تاریخ و فرهنگ کردهای ایران(همه چیز در مورد کردهای ایران)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: پیرامون گذشته و هویت تاریخی نژاد ایرانی کردها

کردستان یکی از مهم ترین شهرهای آریایی و کهن ایران است که متاسفانه بخش های زیادی از آن با توطئه های استعمارگران و نا آگاهی خلفای گذشته ایران از بدنه اصلی اش جدا شده است و در ترکیه و عراق قرار گرفته است که امید بسیار داریم مردم نیک سرشت کُرد ما به یاری دیگر هم میهنانمان روزی این خاکهای نژاد ایرانی را به میهن اصلی اش پیوند دهند . زیرا نام کشور عزیز ما ایران از ائیرانه ویجه گرفته شده است و در تمامی متون اوستانی و پهلوی و باستانی بر آن تاکید شده است . ائیرانه ویجه در معنی سرزمینهای آریایی نژاد معنی می دهد . به همین روی از دهها قوم و تیره مختلف تشکیل شده است که همگی آریایی هستند . نام مقدس و ورجاوند ایران برای همه نژادهای آریایی برگزیده شده است و متاسفانه کردستان عراق که امروزه با اعراب عراق زندگی میکنند هیچ همخوانی با نام آنها ندارد و جایگاه اصلی آنان سرزمینهای آریایی است که همانا ایران است . کردستان عراق با وسعتی برابر 80 هزار کیلومتر مربع همان استان شادپیروز در زمان ساسانی است که هویت تماما ایرانی دارد و هنوز جشن نوروز ایرانی جشن ملی آنها نیز هست . همین طور هم کردستان ترکیه و سوریه . متاسفانه وضعیت کردستان سوریه از همه مناطق کرد نشین وخیم تر است . به صورتیکه حکومتی بعث سوری کردها را تنها از هویت عرب می داند و هیچ هویت دیگری ( ایرانی ) را برای آنان به رسمیت نمی شناسد . در سال 1962 دولت سوریه کردها را از لیست شهروندان سوری خارج کرد و از داشتن کارت شناسیایی محروم گردیدند . در مارس سال 2004 در شهر قامشلی طی یک نبرد خیابانی بیش از 30 کرد توسط پلیس سوری کشته و صدها نفر دیگر زخمی شدند . کردهای سوریه که دارای ملیت ایرانی هستند جمعیتی بالغ بر 3 میلیون نفر هستند . امید بر این است روزی کردستان و کردهای ایران و دیگر تیره های ایرانی در تمامی امور کشوری و فرهنگی و هنری بیش از پیش فعال تر و پویا تر باشند . بدون شک کردستان از غنای فرهنگی و هنری بسیاری برخوردار است . موسیقی شگفت انگیز سنتی کردی که انسان را دگرگون میکند یکی دیگر از همین هنرهای بارز ایرانیان کرد است . لباسهای محلی زیبا و رقص بی نظیر کوردی که بیشتر به صورت دسته جمعی می باشد به راستی روح انسان را نوازش می دهد . ریشه تاریخی کردهای ایرانی نژاد به بیش از هفتصد سال پیش از میلاد باز میگردد . سرزمین ماد بزرگ که امروزه کردستان و آذربایجان نامیده می شود نقش زیادی در امپراتوری بزرگ ایران داشته است . به عبارتی میتوان گفت تک تک این تیره های کهن ( ماد + پارت + پارس ) تشکیل ایرانی را داده اند که روزگاری بس طولانی به شکلی بسیار دموکرات و متمدن بر خاورمیانه حکومت می کرده است . حزب تجزیه طلبان پ ک ک کردستان که هیچ پایگاهی در میان مردم ایران ندارد در اندیشه نابودی سرزمین آریایی کردستان از بدنه اصلی اش ایران بوده و امروزه نیز می باشد . آنها بر این باورند که مردم کردستان جزوی از سرزمینهای آریایی نیستند و می خواهند که با تشکیل یک کشور کوچک جدید مردمان آنجا را در فقر و زیر سلطه کشورهای قدرتمند بزرگ جهان نگاه دارند . سرزمینهای نفت خیز کردستان عراق نیز به این امر دامن زده است و آمریکا و انگلستان را بیش از پیش برای تحقق این نقشه اهریمنی تقویت کرده است . تشکیل کردستان بزرگ بدون شک در هیج شرایط زمانی برای آنان محقق نخواهد شد زیرا پیوند اقوام ایرانی بسیار فشرده تر از آن است که احزابهای دست نشانده کشورهای استعمارگر که همیشه در امور دیگر کشورها دخالت می کنند بخواهد آنرا پاره کند و هویت ملی آنان را لکه دار کند . گوشه ای از این اقدامات ضد ایرانی که ریشه و فرهنگ و تاریخ ایران را نشانه گرفته است ساخت یک پرچم جعلی برای کردستان می باشد . این پرچم همان پرچم سه رنگ شیر و خورشید نشان ایران است که تنها خورشید را در خود جای داده است و شیر آن حذف شده است . نشان خورشید آن همان آئین کهن میترائیزم ایران است ولی هدف از ساخت چنین پرچمی تجزیه کردستان از بدنه اصلی اش ایران است . بدون شک وظیفه ماست تا در هرگوشه جهان که چنین پرچم جعلی را مشاهده کردیم با آن برخورد جدی کنیم و نگذاریم کشورهای فخمیه با چنین هدفهایی کردها را غیر ایرانی بنامند . حزبهای غیر مردمی کردستان منجمله دموکرات و کومله هیچ پایگاهی در ایران ندارند و ملت ایران کردها را بخشی جدانشدنی از ایران می دانند
پرچم غیر واقعی و دسیسه استعمارگران برای سرزمینهای ایرانی کردستان

