واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: سينماي دفاع مقدس،واكاوي در قاب تصوير
اجتماعي. دفاع مقدس. سوم خرداد
از : حسن معظمي ----
نبردها و عملياتهاي بزرگ و افتخار آميز نظامي همواره از جذابيت خاصي براي تبديل به فيلم نزد سينماگران برخوردار است، عمليات بيتالمقدس و آزادسازي خرمشهر توسط رزمندگان از اين دست مضامين به شمار ميرود.
فتح خرمشهر توسط رزمندگان اسلام در زمان خود و با توجه به امكانات و ادواتي كه ارتش رژيم بعثي عراق براي تحكيم اشغال اين شهر به كار برده بود ، در نوع خود بيسابقه و چيزي شبيه معجزه بود.
آزادسازي خرمشهر و آمادهسازي رزمندگان از ماهها قبل از اجراي عمليات بيتالمقدس از طراحي پل آزادي تا ورود به شهر و تصرف خانه به خانه خرمشهر همه و همه موضوعهايي است كه ميتوانست و ميتواند در بازسازي آن نبرد عظيم در قاب تصوير جاي گيرد.
حدود ۲۰سال از دوران دفاع مقدس ميگذرد و كتابهاي بسياري در مورد آن دوران و حماسه خرمشهر نوشته و نقل شده، اما چند خاطره حقيقي، چند منظره عيني، چند شهيد اين دفاع جانانه و فتح غرورانگيز دستمايه روايي داستان خرمشهر و مردان روز آزادي او ساخته شده است .
همانطور كه رهبر فرزانه انقلاب اسلامي در ديدار با كارگردانان اشاره كردند ، دوران دفاع مقدس اگر چه از لحاظ زماني و به عنوان يك رخداد تمام شده اما از منظر اثرگذاري پايان نيافته ، اين حق نسل جوان و امروز است كه بداند در ان دوران مردم ايران چه كردند و چگونه برگ زرين مقاومت و حماسه را رقم زدند و آزادسازي خرمشهر به عنوان يكي از تابناكترين صحنههاي آن دوران ، چگونه رقم خورد.
ثبت و ضبط آن دوران و روايت مردان و زنان آن زمان به عهده كيست، چه رسانه اي انتقال اين دوران را به ديگران و آيندگان به عهده دارد، كتاب ، تلويزيون و سينما به عنوان رسانههاي نوشتاري و بصري در اين ميان و به چه ميزان به وظيفه خود عمل كردند؟نويسندگان ، برنامه سازان و سينماگران در ميان چه نقشي داشتند و دارند؟آيا ميشود فتح خرمشهر را فقط در قالب داستان كلامي براي امروز بازگفت.
بازگويي زواياي پنهان اشغال و نحوه آزادسازي اين بخش از سرزمين عزيزمان ايران كه براي هر وجب آن خون نجيبترين مردمان اين سامان ريخته شده ، به عهده كيست؟ آيا ساخت چند فيلم انگشت شمار و تدوين چند اثر مستند هشت و ۱۶ ميلمتري آن دوران، ساخت چند مجموعه تلويزيوني و پرداخت سطحي به اين حادثه بزرگ اداي دين به آن دوران و اتفاق محسوب ميشود.
كشورهاي مختلفي در جنگهاي گوناگوني كه در دنيا صورت گرفته و مورد تجاوز واقع شده اند،
بعضي از آنها خيلي زود آزاد شده و برخي ديگر مدتها در اسارت دشمنان بوده اند، نمونهاش شهر لنينگراد در شوروي سابق بود كه به عنوان نمادمقاومت در جنگ جهاني با ۸۷۲روز محاصره موضوع صدها كتاب و فيلم در جهان قرار گرفت و اين در حالي است كه اين اتفاق شايد در مقياس زماني كمتر براي خرمشهر در ايران روي داد.
اين شهر ۵۴۵روز در اشغال ارتش متجاوز حزب بعث عراق بود، هرچند اين موضوع خيلي زود وارد سينماي آن روز شد و شش كارگردان با شش فيلم به موضوع اشغال اين شهر پرداختند.
رسول ملاقلي پور يكي از نخستين فيلمسازاني بود كه در سال ۱۳۶۴با ساخت فيلم بلمي به سوي ساحل اشغال خرمشهر را تصوير كرد.
پل آزادي نيز به كارگرداني مهدي مدني در سال ۱۳۶۲ساخته شد ودر رديف نخستين آثار مستند اين مقوله قرار گرفت.
سرزمين خورشيد به كارگرداني احمدرضا درويش فيلم ديگري بود كه سالها پس از پايان جنگ در دهه هفتاد جلوي دوربين رفت. در اين فيلم نيز بازيگران مطرح سينما حضور داشتند.
اما اين شهر بار ديگر در نخستين فيلم يك كارگردان در سال ۱۳۷۱جلوي دوربين رفت، احمد اميني كه سالها به كار نگارش نقد مشغول بود زندگي يك خانواده را روايت ميكرد كه در منطقهاي مرزي در خوزستان زندگي ميكنند.
آنها با شروع جنگ و مهاجرت همسايهها تنها ميمانند.
كيميا ساخته ديگردرويش نيز در قالب يك داستان اجتماعي آدمهاي خرمشهر را دنبال ميكند و زندگي آنان را به تصوير ميكشد.
دوئل بازهم از درويش به عنوان فيلسمازي كه نسبت به خرمشهر و جنگ پيرامون او دغدغه مند نشان داد به عنوان عظيمترين و در عين حال خوش ساختترين فيلم جنگي ساخته شد و در اين اواخر نيز روز سوم از محمد حسين لطيفي ديگر بار از نگاهي ديگر به مقوله خرشمهر و دفاع مردمان اين شهر در مقابل تجاوز پرداخت .
با نگاهي به آثار ساخته شده در سينما با محور خرمشهر و دوران دفاع مقدس نوعي وجوه مشترك در اين آثار ديده ميشود، وجوهي كه نميتواند موجب اقناع مخاطب در ايجاد همذات پنداري براي درك آن كارزار عظيم ايجاد كند.
ساخت اين دست فيلمها با وجود دست مريزاد به سازندگان آن، نتوانسته واقعيتها را در مقابل چشمان مخاطب هوشمند و نسل پرسشگر امروز قرار دهد، شخصيتهاي توليدات سينمايي و تلويزيوني از اين دست غلو شده وز ميني نبوده و اين در حايل است كه هريك از سرداران جنگ و رزمندگان دوران دفاع مقدس مردماني از جنس ما با روحيه و اعتقاد ايراني مسلمان بوده و هستند.
اكنون كه به سوم خرداد، روز آزادسازي خرمشهر نزديك ميشويم، بيش از پيش واكاوي و توجه به دوران دفاع مقدس را از ديگر پنجره تصوير احساس ميكنيم، نسل امروز در ديدن قاب زيبا ، واقعي و جذاب دوران دفاع مقدس از سينما و تلويزيون به انتظار نشسته اند.
چهارشنبه 1 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 460]