واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
سس ها را بشناسيد «سس» به عنوان يک چاشني غذايي خوشمزه، جزو اولين موادي است که در سبد خريد بسياري از افراد قرار مي گيرد و حتي بعضي ها بدون حضور آن در سفره، از خوردن نان خالي هم پرهيز مي کنند. وقتي نام سس به ميان مي آيد بسياري تنها دو نوع آن را از روي رنگ سفيد و قرمزي که دارند، مي شناسند و معتقدند که بايد در خوردن آن اعتدال را رعايت کرد، اما واقعيت اين است که سس انواع گوناگوني دارد که هر کدام از آن ها سفير فرهنگ و ذائقه يي از گوشه و کنار دنيا هستند. براي ارائه يک تقسيم بندي بهتر مي توان سس ها را به شش دسته با پايه ي روغن ها، رب گوجه فرنگي، کنستانتره ميوه ها، نشاسته، خامه و ژلاتين تقسيم بندي کرد. سس سفيد ( مايونز) سس مايونز از قديمي ترين انواع سس در جهان است و نوعي چاشني غذايي به شمار مي آيد که طرفداران زيادي در سراسر دنيا دارد. براي اولين باراين نوع سس را يک سرآشپز فرانسوي تهيه و خيلي زود اين فرمول سراسر دنيا را فتح کرد. سس سفيد ترکيبي از روغن، تخم مرغ، سرکه يا آبليمو است که معمولاً طعم دهنده هاي مختلفي به آن اضافه مي شود. هر قاشق از اين سس تقريباً معادل همان مقدار روغن انرژي دارد. درست است که روغن و تخم مرغ از مواد غذايي مغذي براي بدن به شمار مي روند. ولي غالب بودن روغن در اين سس، انرژي زيادي به آن بخشيده است به طوري که تقريباً هر صد گرم سس هشتصد کيلوکالري انرژي دارد و زياده روي در مصرف آن مي تواند باعث چاقي و اضافه وزن شود. سس قرمز افراد زيادي طرفدار سس هاي قرمز هستند و آن را کم کالري تر از سس مايونز مي دانند. سس «کچاپ» که بسياري آن را سس گوجه فرنگي مي نامند، يکي ديگر از انواع سس هاست که عصاره ي گوجه فرنگي، سرکه، روغن، شکر يا شربت ذرت از ترکيبات اصلي اين نوع سس است و در انواع مختلف آن سبزي هاي گوناگون مانند پياز، کرفس و بسياري از ادويه ها به کار مي رود. با نگاهي به ترکيبات اوليه ي اين نوع سس مي توان دريافت که اين چاشني به لحالظ تغذيه بي ارزش خوبي برخوردار است. در هر صد گرم از اين سس تقريباً چهارصد کيلوکالري انرژي وجود دارد که بسته به فرمول هاي مختلف مي تواند متفاوت باشد. با توجه به اين که ماده ي اوليه و اصلي سس قرمز، گوجه فرنگي است. بنابراين ترکيب «فلاونوييدي ليکوپن» در آن يافت مي شود. اين ماده جزو ترکيبات آنتي اکسيدان است و مي تواند با خنثي کردن راديکال هاي آزاد در پيشگيري از بروز بعضي سرطان ها مانند ريه، پروستات و گوارش مؤثر باشد. همچنين اين ترکيب درکاهش توليد کلسترول و مهار اکسيده شدن کلسترول بد و در نتيجه پيشگيري از گرفتگي عروق نيز نقش مفيدي دارد. سس خردل يکي ديگر از انواع سس هاي پر طرفدار سس خردل است و همان طور که از نام آن پيداست از گياه خردل در تهيه ي آن استفاده شده است. دانه ي خردل سرشار از ماده يي مغذي به نام «سلنيوم» است که خاصيت ضد التهابي دارد و به کاهش شدت آسم، بعضي از علايم آرتريت روماتوييد و پيشگيري از بروز پر فشاري خون و سرطان کمک مي کند و در کاهش تکرار حمله هاي ميگرني و جلوگيري از بي نظمي خواب در دوران يائسگي مفيد است. هر صد گرم از انواع معمول اين سس هفتاد کيلو کالري انرژي دارد که بسيار کمتر از انواع ديگر است. در خصوص مصرف اين نوع سس نيزبايد به محتواي مواد افزودني آن دقت کرد. سس هاي کم کالري سس هاي کم کالري محصولاتي هستند که به تازگي با توجه به اين که تعداد زيادي از افراد جامعه