واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آموزش فصاحت در سخنراني (4)
حتما شما هم بارها و بارها وصف برخي کلمات را شنيدهايد که از زبان برخي سخنرانان خارج شده که انسان به محض شنيدن، نوعي انزجار در وجودش حاصل ميشود و نسبت به سخنران، بد بين ميشود. گاهي هم در حد بدبيني نيست، بلکه جايگاه سخنران، در ذهن انسان بسيار پايين آمده و از اثر سخنش کاسته ميشود. همانطور که استفاده از لغات فصيح و زيبا، به سخنراني شما جذابيت مي دهد، به همان اندازه، يک واژه زشت، ميتواند جايگاه فعلي شما را تا حد بسيار زيادي تنزل دهد. متكلم فصيح بايد مراقبت كند كه در كرسى خطابه، سخنانش به لغات زشت و الفاظ قبيح آلوده نگردد و كلماتى كه بر خلاف ادب است، به زبان نياورد. چه، زشتگويى در شنوندگان اثر بد مىگذارد و گاهى آنان را از گوينده سخن منزجر مىنمايد. سخنران، هر قدر فصيح باشد، با گفتن كلمات ركيك و خلاف ادب، قدر و منزلت اجتماعىاش كاهش مىيابد و افراد وزين او را ترك مىگويند. على (عليه السلام) در اين باره فرموده است:اياك و ما يستهجن من الكلام فانه يحبس عليك اللئام و ينفر عنك الكرام.(1)از سخنان قبيح و مستهجن پرهيز نما، كه زشتگويى، فرومايگان را در اطرافت نگاه مىدارد و عناصر شريف و بزرگوار را از گردت پراكنده مىسازد.سخنران، هر قدر فصيح باشد، با گفتن كلمات ركيك و خلاف ادب، قدر و منزلت اجتماعىاش كاهش مىيابد و افراد وزين او را ترك مىگويندآثار سوء و نتايج بدى كه از سخنان زشت عايد سخنران مىگردد، منحصر به شنوندگان حاضر در مجلس نيست، بلكه اينان پراكنده مىشوند و آن چه در مجلس نيست، بلكه اينان پراكنده مىشوند و آن چه در مجلس گذشته است، با دگران در ميان مىگذارند و آنان نيز نسبت به گوينده بدبين مىشوند. خلاصه، به هر نسبت كه سخنان زشت سخنور بخش مىگردد، به همان نسبت، بر ضرر وى مىافزايد و بيش از پيش مورد انزجار مردم واقع مىشود. عن على (عليه السلام) قال: عجبت لمن يتكلم فيما ان حكى عنه ضره و ان لم يحك عنه لم ينفعه.(2)على (عليه السلام) فرموده است: عجب دارم از كسى كه در چيزى سخن مىگويد، كه اگر از وى حكايت كنند، زبان مىبرد و اگر نقل نكنند، نفعى عايدش نمىگردد. بنابر اين، اگر در مواردى ضرورت ايجاد كند كه خطيب اسلامى، در خلال بحث خود، به منظور پارهاى از احكام الهى، پيرامون روابط جنسى غير مشروع يا روابط جنسى غير طبيعى سخن بگويد و به مستمعين تذكراتى بدهد، بايد از كلماتى هم مانند: عمل منافى با عفت، آميزشهاى غير قانونى، روابط غير مشروع، انحراف جنسى، و ديگر الفاظى نظاير اينها استفاده كند و زبان را به الفاظ زشت و كلمات قبيح نيالايد. متكلم فصيحى كه مردم از شر زبانش در خوف و هراساند. از او، بر عرض و شرف خود ايمنى ندارند، به مراتب بدتر از سخنرانى است كه زشت مىگويد و كلمات قبيح به زبان مىآورد. زيان و ضرر زشت گويى، عايد گوينده آن مىشود و زشتگو، خود از آن آسيب مىبيند و به فرموده على (عليه السلام)، فرومايگان را در اطراف خود نگه مىدارد و عناصر شريف و بزرگوار را از گرد خود پراكنده مىسازد، ولى شر كسى كه مردم از زبان او خائفاند، دامن گير آنان مىشود.متكلم فصيحى كه مردم از شر زبانش در خوف و هراساند. از او، بر عرض و شرف خود ايمنى ندارند، به مراتب بدتر از سخنرانى است كه زشت مىگويد و كلمات قبيح به زبان مىآورد.عن النبى صلى الله عليه و آله قال: يا على من خاف الناس من لسانه فهو من اهل النار.(3)از رسول اكرم صلى الله على و آله روايت شده كه فرمود: اى على، كسى كه مردم از زبانش بترسند، او اهل ذوزخ است. سخنرانى كه بد زبان است و مردم از شر سخنان او خائفاند، براى آن كه دچار هتك و اهانت نشوند و عرض و شرفشان در معرض خطر قرار نگيرد، از وى احترام مىكنند، دستورش را اجرا مىنمايند، و مورد تكريمش قرار مىدهند. چنين اطاعت و تكريمى، نه فقط ارزش انسانى و اسلامى ندارد، بلكه موجب عذاب الهى است و به هر نسبتى كه بيشتر احترامش كنند، عذابش بيشتر خواهد بود. عن النبى صلى الله و آله قال: ويل لمن تزكيه الناس مخافه شره ويل لمن اطيع، مخافه جوره ويل لمن اكرم مخافه شره.(4)رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) فرموده است: واى بر آن كسى كه مردم از ترس شرش، او را به خوبى ياد مىكنند. واى بر آن كسى كه مردم از ترس جور و ستمش، از وى اطاعت مىنمايند. واى بر آن كسى كه مردم از خوف شر او، احترامش مىكنند. و عنه صلى الله عليه و آله شر الناس عند الله يوم القيامه الذين يكرمون اتقاء شرهم.(5)و نيز فرموده است: بدترين مردم نزد خداوند، در قيامت، كسانى هستند كه مردم براى مصون ماندن از شر آنان، احترامشان مىكنند.فصاحت كلام و طلاقت زبان، از جهت آثار بد و عوارض ناروايى كه مىتواند به بار آورد، آن قدر خطرناك است كه رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم)، ضمن حديثى، چنين فرموده است:اما انه يعط احد فى دنياه شيئاً هو اضر له فى آخرته من طلاقه لسانه.(6)به هيچ كس در دنيا چيزى عطا نشده است، كه براى آخرت وى زيان بار تر از طلاقت زبانش باشد. منابع:1. غررالحكم، ص 156.2- غررالحكم، ص 497.3- بحار، ج 74، ص 46.4- مجموعه ورام، ج 2، ص 115.5- ميزان الحكمه، ج 5، ص 37.6- بحار، ج 22، ص 86. 7. سخن و سخنوري - محمد تقي فلسفيتهيه و فرآوري: محمد حسين امين - گروه حوزه علميه تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1250]