به جرات می توان گفت که اقوام ( مدیا ) کرد یکی از مهم ترین بنیان گذاران سرزمین آریایی ایران زمین هستند و ساخت پرچم جدا به هیچ عنوان برای ملت ایران قابل قبول نیست . کردهای عزیز و کهن ایران زمین نباید بازیچه عده ای سناریو نویس آمریکایی و انگلیسی شوند زیرا بخش بزرگی از هویت ملی ایرانیان کردها هستند و کردها هم بخش مهم و سرنوشتشان با هویت ملی ایرانی شان پیوند خورده است در تمامی ریشه های ایرانی این نزدیکی و یکی بودن قابل مشاهده است ( از موسیقی کردی تا دینی بهی - زبان پهلوی کردی - آئین و رسوم نوروز و جشنهای باستانی و . . . ) . بدون شک در نبود هر کدام دیگری ضربه های بسیاری بزرگ خواهند خورد و در آن روی سکه بیگانگان هستند که به نیت شوم و اهریمنی شان خواهند رسید و سرمایه های این شهرهای ایرانی را به یغما خواهند برد و تا صدها سال دیگر سایه استکبار را بر بالای سر آنان قرار خواهند داد . این که ما میگوییم پرچم کردستان به هیچ عنوان برای ملت ایران قابل قبول نیست از این جهت نیست که ما مخالف مردم کردستان هستیم بلکه دقیقا عکس این مطلب صادق است . زیرا تنها و تنها از این روی است کرد یعنی ایران و ایران یعنی کرد و آذری و لر و بلوچ و . . . ما صدای مردم نیک سرشت و اهورایی کردستان را برای درخواست امکانات و رفاه اجتماعی و گسترش زبان پهلوی کردی را با جان و دل به دولت و تمام دنیا فریاد می زنیم و خود را در تمامی مراحل زندگی شریک و یار و یاور آنها می دانیم . ما با تمام کوشش و توان نسل آینده را آماده یک اتحاد بزرگ و تاریخی بین اقوام آریایی ایران میکنیم تا همگان به صورت برابر و آزاد و دموکرات جدای از هرگونه دین و قومیت و مذهب برای ایرانی بزرگ و جاودانه کوشش کنند . در این برهه از زمان تلاش دوطرف نیاز است . از یک سوی دولت و مردم دیگر شهرهای ایران برای حمایت همه جانبه از اقوام کهن کرد و رساندن صدای آنها به جهان و از سوی دیگر خود مردم کردستان و کرمانشاه برای جذب هم میهنانشان در آن سوی مرزهای استکباری عثمانی و برداشتن این مرزها و یکی شدن مجددشان با وطن اصلی شان ایران زمین . این تنها راه سربلندی و پیروزی ملت ایران است که ما در تمامی مراحل برای رسیدن به آن کوشش میکنیم . این هویت ملی تا بدانجا گسترش دارد که بسیاری از باستان شناسان و خاورشناسان بزرگ ایران منجمله استاد علی اکبر جعفری در کتب خود از تاریخ مادی ( کردی و آذری ) به نام تاریخ اصلی ایران به جای خورشیدی نام می بردند . جهت بیشتر آگاه شدن با این تاریخ بایستی به پایه گذاری امپراتوری ایرانی مادها مراجعه نمود که به تاریخ امروز برابر است با :
سال 2618 مادی ایران
برابر است با
سال 1385 خورشیدی
کشور سوئد بیشترین کردها را از عراق و ترکیه و عده ای هم از ایران را در خود جای داده . امیدواریم روزی را شاهد باشیم که همه مردمان آریایی ایران با حمایت دولت و مردم به میهن خویش بازگردند . کردستان امروز و آینده نیاز به حمایت های بیشتری از طرف دولت ایران دارد . خوشبختانه چندی پیش گروه پژاک کردستان ایران با پخش شب نامه های گسترده ای در مناطق کرد نشین ایران سخن از الحاق سرزمینهای کردستان عراق و ترکیه به مام میهنشان یعنی ایران گفتند . به گزارش سایت رسمی بازتاب در شماره خبری 28061 چنین آمده است
در بيانيه حزب حيات آزاد كردستان (پژاك) در متن شب نامه خود چنین نوشته است
ما جدا كردن (اتصال و الحاق دوباره) شمال، جنوب و غرب كردستان از دولت*هاي غاصب و نژادپرست تركيه، سوريه و عراق و الحاق آن به ايران را امري طبيعي و حق قانونی خودمان مي*دانيم . ( زیرا کردها تنها با ایران پیشینه و وابستگی نژادی - فرهنگی - هنری و تاریخی دارند ) سایت خبری بازتاب
شهرهای اشغال شده ایران در کردستان ترکیه پیش از نبرد چالدران بین شاه اسماعیل صفوی و ترکان عثمانی در سال 1514 میلادی شامل زیر می باشد : دیار بکر (آمد) - وان - غازی عینتاب (دیلوک) - بینگول (چیولیک) - آدیامان (سمسور) - سیواس - اسکندرون - ارزروم - ارزنجان - قارص - تاتوان - مرعش - الازیغ (خارپوت) - باتمان - تونجلی (درسیم) - ماردین - مالاتیا - دوغو بایزید - حکاری (جولامیرگ) - شرناخ - بوتان متاسفانه وضعیت مردم ایرانی کردستان ترکیه نیز نامناسب است . شایسته است دولت ایران نه تنها توجه بیشتری به کردستان ایران بلکه از تمامی مردم و سرزمینهای کورد نشین منطقه حمایت کند و جهت الحاق دوباره این خاکها اقدام نماید . زبان کردی نیازمند گسترش و حمایت دولت دارد و گسترش امکانات این مناطق نیز ضروری است . مردم آذربایجان و کردستان بیشترین نزدیکی هویتی و تاریخی را با یکدیگر دارند . تیره های آذری و کردی هر دو از مدیا یا ماد آریایی گرفته شده است و حتی زبان آنان تا چند قرن پیش بسیار نزدیک به یکدیگر بود . زبان باستانی آذری تا چند قرن پیش که به مرور زمان به ترکی آذربایجانی تغییر کرد بر طبق دهها سند معتبر تاریخی ریشه ای کاملا پهلوی باستانی داشته است . زبان کردی هم که دیگر نیازی به اسناد ندارد و ریشه اش از زبان پهلوی و اوستایی ایران باستان می باشد . منطقه بسیار زیبا - دست نخورده - شگفت انگیز و رویایی هورامانات یا اورامانات که بر فراز تپه ای در جنوب کردستان قرار گرفته خود نشان از هویت ملی کهن آنجا دارد . مردمان اورامان کردستان به صورتی باورنکردنی هنوز پس از گذشت هزاران سال به زبان پهلوی سخن میگویند . برخی از آنان زرتشتی هستند . آتشکده ای نیز از دوره های کهن آنجا موجود می باشد . لباسهای اورامان کاملا سنتی و ارزشمند است. ریشه ساخت کفشهای اورامانی به حدی قدمت دار که امروزه هرکدام با قیمتهای بالا به عنوان صنایع دستی خرید و فروش می شود . شما نیز اگر تاکنون سفری به کردستان و دریاچه زیبایش و به خصوص اورامان نداشته اید زمان را از دست ندهید و برای دیدن هنر و فرهنگ ایرانی رهسپار کردستان شوید . حال سخن به درازا نمی بریم و گوشه ای مشخصات این سرزمین کهن را یادآور می شویم
نقشه کردستان بزرگ ایران زمین پس از الحاق کردها - ارمنیها - گرجیها و آذریها به بدنه اصلی کشورشان ٫ ایران

