محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1846531294
روابط «قطب شاهيان » هند با پادشاهان صفوي (1)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
روابط «قطب شاهيان » هند با پادشاهان صفوي (1) نويسنده : امير سعيد الهي چون جد امجد ما ... به اعانت روح مطهر حضرت پيغمبر و حضرت اميرالمؤمنين حيدر و به امداد انفاس مقدس ائمه ي اثني عشر عليهم صلوات الله ... اين مملکت را به قبضه ي تسخير در آورده رواج ملت مصطفوي و رونق مذهب مرتضوي داده اند... اليوم به همان نسبت خزينه ي سينه ي بي کنيه را از جواهر محبّت خاندان مصطفي و مرتضي و ائمه ي هدي مملو داريم و ... سلطنت و خلافت ابدا پيوند ما که به طراز زرانداي ولاي ائمه ي اثني عشر و تشيع حضرت اميرالمؤمنين حيدر مطراز است ، يقين که اعتقادات صادقيه و نيات صافيه ي ما نيز همان نتايج خواهد داد. و ديگر آنکه فضلاي روزگار و علماي عاليمقدار هر ديار و نجباي اولاد سيد مختار و نقباء ذرّيه ي حيدر کرّار و محبان و شيعيان ائمه ي اطهار در پايه ي سرير سلطنت شعار و درگاه گيتي مدار ما چنان مجتمع شده اند که به جمعيت و وفور، خلق حيدر آباد به مثابه ي دارالسلطنه ي صفاهان ( اصفهان) گرديده ...(1) آنچه که ميرزا نظام الدين احمد شيرازي از زبان عبدالله قطب شاه نقل مي کند بخوبي گوياي درجه ي خلوص و ارادت سلاطين قطب شاهي به مذهب تشيع و ائمه ي اطهار و نيز شاهد نزديکي و پيوند آنان با ايران و فرهنگ فارسي است . از آنجا که شناخت حوزه هاي پيشين تشيع و بسترهاي رشد و بالندگي فرهنگ ايراني از ابزار اساسي گسترش روابط با اين مناطق بشمار مي رود، در اين مقاله برآنيم که يکي از قلمروهاي ديرين نفوذ فرهنگي و ديني کشورمان را با توجه به اينکه براي جمع کثيري هنوز ناشناخته و نامعلوم مانده است، معرفي کنيم . اقامت چند ساله ي اينجانب در حيدر آباد مسلماً به پرباري اين نوشته ياري مي رساند. *** پس از آنکه نواحي شمالي هند در آغاز توسط سلطان محمود غزنوي و سپس به وسيله ي سلطان معز الدين محمد غوري به تصرف مسلمانان در آمد و قطب الدين آيبک با شکست «پريتوي»،(2) آخرين مهاراجه ي دهلي، سلسله ي سلاطين مسلمان دهلي را در پايتخت سرزمين افسانه اي هند مستقر کرد (سده ي 7ق/13م ) راه حرکت مذاهب و تفکر اسلامي به سمت سرزمين هاي جنوبي و مياني شبه قاره ي هند هموارشد و در قرون بعد بتدريج حکومت هاي محلي اسلامي در نواحي جنوبي و مرکزي هند تأسيس شد که جملگي آنها پيوندهاي نزديک خوني و يا فکري با جامعه و فرهنگ ايران اسلامي شيعي داشتند و بيشتر آنها در منطقه ي دکن متمرکز بودند. در زمانهاي سابق دکن به بخش جنوبي شبه جزيره ي هند گفته مي شد که يک سرزمين مستقل بشمار مي آمد و در زبان سانسکريت به آن «دکشينا«( به معناي جنوب) مي گفتند - که شامل سرزمين هاي «مَهاراشترا، کرناتک، تيلنگ-آندرا»(3) مي شد - ولي پس از استقلال هند به مناطق کوچکتري تقسيم گرديد .