سياست کاهش هزينه ها از سوي دولت هاي اروپايي بوده است. وي تاکيد کرد که دولت هاي اروپايي با اتخاذ سياست رياضت اقتصادي به بيراهه رفته اند و اگر آلمان، انگليس و فرانسه به کاهش بودجه خود متعهد باقي بمانند بايد گفت اين اقدام تبعات مهمي براي کل اروپا خواهد داشت. با اين حال به نظر مي رسد کشورهاي اروپايي که با افزايش شديد کسري بودجه مواجه هستند و براي مقابله با اين مشکل اقدام به کاهش هزينه هاي خود در سال 2010 کرده اند ، قصد دارند در سال 2011 نيز اين روند را ادامه دهند و بدين ترتيب سياست رياضت اقتصادي و همه تبعات آن هم چنان در اتحاديه اروپا به مورد اجرا در خواهد آمد.دولت آلمان بدنبال سوق دادن بخش خصوصي براي مشارکت در احياي يک يونان جديد و برنامه کمک رساني مالي به اين کشور است در صورتي که اعضاي منطقه يورو به رغم آنکه با اجراي چنين طرحي موافقند اما در زمينه نوع مشارکت و تشويق سرمايه گذاران بخش خصوصي و تقبل هزينه هاي اين کشور در ميانشان اختلاف بوجود آمده است و به همين دليل مدتي است که جبهه هاي درگير در حل مناقشه يونان بويژه ميان آلمان و فرانسه تشديد شده است.بر اساس طرح ميان دوره اي؛ حقوق و مزاياي کارکنان ادارات دولتي کاهش؛ ماليات ها افزايش؛ تعداد زيادي از شرکت و اموال دولتي به بخش خصوصي واگذار و يا فروخته خواهند شداين در حالي است که مردم يونان چهارمين تظاهرات خود با عنوان خشم و همبستگي اروپايي را بر عليه سياست اقتصادي دولت اين کشور و ديگر کشورهاي اروپايي برگزارکردند. بر اساس طرح ميان دوره اي؛ حقوق و مزاياي کارکنان ادارات دولتي کاهش؛ ماليات ها افزايش؛ تعداد زيادي از شرکت و اموال دولتي به بخش خصوصي واگذار و يا فروخته خواهند شد. پيش بيني مي شود دولت يونان به زودي طرح استقراض بيست و هشت ميليارد يورويي افزايش ماليات ها و کاهش پرداخت ها را تا پايان همين ماه به تصويب برساند . جرج پاپاندرئو نخست وزير يونان از مردم اين کشور درخواست کرد از سياستهاي رياضت اقتصادي دولت حمايت کنند تا از به تاخير افتادن بازپرداخت تعهدات مالي اين کشور که "فاجعه آميز" خواهد بود، جلوگيري کنند. وي همچنين حمايت جناح مخالف از کاهش هزينه ها و خصوصي سازي را خواستار شد. اين موارد همگي از پيش شرط هاي جامعه بين المللي براي اعطاي کمک هاي مالي به يونان شمرده مي شود. يونان يک سال پس از اولين کمک هاي بين المللي همچنان با بحران اقتصادي مواجه است.بحران يونان ، منطقه يورو و فراتر از اين منطقه را نيز با تهديدهايي مواجه مي کند.بايد ديد طرح رياضت اقتصادي يونان در نهايت به بهبود شرايط منجر مي شود و يا در عمل زمينه فشار بيشتر بر مردم به خصوص افراد دهک هاي پايين درآمدي را باعث مي شود. فرآوري :ريحانه حميدي فربخش اقتصاد تبيانمنابع: جاب پرتال/جوان آنلاين/Dari.radio.ir
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 442]