اشغال کردستان ایران توسط تورکهای عثمانیها
در قرن پانزدهم سرزمینهای ایران که کردستان در آن جای داشت پس از هزاران سال از متلاشی شد و امپراتوری عثمانی آن را کردستان نامید . در جنگ جهانی اول عثمانی ها کردستان ایران را بین عراق و ترکیه تقسیم کردند . سرزمین جزیره هم بین عراق و سوریه تقسیم شد . عده ای از کردها هم در قسمت قفقاز ساکن هستند . نام کردستان نخستین بار در قرن 12 میلادی در زمان فرمانروایی سلطان سنجر دیده شده است . کردستان از سال 612 قبل از میلاد تا قرن 15 پس از میلاد یعنی چیزی در حدود 2000 سال بخشی جدا نشدنی از ایران بود که متاسفانه با یورش سپاه عثمانی آنجا اشغال شد و از ایران جدا گشت . در کتاب کرد و کردستان ترجمه جواد هاتفی آمده است :

کردها از اصیل ترین نژاد ایرانی هستند که قرن ها از کرانه های بین النهرین و کشور عراق و ترکیه تا مرزهای شوروی بخشی از ایران بوده است . آنان در فلات ایران به کشاورزی و دامداری مشغولند و زبانشان بخشی از زبان ایرانیان باستانی است که هویت خود را پس از حمله سپاه اسلام حفظ نموده اند .

در دایره المعارف کلمبیا و ایکنیک دسک آمده است کوردها بخشی از نژاد ایرانی هستند برخی چادر نشین هستند و برخی شهر نیشین . مردمی دلاور - جنگجو و قوی دارد

بازیل نیکیتین در کتاب تاریخچه کرد نوشته است کردها بر خلاف اکثر ایلات و عشایر ایران سنی مذهب هستند و جماعت شافعی . برخی علی اللهی و برخی توتمیسم هستند . آنها یکی از مهم ترین و کهن ترین ایلات ایران می باشند . طوایف گوناگونی منجمله گورانی - کلهری - سنجابی - قبادی - زعفرانلو - شادلو و . . . دارند .

در کتاب ایرانشهر نوشته استاد شاپور راسخ و جمشید بهنام از انتشارات یونسکو آمده است
اگر کردان را از حیث نژادی نسبت به دیگر اقوام ایرانی مقایسه کنیم از لحاظ جسمانی و چهره ای و نیرومندی به ایرانیان باستان بسیار نزدیک هستند .
در دایره المعارفهای اینترنشنال و بسیاری دیگر جهان آمده است کردهای نژاد کهن ایرانی هستند که امروزه در سرزمینهای بسیاری پراکنده هستند از جمله : خراسان - فارس - کردستان - کرمانشاه - لرستان - آذربایجان غربی - عراق - ترکیه - سوریه - ارمنستان

منابع طبیعی و ثرمایه های کردستان

کردستان از دره ها و کوه های بلند و جلگه های حاصلخیز تشکیل شده است . کردستان کنونی ایران فقط بخش کوچکی از کردستان حقیقی ایران است . این سرزمین از از نظر منابع تا حدود زیادی غنی است . مهم ترین معادن آن معدن طلای کردستان است که دارای اهمیت خاصی در خاورمیانه است . شوربختانه 80% از حق استخراج طلای کردستان را کشور فخیمه انگلستان به تاراج می برد و تنها 20% آن را به کشور ایران می دهد . امیدواریم دولت کنونی و دولتهای بعدی به چنین خیانت بزرگی به ملت ایران و مردم نیک سرشت کردستان که حق بسیاری از سهم طلای کردستان دارند خاتمه دهند و معدن طلای کردستان نیز مانند صنعت نفت نیز ملی شود . این خواست تک تک ملت ایران است و حق طبیعی مردم کردستان ماست که از درآمد های طبیعی آنجا بهره مند شوند و درصد دیگر بین همگان تقسیم شود . معادن بزرگی دیگر همچون : مرمریت اوریه - مرمریت قلعه شیخان - مرمریت کاوشان - مرمریت صالح آباد - مرمرقصلان - معدن رالگاروارپیمان دا*** - سنگ میهم سفلی - سنگ آهک موسک مریوان - نمک آبی بیجار و دهها معدن دیگر در کردستان کنونی ایران وجود دارد . کردستان عراق که در اصل بخشی از کردستان آریایی ایران است نیز در شهرهای عین طلاح و بوتماه دارای غنی ترین چاههای نفتی جهان می باشد . متاسفانه دولت پیشین عراق در زمان صدام حسین گجستک بخش بسیار زیادی از نفت کردستان را استخراج می کردند و درصد بسیار کمی از آن را به خود کردها می دادند.صدام بر این باور بود که کردها ایرانی هستند و به همین جهت در سرکوب آنها از هیج تلاشی فروگذار نبود . حتی در بخشهای از کردستان عراق متهم به نسل کشی کوردهای آریایی است . پس از سقوط دولت ننگین صدام حسین آمریکایی ها و انگلستانی ها که پایه گذار دولت صدام بودند در چپاول هرچه بیشتر منابع نفتی کردستان کوشش کردند . در کردستان ترکیه نیز نفت و آهن و مس استخراج شده است ولی ارزش زیادی در سهم منابع خاورمیانه ندارد . دولت ترکیه هم درگیرهای بسیاری با کوردهای ایرانی داشته است . دولت غربی و بی هویت ترکیه که کعبه آرزوهایش این است که بخشی از اروپا شود به کردهای ایرانی که در کشورش زندگی میکنند حتی تا چند سال اخیر اجازه برپایی جشن ملی نوروز را نمی داد . سرزمینهای کردستان عراق از لحاظ کشت توتون بسیار قوی می باشد . در جلگه اربیل گندم بسیاری کاشته می شود . مردمان کورد چه زن و چه مردم از لحاظ کشاورزی نیرومند و قوی هستند . دریاچه وان در کردستان ترکیه دارای آثار باستانی ایران می باشد . کاخ خشایارشا در وان کردستان قرار گرفته است
__________________