(4) يکي از مهم ترين اين سلسله ها خاندان بهمني بود که از اعقاب علاء الدين حسن بهمني افغان بشمار مي رفتند و نسب خود را به بهمن پسراسفنديار از سلسله ي کيانيان ايران مي رساندند و حدود 190سال از 748تا934ق بر اکثر نواحي دکن فرمانروايي مي کردند. سلسله ي بهمني - که اصلاً افغاني بودند - از خدمات دو وزير ايراني الاصل خود يعني مير فضل الله اينجو شيرازي، صدراعظم فيروز شاه بهمني و ديگري خواجه عمادالدين محمود گاوان گيلاني، وزير سلطان محمد همايون بهمني، بهره ي فراوان بردند ولي با کنار رفتن اين دو وزير دانشمند و شجاع - که اولي در جنگ با هندوان شهيد شد و دومي به دستور سلطان کشته شد - سلسله ي مذکور - که پايتخت آن در شهرهاي بيدر و گلبرگه بود - رو به انقراض گذاشت (5) و سرداران متعددي - که از طرف پادشاهان اين سلسله حکومت هاي محلي داشتند - علم استقلال برافراشتند و از اواخر سده ي 9ق/آغاز سده ي 16م سلسله هاي عادل شاهي، توسط يوسف عادل خان در بيجاپور، نظام شاهي ، توسط ملک احمد نظام الملک در احمد نگر، عمادشاهي، توسط فتح الله عمادالملک در برار و بريد شاهيان، توسط امير بريد در بيجاپور و قطب شاهيان، توسط سلطان قلي قطب الملک در گلکنده تأسيس شدند که بيشتر آنها معاصر دوران امپرتوري مغول هند در شمال شبه قاره و نيز هم عصر سلسله ي صفوي در ايران بودند و به علت مهاجرت انبوه شعرا و عرفاي فارسي زبان ايران به سرزمين هند، در دوران بيشتر اين سلسله ها زبان و فرهنگ فارسي رواج و کاربرد زيادي داشت. خاندان بهمني با علاقه ي فراواني که به فرهنگ فارسي و عرفان ايراني داشتند، بسيار کوشيدند که به حضور شاه نعمت الله ولي و خواجه شمس الدين حافظ شيرازي در دربار خود مفتخر گردند، اما توفيق نيافتند. اين سلسله جشن ها و اعياد ايراني از جمله عيد نوروز را با شکوه فراوان برگزار مي کردند. همان گونه که گفتيم يکي از حکومت هاي محلي که پيش از انقراض بهمني ها در اوايل سده ي 10ق در سرزمين فعلي دکن هند - که اينک آندرا پرادش خوانده مي شود - شکل گرفت و 200سال دوام آورد، سلسله ي قُطب شاهيان بود که مرکز ان در گلکنده قرار داشت و مؤسس آن سلطان قلي همداني بود که اصلاً از همدان ايران و از ترک هاي بهارلو از اعقاب قرايوسف و اسکندر، پادشاهان قراقويونلو بشمار مي رفت که همراه عمويش الله قلي به هند مهاجرت کرده بود.وي که از سرداران بزرگ محمد شاه سوم بهمني محسوب مي شد در سال 1463م موفق به خواباندن شورش منطقه ي تلنگانه ي دکن شد و به همين جهت چندي بعد با لقب قُطب الملکي به سمت صوبه دار اين ايالت زرخيز و کهن شبه قاره ي هند منصوب گرديد و سپس و با انقراض سلسله ي بهمني در سال 1518م، همزمان با پادشاهي شاه اسماعيل اول صفوي استقلال خود را در گُلکنده اعلام و سلسله ي قطب شاهيان را تأسيس کرد که تا 1687م دوام آورد. قلعه ي گلکنده که روزگاري از شهرهاي مشهور مشرق زمين و اطراف آن از مراکز اصلي توليد و تجارت الماس و سنگ هاي گرانبها ي هند به شمار مي رفت و در يازده کيلومتري غرب حيدرآباد کنوني، مرکز ايالت آندراپرادش، قرار داشت، در سال 1143م توسط «گاناپاتي شاه» از سلاطين سلسله ي کاکاتيا- که در «وَرَنگل» حکومت مي کردند - ساخته شد و در زمان سلطان محمد بهمني به وي وگذار شد و او آن را به نام خود قلعه ي «محمدنگر » ناميد.