واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: رقص ايرانيان در بهار فرهنگ
كارنامه نمايشگاه بيستويكم كتاب
رسول جعفريان
1 ـ شادمانترين لحظههاي زندگي صاحب اين قلم، هنگامي است كه يا در كلاس درس است يا در حال مطالعه و به تازگي زماني است كه در نمايشگاه كتاب قدم ميزند. اين شادماني براي همه علاقهمندان به فرهنگ قابل درك است.
در اين بخش، انسان چهرههايي را ميبيند كه عاشق كتابند و به نمايشگاه آمدهاند تا با ديدن انواع كتابها، نشان دهند كه ملتي اهل فرهنگ هستند، اهل فرهنگ باقي خواهند ماند. اساسا تجربه حضور در نمايشگاه انسان را با آدمهاي جالب يا تركيبي از آدمهاي جالب روبهرو ميكند كه آروز ميكند، اي كاش، همه دنيا نمايشگاه كتاب بود. نمايشگاه كتاب ايران هميشه پرشكوه بوده و با استقبال مردم فرهيخته اين مرز و بوم روبهرو شده است. اين استقبال هر ساله بيش از گذشته بوده و از آن جمله، نمايشگاه امسال در قياس با سالهاي گذشته، از لحاظ حضور مردم، يكي از بهترين سالها بوده است.
2 ـ همين جا يادآور ميشود كه اين استقبال زياد با توجه به فضايي كه در اختيار نمايشگاه است، به تدريج به يك مشكل تبديل شده و مسئولان دير يا زود بايد در انديشه گسترش فضاي نمايشگاه باشند. امسال همچون سالهاي گذشته، شلوغي نمايشگاه در روزهاي پنجشنبه و جمعه به اندازهاي بود كه تقريبا مانع مهمي براي مشتاقان خريد كتاب در يك محيط خلوت و آرام و با حوصله است. اين قبيل افراد ترجيح ميدهند در روزهايي جز روزهاي تعطيل به نمايشگاه بيايند تا بتوانند به آساني به خريد كتابهاي مورد علاقه خود بپردازند.
3 ـ با مروري ميتوان دريافت كه تجربه سال گذشته در مصلي، سبب شده است تا مسئولان نمايشگاه امسال با درايت بيشتري به مسائل اصلي و حاشيهاي توجه كرده و پيشبينيهاي لازم را داشته باشند. در حالي كه سال گذشته، كمتر از يك ماه فرصت براي آماده سازي فضاي نمايشگاه بود و طبعا پر از اشكالات ريز و درشت، امسال با يك برنامهريزي دراز مدت و به رغم مشكلات موجود، تقريبا بيشتر اشكالاتي كه سال گذشته وجود داشت، حل و فصل شده بود؛ براي مثال، در سال گذشته خدمات جانبي به اندازهاي بود كه صداي اعتراض بسياري را درآورده بود، اما امسال اين خدمات به حدي زياد بود كه كساني به طعنه اظهار ميكردند نمايشگاه ساندويچ و پيتزا شده است! جالب است، چيزي كه سال گذشته، آن سويش مشكل بوده، امسال از سوي برخي از اين سويش انتقاد شده است. مسلما اين يك امتياز است كه هر شخصي در هر شرايطي بتواند نيازهاي حاشيه اي خود را نيز در نمايشگاه برآورده سازد. با وجود چنين جمعيتي، تدارك لازم براي غذا، تفريحات حاشيهاي، سرويس بهداشتي و غيره در نمايشگاه تا اندازهاي فراهم بود. تقريبا فضاهاي طراحي شده از اين جهت، در چهارچوب امكانات، رضايتبخش بود.
4 ـ اصليترين بخش نمايشگاه كه ناشران داخلي هستند، شبستان اصلي مسجد است؛ آرامشي كه در اين بخش هست، در كنار چينش غرفهها، كتابها، راهروهاي كدگذاري شده و فراخ، همه و همه يكي از زيباترين صحنهها را به نمايش گذاشته بود. معماري زيباي مسجد، سقفهاي بلند و جايگيري همه ناشران خصوصي داخلي در اين سالن، آرامشبخش روح و روان بازديد كنندگان است. اگر به ياد بياوريم كه در سالنهاي نمايشگاه قبلي، بخش فوقاني هر سالن چقدر گرد و غبار ميگرفت، آن وقت آرامش شبستان مسجد ارزش خود را نشان ميدهد.
5 ـ اما ناشران بزرگ امسال اين فرصت را يافتهاند كه فضاي بيشتري داشته باشند. برخي از اين ناشران، الحق و الانصاف، چنان فروشي دارند كه تقريبا منهاي خريدهاي عمدهاي كه ارشاد از آنان دارد، در سال اين فروش را ندارند. از جمعيتي كه در كنار غرفههايي چون مركز، ققنوس، سخن و... ديده ميشود، مي توان فروش بالاي اين ناشران را حدس زد. اين فرصتي است كه در اختيار آنان گذاشته شده و انسان گاه شاهد ناسپاسي برخي از آنهاست. امسال يك مشكل اساسي جدا شدن ناشران دانشگاهي، يك بخش در زير زمين مسجد و ديگري در بخش فوقاني بود. مسلما مشكل فضا اين اشكال را پديد آورده و اين تبعيض آشكاري است كه وجود دارد و براي سال آينده، بايد حل و فصل شود.