تاریخ باستان

کردها از تبار ایرانی و بخش اصلی بازماندگان قوم ایرانیماد هستند. مادهای آریایی پس از ورود بهزاگرس اقوام بومی آنجا یعنیکاسی*ها ولولوبی*ها در لرستان دیگر اقوامآسیانی را در خود حل کرد و زبان ایرانی خود را در منطقهرواج کامل داد.

در کتیبه هایسومری 2000سال قبل از میلاد از کشوری به نام « کاردا» نامبرده شده است . این اقوام همان قومی بودند که به گفتهگزنفون مورخ یونانی را را بر تیگلاث پیلسر شاهآشور که با قبایل گورتی در حال جنگ بود بستند و لشکر کشیاو را به سوی دریای مدیترانه متوقف ساختند گزنفون این قوم را کاردو مینامد. بنا برنوشته های تاریخ نویسان و جغرافی دانان عرب , از قبیل بالاهوری , طبری و ابن اثیرقبایلی که بعدا به نام کرد شناخته شدند بیشتر نواحی شرقی رود بوتان و سواحل شمالیدجله را تا نواحی جزیره (جزیره ابن عمر) متصرف شدند. از لحاظ مذهبی اکثریت کردهااهل تسنن هستند . تقریبا اکثر مردم کرمانشاه نیز شیعه میباشند . البته در بین کردهانزدیک به 50 هزار خانوار و شاید بشتریزیدیانی هستند علاوه بر این گروهی نیز که بهعلی اللهی علی الهی معروفند نیز در بین کردها هستند کهامام علی را خدا میدانند.

یکی از شهرهای باستانی کردستان سقز است که در جنوب شرقی مهاباد و شمال شهرستان سنندج در دره شلیر و شرق بانه قرار گرفته است . این شهر بر روی دو تپه بناشده است . رودخانه کوچک و لیخان از میان آن می گذرد و از کنار شهر روز سقز عبور میکند که به پشت سد کوروش بزرگ می ریزد . سقز در اتحاد قوم ماد به نام ایزیرتا نامیده شده است و پایتخت ماد آریایی بوده است . بزرگان ماد بناهای خود را در آنجا بنا نموده اند . سارگن دوم پادشاه آشور پس از یوروش به سقز آنجا را ویران نمود و مجبور شدند تا از کردستان به همدان مهاجرت کنند . پس از آن سکاها به آنجا وارد شدند و بناهایی ساختند . نام سقز از همان سگز یا سکاها گرفته شده است .
__________________