(6) پس از آنکه سلطان قلي قطب الملک به حکمراني اين منطقه برگزيده شد ، گلکنده را مرکز حکومت قطب شاهيان قرار داد و در آن مساجد و قصرها و باغ هاي با شکوه بنا کرد . تاورنيه - که در 1645م يعني اواخر حکومت قطب شاهيان از قلمروي تحت حکومت آنان ديدار کرد - کارگراني را که در صنعت استخراج و بازسازي سنگ هاي گرانبها در نزديکي گلکنده مشغول به کار بودند بالغ بر شصت هزار نفر ذکر مي کند . الماس کوه نور که اينک بر تارک تاج سلطنتي انگليس مي درخشد در سال 1656م از همين ناحيه به دست آمد که در آن زمان 787قيراط وزن داشت . اين الماس توسط ميرزا محمد سعيد مير جمله، وزير مشهور و ايراني عبدالله قطب شاه به شاه جهان، پادشاه گورکاني هند تقديم شد و در آنجا ماند و در سال 1738م بدست نادر رسيد.(7) قلعه ي گلکنده در روزگاران قديم داراي روابط تجاري مستقيم با اروپا و کشورهاي اسلامي بود. سلطان قلي قطب شاه «بعد از آنکه خبر جلوس شاه اسمعيل صفوي بر تخت ممالک ايران منتشر شد و بنابرآنکه او را مرشد زاده ي خود مي دانست در خطبه نام آن حضرت را مقدم بر اسم خود گردانيده و نام اصحاب ثلث ( خلفاي سه گانه) را بتدريج و مرور از خطبه ساقط ساخت ...»(8) و همين امر باعث شد که قطب شاهيان بنا به سائقه ي قوميت و وطن دوستي و علائق مذهبي روابط بسيار نزديکي با دربار ايران و شاهان شيعه ي صفويه برقرار نمايند و در برابر دشمنان خود از آنها ياري بخواهند. به نوشته ي نظام الدين شيرازي: از قديم الايام ميان خاندان شريفه ي جليله ي اسماعيليه ي صفويه ي موسويه و دودمان رفيعه ي قطب شاهيه ي قرايوسفيه ... نسبت مؤالفت و رابطه ي مصادقت بوده. چه طلوع نيّر اوج سلطنت عليين مکان شاه اسماعيل ... و خلافت پادشاه جنت بارگاه ملک سلطان قلي قطب الملک نورالله مرقده از افق عشر اول مايه ي عاشره هجريه ي نبويه ... وقوع پذيرفته و از آن تاريخ الي يومنا هذا ما بين اولاد امجاد و احفاد اين دو سلطنت نژاد ... قواعد يگانگي و اتحاد مرعي بوده و ... ايلچيان رفيع مکان از ايران به هندوستان و از هند به ايران در عهد و زمان ، طريق مودّت ايشان مي پيموده اند و در تشيع و ولاي ذريه ي حضرت سيد المرسلين و رواج و رونق مذهب بر حق ائمه ي اجله ي معصومين صلوات الله عليهم اجمعين ... هميشه يگانگي و اتحاد داشته اند.(9) ابراهيم قلي، جوان ترين فرزند سلطان قلي به علت مخالفت با حکومت کوتاه برادرش جمشيد قلي قبل از حکومت سي ساله ي خود بر دکن مدتهاي مديدي در دربار مهاراجه ي «ويجايانگر» اقامت داشت و از معدود ايرانيان مسلماني بود که به يادگيري زبان محلي،«تلگو» اهتمام کرد و ساير مسلمانان و اطرافيان خود را به اين کار تشويق نمود و بدين ترتيب موفق شد ضمن ارتباط نزديک تر با مردم محلي محبوبيت بيشتري پيدا کند. وي از اميران با تدبير و با لياقت اين سلسله بشمار مي رود که از کارهاي عمده اش بازسازي و نوسازي قلعه ي گلکنده بود و در آن مدارس و مساجد بيشتري تأسيس کرد. از مهم ترين تحولات دوران وي شکست امپراتوري هندوي «رام راج» بود که با اتحاد دولت هاي مسلمان دکن ساقط شد.