6 ـ مسئولان ارشاد امسال نصيحت متخصصان را پذيرفتند كه همه كتابهاي عربي ريالي باشد. همين كه شر خريد ارزي و رفتن به بانك و نوشتن كد و غيره از بين رفت، بايد خدا را شاكر بود. حجم تخلفات و فساد در آن سيستم به اندازهاي بود كه همه را عاصي كرده بود. با اين حال، امسال در اين بخش مشكلاتي وجود داشت، به گونهاي كه به رغم آن كه در مقايسه با سال گذشته اوضاع بسيار بسامان شده است، همچنان فضاسازي داخلي اين بخش نازيبا و دون شأن ناشران و خريداران فرهيخته است. دليل آن هم اين است كه ساختمان به لحاظ معماري آماده نيست. نيز چينش ناجور ناشران سبب سردرگمي افرادي ميشود كه تنها يك بار قصد گردش در اين بخش را دارند. آنان نميدانند از كجا بايد آغازكرده و به كجا ختم كنند. هرچه راهروهاي بخش داخلي زيبا بود، بخش عربي كج و معوج و سردرگم بود.
7 ـ يك نكته شگفت، اظهارنظر كساني است كه با قيافه حق به جانب و اين كه گويا همه عالم را زير پا گذاشتهاند ميگويند: در نمايشگاههاي كتاب خارج تنها مخصوص ثبت سفارش است، اما اينجا تجارتگاه كتاب شده است! اين افراد توجه ندارند كه: اولا نمايشگاههايي چون فرانكفورت، حتي ثبت سفارش هم نيست، بلكه فروش حق كپي رايت است؛ چيزي كه در ايران نامفهوم است. دوم آن كه كمتر ناشر و خريداري است كه در نمايشگاه ما به ثبت سفارش راضي باشد. همه مشتاق آن هستند تا نقدا كتاب خود را بفروشند و بخرند و همانجا تحويل صورت گيرد. اين روشي عالي است كه هر كسي هرچه خريداري ميكند، همان موقع دريافت ميكند. در منطقه ما، همه نمايشگاههاي كتابي كه در كويت، امارات، بحرين، سوريه، و عربستان و حتي نقطهاي دورتر در مراكش برگزار ميشود، دقيقا به همين صورت است. صد البته اگر ناشري بپذيرد كتابي را بفروشد، پولش را هم بگيرد و بدون هزينه يا با هزينه مختصر كتاب را درب خانه بفرستد، بسيار عالي است. برخي از ناشران اين كار را آغاز كردهاند و اين البته مطلع بسيار خوبي براي خدمت به مشتريان است.
و نكته ديگر آن كه براي رعايت حال اين افراد خارج ديده، بهتر است سال آينده سالني به افرادي كه تنها قصد نمايش كتابهايشان را دارند، اختصاص يابد و صد البته حق مشاركت در فروش مستقيم را نداشته باشند. هرچند به نظرم حتي يك ناشر نيز به آن سالن نخواهد رفت!
8ـ بدون شك، اين وضعيت محصول اداره نسبتا خوب نمايشگاه بود. دهها نفر از مسئولان نمايشگاه از صبح تا شام يكسره به دنبال حل دشواريهاي موجود براي هرچه بهتر برگزار شدن آن بودند. نظارت بر بخشهاي گوناگون، سبب نوعي آرامش براي خريد كتاب بود. نويسنده اين نوشتار كه روزهاي پياپي در نمايشگاه بود، در هر فرصت، شاهد حضور مسئولان و رسيدگي آنان به امور جاري بود. همين كه آنان در دسترس بودند، فرصتي براي كساني بود تا اشكالات را منتقل كرده و آنان راهكاري براي آن بيابند. امسال برخلاف دو سال گذشته، وزير هم تقريبا يك روز در ميان به نمايشگاه ميآمد.
9 ـ آخرين نكته درباره برخي برنامههاي تفريحي است. نويسنده به هيچ روي مخالف با برنامههاي تفريحي نيست. اما در برخي از موارد، موسيقي تند و خارج از حد، فضا را نه تنها از معنويت تهي ميكرد، بلكهاندكي رو به ابتذال ميبرد. ميپذيرم كه يكي از بهترين صحنهها، نماز جماعت ظهر و عصر و مغرب و عشا بود، اما حق آن بود كه در بخش و پخش موسيقي افراط كمتري ميشد. اين نكته مربوط به برخي از حواشي نمايشگاه در يكي دو نقطه معين است.
چهارشنبه 25 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 257]