کردها پیش از اسلام

برخی منابع از قبیل نولدکه (NOLDKE 1897 ) آورده اند که طوایف کردی که در نواحیمرکزی و جنوب ایران وجود داشتند در خلال دوره شاهنشاهی ساسانی به علت فتوحات ایرانو حرکت جمعیت به طرف شمال غربی مهاجرت کرده و در سرزمین کردو (KURDU ) ساکن شده وبا کردهای آنجا مخلوط شده اند و نام آنها را قبول کرده اند این مردم که قبلا به ناممرتی ها شناخته میشدند در جنگهای مداومساسانیان واشکانیان )پارت ها) و همچنین رومی هایبیزانسی شرکت داشته اند و در بسیاری از نبردها با ارتش ایران همراهی میکردند . اینان در قرن چهارممیلادی از طرف رومی ها به نام کرچخ شناخته میشدند.بر حسب سرزمین و لهجه های محلیکردهای قدیمی نام های کاردوخ (KARDUKH ) و کاردیخ (KARDIKH ) که سکنه و بومیان آنبوده اند بر این مردم اطلاق شده است . به موجب تاریخشرفنامه بدلیسی , قدیمی ترین قبایل کرد باجناوی ها و بوتیها هستند که این نام ها به دلیل سرزمین باجان و بوتان بر انه نهاده شده است.