نسبت به افزايش وزن حساس شده اند. وارد بازار شده و مورد استقبال قرار گرفته اند. در اين نوع محصولات سعي شده ميزان روغن مصرفي به مقدار زيادي کاهش يابد و از آن جا که روغن ها در هر گرم 9 کيلوکالري انرژي توليد مي کنند، با کاهش مقدار اين ماده ي محتواي کالري محصول کاهش پيدا مي کند. به عنوان مثال استفاده از ماست، نشاسته، آرد و ترکيبات ژلاتيني جايگزين هايي هستند که در اين دسته از محصولات مورد استفاده قرار مي گيرند. اين مواد هم امکان اضافه کردن آب به محصول را افزايش مي دهند ( کاهش محتواي انرژي) و هم به لحاظ کم کالري بودن نسبت به روغن با توجه به اين که تنها چهار کيلوکالري در ماده ي خشک توليد مي کنند. انرژي کمتري به مصرف کننده مي رسانند. بسياري از شرکت ها سس هاي گوناگوني را از نشاسته، ماست و ژلاتين تهيه مي کنند که اين نوع سس ها از محتواي کالري کمتري نسبت به سس مايونز برخوردارند، به عنوان يک توصيه کلي مي توان گفت هر چه در تهيه ي انواع سس از روغن و مواد افزودني کمتر و سبزي هاي بيشتر استفاده شود. بهتراست، به عنوان مثال سس مايونز که حاوي کالري بالايي است را مي توان با ماست و سبزي هاي معطر ترکيب کرد تا هم ارزش تغذيه يي آن بالاتر برود و هم کالري کمترداشته باشد. براي بهبود ارزش تغذيه يي اين چاشني ها مي توان از روغن هاي زيتون، کنجد و هسته ي انگور به جاي انواع عادي آن در حد اعتدال استفاده کرد. البته روغن ها از هر نوع که باشند، انرژي بالايي دارند و زياده روي در مصرف آن ها مي توانند اضافه وزن و چاقي را به همراه داشته باشد. سس هاي تهيه شده از ميوه نيز به لحاظ تغذيه يي بسيار ارزشمند هستند. بايد بدانيم که بسياري از سس ها سديم بالايي دارند و درحالي که شوري آن ها زياد نيست، بنابراين بيماران مبتلا به فشارخون بايد به برچسب سس ها بيشتر دقت کرده و تا جاي ممکن از انواع خانگي آن استفاده کنند. افزودني هاي مجاز يا غيرمجاز افزودني هاي مجاز، مواد شيميايي يا غيرشيميايي هستند که به عنوان بهبود دهنده ي ويژگي هاي چشايي، بصري، ماندگاري و فيزيکي به محصول اضافه مي شوند. قوام دهنده ها، پايدارکننده ها، نگهدارنده ها، رنگ دهنده ها و طعم دهنده ها از جمله اقلام پر مصرف در صنايع غذايي هستند. طبق تحقيقات فهرست مربوط به افزودني هاي مجاز همه ساله دستخوش تغييراتي مي شوند و ممکن است تعداد زيادي از فهرست حذف يا اضافه شوند. معمولاً مخاطراتي که به واسطه ي مصرف اين افزودني ها براي سلامت ايجاد مي شود به حذف اين مواد از چرخه ي توليد منجز مي شوند. به عنوان مثال «بنزوات سديم» به عنوان يکي از ضد کپک هاي معمول که در صنايع توليد سس، رب و نوشابه به کار مي رود. در صورت استفاده ي مدام وبي رويه مي تواند باعث بروز بعضي بيماري ها همچون سيروز کبدي، پارکينسون و بروز بعضي ضايعات در سيستم عصبي شود و به همين دليل مصرف آن در دستورالعمل هاي جديد کاهش يافته است. در اين ميان بايد در نظر داشت که واژه ي «افزودني هاي مجاز» که روي شيشه ي بسياري از سس ها ديده مي شود به معني طبيعي بودن افزودني هاي موجود در محصول نيست و اين افزودني ها عموماً صنعتي بودن افزودني هاي موجود در محصول نيست و اين افزودني ها عموماً صنعتي و شيميايي هستند که مي توانند در صورت رعايت نشدن تعادل در مصرف ناراحتي هاي کبدي، کليوي و حتي بعضي از سرطان ها را ايجاد کنند. منبع:نشريه 7 روز زندگي، شماره 110. /ج
#اجتماعی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 541]