واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
سيگار الكترونيكي نويسنده: آرش نيک خلق - پزشک عمومي ترفند جديد صنايع دخاني سيگار الكترونيكي چيست و چگونه عمل مي كند؟ اين سيگارها كه با مكانيسم جايگزيني نيكوتين و تنها ژست سيگار كشيدن در فرد سيگاري عمل مي كند، شامل سه قسمت اصلي مي باشد: ـ بدنه ي آن استوانه اي است و ظاهري شبيه سيگار دارد ـ كاتريج يا محفظه ي حاوي مايع نيكوتين دار، دستگاه الكترونيكي كوچك را تميز يا افشانه ساز كه وظيفه ي توليد بخار آب سرد را كه شبيه دود است، بر عهده دارد. فرد با هر پكي كه به شبه سيگار مي زند، محلول حاوي نيكوتين را به صورت بخار سرد (مانند مه) به دهان خود مي برد و دود يا مه توليد شده ظرف چند ثانيه در هوا ناپديد مي شود. محفظه (كارتريج): اين محفظه هاي فشنگي كه ماده ي اصلي و مؤثر آن نيكوتين مي باشد، بسته به نوع سيگار الكترونيكي و كارخانه ي توليد كننده از غلظت هاي متفاوتي از نيكوتين و مواد نگهدارنده تشكيل شده است؛ ولي به طور معمول در اين محفظه ها كه در چهار غلظت موجود است، غير از نيكوتين حدود هجده ماده ي ديگر نيز (كه موادي همچون پروپيلن، گليكول، اسانس گليسرول، بوتيل، والرات، بنزيل، بنزوات و ... از آن جمله اند) تشكيل شده است. استنشاق اين تركيبات به صورت افشانه خود از نظر عوارض جاي بحث و پژوهش دارد.
اثرات نيكوتين موجود در سيگار الكترونيكي: همان طور كه مي دانيد يكي از روش هاي رايج در درمان هاي كمكي ترك سيگار، جايگزيني اين ماده است. البته بحث راجع به كارايي درمان جايگزيني نيكوتين مورد نظر نيست؛ چرا كه ارزيابي كارايي اين روش ها نياز به پژوهش و بررسي در هر جامعه دارد و با تحقيقات كشورهاي ديگر ما نمي توانيم اثر بخشي اين روش ها را به طور قاطع در نژاد ايراني تأييد يا رد كنيم. اما اقدام اخير سازمان جهاني بهداشت در اعلام غيربهداشتي و سمي بودن سيگار الكترونيكي مسأله اي قابل تعميق است. همان طور كه مي دانيم اين سازمان متولي و مسؤول حفظ بهداشت مردم دنيا در قالب دهكده ي جهاني است و طبيعي است حق دارد درباره ي مسائلي كه سلامت مردم جهان را به خطر مي اندازد، اظهار نظر كند. اين عمل سازمان به دنبال استفاده ي ابزاري از آرم سازمان روي بسته هاي يكي از شركت هاي توليد سيگار الكترونيكي در كشور چين، به نام اژدهاي طلايي صورت گرفت و اين تقلب و عوام فريبي، مسؤولين سازمان را به خشم مي آورد؛ چرا كه اين كارخانه محصولي را به بازار عرضه كرده بود كه تأييد هيچ نهاد رسمي و معتبري را نداشت و سازمان به واسطه ي عدم شناخت و بررسي عوارض اين محصول آن را تا بررسي كامل غير قابل مصرف و سمي اعلام كرد. به نظر مي رسد با توجه به مصرف اين سيگارها در كشورهاي مختلف از حدود هشت سال پيش، واكنش اخير سازمان بيشتر در برابر اين شركت چيني بوده است و پيشنهاد مي شود كه در اين زمينه تحقيقات بيشتري صورت گيرد؛ چرا كه غير از اين شركت چيني، بالغ بر يكصد محصول تحت عنوان سيگارهاي الكترونيكي در بازارهاي چهل كشور جهان عرضه و استفاده مي شود. در اينجا دو بحث پيش مي آيد؛ اول اينكه شركت نام برده يا شركت هاي مشابهي كه بدون تائيد سازمان هاي ذيصلاح، مانند سازمان جهاني بهداشت و سازمان غذا و دارو محصول خود را به بازار عرضه مي كنند و حتي پا را فراتر برده آن را با آرم سازمان به فروش مي رسانند، مطمئنا خيلي راحت هم مي توانند مواد غير استاندارد و امتحان نشده را در محصول شان به كار برند. بدين لحاظ تا اتمام تحقيقات روي ماده ي مصرفي در سيگارهاي شان استفاده از آنها به هيچ عنوان توصيه نمي گردد (مانند هر محصول ديگري كه نمونه ي بارز آن را در بعضي اسباب بازي هاي وارداتي شاهد بوده ايم). بحث دوم تائيد يا رد اين سيگارها به عنوان يك ابزار درمان و نيكوتين جايگزين است كه متأسفانه استناد ما به تحقيقات كشورهاي ديگر در دهه ي اخير مي باشد و تا زماني كه يك تحقيق جامع ملي در زمينه ي اين نوع سيگارها انجام نشود و تا حصول نتيجه ي مثبت، مصرف آن توصيه نمي گردد. تحقيقات ديگر كشورها در چند كشور اروپايي، مانند فنلاند، هلند، انگلستان، استراليا و ايالات متحده در اين زمينه مطالعاتي انجام گرفته است. در استراليا اين محصول به عنوان يك كالاي پزشكي و كاتريج آن مانند دارو قلمداد شده و از كليه ي قوانين دارو تبعيت مي كند؛ يعني فروش و استفاده بدون دستور پزشك ممنوع مي باشد. در انگلستان نيز اين محصول مجوز مصرف در بعضي كلوپ هايي كه سيگار كشيدن در آن ممنوع است را دارد و در ايالات متحده نيز با توجه به تحقيقات انجام شده هنوز هيچ كدام از انواع اين محصول مورد تائيد سازمان غذا و دارو يعني معتبرترين سازمان استاندارد سازي مواد غذايي و دارويي جهان قرار نگرفته است. ولي مجددا تاكيد مي شود حتي در صورت تائيد هم اين محصولات و ديگر جايگزين هاي نيكوتين تا زماني كه در كشور خودمان كار پژوهشي روي آنها صورت نگيرد، اثر بخشي آن زير سوال و در هاله اي از ابهام است.