تاریخ کرد پس از اسلام

با آغاز حملات اعراب مسلمان به رهبریعمربن خطاب در سالهای (634-642 ) نواحی اربیل , موصل ونصیبین را که نواحی کردنشین بودند به تصرف مسلمانان درآمد بعد از عمربن خطاب , دردوره جانشین ویعثمان ابن عفان نیز مناطق شمالی کردها و مناطق قفقاز بهتصرف درآمد . کردستاننیز مانند دیگر شهرهای ایران پس از سالهای به اسلام روی آوردند . تحریف دین بهی زرتشت توسط مغان مذهبی - باجهای کلان به خلفای عرب - تبعیض در بین مسلمان و غیر مسلمان و نبردهای گوناگون ایرانیان با اعراب ( بابک خرمدین - مازیار - یعقوب لیث - استادسیس - سنباد - . . . ) در نهایت به شکست و کشتار مردم منجر شده بود باعث گردید کردها نیز به دین اسلام بگروند و مسلمانشوند.در همین ایام روسای کرد در حالی که میکوشیدند اقتدار خود را حفظ کنند درفتوحات مسلمین شرکت فعال داشتند. در دوره عباسیان که به کمک سردار ایرانی ابومسلمخراسانی و ایرانیان به خلافت رسیدند به علت رقابت امین و مامون پسران هارون الرشیدقدرت خلفا در نواحی کردستان تضعیف شد در این زمان لفظ کرد کم کم برای توصیف نزادیقبایل ایرانی که باسامی ها وارمنی های اختلاط کرده بودند به کار رفت . همزمان با رویکار آمدن ترکان سلجوقی و پادشاهی سلطان سنجر برای اولین بار ایالتی به نام کردستانتاسیس گردید. به گفته مرحوم رشید یاسمی در کتاب کرد و پیوستگی نژادی , حمداللهمستوفی در کتابنزهة*القلوب در سال 740 هجری نخستین کسی بود که اسمکردستان و شانزده ایلات آن را آورده است. او اورده است : کردستان و آن شانزده ولایتاست و حدودش به ولایات عرب و خوزستان و عراق عجم و اذربایجان و دیار بکر پیوستهاست. آلانی , الیشتر , بهار , خفتیان , دربند , تاج خاتون , دربند رنگی دزبیل , دینور , سلطان اباد , چمچمال , شهر زور, کرمانشاه ( قرمیسین ) هرسین , وسطام.
در قرن دهم میلادی (959) حسنویه ( حسن به زری کانی ) که رییس یکی از قبایل کردبود خود را به فرمانروایی کردستان شرقی رسانید و دینور و همدان و نهاوند را فتحکرد. فرزند او ناصرالدین (979-1014)و نوه اش ظهیران هلال ابن بدر (1015-1014) میباشند اینان از اسما از آل بویه اطاعت میکردند .ال بویه هیچ گاه به طور مستقیم درقلمرو حسنویه اعمال نفوذی نکردند تا زمان شمس الدوله دیلمی که ظهیرالدین را ازحکمرانی انداخت و قلمرو او را مطیع خویش ساخت.
فرزندان بویه ماهیگیر متصرفات خود را بین هم تقسیم کردند رکن الدوله دیلمی نواحیشمالی را تصاحب شد. که شامل قسمت های کردنشین نیز بود. در سال 990 میلادی به هنگاممرگ کردباد حکمران انتصابی خلیفه برادرزاده اش ابوعلی مروان , حکمران نواحی دیاربکر , میافارقین > آمیدنی (آمید) و نصیبین را به دست آورد.این مناطق بعد از مرگعضدالدوله دیلمی از دست ال بویه خارج شده بود. اینان که به مروانیان معروف شدندبعدها از خلیفه عباسی روی گردان و به فاطمیان گرویدند. مروانیان و حسنویه از لحاظنژادی کرد بودند.
و اما از دورهصلاح الدین که از سرداران و دلاوران کرد است کردهاتوانستند فراتر از منطقه های کردنشین قدرت خود را بسط دهند صلاح الدین سردار شجاعکرد در سال 1136 میلادی در تکریت واقع در ساحل دجله و شمال سامره متولد شد. اوخدمات خود را در خدمت اتابک زنگی از سلاجقه سوریه شروع کرد که بعدها در حلب جانشینوی گردید. فرزند اتابک زنگی یعنی نورالدین پس از مدتی صلاح الدین را به همراهیعمویش شیر کوه عازم مصر گردانید تا متحد اولین فرمانروای مصر را که شاهوار نام داشتدر مقام خود حفاظت نماید که به وسیله یکی از رقبای خویش در مصر طرد شده بود مصر دراین زمان تحت فرمانروایی یکی از خلفای فاطمی به نام ابو محمود عبدالله بود شیرکوه وصلاح الدین مجبور بودند که با او حسن سلوک داشته باشند.از طرفی صلیبیان فهمیدهبودند که اتحاد مصر و سوریه برای آنها خطرناک خواهد بود به همین خاطر به سوریه حملهبردند که صلاح الدین انها سخت بع عقب راند و شکست داد. بعد از مرگ نورالدین زنگی , صلاح الدین حاکم آنجا شد و آغاز به بسط قدرت خود نمود او حکومت خود را تا مصر گسترشداد و حجاز و الجزیره را نیز به تصرف درآورد در حرکت بعدی اورشلیم را از دست قوایصلیبی بیرون آورد. صلاح ادین شجاعانه در نبردی باریشارد شیردل آنها را مجبور به ترک تمام خاک فلسطین نمود .