(10) معروف ترين فرمانرواي اين سلسله محمد قلي قطب شاه پنجم، فرزند ابراهيم قلي است که از 1580تا1612م يعني 32سال حکومت کرد و زمان وي دوره ي اوج و بالندگي سلسله ي قطب شاهيان بشمار مي رود . از مهم ترين اقدامات وي بناي شهر فعلي حيدرآباد در آغاز هزاره ي دوم هجري در نزديکي قلعه ي گلکنده بود که اکنون پنجمين شهر مهم و بزرگ هند است . وي در دوران حکومت خود به ترويج زبان فارسي در منطقه ي دکن اهتمام ورزيد و خود به زبان تلگو و فارسي شعر مي گفت بگونه اي که او را مؤسس ادبيات دکني بشمار آورده اند. او سنن بومي و محلي را ارج فراوان مي گذاشت و به همين علت موفق شد که نوعي عطوفت و رابطه ي قلبي ميان مسلمانان و مردم بومي دکن بوجود آورد. از شخصيت هاي معروف دربار وي مير محمد مؤمن استرآبادي است که «خواهر زاده ي مير فخر الدين سماکي، فاضل خوش قريحه و مربي و معلم شاهزاده سلطان حيدر ميرزا، فرزند شاه طهماسب صفوي بود . پس از شاهزاده در ايران نماند و به هندوستان رفت و در نزد محمد قلي قطب شاه، حاکم دکن مرتبه ي وکالت و وزارت اعظم يافت».(11) به نوشته ي مؤلف تاريخ فرشته، «مير مؤمن در کليه ي علوم متداوله ي معقول و منقول متبحر و اعلم علماي عصر خود بود. در تقوي، زهد، نيک نفسي و تواضع بي نظير و کمال اهل بيت را با مراتب دنيوي جمع داشت».(12) در زمان محمد قلي قطب شاه روابط سياسي ميان ايران و دکن بسيار نزديک بود و سفيراني همچون «اسد بيک کرک يراق تبريزي» و «اغرلو سلطان» از دربار ايران به حضور وي رسيدند و از جانب دکن نيز حاجي قنبر علي و قاضي مصطفي و مهدي قلي به دربار شاه عباس صفوي گسيل شدند و مکاتباتي ميان شاهان صفوي و امراي دکن صورت گرفت. به نوشته ي اسکندر بيک ترکمان: از جانب سلاطين عظام دکن علي الخصوص ... قطب شاه، والي گلکنده که دعوي محبت و ولاي خاندان حيدر کرّار نموده و خود را شيعه ي ائمه ي اطهار مي شمردند مکرراً ايلچيان سخندان آمده اظهار عقيدت و اخلاص و اينکه در ممالک ايشان خطبه ي اثني عشري به نام نامي و القاب سامي آن حضرت خوانده مي نمودند . تحف و هدايا گذرانيده به خلعت هاي خاص از تاج مرصع و اسبهاي با زين و زر و کمر و خنجر و امثال ذلک اختصاص مي يافتند.(13) نفوذ ايران در منطقه ي دکن در آن زمان به قدري زياد بوده است که شاه عباس صفوي به جهانگير، امپراتور هند مي نويسد: سابقاً به واسطه ي نسبت محبتي که به مخلص جاني دارند کم خدمتي اهل دکن را استدعا نموده بودم و مجدداً التماس مي نمايد که به جهت خاطر اين خيرانديش تقصيرات و زلات ايشان را به عفو و اغماض مقرون فرمايند و اگر من بعد، امري که منافي رضاي همايون آن دودمان صاحبقران بوده باشد، سرزند، تنبيه و تأديب ايشان را رجوع به اين خيرخواه نمايند تا عالميان بر صفحه ي روزگار و تذکار اين آثار مي نموده باشند که في ما بين پادشاهان محبت به مرتبه اي بوده که به مجرد نامه و پيغامي از گناهان بزرگ و تسخير بلاد عظيم مي گذشته اند و همواره به تأييدات غيبي مؤيد باشند .(14) منبع:پايگاه نور 33 /ن
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2304]
-
گوناگون
پربازدیدترینها