عوارض سيگارهاي الكترونيكي اين محصولات حتي در بهترين شرايط به شرط سمي و غير استاندارد نبودن نيز باز هم حداقل حاوي هجده تا نوزده ماده ي شيميايي هستند كه به صورت ذرات ريز استنشاقي وارد بدن مي شوند و به اين علل و تحت هر شرايطي بالقوه خطرناك است؛ به طوري كه عوارضي مانند تهوع، استفراغ و سرفه گزارش شده و ديگر عوارض ريوي،گوارشي و كليوي دور از انتظار نيست. در عين حال كه اين سيگارها ماده ي اصلي مؤثر در سيگارهاي واقعي، يعني نيكوتين را در خود دارند كه اين مسأله خود شانس بروز عوارض قلبي را بالا برده و بدين ترتيب يكي از عوارض مهم سيگار با اين روش كامل كنترل نمي شود، از طرفي مصرف اين نوع جانشين ماهيت عادت به كشيدن سيگار را از بين نمي برد و چه بسا در آينده اي نه چندان دور اعتياد به اين وسيله ي درماني نيز تبديل به معضلي در بهداشت جهان شود. ولي باز هم يادآوري مي گردد كه تا عدم حصول نتيجه به وسيله ي انجام يك تحقيق وسيع، جامع و مستند در ايران نمي توان در مورد اثربخشي اين روش اظهار نظر قطعي كرد و آن را كاملا رد يا تأييد نمود. ما اگر به تحقيقات ديگر كشورها استناد كنيم، اولا صحت آن مورد اعتماد نيست و شايد تحقيقات دستكاري شده و سفارشي به ما ارائه شود و ثانيا به دليل اختلافات اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي آنها با ما و اينكه در مورد ترك سيگار ما با مساله اي چند علتي دست به گريبانيم، اين اطلاعات و تحقيقات چندان نمي تواند براي ما كاربردي باشد. مصرف سيگار يك رفتار پيچيده و آموخته شده است كه با زندگي روزمره درآميخته و حتي به نوع نگرش اطرافيان فرد نيز مربوط مي شود. عواملي مثل محل كار و زندگي، گروه هاي كاري، سطح تحصيل، ميزان حمايت خانوادگي، مشخصه هاي فردي و اجتماعي شخص و نيز توانايي او در مقابله با مسائل و مشكلات زندگي، همگي در اين فرايند مؤثرند. بنابراين مي بينيم كه فعاليت هاي روزمره ي فرد او را به دلايل مختلف به سيگار كشيدن ترغيب مي كند. اين روش را فرد از كودكي از طريق سينما و تلويزيون و بزرگترهايش ياد گرفته است. او آموخته كه همواره به جاي حل مسأله صورت آن را با دود سيگار محو كند. در كنار اين مسأله وابستگي به نيكوتين نيز وضع را بغرنج تر مي كند. فرد سيگاري فقط به خاطر وابستگي به نيكوتين نيست كه به سراغ سيگار مي رود، بلكه جزئي از سيگار باعث لذت مي شود كه اين جزء در هر فردي نسبت به ديگر متفاوت است و به همين دليل است كه همه ي افراد سيگاري را نمي توان با يك روش درمان كرد. اصولا فرد سيگاري سيگار خود را به چند دليل و نه يك بهانه و پاسخ به موقعيت هاي ايجاد شده روشن مي كند و در بسياري از موارد نيز انگيزه ي او به واسطه ي لذت و سرگرم شدن ناشي از مراسم سيگار كشي، يعني درآوردن سيگار، گوشه ي لب قرار دادن و آن را روشن كردن و اولين پك مي باشد. از ديگر انگيزه هاي رفتاري مي توان تحريك حاصل از درون و بيرون دادن دود، بالا بردن ذهنيت و تصور فرد از خودش به واسطه ي تماس سيگار با انگشتان و لب او و افزايش توجه اجتماعي به او و ده ها مورد شناخته شده و ناشناخته ي رفتاري و رواني ديگر اشاره كرد كه براي موفقيت در ترك سيگار بايد به همه ي آنها توجه داشت. منبع:ماهنامه ي تخصصي دنياي سلامت، شماره ي 51 /ن
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 651]