این سردار دلیر بعد از سالها مبارزه و مقاوت در برابر تمامی دشمنان در سال 1193در دمشق وفات یافت. و بعد از مرگش امپراطوری او میان فرزندانش تقسیم گردید.
افضل به حکومت دمشق رسید . عزیز در قاهره و ظهیر در حلب حکومت کردند بعدا حکومتآنها به روسای محلی منتقل شد . تنها حلب تا سال 1390 در اختیار خاندان ایوبیایوبیانقرار داشت.
توان قدرت و خصوصیات جنگی صلاح الدین او را به عنوان یکی از قهرمانان افسانه ایجهان اسلام درآورد به طوری که کردها از داشتن چنین فرزندی افتخار میکنند.
اتابکان ترک نیز مدت مدیدی قلمرو کردها را زیر قدرت خود داشتند. که تعدای ازآنها بر این مناطق حکومت کردند از قبیل :
نوادگان سبکتکین (1144-1232 ) در اطرافاربیل که اولین آنها زین الدین علی پسر کوچک سبکتکین است. ) اورتوکی ها (1101-1312) که اولین حکمران آنها ارتوک میباشد . که بر دیار بکر ومدتی بر حلب و ماردین حکومت میکردند. - شاهان ارمنی (1100-1207) که موسی لهنالقمان قبطی است . در این دوره اینان به دلیل مراوده با اعراب , عرب شده بودند و لیمتاسفانه کردها تلاشی برای از بین بردن آنها انجام ندادند و لی یا این وجود زبانخویش را حفظ کردند.
بعد از حمله مغولان به ایران , به دنبال جنگ و زدوخورد جلال الدین خوارزمشاه باآنها و فرار او به مناطق شرقی و سپس ورود به ایران امدن به مناطق کردنشین , مغولهاسراسر ایران برای از بین بردن جلال الدین درهم نوردیدند.
جلال الدین مدتی در غرب ایران حکومت کرد که با روسای محلی و اتابکان درگیر شد ازآنجا که بعضی از این سران کرد بودند و در سال 1213 میلادی سلطان جلال الدینخوارزمشاه توسط یک کرد کشته شد.
هلاکوخان مغول نیز بعد فتح نواحی مرکزی ایران و قلاع اسماعیلیه از طریق همدان وکرمانشاه به بغداد رفت و اخرین خلیفه عباسی را اسیر و به طرز فجیعی مقتول کرد.
در این زمان دیگر مناطق کرد نشین از خطر مغول در امان نبودند . در سال 1259میلادی دو لشکر از سه لشکر مغول تمام نواحی کردنشین را در هم در نوردیده و به طرفدریاچه وان رهسپار شدند.در این درگیریها غیر از میافارقین که یکی از ایوبیها به نامکامل محمد مقاوتی به خرج داد بقیه مناطق بدون خونریزی شدید به دست مغولهاافتاد.
در سال 1297 م کردهااربیل را محاصره نمودند و به لشکر مغول حمله کردند. بعداز مسلمان شدن ایلخان مغول به نام محمد خدابنده کردها به دلیل مسلمان بودن با اوهمکاری بیشتری نمودند. با ضعیف شدن ایلخانان مغول امیران مغولی : امیر چوپان و حسنبزرگ قدرت را تا مدتی در دست داشتند که عاقبت ایلخانان در سال 1349 میلادی منقرضشدند. امدن و رفتن فرمانروایان ادامه داشت تا اینکه قدرت به جلایریان رسید که بعدهامناطق کردنشین به بایزید رسد.
بعد از خاندان جلایری قراقویونلوها حکومتی در کردستان تشکیل دادند که بعدها توسطآق قویونلوها از این مناطق به عقب رانده شدند.
با ظهور تیمر گورکانی مناطق دیاربکر و ماردین به تصرف تیمور لنگ افتاد . درحملات تیمور به دلیل اینکه کردها چادرنشین بودند و به کوهستانها پناه برده بودندکمتر آسیب دیدند. بنابراین تا دروره صفویان سرزمینی که امروزه به کردستان مشهور استیک قسمت آن را جزیره و قسمت دیگر رااردلان مینامند. گاه تحت حکومت جلایریان گاه آق قویونلوهاو گاه قراقویونلوها بوده است. که اینان خود به دست صفویان از بین رفتند.
در دوره صفویان با روی کار آمدن شاه اسماعیل بزرگترین خیانتی که انجام گرفت رسمی کردن مذهبشیعه*گری بود که این مسئله باعث شد کردها که اکثرا سنیمذهب بودند به ایران بی اعتماد و به عثمانی غیر هم نژاد مطمئن و متکی گردند. تقسیم بندی دینی و قومی از بزرگترین خیانت ها یی است که به مردمان کشوری می شود که دارای عقاید و مذاهب گوناگون هستند . سلطان سلیم با شکستدادن شاه اسماعیل درجنگ چالدران کردها را وارد عرصه نوینی کرد به طوری که پساز شکست شاه اسماعیل 25 حکمران کرد به دولت عثمانی گرویدند و از این زمان مسئلهمرزها جزء عوامل اختلاف ایران و عثمانی بود. کردها در این زمان که دو دولت عثمانی وایران به آنها نیاز اساسی داشتند بیشتر پی به اهمیت سیاسی خود بردند و این بود گاهبه دلیل ظلم وستم و سنگینی مالیات علیه یکی از حکومتها شورش کرده و به آن طرف مرزرفتند و با دیگر کردها در کمین فرصت شدند تا به مناطق خود برگردند.

