واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
حكومت طاهريان نویسنده : عزت الله نوذری تاریخ اجتماعی ایران از آغاز تا مشروطیت ( قسمت پانزدهم ) 13 . حكومت طاهريان با ظهور طاهر بن حسين ، ملقب به ذواليمينين و ايجاد حكومت موروثى طاهريان در خراسان آرزوى ديرينه ايرانيان در تحصيل استقلال تا حدى فراهم آمد، نخستين ضربه واقعى به امپراتورى عرب در ايران وارد گرديد. طاهر، يكى از ايرانيان خراسان بود كه چون مامون به سال 194 هجرى مخالفت خود را نسبت به امين آشكار كرد با وى همداستان شد و به سردارى سپاه وى در چند جنگ سرداران امين را شكست داد و بغداد را محاصره و تسخير نمود و امين را كشت و از اين زمان است كه حكومت ممالك اسلامى به دست خراسانيان افتاد.برتولد اشپولر در تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامى در اين باره مى نويسد:طاهر كه از لحاظ سياسى مردى كارآمد بود اين امكان را به دست آورد كه به محض ورود به نيشابور، در خطبه نماز جمعه از ذكر نام خليفه خوددارى كرد با اين عمل ، مطابق مراسم آن زمان حكومت خود را مستقل اعلام نمود (207 ه ) (178)طاهريان زمانى كه استقرار يافتند، براى حفظ موقعيت خود و تامين استقلال ، بيش تر، روش عاقلانه اى در پيش گرفتند سعى كردند قلوب اكثريت مردم را متوجه خود سازند. به همين جهت ، على رغم اكثريت قريب به اتفاق فرمانروايان عرب و ايران ، با عامه مردم بخصوص يا كشاورزان به مدارا رفتار كردند. كوشش نمودند در حوزه حكمرانى آنان انقلاب و شورشى رخ ندهد، سعى كردند مردم را راضى نگهدارند تا بهانه به دست دشمنان خود ندهند در كتاب زين الاخبار گرديزى آمده است :عبدالله بن طاهر را رسم هاى نيكو بسيار است يكى آن است كه به همه كارداران نامه نوشت كه حجت برگرفتم شما را، تا از خواب بيدار شويد! و از خيرگى بيرون آييد و صلاح خويش بجوييد و با برزيگران ولايت مدارا كنيد، و كشاورزى كه ضعيف گردد، او را قوت دهيد! و بجاى خويش بازآريد! كه خداى عزوجل از دست هاى ايشان طعام كرده است و از زبان هاى ايشان سلام كرده است و بيداد كردن برايشان حرام است (179)بارتولد درباره سياست طاهريان چنين مى نويسد:عبدالله ، كوشيد تا ميزان خراج را دقيقا بررسى و ثابت و مشخص نمايد و نيروى توليدى كشور را بالنتيجه استعداد مرد روستا را براى پرداخت ماليات بيفزايد تحرير احكام شرعى كاريز در سيستم آبيارى مصنوعى در زمان وى توسط فقها و علما تدوين گرديد. (180)در زمان طاهريان ، زبان و ادبيات فارسى دوباره زنده شد. زبان درى كه از زمان اشكانيان ، در گوشه و كنار اين مملكت به وجود آمده بود، در عصر طاهريان كم كم رو به ترقى گذاشت . به قولى زبان فارسى درى ، زبان دربار طاهريان گرديد به علاوه شعراى فارسى زبان چون حنظله بادغيسى ، در اين دوره زندگى مى كرده اند. اما طاهريان به منظور ثبات و قدرت خويش و شايد براى جلب رضايت بغداد، با نهضت هاى ايرانى ، چون بابك خرم دين (208 در آذربايجان ) و مازيار بن قارن به سال 224 - كه از لحاظ فكرى و عقيدتى ، ظاهرا با نهضت هاى مذهبى خراسان كه جملگى به منظور استقلال و احياى نظام حكومت ايرانى و براندازى خلافت بغداد به مبارزه برخاسته بودند، به جنگ پرداخت و آنان را يكى پس از ديگرى از ميان برداشت .گرديزى در اين باره مى نويسد:مازيار بن قارن ، به طبرستان عاصى شد و دين بابك خرم دين بگرفت و جامه سرخ كرد و عبدالله آن جا رفت و با وى حرب كرد و مازيار را بگرفت و به نزد معتصم فرستاد و معتصم فرمود تا مازيار را پانصد تازيانه بزنند و هم اندر روز از آن مرد بمرد. (181)اين عملكرد عبدالله بن طاهر، مورد قبول ايرانيان مبارز نبود و همين امر، بهترين دليل لشكركشى يعقوب ، به خراسان جهت از بين بردن حكومت ابن سلسله مى باشد.خواندمير مى نويسد:چون يعقوب كس نزد عبدالله فرستاد، و از وى پرسيدند بى حكم و نشان امير المومنين به كجا مى آيى ؟ قاصد محمد، اين پيغام به يعقوب رسانيد او شمشير از زير مصلا بيرون آورد و گفت : حكم و نشان من اين است و بعد از مراجعت قاصد محمد بن طاهر، مردم متفرق گشته و از خدمتش فرار نمودند.پی نوشت ها :178- تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامى ، ص 101179- تاريخ گرديزى ، ص 302180- تاريخ حبيب السير، ج 2، ص 344181- همان ماخذ، ج 2، ص 344ارسال مقاله توسط کاربر محترم سایت : sm1372/ن
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 424]