حدود سالهای 1910 پوست پاره ی کهنه ای در کاوشهای روستای «هزارمیرد» استانسلیمانیه به دست آمد که در آن چهار بند سرود به زبان کردیسره و با خط پهلوی نوشته شده است. این چهار بند چامه که به نام هرمزگان نامیده شده،یادآور حمله تازیان به سرزمینکردستان و کشت و کشتار آنان است. برابر داوری دانشمندان ،این نوشته از همان آغاز هجوم تازیان است.این چامه ی آتشینِ کردی که دل را به جوش وخروش می آورد و مایه ی اندوه می شود، دورنمای آن روزگار را به خوبی نشان میدهد:"هورمزگان ره مان، ئاتران کوژان

ویشان شارده وه گه وره گه وره کان

زورکاری ئارب کردنه خاپوور

گنائی پاله هه تا شاره زوور

شه ن و که نیکا وه دیل بشینا

مه رد ئازا تلیاوه رووی هوینا

ره وشتی زه رده شت مانووه بی که س

بزیکا و نیکا هورمزد و هیچ که س."
ترجمه پارسی
معابد ویران و آتش ها خاموش شدند
بزرگ بزرگان خود را مخفی نمود
عرب ظالم ویران کردند
روستای کارگرها را تا شهرزور
زنان و دختران را به بردگی بردند
مردان دلیر در خون غلتیدند
آیین زرتشت بی سرپرست ماند
دیگر اهورامزدا به هیچکس ترحم نکرد..

منبع :پاتوق یو

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 861]